1. Członek spółdzielni mieszkaniowej, któremu przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego jest konsumentem w rozumieniu art. 385¹ pkt 3 k.c. Za konsumenta należy też uznać osobę, która działając jako potencjalny nabywca towaru lub usługi, wstępuje w stosunek prawny pozostający w bezpośrednim związku z działaniem przedsiębiorcy jako producenta lub sprzedawcy towarów albo świadczącego usługi. Umowy członków grupy o wybudowanie lokali i miejsc postojowych należy zakwalifikować do powyższych kategorii spraw.
2. Sprawy o ochronę konsumentów to sprawy z tytułu roszczeń konsumentów w stosunku do przedsiębiorcy, np. wynikające z umowy najmu, umowy sprzedaży, umowy kredytu, pożyczki, umowy przewozu.

1. Nie ma wątpliwości, że roszczenia o zapłatę z tytułu świadczenia nienależnego mają charakter jednorodzajowy. Ponieważ członkowie grupy, będący nabywcami lokali, wywodzą swoje roszczenia kierowane do dewelopera z faktu zamieszczenia w umowach klauzul waloryzacyjnych, nakładających na nabywcę obowiązek dokonania dopłaty do ceny mieszkania, niewątpliwie roszczenia te oparte są na takiej samej podstawie faktycznej.
2. Dla potrzeb wstępnej oceny dopuszczalności pozwu Sąd związany jest okolicznościami podanymi przez powoda. Przyjmuje się bowiem, że ocena charakteru sprawy następuje w ramach wskazanego przez powoda roszczenia i podanych przez niego okoliczności faktycznych, które to elementy konkretyzują stosunek prawny zachodzący pomiędzy stronami, kształtują charakter sprawy i tym samym nadają lub odejmują jej przymiot sprawy cywilnej.
3. Sprawy o ochronę konsumentów to sprawy z tytułu roszczeń konsumentów w stosunku do przedsiębiorcy, np. wynikające z umowy najmu, umowy sprzedaży, umowy kredytu, pożyczki, umowy przewozu. W szczególności za przyjęciem, iż roszczenia strony powodowej mają charakter roszczeń o ochronę konsumentów, przemawia to, że nienależny charakter świadczenia członkowie grupy wywodzą z braku związania konsumentów niedozwolonymi postanowieniami umownymi.
4. Podgrupa obejmuje zatem osoby, których roszczenia, z uwagi na zróżnicowane okoliczności dotyczące poszczególnych członków grupy, nie mogły zostać ujednolicone w ramach grupy. W każdym postępowaniu grupowym istnieje potencjalna możliwość, iż rozstrzygnięcie będzie odmienne w stosunku do różnych członków danej podgrupy. Może bowiem okazać się, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, że dany członek podgrupy albo w ogóle nie poniósł szkody, albo w innym rozmiarze, niż to wynikało z uzasadnienia pozwu i podziału na podgrupy.
5. Podstawową funkcją kaucji z art. 8 ustawy miało być wyeliminowanie możliwości nadużywania instytucji pozwu grupowego poprzez wnoszenie w tym trybie powództw oczywiście bezzasadnych lub – pomimo pozornego zachowania wymogów formalnych z art. 1 i 2 ustawy – nienadających się do rozpoznania w postępowaniu grupowym.
6. Przepis art. 8 ust. 2 ustawy nakłada na pozwanego obowiązek zgłoszenia wniosku o zobowiązanie strony powodowej do złożenia kaucji już przy pierwszej czynności procesowej. Wniosek zgłoszony w innym terminie będzie więc zawsze spóźniony, a więc bezskuteczny. Nie budzi też wątpliwości, że wniosek taki winien być odpowiednio umotywowany. Brak jego uzasadnienia wyklucza bowiem poddanie go racjonalnej ocenie sądu.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Wojciech Rybarczyk

Sędziowie:                     SSO Hanna Daniel, SSO Hanna Rucińska

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2013 r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa grupowego B. B. przeciwko G. N. B. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. o zapłatę,

postanawia:

stwierdzić, iż w skład grupy wchodzą następujące osoby: 1. P.B., (…) 134 K.I.

Orzeczenie zostało uchylone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział VI Cywilny z 27 listopada 2013 r., VI ACz 3170/13.

1. Sąd badając dopuszczalność rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym sięga do ogólnych przesłanek procesowych wynikających z k.p.c. oraz kwalifikowanych przesłanek dopuszczalności postępowania grupowego wskazanych w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zw. z art. 2 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.
2. Konieczne jest jednoznaczne rozróżnienie dwóch niezależnych od siebie instytucji procesowych postępowania grupowego: przesłanek dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym wskazanych w art. 1 ust. 1 i 2 w zw. z art. 2 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, w których braku pozew podlega odrzuceniu na podstawie art. 10 ust. 1 tej ustawy oraz dodatkowych wymogów formalnych pozwu wymienionych w art. 6 ustawy odochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, których brak, nie uzupełniony pomimo wezwania sądu, winien skutkować zwrotem pozwu w trybie przewidzianym art. 130 § 2 k.p.c.
3. Wskazany w art. 1 ust. 1 i 2 w zw. z art. 2 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym katalog przesłanek jest katalogiem zamkniętym. Dla uznania przynależności sprawy cywilnej do postępowania grupowego konieczne jest ich łączne wystąpienie, przy równoczesnym istnieniu ogólnych przesłanek procesowych.
4. Roszczenia z tytułu odpowiedzialności za czyn nieuczciwej konkurencji oraz roszczenia z tytułu odpowiedzialności za naruszenie praw wyłącznych chronionych na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych są roszczeniami, których dochodzenie w postępowaniu grupowym jest dopuszczalne.
5. Sąd ocenia istnienie przesłanek jednorodzajowości roszczeń członków grupy oraz liczebności grupy na podstawie treści pozwu oraz oświadczeń członków grupy o przystąpieniu do grupy, a ustalenie tych okoliczności nie wymaga prowadzenia postępowania dowodowego. Pojęcie jednorodzajowości nie może być ukształtowane zbyt wąsko, poprzez stosowanie do regulacji ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym wyrażonego w art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c. wymogu jednakowej podstawy prawnej dochodzonych roszczeń. Roszczeniami jednego rodzaju będą roszczenia, których źródło leży w stosunku prawnym jednego rodzaju, chociażby wynikały z niego różne roszczenia materialnoprawne.
6. Złożenie oświadczeń o przystąpieniu do grupy ponad miesiąc przed dniem złożenia pozwu do sądu pozostaje bez wpływu na ważność oświadczeń członków grupy i liczebność grupy, a inny wniosek pozostawałby wsprzeczności z samą konstrukcją i istotą oświadczenia o przystąpieniu do grupy. Osoby zawiązujące grupę zyskują status członków grupy dopiero z chwilą złożenia pozwu z dołączonymi oświadczeniami o przystąpieniu, przez co oczywistym jest, iż skutek procesowy jest niezależny od daty wskazanej na samych oświadczeniach.
7. Kaucja w postępowaniu grupowym ma charakter fakultatywny. Jej istota jest związana z ryzykiem postępowania grupowego, a regulacja ta została wprowadzona do ustawy z myślą o ochronie interesów pozwanych
8. W sytuacji, gdy porównanie wartości przedmiotu sporu i poziom spodziewanych kosztów z sytuacją majątkową powoda uzasadnia twierdzenie, że ewentualne koszty procesu zostaną w pełni zaspokojone, możliwe jest odstąpienie odzobowiązania powoda do złożenia kaucji na przewidywane koszty.

Orzeczenie zostało uchylone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 lutego 2014 r., sygn. akt I ACz 22/14. Tezy zakwestionowane przez Sąd Apelacyjny w Warszawie oznaczono kursywą.

1. Zakłócenie czerpania zysku z prowadzonej działalności gospodarczej niewątpliwie jest przypadkiem naruszenia dobra osobistego. Lokalizacja roszczenia służącego ochronie dobra, jak też to czy jest to ochrona bezwzględna (bez winy) – jak w przypadku środków ochrony przewidzianych wprost w art. 24 k.c., czy względna – jak w przypadku środków ochrony prawnej wynikających z popełnienia czynu niedozwolonego, nie ma zupełnie znaczenia.
2. Ostatecznie, w zakresie wymagań formalnych, ustawodawca przyjął ograniczenia proceduralne powództwa grupowego poprzez narzucenie wymogu tej samej lub takiej samej podstawy faktycznej roszczenia, oraz ujednolicenia wysokości roszczenia każdego członka grupy przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy.
3. W literaturze zaprezentowano pogląd, iż z tą samą podstawą faktyczną powództwa (tożsamość okoliczności faktycznych) mamy do czynienia wtedy, gdy pomiędzy członkami grupy występuje więź oparta na jedności zdarzenia prawnego. To oznaczałoby, że wymóg tej samej podstawy faktycznej byłby spełniony poprzez wskazanie przez powódkę zdarzenia w postaci emisji zakazanych reklam. Z takim poglądem nie można się zgodzić. Taka podstawa faktyczna roszczenia wystarczałaby w przypadku, gdyby powódka dochodziła tylko ustalenia odpowiedzialności odszkodowawczej. Lecz w niniejszej sprawie powódka dochodzi nie tylko ustalenia odpowiedzialności, ale i dalszych konsekwencji wynikających z tego faktu, czyli odszkodowania za szkodę. A w takim przypadku oprócz zdarzenia wywołującego szkodę należy wskazać okoliczności uzasadniające wymiar szkody, jak i związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą, bowiem w grę wchodzi nie każdy, lecz tyko adekwatny związek przyczynowy tj. obejmujący zwykłe następstwa danej przyczyny.
4. Celem postępowania grupowego jest ułatwienie dostępu do sądu oraz przyśpieszenie postępowania przy znacznym obniżeniu jego kosztów, zaś sam pozew grupowy ma stać się instrumentem pozwalającym na szybkie i efektywne dochodzenie roszczeń zarówno przez konsumentów, jak i przez przedsiębiorców.

Postanowienie zostało uchylone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2013 r., a sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie.

1. Celem przepisów o postępowaniu grupowym jest ułatwienie dochodzenia roszczeń nawet przez bardzo dużą liczbę osób, które twierdzą, że ich prawa zostały naruszone, a które z różnych przyczyn nie mogą zdobyć się na wysiłek związany z samodzielnym uczestnictwem w postępowaniu sądowym. Ten cel zostałby zniweczony, gdyby Sąd mógł odrzucić pozew ze względu na lakonicznie sformułowane zarzuty.
2. Rozstrzygając o dopuszczalności postępowania grupowego sąd bada jedynie przesłanki formalne rozpoznania sprawy w tym postępowaniu. Przemawia za tym brzmienie art. 10 u.d.r.p.g., który mówi o odrzuceniu pozwu w razie braku przesłanek, a nie o jego oddaleniu. Na tym etapie Sąd nie bada żądań pod względem merytorycznym. Rozstrzygając o dopuszczalności postępowania grupowego sąd stwierdza tylko, czy dopuszczalne jest przystąpienie do ustalenia składu grupy oraz do merytorycznego rozpoznania sprawy.

1. Brak zarzutów pozwanego nie oznacza, że do grupy muszą zostać zaliczone wszystkie podmioty wskazane przez reprezentanta grupy. Sąd bowiem jest w każdym przypadku zobligowany do oceny przesłanek włączenia do grupy, przy czym oczywiście może się to odbywać wyłącznie na podstawie dostępnego materiału procesowego.
2. Uchwała Zarządu Powiatu jest aktem wewnętrznym, a nie oświadczeniem woli składanym „na zewnątrz”, a zatem jej złożenie nie stanowi skutecznego oświadczenia o przystąpieniu do grupy.
3. Brak jest podstaw, aby do oświadczenia o przystąpieniu do grupy stosować wprost art. 165 § 2 k.p.c. Zasadniczą wątpliwość budzi możliwość uznania za pismo procesowe oświadczenia o przystąpieniu do grupy, które kierowane jest przecież nie do sądu, lecz do przedstawiciela grupy. Artykuł 165 § 2 k.p.c. przyjmuje fikcję prawną jedynie w zakresie dotyczącym wniesienia pisma do sądu, a nie przekazania go innemu adresatowi.

1. Warunki zawartych umów co do wysokości sumy kredytu, okresu trwania umowy, stałego oprocentowania i prowizji były zróżnicowane, dlatego też nie było możliwe ujednolicenie (pełna standaryzacja) roszczeń o świadczenia indywidualne, czyli roszczeń o zapłatę. Natomiast z uwagi na jednakową podstawę faktyczną i prawną roszczeń uzasadnione było ograniczenie powództwa do żądania ustalenia odpowiedzialności kontraktowej pozwanego. Po wydaniu wyroku mającego charakter prejudykatu i ustalającego odpowiedzialność pozwanego, poszczególni członkowie grupy będą mieli możliwość realizować w pełnym zakresie przysługujące im roszczenia w sprawach sądowych, bądź dążyć do zażegnania sporu z pozwanym w inny sposób, np. poprzez zawarcie ugody.
2. Członkowie grupy są powodami jedynie w znaczeniu materialnym. W znaczeniu formalnym natomiast powodem w sprawie jest reprezentant grupy działający w procesie na zasadzie subrogacji (podstawienia procesowego) wynikającej z ustawy.
3. W takim układzie procesowym, gdy powodem w znaczeniu procesowym jest reprezentant grupy, to na jego rzecz może być zasądzony zwrot kosztów procesu bez względu na charakter i postanowienia umów, przewidujących konieczność zapłaty przez członków grupy wynagrodzenia na rzecz reprezentanta grupy lub na rzecz pełnomocnika. Ustawodawca nie przewiduje również możliwości obciążenia kosztami procesu poszczególnych członków grupy, co jest refleksem pozbawienia ich uprawnień procesowych. Nie uchyla to natomiast możliwości uzgodnienia zasad, na jakich członkowie grupy obowiązani będą w stosunku wewnętrznym do pokrycia kosztów, których zwrot został nałożony na reprezentanta grupy oraz zabezpieczenia wykonania tego zobowiązania.
4. Wynagrodzenie pełnomocnika reprezentanta grupy (w tym wynagrodzenie prowizyjne) nie wchodzi w skład kosztów procesu i nie podlega zwrotowi przez przeciwnika na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
5. Zasądzając w postępowaniu grupowym opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna, ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy. Przepis § 17 rozporządzenia, zgodnie z którym za obronę kilku osób lub reprezentowanie kilku osób pobiera się opłatę od każdej z tych osób, nie znajduje w tej sprawie zastosowania, ponieważ formalnie zastępstwo procesowe dotyczyło wyłącznie powoda-reprezentanta grupy.

1. Konsumenci są uprawnieni do żądania od organizatora turystyki wynagrodzenia szkody w postaci zmarnowanego urlopu. Szkoda polegająca na utracie przyjemności oczekiwanej w związku z podróżą pozostaje wyłącznie w sferze wrażeń i uczuć, jest zjawiskiem czysto psychicznym, pozbawionym elementu majątkowego lub komercyjnego.

Orzeczenie zostało uchylone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 listopada 2013 r., sygn. akt I ACz 1162/13.

Sąd Okręgowy w Gdańsku IX Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:    SSO Dariusz Kardaś

Sędziowie:             SSO Marek Miastkowski, p.o. SSO Dorota Majerska-Janowska

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2013 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa w postępowaniu grupowym wytoczonego przez reprezentanta grupy (…) przeciwko (…) o zapłatę

postanawia:

oddalić wniosek o udzielenie zabezpieczenia