1. Jeżeli zachodzi zbieg podstaw odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej, sąd orzekający ma obowiązek zadecydować, na podstawie której z podstaw należy rozstrzygnąć sprawę, przy uwzględnieniu prymatu tej, która jest dla poszkodowanego korzystniejsza lub z uwagi na charakter roszczenia tej z nich, która w danej sprawie może mieć zastosowanie.
2. Wdrożenie przez bank jedynie powierzchownej procedury weryfikacji kandydatów na agentów banku daje podstawy do uznania, że pozwany ponosi winę w wyborze agenta, co pociąga za sobą odpowiedzialność banku na podstawie art. 429 k.c.
3. Chociaż zawarcie umowy agencyjnej uwzględniającej postanowienia zmierzające do maksymalnego upodobnienia placówki agencyjnej do placówek własnych banku było dopuszczalne, to jednak charakter działalności jaka miała być prowadzona w tych placówkach skutkował istnieniem szczególnych obowiązków banku w zakresie zapewnienia efektywnej kontroli prawidłowości ich funkcjonowania placówek agencyjnych w celu ochrony interesów klientów banku.
4. Z uwagi na to, że w przedmiotowej sprawie powodowi i członkom grupy wyrządzono szkodę wprowadzając ich w błąd co do charakteru placówki agencyjnej i wywołując u nich błędne przekonanie, że zawierana przez nich umowa „pożyczki inwestycyjnej” jest produktem bankowym, co było działaniem sprzecznym z postanowieniami umowy agencyjnej, odpowiedzialność pozwanego banku nie może być w żaden sposób wyłączona. W tej sytuacji pozwany bank mógłby zgodnie z przepisem art. 474 k.c. ponosić odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez agenta, albowiem odpowiada za jego działania ja za działania własne.
5. Fakt, że niektórzy poszkodowani nie przeczytali w ogóle umowy lub zrobili to pobieżnie jest okolicznością, która mogłaby dać podstawy do uznania, że przyczynili się oni do powstania szkody w rozumieniu art. 362 k.c. Jednak okoliczność tę trzeba oceniać z uwzględnieniem tego, czy fakt dokładnego przeczytania umowy wpłynąłby na decyzję co do jej zawarcia.
6. Obowiązek naprawienia szkody jest środkiem karnym swoistym dla postępowania karnego i nie wyłącza możliwości dochodzenia roszczeń na drodze postępowania cywilnego przeciwko innemu podmiotowi również odpowiedzialnemu za szkodę, zwłaszcza w sytuacji gdy podstawy faktyczne i prawne żądania są odmienne.

1. Art. 19 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r. Nr 7 poz. 44) stanowi, że cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia oraz zawarcie ugody wymaga zgody więcej niż połowy członków grupy. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia, jak też zawarcie ugody, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami albo zmierzają do obejścia prawa bądź rażąco naruszają interes członków grupy.
2. Cofnięcie pozwu w niniejszej sprawie było skuteczne, z uwagi na cofnięcie pozwu przez więcej niż połowę członków grupy, którzy złożyli pisemne oświadczenia w tym przedmiocie. Okoliczności sprawy, w szczególności zaspokojenie przez pozwanego roszczeń członków grupy, nie wskazują, że cofnięcie pozwu było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzało do obejścia prawa, tj. nie zachodziły przesłanki z art. 203 § 4 k.p.c., a także że cofnięcie było sprzeczne z dobrymi obyczajami bądź rażąco naruszało interes członków grupy, zatem nie występowały przesłanki z art. 19 ust. 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, dające Sądowi możliwość uznania cofnięcia pozwu za niedopuszczalne.
3. Stronami postępowania grupowego są powód – reprezentant grupy – i pozwany. Ciężar zgromadzenia funduszów niezbędnych do uruchomienia postępowania grupowego spoczywa na reprezentancie (art. 2 ust. 2 u.k.s.c.). Ustawa nie wskazuje źródeł finansowania, pozostawiając tę kwestię reprezentantowi i wewnętrznej organizacji grupy. Konsekwentnie zasądzenie kosztów następuje, w zależności od wyniku procesu, od pozwanego na rzecz powoda – reprezentanta grupy. Ustawa nie przewiduje obciążenia kosztami procesu poszczególnych członków grupy. Członkowie grupy zajmują pozycję właściwą stronie w znaczeniu materialnym, a nie formalnym i nie biorą udziału w postępowaniu na zasadach właściwych wielopodmiotowej stronie procesowej. Tym samym, podsumowując, koszty procesu są zasądzane od lub na rzecz reprezentanta grupy, a nie poszczególnych członków grup.

1. Kluczowe znaczenie dla zdefiniowania pojęcia przedsiębiorcy ma element funkcjonalny, który łączy się z prowadzeniem działalności gospodarczej lub zawodowej. Przywołane wyżej ustawy wymagają bowiem, aby przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą lub zawodową. W piśmiennictwie przyjmuje się, że sformułowanie „prowadzi działalność” zakłada określony ciąg działań, a nie tylko pojedyncze czynności. Przedsiębiorcą będzie zatem tylko ten, kto wykonuje czynności powtarzalne i to w taki sposób, że tworzą one pewną całość, a nie stanowią oderwanego świadczenia czy świadczeń określonych rzeczy lub usług. Jeżeli takie działania mają charakter gospodarczy lub zawodowy, istnieją podstawy do uznania, że podejmujący je podmiot jest przedsiębiorcą.
2. Pozwana jako niepubliczna uczelnia wyższa winna być traktowana jako przedsiębiorca. Działalność w zakresie prowadzenia odpłatnych studiów nosi wszelkie cechy charakteryzujące prowadzenie działalności gospodarczej.
3. Dla pojęcia konsumenta obojętne jest, czy osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową. Istotne jest natomiast to, aby dokonywana przez nią, konkretna czynność, dotyczyła bezpośrednio tego rodzaju działalności. Za konsumenta będzie więc można uznać zarówno osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej w żaden sposób z jej działalnością profesjonalną, jak i czynności związanej co prawda z tą działalnością, ale tylko pośrednio.

Orzeczenie nieprawomocne.

1. Pojęcie „roszczenie”, użyte w art. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, występuje w znaczeniu żądania procesowego. Nie występuje ono w znaczeniu prawno-materialnym, przez które należałoby rozumieć wyłącznie możność domagania się od oznaczonej osoby określonego zachowania się.
2. Z taką samą podstawą faktyczną roszczeń mamy do czynienia w sytuacji wystąpienia wielu podobnych zdarzeń faktycznych (podobieństwo zdarzeń). Sytuacji tej nie można sprowadzać jedynie do oceny, czy okoliczności faktyczne wspólne dla całej grupy przeważają nad okolicznościami indywidualnymi, dotyczącymi poszczególnych członków grupy.
3. Okoliczności faktyczne uzasadniające dochodzone roszczenia w ramach postępowania grupowego mogą wyczerpywać dyspozycje różnych przepisów prawa cywilnego, gdyż w odniesieniu do przesłanek postępowania grupowego nie ma wymogu występowania związku prawnego pomiędzy zgłoszonymi roszczeniami. Różne podstawy prawne odpowiedzialności deliktowej nie stanowią przeszkody w dopuszczeniu sprawy do rozpoznania w postępowaniu grupowym.
4. Możliwość ujednolicenia wysokości roszczeń pieniężnych w podgrupach jest koniecznym rozwiązaniem dla tych sytuacji, gdy podstawy prawne dochodzonych roszczeń przez członków grupy będą różne, co może (ale nie musi) wiązać się jednocześnie z różnicami w wysokości żądanej kwoty.
5. Nie jest dopuszczalne, aby Sąd na etapie badania wstępnego dopuszczalności rozpoznania pozwu odnosił się wprost do oceny przesłanek merytorycznych powództwa i prowadził ocenne rozważania np. na temat okoliczności uzasadniających istnienie i rodzaj związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zachowaniem pozwanego. Weryfikacja podanych w uzasadnieniu pozwu okoliczności uzasadniających uwzględnienie powództwa jest przedmiotem postępowania dowodowego na etapie merytorycznego rozpoznania sprawy.
6. Zbyt wąska wykładnia przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, która prowadzi do pozbawienia możliwości jej stosowania do roszczeń, dla których została stworzona, jest oczywiście niedopuszczalna.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXIV Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Paweł Pyzio,

Sędziowie:                     SSO Agnieszka Bedyńska-Abramczyk, SSO Jacek Tyszka

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2015r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę,

postanawia:

1. uchylić postanowienie z dnia 5 marca 2015r.
2. dokonać w gazecie (…) ogłoszenia o następującej treści

1. Ocena dopuszczalności postępowania grupowego ma charakter formalny i nie może być poprzedzona oceną zasadności roszczeń.
2. Wykazanie poniesienia szkody w odniesieniu do poszczególnych członków grupy, istnienia związku przyczynowego między zdarzeniem a szkodą, czy też wysokości samej szkody nie stanowią przesłanek dopuszczalności postępowania grupowego. Ustawa nie wymaga dla dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym, aby powód udowodnił, czy choćby uprawdopodobnił roszczenie.
3. Przewidywane przyszłe problemy dowodowe nie mogą przesądzać o niedopuszczalności postępowania grupowego.

Orzeczenie zostało uchylone w części, tj. w zakresie rozstrzygnięć objętych pkt 1 i 4, na mocy postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział VI Cywilny z dnia 7 września 2015 r., VI ACz 1012/15.

1. Z „tą samą” (identyczną) podstawą faktyczną dochodzonych roszczeń mamy do czynienia, gdy zachodzi tożsamość okoliczności faktycznych, a ochrona prawna jest dochodzona przez uczestników jednego zdarzenia, czyli zachodzi więź oparta na jedności zdarzenia wywołującego szkodę. „Taka sama” (tożsama) podstawa faktyczna oznacza podobieństwo między poszczególnymi stanami faktycznymi. Z „taką samą” podstawą faktyczną mamy więc do czynienia, gdy wystąpi wiele podobnych zdarzeń faktycznych – analogiczny musi być podstawowy zespół faktów stanowiących podstawę powstania spornego stosunku prawnego oraz konkretnego roszczenia. Pojęcie podstawy faktycznej należy rozumieć jako określony zespół elementów stanu faktycznego, który jest przywoływany celem udowodnienia powództwa.
2. Ta sama podstawa faktyczna powództwa ma miejsce, gdy uzyskanie ochrony prawnej wiąże się z identyczną sytuacją bądź zdarzeniem. Natomiast o takiej samej podstawie faktycznej mowa jest wówczas, gdy roszczenia wywodzone są jedynie z podobnych sytuacji i zdarzeń, co odpowiada pojęciu jednakowej podstawy faktycznej będącej elementem współuczestnictwa formalnego.
3. Z „taką samą” podstawą faktyczną mamy do czynienia, gdy wystąpi wiele podobnych zdarzeń faktycznych. Analogiczny musi być podstawowy zespół faktów stanowiących podstawę powstania spornego stosunku prawnego oraz konkretnego roszczenia. Mogą istnieć nieznaczne różnice pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń, lecz niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń.
4. Istotą postępowania grupowego jest wspólność przejawiająca się w żądaniu, które musi być typowe (wspólne) dla wszystkich roszczeń, a jest wywodzone z jednakowej sytuacji prawnej lub faktycznej członków grupy. Z jednej strony ustawodawca nie wymaga identyczności wszystkich elementów faktycznych, gdyż znacznie zawężałoby to zakres zastosowania ustawy, jednakże z drugiej strony postępowanie grupowe nie spełniłoby swojego celu – poprawy efektywności postępowania w sprawach cechujących się znacznym stopniem indywidualizacji faktów i właściwości poszczególnych członków grupy. Postępowanie grupowe spełnia swoją rolę, gdy mamy do czynienia z „typowością” bądź „reprezentatywnością” roszczenia wobec wszystkich członków grupy. Warunek „typowości” zostaje spełniony, gdy sytuacja prawna lub faktyczna członków jest jednakowa. Oczywiście mogą istnieć nieznaczne różnice pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń, lecz niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń.
5. Zgłoszenie roszczeń ewentualnych w postępowaniu grupowym prowadzi do tego, że sąd ustala, czy każde ze zgłoszonych roszczeń ewentualnych jest wspólne dla wszystkich członków grupy; w przeciwnym bowiem wypadku cel przyświecający postępowaniu grupowemu byłby zaprzepaszczony, a postępowanie to sprowadzałoby się do rozstrzygnięcia różnych roszczeń 10 osób (członków grupy) przeciwko jednemu pozwanemu.
6. W przypadku definicji zawartej w art. 22¹ k.c. wykładnia językowa zawodzi, należy ten przepis wykładać posługując się wykładnią systemową i celowościową. W świetle definicji „działalności gospodarczej” należałoby przyjąć, iż podstawowym warunkiem przypisania danej czynności prawnej cechy „związania z prowadzoną działalnością gospodarczą” jest, aby czynność taka została podjęta ze względu na zamiar osiągnięcia przez podmiot czynności tej dokonujący celu zarobkowego. Chwilą decydującą o uznaniu określonej osoby fizycznej jako konsumenta, jest chwila dokonywania czynności prawnej.
7. W postępowaniu grupowym pozew traktowany jest jako całość i nie jest możliwe odrzucenie pozwu co do niektórych tylko członków grupy.

Orzeczenie zostało uchylone postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział XXIV Cywilny z dnia 2 kwietnia 2015 r., XXIV C 554/14.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXIV Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Paweł Pyzio

Sędziowie:                     SSO Agnieszka Bedyńska, SSO Jacek Tyszka

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2015r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę,

postanawia:

1. dokonać w gazecie (…) ogłoszenia o następującej treści

1. Spełnienie przesłanki jednorodzajowości roszczeń dochodzonych przez członków grupy wymaga w zasadzie wystąpienia przez wszystkich powodów (członków grupy) o udzielenie ochrony prawnej w tej samej formie, a zatem zgłoszenia przez wszystkich członków grupy takiego samego żądania. Tym samym zwrócić należy uwagę, iż w ocenie Sądu Okręgowego w tym składzie jednorodzajowość roszczeń, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym odnosi się niewątpliwie do roszczeń procesowych, nie zaś do roszczeń prawa materialnego. Ustawodawca w ogóle nie uzależnił możliwości dochodzenia roszczenia w postępowaniu grupowym od oparcia go na tej samej podstawie materialnoprawnej.
2. Ustawodawca nie wykluczył możliwości dochodzenia w postępowaniu grupowym więcej, aniżeli jednego roszczenia. Za dopuszczalne uznać należy w takiej sytuacji odpowiednie stosowanie w tym postępowaniu art. 191 k.p.c.
3. Niewątpliwą intencją prawodawcy było ułatwienie (a nie utrudnienie) dochodzenia roszczeń konsumentom, czy osobom, które doznały szkody w związku z produktem niebezpiecznym lub czynem niedozwolonym. Tym samym wykładnia przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym winna być dokonywana w taki sposób, aby dochodzenie takich roszczeń członkom grupy ułatwić.

1. Ustawa nie uzależnia kaucji w postępowaniu grupowym od wykazania realnej obawy nieskuteczności ewentualnej egzekucji kosztów w przypadku ich zasądzenia od strony powodowej na rzecz pozwanego.
2. Zobowiązanie do złożenia kaucji przewidzianej w art. 8 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym jest decyzją o charakterze dyskrecjonalnym podejmowaną na wniosek pozwanego. Przepis nie wymaga, aby jej podjęcie było poprzedzone jakimkolwiek prejudykatem odnośnie tego, czy powództwo jest oczywiście uzasadnione, czy nie, czy roszczenia zostały zgłoszone w dobrej lub złej wierze, czy są rozsądne i uprawdopodobnione.