Certyfikacja

stwierdzenie przez właściwy sąd, że dana sprawa spełnia ustawowe przesłanki dopuszczalności rozpoznania jej w postępowaniu grupowym; następuje po przeprowadzeniu rozprawy na mocy postanowienia sądu o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym, na które służy zażalenie.

Grupa

osoby, które zdecydowały się wspólnie dochodzić swoich praw w postępowaniu grupowym, złożyły w tym celu oświadczenie o przystąpieniu do grupy oraz wyraziły zgodę na pełnienie funkcji reprezentanta grupy przez określoną osobę (a w przypadku, gdy reprezentantem jest Rzecznik Finansowy – które złożyły oświadczenia o przystąpieniu do grupy; brak wymogu zgody na osobę reprezentanta); członkowie grupy nie są stroną postępowania grupowego w sensie formalnym – taki status ma jedynie działający na ich rzecz reprezentant.

Jednorodzajowość roszczeń

jedna z przesłanek decydujących o dopuszczalności rozpoznania danej sprawy w postępowaniu grupowym; jest ona spełniona, gdy wszyscy członkowie grupy zgłaszają roszczenie o udzielenie ochrony prawnej w takiej samej formie, czyli wszyscy żądają zasądzenia jakiegoś świadczenia (względnie – ustalenia bądź ukształtowania prawa lub stosunku prawnego), lub wszyscy dochodzą ustalenia odpowiedzialności pozwanego (patrz szerzej: Kiedy postępowanie grupowe jest dopuszczalne?).

Kaucja na zabezpieczenie kosztów procesu

kwota pieniężna, do złożenia której sąd może zobowiązać reprezentanta grupy (powoda) w postępowaniu grupowym. Ma ona służyć zabezpieczeniu kosztów procesu, które poniesie pozwany. Żądanie złożenia przez powoda kaucji pozwany musi zgłosić przy pierwszej czynności procesowej (zwykle będzie to odpowiedź na pozew). Sąd ustala wysokość kaucji wedle własnego uznania, ale nie może ona być wyższa niż 20 % wartości przedmiotu sporu. Sąd ustala również termin na złożenie kaucji, który nie może być krótszy niż miesiąc. Nieuiszczenie kaucji w wyznaczonym terminie powoduje odrzucenie pozwu (lub środka odwoławczego). Kaucje należy wpłacić w gotówce na rachunek depozytowy sądu. Instytucja kaucji nie znajduje zastosowania w sprawach, w których powodem (reprezentantem grupy) jest Rzecznik Finansowy.

Odrzucenie pozwu

rozstrzygnięcie sądu przesądzające, że sprawa nie może zostać rozpoznana w postępowaniu grupowym i powodujące, że w danej sprawie w ogóle nie jest badane istnienie (zasadność) zgłoszonych żądań. Uprawomocnienie się postanowienia w tym przedmiocie zasadniczo kończy postępowanie. Taki sposób zakończenia sprawy wynika z niespełnienia pewnych wymogów formalnych. W szczególności trzeba odróżnić odrzucenie pozwu od oddalenia powództwa, czyli rozstrzygnięcia merytorycznego, stwierdzającego, że żądania danej osoby w ogóle nie są zasadne. W postępowaniu grupowym odrzucenie pozwu może spowodować przede wszystkim stwierdzenie przez sąd, że w danej sprawie nie są spełnione formalne przesłanki dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym (patrz szerzej: Kiedy postępowanie grupowe jest dopuszczalne?) albo nieuiszczenie w wyznaczonym terminie kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu. Postanowienie o odrzuceniu pozwu jest zaskarżalne. Odrzucenie pozwu nie wyklucza wystąpienia z indywidualnymi pozwami przez osoby, które zamierzały dochodzić swych roszczeń w postępowaniu grupowym.

Ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego

ogłoszenie publikowane przez sąd w poczytnej prasie o zasięgu ogólnopolskim lub lokalnym (w zależności od charakteru sprawy). Ogłoszenie informuje o wszczęciu ściśle określonego postępowania grupowego, określa warunki, jakie dana osoba musi spełniać, by mogła zostać członkiem grupy oraz wskazuje termin, w jakim kolejne osoby mogą przystąpić do grupy. Ogłoszenie musi również informować o sposobie wynagrodzenia pełnomocnika reprezentanta grupy, a także zawierać wzmiankę o tym, że wyrok, jaki zapadnie w postępowaniu grupowym, będzie miał moc wiążącą w stosunku do członków grupy (osób objętych postanowieniem co do składu grupy).

Opłata tymczasowa

rodzaj opłaty sądowej, czyli opłaty od wskazanych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594) pism takich jak np. pozew, zażalenie, apelacja, skarga kasacyjna. Wyznacza się ją w sytuacji, kiedy w momencie wniesienia takiego pisma w danej sprawie nie ma możliwości wskazania wartości przedmiotu sporu. Może znaleźć ona zastosowanie w postępowaniu grupowym. Wysokość takiej opłaty wyznacza sąd rozpoznający sprawę, jednak w postępowaniu grupowym nie może być ona niższa niż 100 zł i wyższa niż 10.000 zł.

Oświadczenie o przystąpieniu do grupy

pisemne oświadczenie, jakie składa reprezentantowi grupy osoba, która chce zostać członkiem grupy. Musi ono zawierać określenie żądania danej osoby (czyli wskazywać, czego dana osoba się domaga, np. ustalenia odpowiedzialności odszkodowawczej wynikającej z nienależytego wykonania umowy czy też z określonego czynu niedozwolonego), a także wskazywać okoliczności uzasadniające to żądanie i przynależność do grupy (np. uzasadniające odpowiedzialność odszkodowawczą określonego podmiotu wobec „kandydata” na członka grupy, której to odpowiedzialności dotyczy postępowanie grupowe). W oświadczeniu o przystąpieniu do grupy należy ponadto przedstawiać dowody, z których wynika roszczenie i przynależność do grupy.

Ustawa nie wskazuje dokładnej formy, w jakiej należy złożyć oświadczenie. W celu zapewnienia jednolitości tej formy, wskazuje ją zwykle reprezentant grupy lub działający w jego imieniu pełnomocnik, udostępniając stosowny formularz. Oświadczenie o przystąpieniu do grupy można złożyć jeszcze przed wytoczeniem powództwa przez reprezentanta, albo też na podstawie ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego, które publikowane jest w prasie.

Postanowienie co do składu grupy

postanowienie sądu określające z imienia i nazwiska (lub z nazwy) wszystkich członków grupy, na rzecz których toczy się postępowanie grupowe.

Postanowienie w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego

postanowienie wydawane przez właściwy sąd po przeprowadzeniu pierwszej fazy postępowania grupowego, czyli tzw. fazy certyfikacji. Orzeczeniem tym sąd przesądza, że sprawa spełnia wszystkie wymogi ustawowe, by mogła być rozpoznawana w postępowaniu grupowym. Wydając je sąd nie ocenia jednak zasadności powództwa (przykładowo: sąd nie bada, czy miało miejsce określone zdarzenie wyrządzające szkodę i czy można je zakwalifikować jako delikt).

Przymus adwokacko-radcowski

obowiązek zastępowania reprezentanta grupy przed sądem przez profesjonalnego pełnomocnika, czyli adwokata lub radcę prawnego (nie obowiązuje, jeśli reprezentant sam jest adwokatem lub radcą prawnym oraz w sytuacji, gdy reprezentantem jest Rzecznik Finansowy). Oznacza, że reprezentant nie może samodzielnie złożyć pozwu grupowego, ani dokonywać innych czynności w postępowaniu. Reprezentant musi zawrzeć z pełnomocnikiem umowę o zastępstwo procesowe. Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym wymaga, by taka umowa określała sposób wynagrodzenia pełnomocnika.

Reprezentant grupy

osoba, która działa na rzecz grupy w postępowaniu grupowym i jest stroną tego postępowania – powodem. Osobę tę wybierają członkowie grupy, poprzez zawarcie w swoich oświadczeniach o przystąpieniu do grupy zgody na pełnienie funkcji reprezentanta przez określoną osobę (chyba, że reprezentantem jest Rzecznik Finansowy – wówczas członkowie grupy nie składają oświadczeń o wyrażeniu zgody na osobę reprezentanta). Reprezentantem może być albo członek grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik praw konsumentów w sprawach o ochronę konsumentów albo Rzecznik Finansowy (w zakresie roszczeń: 1) klientów podmiotu rynku finansowego w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 187, 1488 i 2640), 2) wynikających z umowy oświadczenie usług lub wykonywania czynności na rzecz osoby fizycznej przez instytucję finansową w rozumieniu art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 2536)).

Ujednolicenie roszczeń

dodatkowa przesłanka dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym, obowiązująca w przypadku roszczeń pieniężnych; oznacza ona konieczność zrównania wysokości dochodzonych roszczeń w grupie lub w podgrupach liczących co najmniej dwie osoby, przy uwzględnieniu wspólnych dla tych osób istotnych okoliczności sprawy (patrz szerzej: Kiedy postępowanie grupowe jest dopuszczalne?).

Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym

ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 44), wprowadzająca do polskiego porządku prawnego mechanizm grupowego dochodzenia roszczeń przed sądem.

Wspólna podstawa faktyczna roszczeń

jedna z przesłanek decydujących o dopuszczalności rozpoznania danej sprawy w postępowaniu grupowym; jest ona spełniona, gdy członkowie grupy opierają swoje żądania na tych samych lub takich samych faktach (patrz szerzej: Kiedy postępowanie grupowe jest dopuszczalne?).

Wystąpienie z grupy

czynność polegająca na złożeniu reprezentantowi oświadczenia o rezygnacji z udziału w postępowaniu grupowym jako członek grupy. Jest to dopuszczalne, ale jedynie do czasu uprawomocnienia się postanowienia co do składu grupy. Złożenie oświadczenia o wystąpieniu z grupy po tym terminie jest bezskuteczne, co oznacza, że dana osoba zostanie objęta wyrokiem, jaki zostanie wydany w sprawie.