Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Beata Grochulska

Sędziowie:                     SSO Alina Gąsior

SSO Adam Bojko

po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2015 r. w Piotrkowie Trybunalskim na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa I. G. – działającej w imieniu własnym i na rzecz wszystkich członków grupy przeciwko Wyższej Szkole Handlowej im. (…) B w P. o zapłatę

postanawia:

1. dokonać w najbliższym wydaniu gazety (…) ogłoszenia następującej treści:

Orzeczenie zostało zmienione postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział III Cywilny z 15 września 2015 r., III C 56/15.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział III Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:                           SSO Joanna Kruczkowska

Sędziowie:                                     SSO Joanna Bitner (spr.); SSO Grzegorz Chmiel

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 lipca 2015 roku w Warszawie sprawy z powództwa K. K. jako reprezentanta grupy przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w W. o zapłatę

postanawia:

I. zarządzić dokonanie ogłoszeń o wszczęciu postępowania grupowego, o treści następującej

1. Na etapie ustalenia składu grupy, sąd nie bada sprawy pod względem merytorycznym. Wymóg wykazania (w sprawach o roszczenia pieniężne), przynależności do grupy, nie jest tożsamy z wymogiem udowodnienia dochodzonych roszczeń pod względem merytorycznym, co następuje w ramach postępowania rozpoznawczego.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:     SSA Ksenia Sobolewska- Filcek

Sędziowie:              SSA Krzysztof Tucharz (spr.), SSA Urszula Wiercińska

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2015 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów m.st. W. – reprezentanta grupy, w skład której wchodzą: (…) przeciwko pozwanej (…) o zapłatę na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 lutego 2015 r., sygn. akt III C 976/12

postanawia:

1. oddalić zażalenie,
2. pozostawić rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:          SSO Marta Woźniak

Sędziowie:                     SSO Agnieszka Włodyga

                                        SSO Ewa Olszewska

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2015 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Z. R. reprezentanta grupy złożonej z: [dane 27 członków grupy] przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie Ś., Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K.; Województwu Ś.; Powiatowi S.; Gminie Miejskiej S., o ustalenie,

1. Okoliczność, że indywidualne roszczenia o zasądzenie będą wymagały badania indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych poszczególnym członkom grupy, nie ma znaczenia dla oceny przesłanki tożsamości czy jednorodzajowości roszczenia przewidzianej w art. 1 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Postępowanie grupowe jest dopuszczalne także wtedy, gdy przesłanka wystąpienia szkody i jej wysokości jest zależna od indywidualnych okoliczności faktycznych dotyczących poszczególnych członków grupy.
2. Ocena dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym zależy od okoliczności faktycznych przytoczonych przez powoda, jako podstawa roszczenia, a nie jest ona warunkowana wykazaniem istnienia roszczenia. Nie jest także uzależniona od zarzutów pozwanego ani zastosowanego przez niego sposobu obrony. Postępowanie przed sądem ma dopiero wykazać, czy twierdzenia zawarte w pozwie znajdują podstawę w przepisach prawa materialnego.
3. Ustawodawca nie sprecyzował, jakimi kryteriami należy się kierować przy ujednolicaniu roszczeń w ramach podgrup oraz przy ocenie prawidłowości dokonanego ujednolicenia, ograniczając się jedynie do ogólnego wskazania, by ujednolicenie to zostało przeprowadzone przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy.
4. Przy badaniu dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym status konsumenta musi przysługiwać członkowi grupy jedynie w relacji ze stroną pozwaną.

Orzeczenie zostało zmienione postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział I Cywilny z 21 września 2015 r., sygn. akt I ACz 1648/15.

1. „Ta sama” podstawa faktyczna powództwa (tożsamość okoliczności faktycznych) występuje wtedy, gdy między członkami grupy występuje więź oparta na jedności zdarzenia wywołującego szkodę. Z kolei „taka sama” podstawa faktyczna roszczeń występuje w sytuacji wystąpienia wielu podobnych zdarzeń faktycznych. Z punktu widzenia postępowania grupowego rozróżnienie to jednak jest obojętne. Każda podstawa, która jest „ta sama” jest bowiem równocześnie podstawą „taką samą”, a więc wystarczające dla dopuszczalności postępowania grupowego jest spełnienie warunku jednakowości podstawy faktycznej („takiej samej”).
2. Zatem, podstawą faktyczną postępowania grupowego jest zespół jednakowych w odniesieniu do wszystkich członków grupy okoliczności faktycznych, uzasadniających istnienie określonego stosunku prawnego.
3. Gdy okoliczności indywidualne przeważają nad okolicznościami wspólnymi dla Członków Grupy, nie pozwala to na przyjęcie wystąpienia w sporze jednakowej podstawy faktycznej.
4. Cele, jakie polski ustawodawca stawia przed postępowaniem grupowym, muszą stanowić główny punkt odniesienia do oceny wprowadzonych rozwiązań – środków do ich realizacji. Jako zasadnicze funkcje (cele) postępowania grupowego wymienia się powszechnie: ekonomikę wymiaru sprawiedliwości, ujednolicenie rozstrzygnięć w poszczególnych indywidualnych sprawach, rozszerzenie możliwości dostępu do sądu – bardziej efektywne i szybsze dochodzenie roszczeń.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Hubert Wrzeszcz

w sprawie z powództwa (…) przeciwko (…) o ochronę praw autorskich i pokrewnych w postępowaniu grupowym, na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 maja 2015 r. na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 listopada 2013 r., sygn. akt. VI ACz 3170/13,

przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania.

1. Jeżeli kwestie indywidualne dominują nad wspólnymi dla całej grupy, to nie jest możliwe wystąpienie w postępowaniu grupowym z powództwem o zasądzenie świadczenia.
2. Ustawodawca nie sprecyzował, jakimi kryteriami należy się kierować przy ujednolicaniu roszczeń w ramach podgrup oraz przy ocenie prawidłowości dokonanego ujednolicenia, ograniczając się jedynie do ogólnego wskazania, by ujednolicenie to zostało przeprowadzone „przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy”. Powyższa kwestia nie została również dotąd wyjaśniona przez orzecznictwo. Podgrupa obejmuje zatem osoby, których roszczenia, z uwagi na zróżnicowane okoliczności dotyczące poszczególnych członków grupy, nie mogły zostać ujednolicone w ramach grupy.
3. Podzielenie członków grupy na podgrupy według wysokości kwot żądanego odszkodowania, z ujednoliceniem, poprzez dostosowane do wysokości najniższego z nich, jest możliwe.

1. Postępowanie grupowe, w którym sformułowano żądanie „ustalenia odpowiedzialności” pozwanego, ma charakter szczególnego postępowania autonomicznego, które nie może być utożsamione pod względem konstrukcyjnym z postępowaniem kończącym się wydaniem wyroku wstępnego w rozumieniu art. 318 k.p.c., a także z postępowaniem o ustalenie prawa lub stosunku prawnego na podstawie art. 189 k.p.c. Autonomiczność tego postępowania przesądza przede wszystkim osobny reżim prawny postępowania grupowego, a także jego cel i funkcje prawne, ma ono bowiem zakończyć się rozstrzygnięciem stanowiącym szczególny prejudykat dla rozwikłania przyszłych sporów z udziałem grupy osób w odpowiednich sądowych postępowaniach indywidualnych lub w wyniku zawarcia stosownych ugód powodów z pozwanym.
2. Koncepcja autonomicznego charakteru postępowania grupowego przyjęta została w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r., I CSK 533/14, w którym stwierdzono m.in., że przedmiotem tego postępowania, zmierzającego do ustalenia odpowiedzialności pozwanego, są tylko okoliczności wspólne wszystkich członków grupy, a nie okoliczności indywidualne dotyczące poszczególnych członków, które będą badane dopiero w późniejszych indywidualnych procesach. Wydane w tym postępowaniu rozstrzygnięcie odnosi się do wszystkich członków grupy (art. 21 ust. 3 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym) i zmierza do ustalenia odpowiedzialności pozwanego w związku z powstaniem określonego zdarzenia prawnego, przesądzającego istnienie określonego tytułu prawnego takiej odpowiedzialności (np. deliktu, niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, bezpodstawnego wzbogacenia i in.). Nie chodzi tu jednak o ustalenie wszystkich niezbędnych przesłanek powstania takiej odpowiedzialności jak w przypadku postępowania rozpoznawczego, kończącego się wyrokiem wstępnym, np. przesądzającym istnienie wszystkich przesłanek odszkodowawczej odpowiedzialności deliktowej lub kontraktowej. Można zatem stwierdzić, że ustalenie odpowiedzialności pozwanego w rozumieniu art. 2 ust. 3 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oznacza istotne ograniczenie zakresu kognicji sądu w porównaniu z badaniem istnienia wszystkich niezbędnych przesłanek odpowiedzialności pozwanego w indywidualnym postępowaniu sądowym. Innymi słowy, ustalenie odpowiedzialności kontraktowej w rozumieniu wspomnianego przepisu oznacza konieczność określenia przez sąd przynajmniej stanu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania w związku z naruszeniem przez pozwanego określonego obowiązku kontraktowego, wynikającego ze stosunku obligacyjnego łączącego pozwanego z członkami grupy.
3. Przedmiotem postępowania, zmierzającego do ustalenia odpowiedzialności pozwanego, są tylko okoliczności wspólne wszystkich członków grupy, a nie okoliczności indywidualne dotyczące poszczególnych członków, które będą badane dopiero w późniejszych indywidualnych procesach. Wydane w tym postępowaniu rozstrzygnięcie odnosi się do wszystkich członków grupy (art. 21 ust. 3 ustawy o chodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym) i zmierza do ustalenia odpowiedzialności pozwanego w związku z powstaniem określonego zdarzenia prawnego, przesądzającego istnienie określonego tytułu prawnego takiej odpowiedzialności.
4. Brak de lege lata wyraźnego zakazu połączenia postępowania grupowego w rozumieniu art. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym z postępowaniem obejmującym incydentalną kontrolę treści wzorca umownego, a także przeszkód natury konstrukcyjno-proceduralnych w takim połączeniu i nie ma przeciwskazania, aby stwierdzić abuzywność określonej, standardowej klauzuli umownej i jednocześnie ustalić odpowiedzialność kontraktową twórcy wzorca (art. 471 k.c.). Co więcej, omawiane połączenie może prowadzić do wzmocnienia ochrony konsumentów, jeżeli pojawią się ogólne przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego, przewidziane w art. 1 ust. 2 i art. 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.
5. Należy stwierdzić, że przyjęcie abuzywności danego postanowienia umowy powoduje jego eliminację prawną z treści łączącego stronę stosunku zobowiązaniowego, a w żadnym razie nie implikuje automatycznie odpowiedzialności kontraktowej twórcy wzorca „za wadliwe postanowienia wzorca”.