1. Pomioty z grupy cechuje określona więź o charakterze podmiotowym i przedmiotowym. Więź podmiotowa dotyczy osób z grupy, które zostały poszkodowane w skutek jednego zachowania sprawcy. Osoby te dochodzą w postępowaniu grupowym roszczenia od jednego podmiotu (naruszyciela). Natomiast wspólność przedmiotowa jest związana z rodzajem naruszenia, które sprawia, że uzasadnione i możliwe zarazem jest wspólne dochodzenie roszczenia przez grupę. Więź istniejąca pomiędzy członkami grupy musi być oparta na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Kluczowe znaczenie ma zatem ustalenie jednorodzajowości roszczeń indywidualnych członków grupy, co pozwala objąć ich pozwem grupowym.
2. Wskazując, iż dochodzone roszczenia muszą być jednorodzajowe, należy ustalić czy chodzi o roszczenie materialnoprawne czy procesowe, przy czym jednoznacznie można przyjąć, że roszczenie dochodzone w postępowaniu grupowym dotyczy roszczenia procesowego. Jednorodzajowość wyrażona zostaje poprzez dochodzenie przez wszystkich powodów zasądzenia świadczenia albo ustalenia bądź ukształtowania stosunku prawnego lub prawa. Członkowie grupy muszą zatem zgłosić to samo żądanie – o zasądzenie świadczenia, o ustalenie istnienia lub nieistnienia określonego prawa lub stosunku prawnego, o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa.
3. W postępowaniu grupowym, w przypadku wielości podmiotów po stronie pozwanej, stosuje się przepisy k.p.c. o współuczestnictwie.

1. Instytucja zabezpieczenia kosztów procesu w postępowaniu grupowym ma charakter fakultatywny, a możliwość zobowiązania powoda do jej złożenia w świetle art. 8 ust. 1 u.d.p.g. należy do kompetencji sądu.
2. Pozwany składając wniosek o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu winien uprawdopodobnić, że wytoczone przeciwko niemu powództwo jest oczywiście bezzasadne lub że jego uwzględnienie jest mało prawdopodobne, a zatem nosi cechy „pieniactwa procesowego” oraz że brak ustanowienia kaucji na zabezpieczenie jego przyszłego roszczenia o zasądzenie zwrotu kosztów procesu uniemożliwi lub poważnie utrudni ich egzekucję od strony powodowej.

Orzeczenie zostało zmienione w całości postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział I Cywilny z 8 kwietnia 2016 r., sygn. akt  I ACz 534/16 w ten sposób, że postanowiono rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym,

1. W przypadku, gdy przedmiotem sporu są roszczenia pieniężne, ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym dopuszcza możliwość ich dochodzenia w postępowaniu grupowym jedynie wtedy, gdy dla każdego zpowodów zostały one ujednolicone na podstawie wspólnych okoliczności sprawy.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSA Małgorzata Zwierzyńska

Sędziowie:                     SSA Małgorzata Idasiak – Gordzińska (spr.), SSO Leszek Jantowski (del.)

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa w postępowaniu grupowym wytoczonego przez reprezentanta grupy P. S. przeciwko (…) i (…) o zapłatę, na skutek skargi kasacyjnej powoda od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 maja 2015r. w sprawie o sygn. akt I ACz 286/15,

postanawia:

odrzucić skargę kasacyjną.

1. Dopiero wskazanie konkretnych zarzutów dotyczących poszczególnych osób umożliwiłoby wyjaśnienie, czy te zarzuty wymagają przeprowadzenia konkretnych dowodów (przy uwzględnieniu sytuacji wskazanych w art. 228, art. 229, art. 230, art. 231 k.p.c., kiedy prowadzenie dowodów jest zbędne), na kim spoczywa ciężar dowodu w zakresie konkretnych okoliczności faktycznych (niezależnie od ogólnej reguły wskazanej w art. 16 u.d.p.g.) oraz jakie wnioski należy wysnuć z ewentualnego braku takich dowodów.
2. W postępowaniu grupowym brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku o zwrócenie się przez Sąd do Archiwum Państwowego o nadesłanie odcinków zbiorowych. Obowiązek dostarczania niezbędnych dokumentów spoczywa bowiem na reprezentancie grupy, zgodnie z art. 16 ust. 1 u.d.p.g.
3. Podstawą uznania, że osoby wskazane jako członkowie grupy są następcami prawnymi zmarłych akcjonariuszy, są stwierdzenia nabycia spadku lub akty poświadczenia dziedziczenia (art. 1025 § 1 k.c.). Z dołączonego stwierdzenia nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia wynika domniemanie prawne, że wskazane osoby są spadkobiercami akcjonariuszy wskazanych na dołączonych odcinkach zbiorowych akcji (art. 1025 § 2 k.c.).

Orzeczenie zostało zmienione postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział I Cywilny z 10 marca 2016 r., sygn. akt  I ACz 91/16 w ten sposób, że postanowiono rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

1. Postępowanie grupowe stworzono dla spraw o istotnie zbliżonym stanie faktycznym. Stopień owego zbliżenia powinien być taki, iż wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia są takie same, jeśli już nie te same.
2. Aby proces grupowy był operatywny, musi opierać się na okolicznościach faktycznych, których podobieństwo zakłada również prawdopodobnie tożsamą ocenę w kontekście przesłanek merytorycznego rozstrzygnięcia. Nie może więc być różnic, które w sposób ewidentny ocenę tę będą różnicować w odniesieniu do poszczególnych członków grupy. Dotyczy to wszystkich okoliczności faktycznych konkretyzujących hipotezę podlegającej zastosowaniu normy prawnej.
3. Sąd w postępowaniu grupowym orzeka o dopuszczalności powództwa w  kształcie, w jakim zostało ono złożone i nie ma uprawnień do jego modyfikowania choćby przez selekcję poszczególnych elementów zdatnych do tego postępowania i odrzucenie pozostałych. Za przedmiot oceny przyjmuje się zatem pozew w kształcie, w jakim on do sądu wpłynął, oczywiście przy uwzględnieniu czynności związanych z uzupełnieniem braków formalnych.
4. Postępowanie grupowe jest szczególnym rodzajem postępowania cywilnego, a jego niedopuszczalność nie przekreśla możliwości występowania ze zgłoszonymi roszczeniami w trybie zwykłym. Owa niedopuszczalność oznacza jedynie niemożność żądania rozpoznania sprawy na podstawie przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, które pod pewnymi względami może być dla zainteresowanych wygodniejsze. Nie zamyka jednak w żadnym razie dostępu do sądu i nie stoi na przeszkodzie realizacji praw wynikających z Konstytucji czy prawa międzynarodowego.

1. W przypadku gdy kwota powództwa każdego z członków grupy obejmuje zarówno wyrównanie braku waloryzacji wynagrodzenia corocznie średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń, jak i odsetki ustawowe skompensowane na dzień wniesienia pozwu, należne za opóźnienie w zapłaceniu roszczenia podstawowego, strona powodowa zgłasza wprawdzie roszczenia pieniężne, jednakże roszczenie procesowe oparte zostaje na dwóch odmiennych podstawach materialnoprawnych, wobec czego roszczenie każdego z powodów oparte jest w częściach na różnych podstawach faktycznych i prawnych.
2. Zgłoszenie przez każdego z powodów w istocie dwóch roszczeń pieniężnych (odszkodowanie oraz skompensowane odsetki ustawowe) prowadzi do naruszenia dyspozycji art. 2 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.
3. Wydaje się, że ratio legis postępowania grupowego nie obejmuje możliwości dochodzenia dwóch roszczeń pieniężnych i ujednolicania roszczeń nie poprzez wspólne okoliczności sprawy, ale poprzez ograniczenie części skompensowanych odsetek ustawowych.
4. W sytuacji gdy faktyczna i prawna podstawa dochodzonych roszczeń i jednorodny ich charakter są te same dla wszystkich powodów, ujednolicenie roszczeń, jeżeli powodowie decydują się prowadzić proces w postępowaniu grupowym, musi się dokonać w odniesieniu do nich wszystkich, bez możliwości podziału na mniejsze grupy, warunkowanego tylko różną wysokością tych samych roszczeń.
5. Potencjalne zaniżenie wysokości wynagrodzeń funkcjonariuszy (określonej w przepisach prawa), związane z niedokonaniem w 2009 i 2010 r. waloryzacji, winno być przedmiotem sporu o wynagrodzenie, bez potrzeby odwoływania się do odpowiedzialności deliktowej, co uniemożliwia rozstrzyganie sprawy w sporze grupowym.
6. Nie jest możliwe przypisanie Ministrowi Spraw Wewnętrznych bezprawności w zakresie braku zwaloryzowania wynagrodzeń funkcjonariuszy Służby Granicznej w latach 2009-2014, skoro pozwany związany był przepisami ustaw budżetowych, których zgodność z Konstytucją nie budzi wątpliwości w związku ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego.
7. Gdy powołane w pozwie okoliczności odpowiadają ustawowym podstawom dopuszczalności pozwu w pozwie grupowym, jednak faktyczne okoliczności uzasadniające roszczenie pozwu nie odnoszą się do czynu niedozwolonego, pozew podlega odrzuceniu.

1. Podstawa faktyczna powództwa w postępowaniu grupowym, to zespół twierdzeń wskazanych przez reprezentanta grupy w uzasadnieniu pozwu, z których wywodzone jest roszczenie każdego z jej członków wyrażone w tymże pozwie. O takiej samej podstawie roszczeń pozwu można mówić, gdy podstawowe okoliczności faktyczne składające się na podstawę żądania pozwu są jednakowe.
2. Zawarcie przez każdego z członków własnej – czyli nie tej samej co inni – umowy z pozwaną wyklucza istnienie tej samej podstawy faktycznej roszczenia pozwu.
3. O takiej samej podstawie roszczeń pozwu można mówić, gdy podstawowe okoliczności faktyczne składające się na podstawę żądania pozwu są jednakowe.
4. Na gruncie ustawy o postępowaniu w sprawach grupowych nie ma żadnego znaczenia, czy roszczenia wynikają z tego samego czy różnych stosunków prawnych.
5. W rozpoznawanej sprawie chodzi o umowy zawierane z wykorzystaniem tego samego wzorca umownego, obejmującego sporną klauzulę określającą zasady ustalania wysokości kwot, które mają być wypłacone członkom grupy i kwot, które mają być pobrane przez pozwaną ze środków pieniężnych członków grupy pochodzących z umorzenia jednostek funduszy zakupionych zwpłacanych przez nich składek regularnych w przypadku rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym z przyczyn innych niż śmierć. Samo oznaczenie wzorca – na co powoływała się pozwana – nie przesądza o odmiennej treści poszczególnych zapisów. W istocie każda z umów zawierała takie samo postanowienie określające wysokość oraz sposób obliczania kwot, które mają być pobrane przez pozwaną.
6. W sprawie nie występują takie „okoliczności zawarcia umowy”, które uzasadniałyby konieczność przeprowadzania dowodu z przesłuchania wszystkich członków grupy. Powód w pozwie nie powołuje się na okoliczność zawarcia przez członków grupy, których reprezentuje, umów ubezpieczenia pod wpływem błędu, czy też podstępu, co uzasadniałoby przeprowadzenie ww. dowodu w celu zbadania procesu motywacyjnego, czy też indywidualnych cech członka grupy, takich jak wykształcenie, zawód, doświadczenie życiowe i tym podobne okoliczności. Okolicznością relewantną w niniejszej sprawie jest bowiem sam fakt zawarcia przez członków grupy umów z pozwaną zawierających sporne postanowienia, które stanowią dla pozwanej podstawę do pobrania przez nią kwot wpłaconych uprzednio przez członków grupy, których wysokość jest ich zdaniem rażąco wygórowana.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XVI Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:                                 SSO Magdalena Śliwińska – Stępień

Sędziowie:                                           SSO Marta Sadowska, SSO Cezary Skwara

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2015 roku w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa (…) Sp. Z.o.o. w W. przeciwko (…) S.A. w W. o odszkodowanie – pozew grupowy w przedmiocie wniosku powoda o wyłączenie sędziów

postanawia:

oddalić wniosek.

1. Kwestii przyczynienia się poszkodowanych do powstania szkody nie można zaliczyć do okoliczności faktycznych mających uzasadniać istnienie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego.
2. Nawet jeśli rozpoznawanie zarzutu przyczynienia się na dalszym etapie postępowania może prowadzić do ustalania i oceny okoliczności faktycznych zindywidualizowanych, odmiennych dla każdego z członków grupy, to nie może to świadczyć o niewykazaniu przez powoda przesłanki z art. 1 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Skoro podstawą oceny dopuszczalności postępowania grupowego na początku postępowania jest treść pozwu, to nie można poglądu o niedopuszczalności takiego postępowania oprzeć na braku tożsamości okoliczności nieobjętych pozwem z tego powodu, że nie stanowią one podstawy dochodzonego roszczenia a podstawę obrony strony przeciwnej przed tym roszczeniem.
3. Wymóg takiej samej podstawy faktycznej roszczeń nie oznacza, że wszystkie okoliczności faktyczne sprawy muszą być identyczne w przypadku każdego z członków grupy, gdyż zawsze – nawet w przypadku tej samej podstawy roszczenia – będą występowały okoliczności indywidualne, odnoszące się do poszczególnych członków grupy. Warunek jednakowej podstawy faktycznej spełniony zostaje wówczas, gdy fakty uzasadniające istnienie określonego stosunku prawnego, który jest podstawą roszczeń, są jednakowe w odniesieniu do wszystkich członków grupy.
4. Ocena, czy na podstawie okoliczności wskazywanych przez powoda można obciążyć stronę pozwaną odpowiedzialnością odszkodowawczą, nie mieści się w ramach badania dopuszczalności postępowania grupowego, ale stanowi rezultat rozpoznania sprawy co do istoty. Brak w określonym stanie faktycznym podstaw do przypisania pozwanemu odpowiedzialności, winien prowadzić do oddalenia powództwa.
5. Rozpoznawanie sprawy w postępowaniu grupowym nie oznacza, że jej rozstrzygnięcie w stosunku do wszystkich członków grupy będzie jednakowe.
6. Jedynym kryterium przynależności do konkretnej podgrupy jest wysokość roszczenia pieniężnego dochodzonego w postępowaniu grupowym, ustalona na podstawie wspólnych okoliczności faktycznych. Z uwagi na to, że szkodą, jakiej rekompensaty dochodzą członkowie grupy, jest utrata zainwestowanych środków finansowych, nie ma przeszkód, by za wspólne okoliczności sprawy, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, uznać rozmiar szkody t.j. wysokość utraconej kwoty i według tego kryterium dokonać ujednolicenia roszczeń w podgrupach.