Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXV Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Tomasz Gal

na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 lipca 2018 r. w Warszawie sprawy z powództwa grupowego wytoczonego przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę w przedmiocie zażalenia pozwanego (…) S.A. z siedzibą w W. na postanowienie z dnia 11 maja 2018r.

postanowił:

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:      SSA Urszula Wiercińska

Sędziowie:                SSA Jacek Sadomski, SSA Agata Zając (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2018 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa S. P. działającej także na rzecz członków grupy (…) przeciwko (…) S.A. z siedzibą w Z. o zapłatę na skutek apelacji obu stron od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 22 kwietnia 2016 r., sygn. akt III C 491/12

1. Udzielanie pomocy publicznej nie mogło być traktowane tak samo jak współpraca dwóch równorzędnych prawnie podmiotów obrotu gospodarczego (a więc jak transakcja podlegająca zasadzie autonomii woli stron i swobody umów). Uzależnianie pomocy od warunków nieprzewidzianych w ustawie musi być więc traktowane jako bezprawne (zmierzające do obejścia prawa).
2. Nie można wykluczyć że działanie władzy publicznej polegające na pośrednim wpływie na przebieg procesów gospodarczych ingerujących w sferę gospodarczą jednostki i naruszające jej prawa wynikające z art. 21 i 65 Konstytucji RP, będzie świadczyło o działaniu w celu obejścia granic kompetencji władzy publicznej wynikających z przepisów konstytucji lub ustaw i jako takie będzie mogło generować odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 417 k.c. w zw. z art. 77 Konstytucji.
3. Akcjonariusz ponosi szkodę w postaci utraty wartości akcji (prawa majątkowego) także w sytuacji gdy działanie szkodzące dotyka bezpośrednio majątku spółki akcyjnej (wyrządza szkodę w jej majątku). Jeśli działanie szkodzące będzie związane z wykonywaniem władzy publicznej, to powstaje roszczenie akcjonariusza oparte o normę art. 77 Konstytucji RP i 417 k.c.

1. Na wstępnym etapie sprawy istotne dla sądu są jedynie okoliczności uzasadniające (bądź nie) nadanie biegu pozwowi zgłoszonemu w postępowaniu grupowym. Weryfikacja podanych w uzasadnieniu pozwu okoliczności, jako uzasadniających uwzględnienie powództwa, będzie zawsze przedmiotem postępowania dowodowego na etapie merytorycznego rozpoznania sprawy.
2. Dla potrzeb wstępnej oceny dopuszczalności pozwu sąd związany jest okolicznościami podanymi przez powoda. Przyjmuje się, że ocena charakteru sprawy następuje w ramach wskazanego przez powoda roszczenia i podanych przez niego okoliczności faktycznych, które to elementy konkretyzują stosunek prawny zachodzący pomiędzy stronami, kształtują charakter sprawy i tym samym nadają lub odejmują jej przymiot sprawy cywilnej.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXV Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Anna Pogorzelska

Sędziowie:                      SSO Krystyna Stawecka,

SSR (del.) Anna Ogińska-Łągiewka

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2018 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa grupowego wytoczonego przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę w przedmiocie zarzutu pozwanego co do wartości przedmiotu sporu

postanowił:

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXV Cywilny w składzie:

Przewodniczący:         SSO Anna Pogorzelska

Sędziowie:                    SSO Krystyna Stawecka, SSR (del.) Anna Ogińska-Łągiewka

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2018 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa grupowego wytoczonego przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę

1. Wprowadzenie do postępowania grupowego zabezpieczenia kosztów procesu ma zagwarantować pozwanemu zwrot poniesionych przez niego kosztów od powoda. Uregulowanie przez ustawodawcę w postępowaniu grupowym instytucji zabezpieczenia kosztów procesu służy ochronie interesów pozwanego przed nieuzasadnionymi powództwami. Mimo że kaucja na zabezpieczenie kosztów procesu jest instytucją o fakultatywnym charakterze, stanowi ona istotne ograniczenie swobody powoda w decydowaniu o wszczęciu postępowania grupowego, w związku z powyższym zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu należy uznać za czynnik ograniczający korzystanie z powództw grupowych.
2. Na stronie pozwanej domagającej się zobowiązania powoda do złożenia kaucji, ciąży obowiązek wskazania i wykazania okoliczności faktycznych, przemawiających za takim rozstrzygnięciem.
3. Wniosek o zabezpieczenie kaucji winien uprawdopodobnić po pierwsze, że wytoczone powództwo jest oczywiście bezzasadne lub że jego uwzględnienie jest mało prawdopodobne, a zatem nosi cechy „pieniactwa procesowego”, a po drugie, że brak ustanowienia kaucji na zabezpieczenie jego przyszłego roszczenia o zasądzenie zwrotu kosztów procesu uniemożliwi lub poważnie utrudni ich egzekucję od strony powodowej.
4. Występowanie po stronie powodowej rzecznika konsumentów nie stanowi zagrożenia dla możliwości egzekucji kosztów procesu przez stronę przeciwną.
5. W przypadku wydania przez sąd wyroku oddalającego powództwo i zasądzenia od rzecznika konsumentów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, koszty te stanowić będą koszty ustawowej działalności rzecznika, ujętej w budżecie powiatu, a nie zobowiązanie umowne zaciągnięte przez rzecznika, za które bez stosownej kontrasygnaty skarbnika powiatu na umowie, powiat jako jednostka samorządu terytorialnego by nie odpowiadał.

1. Uwzględnić należy, że postępowanie grupowe jest prowadzone w interesie wielu osób połączonych jedynie więzami odpowiadającymi współuczestnictwu formalnemu, jak też z istoty tego postępowania wynika możliwość uczestnictwa w grupach znacznej liczby osób. O ile w przypadku śmierci którejkolwiek osoby zachodziłaby konieczność każdorazowego zawieszania postępowania, czasem na bardzo długi okres, wypaczałoby to sens wprowadzenia przepisów o postępowaniu grupowym, którego przecież jednym z głównych celów jest sprawność i szybkość procedowania przy jednoczesnej kumulacji wielu osób po stronie powodowej. Takim sytuacjom ma właśnie zapobiegać instytucja reprezentanta grupy jako powoda działającego na rzecz wszystkich członków grupy, który działa w procesie w dalszym ciągu bez względu na śmierć lub utratę zdolności sądowej poszczególnej osoby wchodzącej w skład grupy.
2. „Odpowiedniość” stosowania art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. w stosunku do członka grupy, nie będącego formalnie stroną procesową, musi uwzględniać cele postępowania grupowego oraz wynikające z niego odrębności. Te natomiast prowadzą do wniosku, iż przepis ten w przypadku członka grupy, po prawomocnym ustaleniu składu grupy, nie znajduje zastosowania – w tym przypadku nie jest dopuszczalna sukcesja procesowa i wstąpienie w miejsce zmarłego jego następcy prawnego. W takiej sytuacji zachodzi konieczność wyeliminowania z postępowania takiego członka grupy, a postępowanie kontynuowane jest w uszczuplonym składzie, jeśli – która to okoliczność na gruncie niniejszego postępowania nie wystąpiła – liczba członków grupy nie spadnie poniżej ustawowego minimum, czyli 10 osób.

1. W ocenie Sądu, wymóg przestrzegania „zasady zrównoważonego rozwoju” dotyczy obu wskazanych kwestii, tj. zapewnienia: bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska. Osiągane w każdej z tych sfer korzyści społeczne muszą być co najmniej proporcjonalne, społecznie adekwatne do strat, jakie się ponosi podczas zapewniania wskazanych celów.
2. Nieprawidłowość w działaniu władzy publicznej może przybrać postać naruszeń konstytucyjnych praw i wolności, konstytucyjnych zasad funkcjonowania władzy publicznej, uchybień wymaganiom określonym w ustawach zwykłych, aktach wykonawczych (uchybienia w sferze prawa materialnego i procesowego), jak i uchybień normom pozaprawnym, w różny sposób powiązanym z normami prawnymi. Przedmiotem deliktu organu władzy publicznej może być jedynie naruszenie konkretnej normy nakazującej (lub zakazującej) dokonywania określonych czynności w danej sytuacji, nie zaś ogólne cele szeroko pojętego postępowania karnego, dyrektywy i postulaty.
3. W ocenie Sądu, zapewnienie ochrony przeciwpowodziowej m.in. poprzez system zakazów i nakazów przyjętych w Prawie wodnym, stanowi władczą ingerencję w sferę praw jednostki, czyli jest przejawem wykonywania władzy publicznej, której zasadniczym elementem jest brak równości stron. Do obowiązków przynależnych do tzw. sfery dominium można natomiast zaliczyć jedynie te, których celem jest korzystanie przez państwo z mienia, w ramach uczestnictwa w zwykłym obrocie cywilnoprawnym.

1. Zarzut przedawnienia podniesiony wobec części członków grupy powinien być rozstrzygnięty w ewentualnych przyszłych postępowaniach indywidualnych.
2. Rodzaj posiadania jest zatem zdeterminowany przede wszystkim zakresem faktycznego władztwa nad rzeczą oraz faktem, czy odbywa się ono za wyraźną lub dorozumianą zgodą innej osoby. Ustalenie samoistnego posiadania jest możliwe w przypadku, gdy faktyczne władztwo nad rzeczą ma ogólne cechy umożliwiające stwierdzenie posiadania, a ponadto polega na korzystaniu z rzeczy z wyłączeniem innych osób i jest niezależne od wyraźnej lub dorozumianej zgody innej osoby, w tym w szczególności niezależne od zgody właściciela.
3. Prowadzenie procesu przeciwko Skarbowi Państwa oznacza, że przy zgłoszeniu wielości roszczeń, w stosunku do różnych jednostek organizacyjnych, uwzględnienie choćby jednego z nich w praktyce oznacza wygranie procesu w całości. Taki wyrok, po uzyskaniu prawomocności, zyskuje bowiem charakter tytułu wykonawczego, na podstawie którego wierzyciel może się zaspokoić w takim samym stopniu, jakby powództwo zostało uwzględnione co do każdego ze statio fisci.