Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie V Wydział Cywilny z dnia 28 września 2022 r.

Written by

  1. Roszczenia członków grupy oparte są na takiej samej podstawie prawnej, jeżeli wywodzą się z wydania tych samych aktów normatywnych oraz z tych samych zaniechań pozwanego.
  2. Do ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie.
  3. Postępowanie grupowe, w którym sformułowano żądanie „ustalenia odpowiedzialności” pozwanego, ma charakter szczególnego postępowania autonomicznego. Autonomiczność tego postępowania przesądza przede wszystkim osobny reżim prawny postępowania grupowego, a także jego cel i funkcje prawne, ma ono bowiem zakończyć się rozstrzygnięciem stanowiącym szczególny prejudykat dla rozwikłania przyszłych sporów z udziałem grupy osób w odpowiednich sądowych postępowaniach indywidualnych lub w wyniku zawarcia stosownych ugód powodów z pozwanym.
  4. W postępowaniu grupowym nie bada się indywidualnych okoliczności każdego z członków grupy, gdyż te będą oceniane w ewentualnych dalszych indywidualnych procesach. Wydanie w tym postępowaniu wyroku ustalającego dotyczącego dużej grupy osób ma na celu jedynie ustalenie odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie. Jeżeli zaś dojdzie do postępowań indywidualnych, w których wyrok wydany na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym będzie stanowił prejudykat, to dopiero w tych postępowaniach zostaną zbadane okoliczności indywidualne.
  5. Dopuszczalne jest w postępowaniu grupowym powództwo o ustalenie odpowiedzialności pozwanego w sprawie o roszczenie pieniężne wynikające z czynu niedozwolonego stanowiącego jedno zdarzenie (art. 2 ust. 3 w zw. z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym) także w sytuacji, gdy przesłanka wystąpienia szkody i jej wysokości jest zależna od indywidualnych okoliczności faktycznych dotyczących poszczególnych członków grupy.
  6. Różnorodność indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych poszczególnym członkom grupy (tj. związanych z wystąpieniem samej szkody, dokładny mechanizm jej powstania i jej rozmiary) nie może stanowić przyczyny do odmowy rozpoznania pozwu w postępowaniu grupowym.

 

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:           SSA Bogdan Świerczakowski

po rozpoznaniu 28 września 2022 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy powództwa (…) Club sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w W. przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Rady Ministrów, Skarbowi Państwa – Ministrowi Zdrowia, Skarbowi Państwa – Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 16 maja 2022 r., sygn. akt II C 225/21,

postanawia:

  1. oddalić zażalenie;
  2. rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zażaleniowego pozostawić Sądowi pierwszej instancji w orzeczeniu kończącym postępowanie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 16 maja 2022 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 5.833.618 zł, w punkcie drugim ustalił wysokość opłaty sądowej od pozwu na kwotę 100.000 zł, w punkcie trzecim zobowiązał pełnomocnika powoda do uiszczenia uzupełniającej opłaty od pozwu w kwocie 85.000 zł w terminie 7 dni pod rygorem orzeczenia o obowiązku jej uiszczenia w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, a w punkcie czwartym postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym. Uzasadniając punkt czwarty postanowienia Sąd Okręgowy stwierdził, że zgłoszone roszczenie ma charakter jednolity, opiera się na takiej samej podstawie faktycznej i prawnej. Ponadto, wszyscy członkowie grupy upatrują źródła szkody w tych samych działaniach i zaniechaniach Skarbu Państwa oraz zostało uprawdopodobnione, że prowadzą działalność gospodarczą w branży przedsiębiorców prowadzących kluby nocne, muzyczne, dyskoteki, czy innego rodzaju miejsca, w których udostępnia się miejsca do tańczenia, a także wszyscy ponieśli szkodę wskutek działań i zaniechań pozwanego.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył pozwany, zaskarżył je w punkcie czwartym i zarzucił naruszenie art. 10 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zw. z art. 1 ust. 1 tej ustawy przez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że roszczenia członków grupy dotyczą tego samego zdarzenia, podczas gdy brak jest uprawdopodobnienia, iż członkowie grupy zostali dotknięci wejściem w życie kwestionowanych aktów normatywnych (ponieśli z uwagi na ich wejście uszczerbki majątkowe). Wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości poprzez odrzucenie pozwu w całości i zasądzenie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów, w tym kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie – w każdym wypadku wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów.

W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o oddalenie zażalenia w całości oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, wraz z odsetkami, o których mowa w art. 98 § 11 k.p.c.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. z 2020 r., poz. 446) ustawa normuje sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10 osób, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej (postępowanie grupowe).

W przedmiotowej sprawie powód, jako reprezentant grupy, domaga się ustalenia odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie polegające na wydaniu określonych w pozwie aktów normatywnych oraz zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na braku wydania rozporządzenia wprowadzającego stan klęski żywiołowej przez Radę Ministrów oraz zaniechanie przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji inicjatywy opracowania polityki Rządu dotyczącej wprowadzenia stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej i brak przedłożenia projektu aktu normatywnego na posiedzenie Rady Ministrów. Członkowie grupy wskazali, że doznali szkody obejmującej straty, które ponieśli oraz korzyści, które mogliby osiągnąć w okresie od 13 marca 2020 r. do 27 grudnia 2020 r.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, roszczenia członków grupy oparte zostały na takiej samej podstawie prawnej, bowiem wywodzą swoje roszczenia z wydania tych samych aktów normatywnych oraz z tych samych zaniechań pozwanego. Wskazana jednorodność podstawy faktycznej żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego pozwala stwierdzić, że może ona stanowić punkt wyjścia dla selekcji „okoliczności wspólnych” wszystkim członkom grupy (art. 2 ust. 1 ustawy). Ponadto, żądanie grupy ograniczono, zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy, do ustalenia odpowiedzialności pozwanego i nie zachodzi potrzeba standaryzacji wysokości roszczeń poszczególnych członków grupy w toku przedmiotowego postępowania.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że roszczenia członków grupy oparte zostały na takiej samej podstawie faktycznej. Wszyscy członkowie grupy prowadzą zbliżoną charakterem działalność gospodarczą, a wskazane akty prawne zakazywały prowadzenia działalności tego rodzaju, w związku z czym oddziaływały na działalność członków grupy w podobny sposób. Słusznie Sąd Okręgowy zauważył, że do ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie. Do akt sprawy załączono zaświadczenia z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej oraz wypisy z Krajowego Rejestru Sądowego, z których wynika, że członkowie grupy prowadzą działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek, czy innego rodzaju miejsc, w których udostępnia się miejsca do tańczenia. Ponadto, członkowie grupy korzystali z tzw. tarczy antykryzysowej.

Nie zasługiwał na uwzględnienie także zarzut skarżącego, że do przedmiotowego postępowania może przystąpić każda osoba objęta opisywanymi ograniczeniami, niezależnie od branży. Powód zakreślił bowiem podstawę faktyczną roszczenia do grupy przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek, czy innego rodzaju miejsc, w których udostępnia się miejsca do tańczenia, wobec czego tylko podmioty prowadzące działalność z tej branży mogłyby przystąpić do grupy w niniejszej sprawie. Chybiona jest także argumentacja pozwanego, że wydanie rozporządzeń nie dotyczyło członków grupy w tym samym stopniu, w związku z czym brak jest łączności wewnętrznej ich roszczeń oraz jedności zdarzenia.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 2 ust. 3 ww. ustawy w sprawach o roszczenia pieniężne powództwo może ograniczać się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie lub zdarzenia. W literaturze oraz orzecznictwie przyjęto stanowisko, że postępowanie grupowe, w którym sformułowano żądanie „ustalenia odpowiedzialności” pozwanego, ma charakter szczególnego postępowania autonomicznego. Autonomiczność tego postępowania przesądza przede wszystkim osobny reżim prawny postępowania grupowego, a także jego cel i funkcje prawne, ma ono bowiem zakończyć się rozstrzygnięciem stanowiącym szczególny prejudykat dla rozwikłania przyszłych sporów z udziałem grupy osób w odpowiednich sądowych postępowaniach indywidualnych lub w wyniku zawarcia stosownych ugód powodów z pozwanym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 maja 2015 r., II CSK 768/14, OSNC 2015, nr 11, poz. 132).

Kwestia autonomicznego charakteru postępowania grupowego została wyjaśniona w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r., I CSK 533/14 (OSNC 2015, nr 7- 8, poz. 97), w którym przyjęto, że w postępowaniu grupowym nie bada się indywidualnych okoliczności każdego z członków grupy, gdyż te będą oceniane w ewentualnych dalszych indywidualnych procesach. Wydanie w tym postępowaniu wyroku ustalającego dotyczącego dużej grupy osób ma na celu jedynie ustalenie odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie. Jeżeli zaś dojdzie do postępowań indywidualnych, w których wyrok wydany na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym będzie stanowił prejudykat, to dopiero w tych postępowaniach zostaną zbadane okoliczności indywidualne. Dopuszczalne jest w postępowaniu grupowym powództwo o ustalenie odpowiedzialności pozwanego w sprawie o roszczenie pieniężne wynikające z czynu niedozwolonego stanowiącego jedno zdarzenie (art. 2 ust. 3 w zw. z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym) także w sytuacji, gdy przesłanka wystąpienia szkody i jej wysokości jest zależna od indywidualnych okoliczności faktycznych dotyczących poszczególnych członków grupy. W związku z powyższym, Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, że różnorodność indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych poszczególnym członkom grupy (tj. związanych z wystąpieniem samej szkody, dokładny mechanizm jej powstania i jej rozmiary) nie może stanowić przyczyny do odmowy rozpoznania pozwu w postępowaniu grupowym.

Wobec tego, że przesłanka tożsamości podstawy faktycznej dochodzonych przez członków grupy roszczeń została spełniona, zażalenie pozwanego podlegało oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego zapadnie w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji, zgodnie z art. 108 § 1 k.p.c., o czym Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Opolu I Wydział Cywilny z dnia 24 maja 2021 r.

Written by

Sąd Okręgowy w Opolu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:           SSO Beata Hetmańczyk

Ławnicy:                         SO Bogusław Kamiński, SO Izabela Bogusz

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2021 r. w Opolu na rozprawie sprawy z powództwa [dane 19 osób] przeciwko (…) Sp. z o.o. z siedzibą w O. o zapłatę

postanawia:

rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie VI Wydział Cywilny z dnia 16 listopada 2022 r.

Written by

  1. W sprawach prowadzonych w postępowaniu grupowym zastosowanie znajduje art. 15zzs1 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, zgodnie z którym w sprawach rozpoznawanych według przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego; prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy. Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Jednocześnie zgodnie z art. 3 tej ustawy postępowanie grupowe należy do właściwości sądu okręgowego, a sąd rozpoznaje sprawy w składzie trzech sędziów zawodowych. W takim wypadku określenie składu wynika z przepisu odrębnej ustawy, jednak sprawy tego rodzaju są rozpoznawane na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Przemawia to za ich rozpoznawaniem w składzie jednoosobowym.
  2. Okoliczność, że sąd nie dokonał przesłuchania stron przed wydaniem postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym stanowi wprawdzie uchybienie procesowe, jednak nie na tyle poważne, aby mogło uzasadniać stwierdzenie nieważności postępowania (w szczególności, jeżeli już na etapie składania pozwu powód załączył oświadczenia członków grupy, w których uzasadnili oni szczegółowo swoją przynależność do grupy, co dało sądowi możliwość wydania orzeczenia w przedmiocie rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym).
  3. Odpowiedź na pozew w postepowaniu grupowym odnoszącą się do twierdzeń i dowodów powołanych przez powoda w celu wykazania zasadności dochodzonych roszczeń, pozwany może złożyć na późniejszym etapie postępowania, po przesądzeniu przez sąd o dopuszczalności postępowania grupowego, a przed wydaniem orzeczenia w tej kwestii pozwany może wypowiedzieć się jedynie co do dopuszczalności postępowania grupowego.
  4. W ramach postępowania w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego sąd dokonuje formalnoprawnej oceny dopuszczalności postępowania grupowego. W tym przedmiocie bada, czy zostały spełnione przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego w postaci jednorodzajowości roszczeń członków grupy, tożsamości lub jednakowości podstawy faktycznej roszczeń członków grupy, liczebności grupy, ujednolicenia roszczeń pieniężnych oraz zdolności przedmiotowej roszczeń do rozpoznania w postępowaniu grupowym.
  5. Pierwszą przesłanką decydującą o dopuszczalności postępowania grupowego jest to, aby wszystkie osoby objęte pozwem grupowym wystąpiły z wnioskiem o udzielenie ochrony prawnej w tej samej formie.
  6. Drugą z przesłanek podmiotowych koniecznych do spełnienia dla wszczęcia postępowania grupowego jest uformowanie grupy złożonej z co najmniej 10 osób. Przesłanka ta musi być spełniona zarówno w chwili składania pozwu, jak i  w chwili rozstrzygania przez sąd o dopuszczalności postępowania grupowego.
  7. Trzecią z przesłanek podmiotowych koniecznych do spełnienia dla wszczęcia postępowania grupowego jest jednakowość podstawy faktycznej. Powstaje ona, gdy pomiędzy członkami grupy występuje więź oparta na jedności zdarzenia wywołującego szkodę. W orzecznictwie wskazuje się niekiedy, iż roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna (przesłanka sensu stricto) lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne (przesłanka sensu largo). Pomimo, iż mogą istnieć nieznaczne różnice pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń, to niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń. Wymóg takiej samej podstawy faktycznej roszczeń nie oznacza, że wszystkie okoliczności faktyczne sprawy muszą być identyczne w przypadku każdego z członków grupy. Warunek jednakowej podstawy faktycznej spełniony zostaje wówczas, gdy fakty uzasadniające istnienie określonego stosunku prawnego, który jest podstawą roszczeń, są jednakowe w odniesieniu do wszystkich członków grupy. Ta sama podstawa faktyczna powództwa ma miejsce, gdy uzyskanie ochrony prawnej wiąże się z identyczną sytuacją lub zdarzeniem, tj. gdy wszystkie roszczenia oparte są na tym samym zespole faktów, stanowiących ich podstawę. Chodzi tu więc najczęściej o jedno i to samo zdarzenie faktyczne, będące źródłem wielu dochodzonych roszczeń. O takiej samej podstawie faktycznej mowa jest wówczas, gdy roszczenia wywodzone są jedynie z podobnych sytuacji i zdarzeń, co odpowiada pojęciu jednakowej podstawy faktycznej będącej elementem współuczestnictwa formalnego. Taka sama podstawa faktyczna występuje wiec, gdy różne fakty stanowią podstawę dochodzonych roszczeń, jednak fakty te wykazują podobieństwo uniemożliwiające uznanie, że mają one charakter analogiczny i tym samym wykazują związek uzasadniający traktowanie ich jako „takich samych”.
  8. W ramach postępowania grupowego w przedmiocie ustalenia odpowiedzialności nie podlega badaniu zakres szkody wyrządzony poszczególnym członkom grupy. Różnorodność indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych członkom grupy pozostaje zatem bez jakiegokolwiek wpływu na spełnienie przesłanek rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

 

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSA Beata Waś

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2022 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym  sprawy z powództwa A. D. jako reprezentanta grupy przeciwko Skarbowi Państwa – Radzie Ministrów, Ministrowi Zdrowia, Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji o ustalenie

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2022 r., sygn. akt XXV C 136/21,

postanawia:

  1. oddalić zażalenie;
  2. orzeczenie w przedmiocie kosztów postępowania zażaleniowego pozostawić do rozstrzygnięcia w orzeczeniu kończącym sprawę.

 

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2022 r. Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym.

Na w/w postanowienie zażalenie wniósł pozwany, zarzucając naruszenie art. 1 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i odrzucenie pozwu oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

W odpowiedzi powód wniósł o oddalenie zażalenia i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do podnoszonej w odpowiedzi na zażalenie kwestii nieważności postępowania z uwagi na sprzeczność składu Sądu I instancji z przepisami prawa. Zgodnie z art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego; prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy. Należy zauważyć, że na gruncie tego przepisu wątpliwości w doktrynie budzi samo sformułowanie odnoszące się do spraw rozpoznawanych „według przepisów” Kodeksu postępowania cywilnego, tj. czy chodzi w tym wypadku wyłącznie o sprawy wskazane w kodeksie, czy także sprawy regulowane odrębnymi ustawami, które przewidują stosowanie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego jedynie w zakresie w nich nieuregulowanym. Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Jednocześnie zgodnie z art. 3 tej ustawy postępowanie grupowe należy do właściwości sądu okręgowego, a sąd rozpoznaje sprawy w składzie trzech sędziów zawodowych. W takim wypadku określenie składu wynika z przepisu odrębnej ustawy, jednak sprawy tego rodzaju są rozpoznawane na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Przemawia to za ich rozpoznawaniem w składzie jednoosobowym (por. T. Zembrzuski, Przeciwdziałanie i zwalczanie epidemii COVID-19 w postępowaniu cywilnym, czyli pożegnanie z kolegialnością orzekania, PPC 2022, nr 1, s. 59-79.). Tym samym w ocenie Sądu Apelacyjnego nie doszło do wydania zaskarżonego postanowienia w warunkach nieważności postępowania.

Podnoszona przez stronę powodową okoliczność wydania zaskarżonego postanowienia na posiedzeniu niejawnym z pominięciem wysłuchania stron również nie mogła doprowadzić do uchylenia zaskarżonego postanowienia. Sąd ma obowiązek wysłuchania stron przed wydaniem rozstrzygnięcia w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego. Zgodnie z przepisem art. 2261 k.p.c. ilekroć ustawa przewiduje wysłuchanie stron lub innych osób, stosownie do okoliczności może się to odbyć przez wezwanie stron do złożenia odpowiednich oświadczeń na posiedzeniu albo wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska w piśmie procesowym lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość, o ile dają one pewność co do osoby składającej oświadczenie. Sąd może w tym celu zarządzić zarówno posiedzenie niejawne, na które wstęp mają tylko osoby wezwane, jak i rozprawę (por. A. Banaszewska [w:] M. Sieńko, A. Banaszewska, Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian. Tom I i II, Warszawa 2020, art. 10.). Okoliczność, że Sąd I instancji nie dokonał przesłuchania stron przed wydaniem zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowi wprawdzie uchybienie procesowe, jednak nie na tyle poważne, aby mogło uzasadniać stwierdzenie nieważności postępowania, w szczególności, że już na etapie składania pozwu powód załączył oświadczenia członków grupy, w których uzasadnili oni szczegółowo swoją przynależność do grupy, co dało Sądowi I instancji możliwość wydania orzeczenia w przedmiocie rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

Ubocznie należy również wskazać, że Sąd Okręgowy dopuścił się uchybienia również przy doręczaniu pozwanemu odpisu pozwu. Na mocy nowelizacji z dnia 4 lipca 2019 r. uchylono przepis art. 10 ust. 1a ustawy, który przewidywał, że przed wyznaczeniem posiedzenia niejawnego w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego, przewodniczący zarządza wniesienie odpowiedzi na pozew zgodnie z art. 207 § 2 k.p.c. Odpowiedź na pozew odnoszącą się do twierdzeń i dowodów powołanych przez powoda w celu wykazania zasadności dochodzonych roszczeń, pozwany może złożyć na późniejszym etapie postępowania, po przesądzeniu przez sąd o dopuszczalności postępowania grupowego, a przed wydaniem orzeczenia w tej kwestii pozwany może wypowiedzieć się jedynie co do dopuszczalności postępowania grupowego. W niniejszej sprawie Sąd I instancji zobowiązał pozwanego do zajęcia stanowiska merytorycznego jeszcze przed kontrolą formalną pozwu.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym sąd odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym przypadku sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym. W ramach postępowania w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego sąd dokonuje formalnoprawnej oceny dopuszczalności postępowania grupowego. W tym przedmiocie bada, czy zostały spełnione przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego w postaci jednorodzajowości roszczeń członków grupy, tożsamości lub jednakowości podstawy faktycznej roszczeń członków grupy, liczebności grupy, ujednolicenia roszczeń pieniężnych oraz zdolności przedmiotowej roszczeń do rozpoznania w postępowaniu grupowym (por. M. Sieradzka, Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, Warszawa 2018, s. 313).

W niniejszej sprawie członkowie grupy (przedsiębiorcy z branży turystycznej) domagają się ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone im przez wydanie szeregu aktów normatywnych oraz zaniechanie wydania aktów normatywnych.

Pierwszą przesłanką decydującą o dopuszczalności postępowania grupowego jest to, aby wszystkie osoby objęte pozwem grupowym wystąpiły z wnioskiem o udzielenie ochrony prawnej w tej samej formie. Przesłanka jednorodzajowości roszczeń wszystkich członków grupy z całą pewnością została spełniona, bowiem domagają się oni przesądzenia odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa.

Drugą z przesłanek podmiotowych koniecznych do spełnienia dla wszczęcia postępowania grupowego jest uformowanie grupy złożonej z co najmniej 10 osób. Przesłanka ta musi być spełniona zarówno w chwili składania pozwu, jak i w chwili rozstrzygania przez sąd o dopuszczalności postępowania grupowego. Ta przesłanka również została spełniona, gdyż już do pozwu załączono oświadczenia 45 członków grupy. Nie było to z resztą kwestionowane przez żalącego.

Trzecią z przesłanek podmiotowych koniecznych do spełnienia dla wszczęcia postępowania grupowego jest jednakowość podstawy faktycznej. Powstaje ona, gdy pomiędzy członkami grupy występuje więź oparta na jedności zdarzenia wywołującego szkodę. W orzecznictwie wskazuje się niekiedy (por. post. SA w Gdańsku z 14.5.2013 r., I ACz 464/13, Legalis), iż roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna (przesłanka sensu stricto) lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne (przesłanka sensu largo). Pomimo, iż mogą istnieć nieznaczne różnice pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń, to niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń.

W orzecznictwie wymóg zachowania jednakowości podstawy faktycznej jest traktowany szeroko. Sąd Apelacyjny w Warszawie w post. z 25.10.2016 r. (I ACz 1703/16) słusznie uznał, iż wymóg takiej samej podstawy faktycznej roszczeń nie oznacza, ze wszystkie okoliczności faktyczne sprawy muszą być identyczne w przypadku każdego z członków grupy, gdyż zawsze – nawet w przypadku tej samej podstawy roszczenia – będą występowały okoliczności indywidualne, odnoszące się do poszczególnych członków grupy. Warunek jednakowej podstawy faktycznej spełniony zostaje wówczas, gdy fakty uzasadniające istnienie określonego stosunku prawnego, który jest podstawą roszczeń, są jednakowe w odniesieniu do wszystkich członków grupy.

Ta sama podstawa faktyczna powództwa ma miejsce, gdy uzyskanie ochrony prawnej wiąże się z identyczną sytuacją lub zdarzeniem, tj. gdy wszystkie roszczenia oparte są na tym samym zespole faktów, stanowiących ich podstawę. Chodzi tu więc najczęściej o jedno i to samo zdarzenie faktyczne, będące źródłem wielu dochodzonych roszczeń. O takiej samej podstawie faktycznej mowa jest wówczas, gdy roszczenia wywodzone są jedynie z podobnych sytuacji i zdarzeń, co odpowiada pojęciu jednakowej podstawy faktycznego będącej elementem współuczestnictwa formalnego. Taka sama podstawa faktyczna występuje wiec, gdy różne fakty stanowią podstawę dochodzonych roszczeń, jednak fakty te wykazują podobieństwo uniemożliwiające uznanie, że mają one charakter analogiczny i tym samym wykazują związek uzasadniający traktowanie ich jako „takich samych” (por. post. SA w Warszawie z 28.12.2017 r., VI ACz 586/17).

W rozpoznawanej sprawie powód wykazał, że członkowie grupy prowadzili działalność gospodarczą uzasadniającą przynależność do grupy przedsiębiorców branży turystycznej, przez co zachodzi między nimi wymagana wspólność podstawy faktycznej roszczeń. Na poparcie swych twierdzeń powód załączył do pozwu oświadczenia poszczególnych członków grupy oraz wydruki dotyczącego prowadzonych przez nich działalności z KRS lub CEIDG. Skarżący w zażaleniu, zamiast wskazać na konkretne okoliczności świadczące o niewłaściwej podstawie faktycznej, ograniczył natomiast swe wywody jedynie do cytatów z orzecznictwa i doktryny oraz bardzo niekonkretnych twierdzeń, iż sam fakt wydania rozporządzenia nie stanowi właściwej podstawy faktycznej, jako że nie jest dostatecznie szczegółowym zdarzeniem.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wydanie kwestionowanych rozporządzeń oraz zaniechania legislacyjne mogą stanowić podstawę roszczeń przedsiębiorców. Zakres szkody wyrządzony konkretnemu przedsiębiorcy przez opisane zdarzenia nie będzie natomiast badany w toku niniejszego postępowania, gdyż nie dotyczy ono zapłaty roszczeń odszkodowawczych, lecz ustalenia odpowiedzialności. Podnoszona w zażaleniu różnorodność indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych członkom grupy pozostaje zatem bez jakiegokolwiek wpływu na spełnienie przesłanek rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. postanowił jak w sentencji. Wniosek powoda o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego rozpozna Sąd Okręgowy stosownie do art. 108 k.p.c.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie II Wydział Cywilny z dnia 16 maja 2022 r.

Written by

  1. Roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna (przesłanka sensu stricto) lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne (przesłanka sensu largo). Istnienie nieznacznych różnic pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń nie przekreśla możliwości dochodzenia roszczeń w tym postępowaniu, niemniej jednak niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń. Wymóg takiej samej podstawy faktycznej roszczeń nie oznacza, że wszystkie okoliczności faktyczne sprawy muszą być identyczne w przypadku każdego z członków grupy, gdyż zawsze – nawet w przypadku tej samej podstawy roszczenia – będą występowały okoliczności indywidualne, odnoszące się do poszczególnych członków grupy. Warunek jednakowej podstawy faktycznej spełniony zostaje wówczas, gdy fakty uzasadniające istnienie określonego stosunku prawnego, który jest podstawą roszczeń, są jednakowe w odniesieniu do wszystkich członków grupy. „Nie stoi temu na przeszkodzie istnienie innych jeszcze faktów, mieszczących się w podstawie faktycznej powództwa, jak charakter indywidualnych roszczeń, ich wymagalność czy wysokość. Istotą postępowania grupowego jest wspólność przejawiająca się w żądaniu, które musi być typowe (wspólne) dla wszystkich roszczeń. Wskazany warunek oznacza, że sytuacja prawna lub faktyczna członków grupy musi być jednakowa, natomiast dochodzone roszczenie musi być jednego rodzaju (jednorodzajowość roszczeń), gdyż tylko wówczas możliwe jest zgłoszenie wspólnego żądania.
  2. Z wykładni celowościowej art. 16 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym wynika, że w innych sprawach niż w sprawach o roszczenia pieniężne, do ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie.
  3. Skoro żądanie ustalenia odpowiedzialności nie jest tym samym co żądanie zasądzenia świadczenia, to sąd musi mieć na uwadze odmienności między tymi roszczeniami i mając je na względzie oceniać, czy spełnione są warunki do rozpoznania powództwa w postępowaniu grupowym. Jeżeli okoliczności dotyczące szkody są zaś na tyle zróżnicowane, że ich ocena w postępowaniu grupowym byłaby niecelowa, za wystarczające należy wówczas uznać prawdopodobieństwo, że szkoda taka wystąpiła.

Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Eliza Kurkowska (spr.)

Sędziowie:                   SSO Katarzyna Waseńczuk, SSO Sylwia Urbańska

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2022 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa (…) sp. z o.o. spółki komandytowej z siedzibą w W., jako reprezentanta grupy w skład której wchodzą:

W., O. B., J. B., J. Z., (…) spółka jawna z siedzibą w P., M. M., A. K., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., Ł. G., B. G., D. T., M. C., H. K., M. N., M. O., W. W., M. R., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., Z. K., (…) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą we W., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., (…) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w P.

przeciwko Skarbowi Państwa – reprezentowanemu przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów, Ministra Zdrowia i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o ustalenie,

postanawia:

  1. ustalić wartość przedmiotu sporu na kwotę 5.833.618 zł (pięć milionów osiemset trzydzieści trzy tysiące sześćset osiemnaście złotych);
  2. ustalić wysokość opłaty sądowej od pozwu na kwotę 100.000 zł (sto tysięcy złotych);
  3. zobowiązać pełnomocnika powoda do uiszczenia uzupełniającej opłaty od pozwu w kwocie 85.000 zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy złotych), w terminie 7 dni pod rygorem orzeczenia o obowiązku jej uiszczenia w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji;
  4. rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

UZASADNIENIE PKT 4 POSTANOWIENIA

(…) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w W., działając jako reprezentant grupy w skład której wchodzą: D. W., O. B., J. B., J. Z., (…) spółka jawna z siedzibą w P., M. M., A. K., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., Ł. G., B. G., D. T., M. C., H. K., M. N., M. O., W. W., M. R., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: „u.d.p.g.”) wniosła o ustalenie, że pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów, Ministra Zdrowia i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji są względem członków grupy zobowiązani solidarnie do zapłaty odszkodowania tytułem naprawienia szkody obejmującej straty, które ponieśli oraz korzyści, które mogliby osiągnąć, gdyby im szkody nie wyrządzono, wyrządzonej przez:

I. niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na wydaniu aktów normatywnych w postaci:

1. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r., poz. 433), zmienionego następnie:

  1. rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r., poz. 441),
  2. rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r., poz. 461),
  3. rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r., poz. 478);

2. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 491), zmienionego następnie:

    1. rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 522),
    2. rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 531),
    3. rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 565);

3. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 566), zmienionego następnie:

    1. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 577),
    2. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 624);

4. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 658), zmienionego następnie:

    1. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 673),
    2. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 674);

5. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 697), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 750);

6. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 792), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 maja 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 820);

7. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 878), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 maja 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 904);

8. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 964), zmienionego następnie:

    1. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 maja 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 966),
    2. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 991),
    3. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1006),
    4. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1031);

9. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1066), zmienionego następnie:

    1. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1161),
    2. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1182),
    3. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1292);

10. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r. poz. 1356), zmienionego następnie:

    1. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1393),
    2. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1425),
    3. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1484),
    4. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1505),
    5. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1535),
    6. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1573),
    7. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1614),
    8. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1654),
    9. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 września 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1687);

11. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1758), zmienionego następnie:

    1. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 października 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1797),
    2. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 października 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1829),
    3. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 października 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1871),
    4. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 października 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1917),
    5. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1931),
    6. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 listopada 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1972);

12. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 listopada 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 2091);

13. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r. poz. 2132);

II. niezgodne z prawem zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na:

1. niewydaniu przez Radę Ministrów aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, tj. rozporządzenia Rady Ministrów wprowadzającego, w związku z epidemią COVID-19, stan nadzwyczajny – stan klęski żywiołowej, o którym mowa w art. 228 ust. 1 i 2 i art. 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.,

2. zaniechaniu przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji inicjatywy opracowania polityki Rządu dotyczącej wprowadzenia, w związku z epidemią COVID-19, stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej i zaniechaniu przedłożenia projektu aktu normatywnego na posiedzenie Rady Ministrów dotyczącego wprowadzenia stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej, o którym mowa w art. 228 ust. 1 i 2 i art. 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Reprezentant grupy wniósł o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym.

W uzasadnieniu pozwu powód jako reprezentant grupy 20 przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek i innych obiektów, w których udostępnia się miejsca do tańczenia, podniósł, że w dniu 2 marca 2020 r. Sejm RP uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. W dniu 13 marca 2020 r. Minister Zdrowia w drodze specjalnego rozporządzenia ogłosił na obszarze RP stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami SARS-COV-2. W rozporządzeniu tym Minister Zdrowia m.in. wprowadził całkowity zakaz prowadzenia niektórych rodzajów działalności, w tym m.in. związanej ze sportem, rozrywkowej i rekreacyjnej (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w dziale 93.0), w tym polegającej na prowadzeniu klubów i dyskotek, a co do niektórych rodzajów działalności istotne i daleko idące ograniczenia, jak w przypadku usług gastronomicznych.

Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. Sejm dokonał nowelizacji ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej: „u.z.z.z.c.z.l.”) poprzez dodanie do niej nowego art. 46a i 46b, które wprowadzały dla Rady Ministrów uprawnienie do wydania w czasie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego specjalnego rozporządzenia, w którym Rada Ministrów może wprowadzić środki – ograniczenia i zakazy – o analogicznym zakresie i charakterze, jakich wprowadzenie przewiduje w stanie klęski żywiołowej ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej.

Zdaniem powoda ustawodawca wyposażył Radę Ministrów w kompetencję do wprowadzania ograniczeń, jednakże bez dostatecznego zakotwiczenia tej kompetencji w samej u.z.z.z.c.z.l. Funkcją rozporządzenia jest konkretyzacja ustawy i jest ono z nią ściśle związane poprzez odpowiednią delegację. Modyfikacja czy uzupełnianie ustawy w drodze rozporządzenia jest niedopuszczalne, a taki charakter w istocie miały rozporządzenia wydane później na podstawie art. 46a i 46b u.z.z.z.c.z.l. Podał, że w przepisach art. 46a i 46b u.z.z.z.c.z.l. nie wprowadzono w wymagany i dopuszczalny prawem sposób ograniczeń w zakresie korzystania z praw lub wolności jednostki poprzez przyjęcie stosownych, merytorycznych rozwiązań ustawowych przewidujących takie ograniczenia wraz z możliwością doprecyzowania jedynie zagadnień technicznych na poziomie rozporządzenia. Wskazał, że podane przez niego akty prawne wprowadziły ograniczenia polegające na całkowitym zakazie prowadzenia działalności, w tym m.in.

  1. związanej ze sportem, rozrywkowej i rekreacyjnej (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w dziale 93.0), w szczególności polegającej na prowadzeniu miejsc spotkań, klubów, w tym klubów tanecznych i klubów nocnych oraz basenów, siłowni, klubów fitness,
  2. twórczej związanej z wszelkimi zbiorowymi formami kultury i rozrywki (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w dziale 90.0),
  3. polegającej na przygotowywaniu i podawaniu posiłków i napojów gościom siedzącym przy stołach lub gościom dokonującym własnego wyboru potraw z wystawionego menu, spożywanych na miejscu (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w podklasie (…)), z wyłączeniem realizacji usług polegających na przygotowywaniu i podawaniu żywności na wynos lub jej przygotowywaniu i dostarczaniu oraz działalności restauracyjnej lub barowej prowadzonej w środkach transportu, wykonywanej przez oddzielne jednostki,
  4. związanej z organizacją, promocją lub zarządzaniem imprezami, takimi jak targi, wystawy, kongresy, konferencje, spotkania, włączając działalności polegające na zarządzaniu i dostarczaniu pracowników do obsługi terenów i obiektów, w których te imprezy mają miejsce (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w podklasie (…)),
  5. związanej z konsumpcją i podawaniem napojów (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w podklasie (…)).

W przypadku grupy przedsiębiorców prowadzących kluby nocne, muzyczne, dyskoteki i inne obiekty polegające na udostępnianiu miejsca do tańczenia, sytuacja tej grupy przedsiębiorców pozostaje niezmienna od 13 marca 2020 r. Przedsiębiorcy ci, jako jedyna grupa, są objęci stałym i bezwzględnym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej.

Podał, że wszystkie wymienione wyżej regulacje wprowadzały rozwiązania daleko wykraczające poza zwykłe środki konstytucyjne, zmieniły zasady działania organów władzy i w ekstremalny sposób ograniczyły podstawowe wolności i prawa człowieka, tj. w sposób naruszający istotę praw i wolności, w tym w szczególności zasadę wolności gospodarczej wyrażoną w art. 20 Konstytucji RP. Zgodnie z art. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Z kolei art. 8 powyższej ustawy wskazuje, że przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa. Przedsiębiorca może być obowiązany do określonego zachowania tylko na podstawie przepisów prawa. Są to jedne z podstawowych zasad obejmujących nie tylko prawo przedsiębiorców, ale także cały system prawa powszechnie obowiązującego w Polsce i nawiązujące w swojej treści do wyrażonej w Konstytucji zasady społecznej gospodarki rynkowej, której jednym z filarów jest wolność działalności gospodarczej (art. 20 Konstytucji RP). Strona powodowa podkreśliła też, że ograniczenia praw i wolności na gruncie art. 22 Konstytucji powinny być wprowadzane w drodze ustawy. Wadą omawianych rozporządzeń, rodzącą samodzielną podstawę do uznania ich za bezprawne, jest niezachowanie formy ustawy dla wprowadzanych ograniczeń, a w wielu wypadkach wręcz całkowitych zakazów, dla konstytucyjnych praw i wolności. Zdaniem reprezentanta grupy bezprawności nie uchyla fakt wprowadzenia do u.z.z.z.c.z.l. specjalnej regulacji w art. 46a i 46b, na podstawie których Rada Ministrów wydała przedmiotowe rozporządzenia. Niedopuszczalne jest przyjmowanie w ustawie uregulowań blankietowych, pozostawiających organom władzy wykonawczej swobodę normowania ostatecznego kształtu owych ograniczeń, a w szczególności wyznaczania zakresu tych ograniczeń. Wskazał, że dopiero w rozporządzeniach określono podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności i to dopiero rozporządzenia wyznaczały kompletny zarys wprowadzanych zakazów i ograniczeń. Rada Ministrów nie posiada szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie upoważniającego ją do wydawania aktów normatywnych zawierających tak daleko idące i szczegółowe ograniczenia i zakazy, jakie wprowadzono w omawianych rozporządzeniach.

Przywołując orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego reprezentant grupy wskazał, że w drodze rozporządzeń wydawanych na podstawie upoważnienia mogą być regulowane jedynie kwestie techniczne i wykonawcze dla ustawowych zakazów i ograniczeń praw oraz wolności konstytucyjnych, a regulacja ta musi być kompletna i precyzyjna. Rada Ministrów nie mogła wydać na ich podstawie rozporządzeń o takiej treści i zakresie, jak faktycznie wydawała począwszy od 31 marca 2020 r. Wskazał, że w upoważnieniu zawartym w art. 46b pkt 2-12 u.z.z.z.c.z.l. nie sposób ustalić wytycznych dla zagadnień przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu. Zdaniem reprezentanta grupy przepis art. 92 ust. 1 Konstytucji RP naruszają rozporządzenia Ministra Zdrowia i Rady Ministrów, gdyż:

  1. nie zostały wydane w celu wykonania ustawy, lecz w celu uzupełnienia ustawy o treści jej nieznane,
  2. nie spełniają konstytucyjnych warunków wymaganych dla relacji zachodzących pomiędzy ustawą a rozporządzeniem.

Podniósł, że Rada Ministrów, wydając rozporządzenia, faktycznie korzystała z kompetencji prawodawczych, które nie służyły wykonaniu ustawy, lecz jej uzupełnieniu o treści, których brak było w u.z.z.z.c.z.l. Podejmowała zatem w tym zakresie samoistną działalność prawotwórczą, zastępując ustawodawcę, do czego nie jest uprawniona. W konsekwencji materia stanowiąca wyłącznie materię ustawową została uregulowana na poziomie rozporządzeń Ministra Zdrowia, Rady Ministrów, co stanowi rażące naruszenie art. 2, art. 7, art. 22. art. 31 ust. 3, art. 41 ust. 1, art. 52 ust. 1, art. 57, art. 70 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Wszystkie rozporządzenia wydane przez ww. podmioty począwszy od 13 marca 2020 r., regulujące zasady życia społecznego i gospodarczego w czasie epidemii, są już tylko z tego powodu bezprawne, niezależnie od ich szczegółowej treści w poszczególnych okresach i wprowadzanych zakazów i ograniczeń. Ponadto wprowadzany kolejnymi rozporządzeniami bezwzględny zakaz wykonywania określonych w nich rodzajów działalność gospodarczej, w tym w szczególności polegających na prowadzeniu dyskotek i klubów nocnych oraz innych udostępniających miejsca do tańczenia wkracza w istotę wolności działalności gospodarczej określonej w art. 22 Konstytucji RP. Co więcej, żaden z przepisów art. 46 ust. 4 i art. 46b u.z.z.z.c.z.l. nie zawierał umocowania do wprowadzania w rozporządzeniu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Podkreślił też, że ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej nie może przybierać form zakazu, gdyż art. 22 Konstytucji RP zezwala tylko na ograniczenie wolności działalności gospodarczej. Dodatkowo, upoważnienie ustawowe wymaga, aby wprowadzone ograniczenie było „czasowe”, a kryterium tego nie spełnia używane w rozporządzeniach sformułowanie „do odwołania”. Zakaz prowadzenia branż klubów i dyskotek z pewnością nie jest czasowy lecz permanentny.

W ocenie reprezentanta grupy zakazy i ograniczenia wprowadzone rozporządzeniami Ministra Zdrowia i Rady Ministrów naruszają podstawowe zasady legislacyjne, zostały wprowadzone w sposób bezprawny, tj. naruszający istotę praw i wolności konstytucyjnych, co w konsekwencji rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa za bezprawne działania władzy publicznej wywołujące szkodę wśród przedsiębiorców. Zastosowanie środków przekraczających zwykłe środki konstytucyjne jest bowiem możliwe wyłącznie w przypadku wprowadzenia odpowiedniego stanu nadzwyczajnego: stanu wojennego, stanu wyjątkowego lub stanu klęski żywiołowej, co wynika z art. 228 ust. 1 Konstytucji RP, który to stan nie został formalnie wprowadzony. Strona powodowa podała, że nie kwestionuje faktu wystąpienia na obszarze całego kraju choroby zakaźnej wymagającej wprowadzenia odpowiednich regulacji o szczególnym charakterze. Jej zdaniem jednak powyższa sytuacja nie upoważnia organów władzy do wydawania aktów normatywnych naruszających Konstytucję RP. Reprezentant grupy podniósł, że Minister Zdrowia oraz Rada Ministrów wydali rozporządzenia nie tylko niezgodne z Konstytucją, ale także ze zmienioną u.z.z.z.c.z.l., która umożliwiała jedynie wprowadzenie czasowego ograniczenia określonych zakresów działalności przedsiębiorców, a nie do ich całkowitego zakazania, jak wskazano wprost w rozporządzaniach lub do czego sprowadzały się wprowadzane ograniczenia. Wskazał, że o ile konieczność zwalczania epidemii mieści się w kategorii ważnego interesu publicznego, uzasadniającego w drodze ustawy ograniczenie wolności działalności gospodarczej, o tyle ważny interes publiczny nie może uzasadniać bezprawnego działania władzy.

Reprezentant grupy zaznaczył, że bezpośrednim powodem wystąpienia z niniejszym pozwem jest okoliczność podejmowania przez organy władzy nieadekwatnych i nieodpowiednich środków naruszających konstytucyjne normy. Wskazał, że gdyby organy wprowadzające tak daleko idące środki ograniczające czy wręcz dotykające istoty wolności gospodarczej wprowadziły jednocześnie odpowiednie środki zapobiegawcze i rekompensujące straty, konieczność wystąpienia z niniejszym pozwem by nie zachodziła. Jeśli już organy sięgnęły po takie środki, powinny one być powiązane z adekwatną pomocą dla poszkodowanych, a takiego kryterium nie spełnia zwolnienie z obowiązku zapłaty składek ZUS ani świadczenie postojowe, czy pożyczka w wysokości 5.000 zł, bądź odroczenie płatności zaliczek na podatek dochodowy dla pracowników.

W ocenie strony powodowej przesądzenie odpowiedzialności Skarbu Państwa za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej, polegające na wydaniu niezgodnych z prawem rozporządzeń, nie jest uzależnione od wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku stwierdzającego niezgodność rozporządzeń Ministra Zdrowia i Rady Ministrów z Konstytucją i/lub ustawami. Powyższe wynika przede wszystkim z braku kompetencji Trybunału Konstytucyjnego do badania zgodności z Konstytucją przedmiotowych rozporządzeń, a także z faktu, że kontrolę taką mogą – a w tym stanie faktycznym i prawnym powinny – przeprowadzić sądy cywilne sprawując tzw. rozproszoną kontrolę konstytucyjną. Uprawnienie sądów do jej sprawowania wynika z art. 8, art. 178 ust. 1 i art. 193 Konstytucji. Przepis art. 4171 § 1 k.c. wskazuje, że niezgodność aktu z Konstytucją powinna być stwierdzona we właściwym postępowaniu. Przepis nie uzależnia zatem wprost żądania naprawienia szkody po uprzednim stwierdzeniu niezgodności aktu z prawem przez Trybunał Konstytucyjny.

Uzasadniając odpowiedzialność Skarbu Państwa za niezgodne z prawem zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej reprezentant grupy wskazał, że wystąpienie wszystkich przesłanek uzasadniających wprowadzenie stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej oraz analiza poszczególnych działań organów i regulacji wprowadzanych w związku z koronawirusem wskazuje, że z dniem 31 marca 2020 r. Rada Ministrów ogłosiła na terenie całego kraju de facto stan klęski żywiołowej w formie stanu epidemii. Zaniechała jednak przy tym wydania odpowiedniego aktu prawnego, który wprost taki stan by wprowadzał. Wprowadzony rozporządzeniami stan zagrożenia epidemiologicznego czy stan epidemii nie jest wymieniony w konstytucyjnym katalogu stanów nadzwyczajnych, upoważniającym do zastosowania środków, jakie organy władzy faktycznie wprowadziły. W demokratycznym państwie działania organów władzy publicznej powinny mieć podstawę prawną, także w sytuacji szczególnego zagrożenia. W konstytucyjnym porządku prawnym nie może i nie powinien mieć miejsca nieformalny stan nadzwyczajny. Skoro organy państwa zdecydowały się na wprowadzenie środków wykraczających poza zakres zwykłych środków konstytucyjnych z uwagi na występujące szczególne zagrożenie tj. chorobę zakaźną zagrażającą życiu i zdrowiu w wielkich rozmiarach, wypełniające definicję klęski żywiołowej (art. 278 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej), to po stronie Rady Ministrów powstał prawny obowiązek wydania rozporządzenia i wprowadzenia stanu nadzwyczajnego. Zdaniem strony powodowej z dniem 20 czerwca 2020 r. (tj. z dniem wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 19 czerwca 2020 r., którym uchylono rozporządzenie Rady Ministrów z 29 maja 2020 r.) zniesiono nieformalnie wprowadzony stan nadzwyczajny, bowiem zniesiono najdalej idące zakazy, ograniczenia i nakazy. Stan nadzwyczajny został ponownie wprowadzony z dniem 24 października 2020 r., tj. z dniem wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 23 października 2020 r., wprowadzającego najdalej idące zakazy i ograniczenia w życiu społecznym i gospodarczym, wypełniające wszelkie podstawy do wprowadzenia stanu nadzwyczajnego. Stan ten trwa do dnia wniesienia pozwu.

Reprezentant grupy zaznaczył, że na Radzie Ministrów spoczywał uzasadniony obowiązek wprowadzenia stanu nadzwyczajnego, wynikający z prerogatyw – zadań i obowiązków Rady Ministrów. Wskazał, że konstytucyjnym obowiązkiem Rady Ministrów jest zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz porządku publicznego (art. 146 ust. 4 pkt 7 Konstytucji RP). Obowiązkiem ministra kierującego działem administracji publicznej jest przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych i innym podobnym zdarzeniom zagrażającym bezpieczeństwu powszechnemu oraz usuwanie skutków klęsk żywiołowych i innych podobnych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu powszechnemu (art. 6 ust. 1 pkt 4b i 4c ustawy z 4 września 1997 r. o działaniach administracji rządowej). Obowiązkiem ministra kierującego działem spraw wewnętrznych jest zarządzanie kryzysowe (art. 29 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy). Członek Rady Ministrów jest obowiązany w zakresie swojego działania do inicjowania i opracowywania polityki Rządu, a także przekładania inicjatyw, projektów, założeń projektów ustaw i projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów (art. 7 ust. 2 ustawy z 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów). Wskazał, że organy administracji publicznej są zobowiązane, a nie tylko uprawnione, do wykonywania powierzonych im zadań i obowiązków. Z punktu widzenia organu administracji kompetencja jest obowiązkiem.

Podał, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rada Ministrów w sposób świadomy, motywowany uniknięciem odpowiedzialności finansowej, zrezygnowali z formalnego i pozostającego w zgodzie z art. 232 Konstytucji RP wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Brak wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia, w którym formalnie i oficjalnie wprowadzono by stan nadzwyczajny, określono jego rodzaj, obszar obowiązywania i czas trwania stanowiło zaniechanie, o którym mowa w art. 4171 § 4 k.c., rodzącym odpowiedzialność finansową po stronie Skarbu Państwa. Strona powodowa wskazała, że wprowadzając stan nadzwyczajny, ograniczający prawa i wolności, osoby poszkodowane mogłyby dochodzić wyrównania części strat. Ustawa z 22 listopada 2002 r. o wyrównaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela przyznaje prawo do dochodzenia odszkodowania adekwatnego do wysokości poniesionej szkody każdemu, kto poniósł szkodę na skutek wprowadzonych zakazów i ograniczeń, a nie wybranym podmiotom, jak zakłada regulamin PFR ubiegania się o udział w programie rządowym „tarcza finansowa polskiego funduszu rozwoju małych i średnich firm”.

Wskazano jednocześnie, że szkodę grupy przedsiębiorców występujących z niniejszym pozwem stanowi szkoda w ich majątku, powstała wskutek nakazów, zakazów i ograniczeń wprowadzonych rozporządzeniami Ministra Zdrowia z 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemiologicznego, rozporządzenia z 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, rozporządzenia Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. i późniejszych rozporządzeń w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Szkoda powstała również na skutek zaniechania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji polegającego na niepodjęciu czynności zmierzających do wprowadzenia przez Radę Ministrów na terenie Rzeczpospolitej stanu klęski żywiołowej oraz na skutek zaniechania Rady Ministrów polegającego na niewydaniu przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej. Zaniechanie to wywołało po stronie przedsiębiorców szkodę, polegającą na nieuzyskaniu odszkodowań za szkody poniesione w związku z ograniczeniami i zakazami, które wprowadza się w stanie klęski żywiołowej, a które odpowiadają tym ograniczeniom i zakazom wprowadzonym przez Radę Ministrów poza stanem klęski żywiołowej. Podał, że szkoda obejmuje straty, które ponieśli członkowie grupy oraz korzyści, które mogliby osiągnąć w okresie od 13 marca 2020 r. do 27 grudnia 2020 r. Wskazał też, że pomiędzy niezgodnym z prawem zaniechaniem a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowo – skutkowy.

Reprezentant grupy podał, że spełnione zostały warunki do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym. Powództwo wytoczyła bowiem przez grupa o odpowiedniej liczbie członków. Ich roszczenia mają charakter jednorodny, gdyż wszyscy członkowie grupy żądają ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za te same zdarzenia, które w ich ocenie są źródłem poniesionej przez każdego z nich szkody, i wszyscy członkowie grupy zachowują przeciwko Skarbowi Państwa roszczenie majątkowe – roszczenie pieniężne, tj. roszczenie o zapłatę odszkodowania. Roszczenia powodów są oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej, gdyż:

– wszyscy członkowie grupy domagają się ustalenia, że Skarb Państwa jest zobowiązany do naprawienia członkom grupy wyrządzonej im szkody wynikającej z niezgodnego z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej oraz z niezgodnego z prawem zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej,

– żądanie wszystkich członków grupy odnosi się do zachowań stationes fisci Skarbu Państwa, które dopuściły się w związku i w czasie epidemii COVID-19,

– roszczenia wszystkich członków grupy powstały w związku z dokładnie tymi samymi okolicznościami, tj. wydaniem tych samych aktów normatywnych i tymi samymi zaniechaniami ze sfery władztwa publicznego,

– wszyscy członkowie grupy byli objęci nakazami, zakazami i ograniczeniami wprowadzonymi rozporządzeniami Ministra Zdrowia i Rady Ministrów – zakazy, nakazy i ograniczenia miały charakter powszechny. Rozporządzenia swoim zakresem obejmowały lub dotykały wszystkich osób przebywających na terenie RP, a także przedsiębiorców mających siedzibę w RP (przepisy nie zawierały żadnych wyłączeń podmiotowych). Wszyscy członkowie grupy są zaś przedsiębiorcami posiadającymi siedzibę w Polsce i są wpisani do właściwego polskiego rejestru przedsiębiorców lub ewidencji i na terenie Polski prowadzą działalność gospodarczą,

– roszczenia członków grupy dotyczą szkód wyrządzonych przez stationes fisci Skarbu Państwa w tym samym okresie, tj. od dnia 13 marca 2020 r. do dnia 20 grudnia 2020 r. ,

– wszystkich członków grupy łączy fakt, że każdy z nich prowadzi działalność gospodarczą o analogicznym charakterze – prowadzi klub nocny, muzyczny, dyskotekę lub innego rodzaju obiekty, w których udostępnia się miejsce do tańczenia,

– zakazem prowadzenia działalności gospodarczej był objęty każdy członek grupy, wskutek czego każdy członek grupy poniósł szkodę,

– wszyscy członkowie grupy zostali dotknięci skutkami zaniechania, a mianowicie nie podjęcia wymaganych prawem działań z zakresu formalnego wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Żaden z członków grupy nie uzyskał odszkodowania w trybie ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela, pomimo poniesienia szkody z tytułu wprowadzenia zakazów, nakazów i ograniczeń charakterystycznych dla stanów nadzwyczajnych,

– stationes fisci Skarbu Państwa postąpiły bezprawnie w stosunku do każdego z członków grupy reprezentowanej przez powoda w taki sam sposób – bezprawność względem każdego członka grupy polegała na tym, że stationes fisci Skarbu Państwa wprowadziły zakazy prowadzenia przez nich działalności gospodarczej, a ponadto zaniechały podjęcia działań mających na celu wprowadzenie stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej (pozew w postępowaniu grupowym, k. 3-147).

W piśmie złożonym w dniu 23 marca 2021 r. reprezentant grupy poinformował o rozszerzeniu składu grupy, do której przystąpili: Z. K., (…) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą we W., (…) sp. z o.o. z siedzibą w L., (…) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w P. (pismo k. 778-779).

Pozwany Skarb Państwa w odpowiedzi na pozew wniósł o odrzucenie pozwu, podnosząc, że członków grupy, którzy wystąpili z żądaniem objętym pozwem, nie łączy ta sama lub taka sama podstawa faktyczna. Podniósł, że powód nie wykazał prowadzenia przez członków grupy działalności uzasadniającej przynależność do grupy. Przyjmując założenie pozwu, że zasadniczym zdarzeniem stanowiącym podstawę faktyczną żądania jest wydawanie opisywanych rozporządzeń bądź zaniechanie legislacyjne, można stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie dopuszczalne byłoby w zasadzie uznanie, że każda osoba/podmiot, która objęta jest opisywanymi w pozwie ograniczeniami (niezależnie od branży czy zakresu działalności), może przystąpić do przedmiotowego postępowania. Tymczasem, rozporządzenia miały charakter powszechnie obowiązujący i regulujący różne sfery życia publicznego, a więc swoim zakresem nie miały zamkniętego katalogu adresatów. W ocenie pozwanego przyjęcie takiego stanowiska, w którym podstawą faktyczną jest fakt wydania aktu prawnego, jest niezasadne, gdyż nie indywidualizuje sytuacji członków grupy w odniesieniu do każdego ze zdarzeń wskazanych jako podstawa faktyczna. Odmienność warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez członków grupy i ich zakres, podlegają odrębnej analizie działalności gospodarczej każdego z członków grupy, a w konsekwencji roszczenia nie mogą być uznane za oparte na tej samej lub jednakowej podstawie prawnej. Nie jest właściwą podstawą faktyczną sam fakt wydania rozporządzenia przez właściwy organ. Wskazał, że skoro nie jest wiadome także, czy każdy z członków grupy prowadził i prowadzi działalność gospodarczą faktycznie w odniesieniu do każdego ze wskazanych zdarzeń, trudno stwierdzić tożsamość podstawy faktycznej w grupie. Pozwany wskazał ponadto na brak łączności wewnętrznej roszczeń oraz jedności zdarzenia, które mogłoby wyrządzić szkodę. Podkreślił, że powód powołuje się na różne zdarzenia oddziałujące w różnych okresach czasu. Nie można też jego zdaniem przyjąć, że wydanie rozporządzeń dotyczyło wszystkich członków grupy w jednym stopniu, gdyż skala prowadzenia działalności gospodarczej każdego podmiotu ma odmienny charakter. Wskazał, że każdy z członków grupy w odmienny sposób miał ukształtowany stan faktyczny mocą opisywanych rozporządzeń i odrębne normy ten stan regulowały. Sytuacja faktyczna członków różniła się w znaczący sposób. Każde ze szczegółowych zdarzeń opisanych w pozwie ma odrębnych charakter i odrębne konsekwencje dla poszczególnych członków. Nie każdego członka dane zdarzenie dotyczy i nie są one jednakowe (odpowiedź na pozew, k. 843-883).

Sąd zważył, co następuje.

W ocenie Sądu zgłoszone roszczenie spełnia przesłanki do rozpoznania go w postępowaniu grupowym.

Postępowanie grupowe uregulowane jest przepisami u.d.p.g. Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 u.d.p.g., postępowanie grupowe może być przeprowadzone w sprawach cywilnych, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, przez co najmniej 10 osób, które to roszczenia muszą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Roszczenia te mogą dotyczyć m.in. odpowiedzialności za szkodę z tytułu czynów niedozwolonych.

Zgodnie z art. 2 ust. 3 i 4 u.d.p.g. – w sprawach o roszczenia pieniężne powództwo może ograniczać się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie lub zdarzenia. W takim przypadku powód nie jest obowiązany wykazywać interesu prawnego w ustaleniu. Uwzględniając żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie lub zdarzenia, sąd ustala okoliczności wspólne członkom grupy, stanowiące przesłanki dochodzonych przez nich roszczeń.

Z przedmiotowym pozwem wystąpiła grupa 20 przedsiębiorców (powiększona o dalsze 4 podmioty), prowadzących działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek lub innego rodzaju obiektów, w których udostępnia się miejsca do tańczenia.

Członkowie grupy domagają się w niniejszej sprawie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej wobec każdego z członków grupy za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie (wydanie określonych w pozwie aktów normatywnych) oraz zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej (brak wydania rozporządzenia wprowadzającego stan klęski żywiołowej przez Radę Ministrów oraz zaniechanie przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji inicjatywy opracowania polityki Rządu dotyczącej wprowadzenia stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej i brak przedłożenia projektu aktu normatywnego na posiedzenie Rady Ministrów). Członkowie grupy twierdzą, że w związku z powyższym doznali szkody obejmującej straty, które ponieśli oraz korzyści, które mogliby osiągnąć – w okresie od 13 marca 2020 r. do 27 grudnia 2020 r.

Skierowane przeciwko pozwanemu roszczenie ma charakter cywilny i podlega rozpoznaniu w postępowaniu sądowym przez sąd cywilny (art. 1, art. 2 § 1 k.p.c.).

Zgłoszone w pozwie roszczenie ma charakter jednorodny, albowiem wszyscy członkowie grupy żądają ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za te same zdarzenia, które w ich ocenie są źródłem poniesionej przez każdego z nich szkody. Wszyscy członkowie grupy zachowują przeciwko Skarbowi Państwa roszczenie majątkowe – roszczenie pieniężne, tj. roszczenie o zapłatę odszkodowania.

Roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna (przesłanka sensu stricto) lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne (przesłanka sensu largo). Istnienie nieznacznych różnic pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń nie przekreśla możliwości dochodzenia roszczeń w tym postępowaniu, niemniej jednak niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 14 maja 2013 r., I ACz 464/13, LEX nr 1324836). Wymóg takiej samej podstawy faktycznej roszczeń nie oznacza, że wszystkie okoliczności faktyczne sprawy muszą być identyczne w przypadku każdego z członków grupy, gdyż zawsze – nawet w przypadku tej samej podstawy roszczenia – będą występowały okoliczności indywidualne, odnoszące się do poszczególnych członków grupy. Warunek jednakowej podstawy faktycznej spełniony zostaje wówczas, gdy fakty uzasadniające istnienie określonego stosunku prawnego, który jest podstawą roszczeń, są jednakowe w odniesieniu do wszystkich członków grupy. „Nie stoi temu na przeszkodzie istnienie innych jeszcze faktów, mieszczących się w podstawie faktycznej powództwa, jak charakter indywidualnych roszczeń, ich wymagalność czy wysokość (vide: „Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz”, A. Jaworski Legalis). Istotą postępowania grupowego jest wspólność przejawiająca się w żądaniu, które musi być typowe (wspólne) dla wszystkich roszczeń. Wskazany warunek oznacza, że sytuacja prawna lub faktyczna członków grupy musi być jednakowa, natomiast dochodzone roszczenie musi być jednego rodzaju (jednorodzajowość roszczeń), gdyż tylko wówczas możliwe jest zgłoszenie wspólnego żądania (tak: M. Sieradzka, Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, Warszawa 2010).

W przedmiotowej sprawie – jak wynika z zajętych przez strony stanowisk – sytuacja faktyczna członków grupy jest taka sama, przy czym istniejące różnice nie dotyczą okoliczności istotnych z punktu widzenia roszczenia o ustalenie odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa.

Odnosząc się do listy wskazanej na stronie 117-118 pozwu, podzielić należało stanowisko strony powodowej, że roszczenia członków grupy oparte są na takiej samej podstawie faktycznej, gdyż:

  1. wszyscy członkowie grupy domagają się ustalenia, że Skarb Państwa jest zobowiązany do naprawienia członkom grupy wyrządzonej im szkody wynikającej z niezgodnego z prawem działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej,
  2. żądanie wszystkich członków grupy odnosi się do zachowań stationes fisci Skarbu Państwa, których dopuściły się w związku i w czasie epidemii COVID-19,
  3. roszczenia wszystkich członków grupy powstały w związku z takimi samymi okolicznościami, tj. wydaniem tych samych aktów normatywnych i tymi samymi zaniechaniami ze sfery władztwa publicznego,
  4. wszyscy członkowie grupy byli objęci nakazami, zakazami i ograniczeniami wprowadzonymi rozporządzeniami Ministra Zdrowia i Rady Ministrów,
  5. zakazy, nakazy i ograniczenia miały charakter powszechny i obowiązywały na całym terytorium RP, a przepisy nie zawierały żadnych wyłączeń podmiotowych. Wszyscy członkowie grupy są przedsiębiorcami posiadającymi siedzibę w Polsce i są wpisani do właściwego polskiego rejestru przedsiębiorców lub ewidencji i na terenie Polski prowadzą działalność gospodarczą,
  6. roszczenia członków grupy dotyczą szkód wyrządzonych przez stationes fisci Skarbu Państwa w tym samym okresie, tj. od dnia 13 marca 2020 r. do dnia 27 grudnia 2020 r.,
  7. wszystkich członków grupy łączy fakt, że każdy z nich prowadzi działalność gospodarczą o analogicznym charakterze, tj. prowadzi klub nocny, muzyczny lub innego rodzaju obiekty, w których udostępnia się miejsca do tańczenia,
  8. faktycznym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej był objęty każdy członek grupy, wskutek czego, zdaniem strony powodowej, każdy członek grupy poniósł szkodę,
  9. wszyscy członkowie grupy zostali dotknięci skutkami zaniechania, a mianowicie nie podjęcia wymaganych prawem działań z zakresu formalnego wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Żaden z członków grupy nie uzyskał odszkodowania w trybie ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela, pomimo poniesienia szkody z tytułu wprowadzenia zakazów, nakazów i ograniczeń charakterystycznych dla stanów nadzwyczajnych,
  10. stationes fisci Skarbu Państwa zdaniem członków grupy postąpiły bezprawnie w stosunku do każdego z członków grupy reprezentowanej przez powoda w taki sam sposób – bezprawność względem każdego członka grupy polegała na tym, że stationes fisci Skarbu Państwa wprowadziły zakazy prowadzenia przez nich działalności gospodarczej, a ponadto zaniechały podjęcia działań mających na celu wprowadzenie stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej.

W niniejszej sprawie wszyscy członkowie grupy upatrują źródła szkody w tych samych działaniach i zaniechaniach Skarbu Państwa, przy czym strona powodowa zdecydowała się ograniczyć grupę wyłącznie do mających siedzibę w Polsce przedsiębiorców z branży przedsiębiorców prowadzących kluby nocne, muzyczne, dyskoteki, czy innego rodzaju miejsca, w których udostępnia się miejsca do tańczenia (choć omyłkowo wskazano na stronie 130 uzasadnienia pozwu, że krąg podmiotów został ograniczony do przedsiębiorców z branży turystycznej).

W ocenie Sądu nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty pozwanego, które miałyby uzasadniać odrzucenie pozwu.

Strona pozwana podnosiła, że powód nie wykazał, że członkowie grupy prowadzili działalność gospodarczą uzasadniającą przynależność do grupy. Zdaniem pozwanego przyjęcie stanowiska, w którym podstawą faktyczną jest fakt wydania danego aktu prawnego, jest niezasadne, bowiem nie indywidualizuje sytuacji członków grupy w odniesieniu do każdego ze zdarzeń wskazanych jako podstawa faktyczna.

Z powyższym nie można się zgodzić. Biorąc pod uwagę, że wszyscy członkowie grupy prowadzą zbliżony charakter działalności gospodarczej, a wskazane akty prawne w podobny sposób ograniczają (tu zakazują prowadzenia działalności tego rodzaju) należy przyjąć, że kwestionowanie akty prawne oddziaływały na ich działalność w podobny sposób.

Z wykładni celowościowej art. 16 ust. 1 u.d.p.g. wynika, że w innych sprawach niż w sprawach o roszczenia pieniężne, do ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie.

Zastosowanie zatem znajdzie art. 243 k.p.c., zgodnie z którym zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu. Uprawdopodobnienie – w przeciwieństwie do dowodu – nie stwarza stanu pewności, lecz jedynie uwiarygodnienie (prawdopodobieństwo) zaistnienia danej okoliczności faktycznej. Uwiarygodnienie jest środkiem poznania rzeczywistości niewymagającym sformalizowanego postępowania dowodowego, stąd bardzo przyśpiesza postępowanie i jednocześnie ułatwia sytuację procesową (dowodową) strony powodowej, która korzysta z tego uprawdopodobnienia, a pogarsza sytuację pozwanego. Jednocześnie uprawdopodobnienie, tak jak dowód, podlega swobodnej ocenie sądu (zob. T. Wiśniewski, Przebieg procesu…, s. 194; T. Demendecki, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2010, red. A. Jakubecki, s. 321).

Z powyższego wynika, że na obecnym etapie postępowania wystarczające było uprawdopodobnienie, że członek grupy prowadzi działalność gospodarczą w branży przedsiębiorców prowadzących kluby nocne, muzyczne, dyskoteki, czy innego rodzaju miejsca, w których udostępnia się miejsca do tańczenia.

Z dołączonych do akt sprawy zaświadczeń z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej czy też wypisów z Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że członkowie grupy są przedsiębiorcami. Z treści ich oświadczeń wynika, że prowadzą działalność gospodarczą we wskazanej w pozwie branży i w związku z podanymi w pozwie zachowaniami (wydanie określonych w pozwie aktów normatywnych oraz zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej) ponieśli szkodę.

Nadto, jak wynika z załącznika do pisma – wezwania do zapłaty z dnia 30 listopada 2020 r. (k. 1077) – 17 członków grupy przystępujących do pozwu złożonego w niniejszej sprawie – korzystało z pomocy Państwa w ramach tzw. tarcz antykryzysowych czy zwolnień z ZUS. Oczywistym jest zatem, że te podmioty musiały prowadzić działalność gospodarczą skoro Skarb Państwa wypłacał im środki/przyznawał zwolnienia z ZUS w ramach tzw. tarcz antykryzysowych. Warunkiem przyznania tej pomocy było bowiem prowadzenie działalności gospodarczej.

Nie można podzielić przy tym stanowiska reprezentanta grupy zawartego w pozwie, że w niniejszej sprawie do grupy mogliby przystąpić przedsiębiorcy, których przedmiot działalności jest inny niż obecnych członków grupy, ale wywodzący szkodę z wprowadzenia tych samych albo takich samych (podobnych) zakazów, nakazów i ograniczeń. Podkreślenia bowiem wymaga, że zakreślona w pozwie podstawa faktyczna roszczenia dotyczy grupy przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek i innych obiektów, w których udostępnia się miejsca do tańczenia. Dlatego też tylko osoby/podmioty prowadzące działalność z tej branży mogłyby przystąpić do grupy w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu również zarzut pozwanego, że skala prowadzenia działalności gospodarczej każdego podmiotu ma odmienny charakter – nie uzasadniał odrzucenia pozwu. Fakt, że każdy z członków grupy miał inny zakres prowadzenia działalności – wpływa w istocie na ewentualny różny zakres szkody. W niniejszym postępowaniu przedmiotem żądania jest jedynie ustalenie odpowiedzialności Skarbu Państwa, a nie żądanie zapłaty. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. akt I CSK 533/14, jednoznacznie wskazał, że jeżeli powództwo ogranicza się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego (art. 2 ust. 3 u.d.p.g.), to o dopuszczalności postępowania grupowego na podstawie art. 1 ust. 2 u.d.p.g. decyduje kwalifikacja prawna roszczenia, którego członkowie grupy zamierzają dochodzić w późniejszych procesach, z wykorzystaniem prejudykatu uzyskanego w postępowaniu grupowym. Jeżeli takie roszczenie mieści się w zakresie przedmiotowym ustawy określonym w art. 1 ust. 2 u.d.p.g., dopuszczalne jest postępowanie grupowe o ustalenie odpowiedzialności pozwanego. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że ustalenie odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 2 ust. 3 u.d.p.g. nie jest równoznaczne z „uznaniem roszczenia za usprawiedliwione w zasadzie” w rozumieniu art. 318 k.p.c. i przez to nie wymaga zbadania odrębnie dla każdego z członków grupy, wszystkich indywidualnych przesłanek roszczenia. Podzielić też należy argumentację Sądu Najwyższego, że skoro żądanie ustalenia odpowiedzialności nie jest tym samym co żądanie zasądzenia świadczenia, to sąd musi mieć na uwadze odmienności między tymi roszczeniami i mając je na względzie oceniać, czy spełnione są warunki do rozpoznania powództwa w postępowaniu grupowym. Jeżeli okoliczności dotyczące szkody są zaś na tyle zróżnicowane, że ich ocena w postępowaniu grupowym byłaby niecelowa, za wystarczające należy wówczas uznać prawdopodobieństwo, że szkoda taka wystąpiła. Okoliczność, że indywidualne roszczenia o zasądzenie „będą wymagały badania indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych poszczególnym członkom grupy, nie ma znaczenia dla oceny przesłanki tożsamości czy jednorodzajowości roszczenia, przewidzianej w art. 1 ust. 1 u.d.p.g. Postępowanie grupowe jest dopuszczalne także wtedy, gdy przesłanka wystąpienia szkody i jej wysokości jest zależna od indywidualnych okoliczności faktycznych dotyczących poszczególnych członków grupy” (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2015 r.” sygn. akt VI ACz 479/15, niepubl.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r., sygn. akt I CSK 533/14, LEX). Tym samym nawet różnorodność indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych poszczególnym członkom grupy (tj. związanych z wystąpieniem samej szkody, dokładny mechanizm jej powstania i jej rozmiary) nie może stanowić przyczyny do odmowy rozpoznania pozwu w postępowaniu grupowym. Argumentacja pozwanego co do zakresu szkody poszczególnych członków grupy i związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy szkodą a wskazanymi w pozwie zdarzeniami jest chybiona i irrelewantna dla oceny dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

Nie można też podzielić poglądu pozwanego, że o braku podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym świadczy wielość aktów prawnych, stanowiących zdaniem strony powodowej źródło szkody, i różny zakres ich odziaływania na poszczególnych członków grupy.

Podnieść należy, że wskazane akty prawne wprowadzały ograniczenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, dla których uzasadnieniem była zmieniająca się sytuacja epidemiczna w kraju. Były to zatem zdarzenia złożone, powiązane ze sobą, skutkujące brakiem możliwości prowadzenia określonych działalności.

W konsekwencji stwierdzić należy, że żądanie udzielenia ochrony prawnej wywiedzione w sprawie jest oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej.

Zostały również spełnione wymogi formalne określone w art. 12 u.d.p.g. Do pozwu został załączony wykaz podmiotów, które przystąpiły do grupy. Każdy z nich jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą, polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek i innych obiektów, w których udostępnia się miejsca do tańczenia, posiadającym siedzibę w Polsce. Każdy z nich poniósł szkodę wskutek opisanych wyżej działań i zaniechań pozwanych, co uprawdopodobnił w złożonym oświadczeniu. W załączonych oświadczeniach o przystąpieniu do grupy każdy z członków grupy określił swoje żądanie oraz wskazał okoliczności uzasadniające żądanie, przynależność do grupy (oświadczył o rodzaju wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, celem uprawdopodobnienia przynależności członka do grupy), przedstawił wydruk z właściwego rejestru lub ewidencji (Krajowy Rejestr Sądowy, Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej), wskazujący m.in. na posiadany status przedsiębiorcy w okresie wystąpienia działań i zaniechań pozwanego wskazanych w petitum pozwu. Oświadczeniom tym przyznać należy walor dowodu (dokumentu prywatnego w rozumieniu art. 245 k.p.c.) wystarczającego do uprawdopodobnienia przynależności składających te oświadczenia do grupy.

W tym stanie rzeczy należało przyjąć, iż sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym, o czym orzeczono w punkcie 4 sentencji postanowienia.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie XXV Wydział Cywilny z dnia 27 kwietnia 2022 r.

Written by

  1. W postępowaniu grupowym dopuszczalne jest powództwo o ustalenie odpowiedzialności pozwanego w sprawie o roszczenie pieniężne wynikające z czynu stanowiącego jedno zdarzenie (art. 2 ust. 3 w zw. z art. 1 ust. 1 i 2) także w sytuacji, gdy przesłanka wystąpienia szkody i jej wysokości jest zależna od indywidualnych okoliczności faktycznych dotyczących poszczególnych członków grupy. Sąd stoi na stanowisku, iż celem tego etapu postępowania nie było w żadnym zakresie badanie zasadności zgłoszonego żądania na gruncie przepisów dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego. Nie jest bowiem dopuszczalne, aby Sąd na etapie badania wstępnego dopuszczalności rozpoznania pozwu mógł odnosić się wprost do oceny przesłanek merytorycznych powództwa w postaci prowadzenia ocennych rozważań na temat okoliczności uzasadniających istnienie i rodzaj np. związku przyczynowego pomiędzy szkodą powodów, a zachowaniem pozwanego.
  2. Zwrócić dodatkowo należy uwagę na potrzebę dokonania wykładni celowościowej art. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Niewątpliwą intencją prawodawcy było ułatwienie (a nie utrudnienie) dochodzenia roszczeń konsumentom, czy osobom, które doznały szkody w związku z produktem niebezpiecznym lub czynem niedozwolonym. Tym samym wykładnia przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym winna być dokonywana w taki sposób, aby dochodzenie takich roszczeń członkom grupy ułatwić.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Krystyna Stawecka

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2022 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 15zzs1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1478) w postępowaniu grupowym

sprawy z powództwa A. G. (reprezentanta grupy) przeciwko Skarbowi Państwa – Radzie Ministrów, Ministrowi Zdrowia, Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji o ustalenie (w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego)

postanowił:

rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 stycznia 2021 r. A. G., jako reprezentant grupy, wniosła o ustalenie, że pozwani: Skarb Państwa reprezentowany przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów, Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Zdrowia oraz Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji są względem członków grupy solidarnie zobowiązani do zapłaty odszkodowania tytułem naprawienia szkody obejmującej straty, które ponieśli oraz korzyści, które mogliby osiągnąć, gdyby im szkody nie wyrządzono, wyrządzonej przez:

  1. niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na wydaniu aktów normatywnych m.in. w postaci: rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r., poz. 433), rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 491), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 566), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 658), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 697), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 792), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 878), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 964);
  2. niezgodne z prawem zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na:
  1. niewydaniu przez Radę Ministrów aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, tj. rozporządzenia Rady Ministrów wprowadzającego, w związku z epidemią COVID-19, stan nadzwyczajny – stan klęski żywiołowej, o którym mowa w art. 228 ust. 1 i 2 i art. 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.;
  2. zaniechaniu przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji inicjatywy opracowania polityki Rządu dotyczącej wprowadzenia, w związku z epidemią COVID-19, stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej i zaniechaniu przedłożenia projektu aktu normatywnego na posiedzenie Rady Ministrów dotyczącego wprowadzenia stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej, o którym mowa w art. 228 ust. 1 i 2 i art. 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

W uzasadnieniu, odwołując się do poszczególnych aktów normatywnych, wskazano, że ustawodawca wyposażył Radę Ministrów w kompetencję do wprowadzania ograniczeń, jednakże bez dostatecznego zakotwiczenia tej kompetencji w samej ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Przyjęta technika legislacyjna nowelizacji tej ustawy nie polegała bowiem na wprowadzeniu ograniczeń w zakresie korzystania z praw lub wolności jednostki poprzez przyjęcie stosownych merytorycznych rozwiązań ustawowych przewidujących takie ograniczenia wraz z możliwością doprecyzowania zagadnień technicznych na poziomie rozporządzenia.

Podkreślono, że w dniu 31 marca 2020 r. na podstawie nowo wprowadzonych przepisów, tj. art. 46a i 46b pkt 1-6 i 8-12 ustawy o chorobach zakaźnych, Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. W rozporządzeniu tym Rada Ministrów ustaliła, że obszarem, na którym wystąpił stan epidemii wywołany zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W rozporządzeniu powielono i rozszerzono ograniczenia wprowadzone rozporządzeniami Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. oraz z dnia 20 marca 2020 i, w szczególności, ograniczenia polegające na całkowitym zakazie prowadzenia działalności, w tym m.in. poprzez całkowity zakaz prowadzenia działalności usługowej w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2.000 m2 (za pewnymi wyjątkami dotyczącymi określonych branż) (§ 8 ust. 2), całkowity zakaz – z pewnymi wyjątkami – prowadzenia działalności związanej z prowadzeniem usług hotelarskich (§ 8 ust. 1 pkt 1 lit. k).

Strona powodowa zaznaczyła, że co więcej, zakazano na obszarze całego kraju przemieszczania się osób, z pewnymi nielicznymi wyjątkami ograniczającymi się zasadniczo do wykonywania czynności zawodowych, służbowych, prowadzenia działalności gospodarczej oraz zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego (§ 2 ust, 5), a także zakazano korzystania z pełniących funkcje publiczne i pokrytych roślinnością terenów zieleni i plaż (§ 17). W kolejnych rozporządzeniach zmieniających i nowych rozporządzeniach Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Rada Ministrów, uchylając poprzednie rozporządzenie, wprowadzała nowe zakazy i ograniczenia, rozszerzała je, modyfikowała, znosiła a następnie na powrót.

Znoszenie obostrzeń, wprowadzonych zakazów i ograniczeń rozpoczęto od dnia 20 kwietnia 2020 r. na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Pierwotnie znoszenie restrykcji miało znikomy charakter, w szczególności dla podmiotów z branży turystycznej. Pierwsze realne dla tej gałęzi gospodarki łagodzenie obostrzeń rozpoczęło się dopiero 4 maja 2020 r. w związku z wejściem w życie wydanego przez Radę Ministrów rozporządzenia z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, kiedy formalnie zdjęto zakaz działania hoteli. Kolejne etapy łagodzenia obostrzeń – wpływające globalnie na działalność przedsiębiorców, to dopiero 18 maja, 30 maja i 6 czerwca 2020 r.

Podsumowując, wskazano, że wszystkie przywoływane regulacje wprowadzały rozwiązania daleko wykraczające poza zwykłe środki konstytucyjne, zmieniły zasady działania organów władzy i w ekstremalny sposób ograniczyły podstawowe wolności i prawa człowieka, tj. w sposób naruszający istotę praw i wolności, w tym w szczególności zasadę wolności gospodarczej wyrażona w art. 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Prawa i wolności konstytucyjne nie mają absolutnego charakteru. Niemniej mogą być ograniczane tylko w ustawie albo w drodze ustawy (art. 31 ust. 3 Konstytucji i art. 22 Konstytucji) i organy władzy zobowiązane są respektować wymogi Konstytucji przy stanowieniu prawa.

Podkreślono również, że w niniejszej sprawie członkowie grupy wspólnie i jednorodnie opierają swoje roszczenia na tożsamych dla każdego z nich zdarzeniach.

W odpowiedzi na pozew zawartej w piśmie z dnia 21 maja 2021 r. pozwany Skarb Państwa wniósł o odrzucenie pozwu, ewentualnie o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. albo oddalenie powództwa w całości.

W ocenie Skarbu Państwa rozpoznawana sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. Zgodnie z art. 6 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: „u.d.p.g.”) pozew powinien czynić zadość warunkom określonym w kodeksie postępowania cywilnego a ponadto zawierać m.in. wskazanie okoliczności, o których mowa w art. 1 ust. 1 u.d.p.g., a w przypadku roszczeń pieniężnych także dokonanie ujednolicenia wysokości roszczeń członków grupy lub podgrupy.

Zdaniem Skarbu Państwa nie została spełniona przesłanka tożsamości podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń, bo jak wskazuje strona powodowa, członkowie grupy są przedsiębiorcami turystycznymi w rozumieniu ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych organizatorami turystyki, agentami turystycznymi lub dostawcami usług turystycznych takich jak przewóz pasażerów i zakwaterowanie w celach innych niż pobytowe.

Pozwany wskazał, że powodowie zdają się twierdzić, że roszczenia wszystkich członków grupy powstały w związku z dokładnie tymi samymi okolicznościami, tj. wydaniem tych samych aktów normatywnych i tymi samym zaniechaniami ze sfery władztwa publicznego. Dodatkowo uznają, że wszyscy członkowie grupy byli w takim samym zakresie objęci nakazami, zakazami i ograniczeniami wprowadzonymi rozporządzeniami Ministra Zdrowia i Rady Ministrów.

Ponadto w ocenie Skarbu Państwa członków grupy, którzy wystąpili z żądaniem objętym pozwem, nie łączy ta sama lub taka sama podstawa faktyczna. Dochodzone roszczenia są wywodzone z tego samego rzekomo zdarzenia sprawczego, tj. wydania aktów prawnych i zaniechanie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych. Wskazana okoliczność jest jednak niewystarczająca dla rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

Sąd zważył, co następuje:

Przed merytoryczną oceną powództwa grupowego prowadzone jest postępowanie w przedmiocie dopuszczalności grupowego dochodzenia roszczeń, zatem niniejszym rozstrzygnięciem sąd ustala, czy w odniesieniu do osób stanowiących grupę inicjującą niniejsze postępowanie zaistniały przesłanki pozwalające na rozpoznanie zgłoszonych przez nich roszczeń w trybie tego postępowania.

Jak wskazał Sąd Najwyższy, dopuszczalność drogi sądowej zależy od okoliczności faktycznych przytoczonych przez powoda jako podstawa roszczenia, a nie jest ona warunkowana wykazaniem istnienia tego roszczenia. Nie jest także uzależniona od zarzutów pozwanego ani zastosowanego przez niego sposobu obrony. Postępowanie przed sądem ma dopiero wykazać, czy twierdzenia zawarte w pozwie znajdują podstawę w przepisach prawa materialnego. Obecnym zadaniem Sądu nie jest merytoryczne rozstrzyganie o zasadności dochodzonego roszczenia. Sąd ocenia jedynie dopuszczalność postępowania grupowego, tj. okoliczności uzasadniające rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1999 r. sygn. II CKN 340/98, Lex nr 36385).

Zgodnie z art. 10 ust. 1 u.d.p.g., sąd po wysłuchaniu stron rozstrzyga o dopuszczalności postępowania grupowego i odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w tym postępowaniu. W przeciwnym razie sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym możliwe jest wówczas, gdy przedmiotem roszczenia są roszczenia w sprawach o roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, z tytułu czynów niedozwolonych, z tytułu odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania umownego lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a w odniesieniu do roszczeń o ochronę konsumentów także w innych sprawach (art. 1 ust. 2 u.d.p.g.).

Według treści pozwu powodowie dochodzą roszczenia odszkodowawczego w związku z wydania aktów prawnych i zaniechanie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych.

Natomiast art. 1 ust. 1 u.d.p.g. stanowi, iż w postępowaniu grupowym dopuszczalne jest dochodzenie roszczeń jednego rodzaju opartych na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej, przy czym roszczenie to musi obejmować co najmniej 10 osób.

W niniejszej sprawie dochodzone są roszczenia wywodzone z tego samego zdarzenia sprawczego, tj. wydania aktów prawnych i zaniechanie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych przez kilkadziesiąt osób, zatem powyższy warunek został spełniony.

Jak już zostało wspomniane, dochodzone roszczenia muszą być jednorodne, czyli jednego rodzaju oraz oparte na jednakowej podstawie faktycznej. Roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna (przesłanka sensu stricto) lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne (przesłanka sensu largo). Oczywiście mogą istnieć nieznaczne różnice pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń, jednak niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 maja 2013 r., I ACz 464/13, LEX nr 1324836).

Z taką samą podstawą faktyczną roszczeń mamy do czynienia w sytuacji wystąpienia wielu podobnych zdarzeń faktycznych (podobieństwo zdarzeń). Przy czym, sytuacji tej nie można sprowadzać jedynie do oceny, czy okoliczności faktyczne wspólne dla całej grupy przeważają nad okolicznościami indywidualnymi, dotyczącymi poszczególnych członków grupy. Jedynie, gdy sytuacja prawna lub faktyczna członków grupy jest jednakowa możliwe jest zgłoszenie wspólnego żądania.

Z kolei o jednorodzajowości roszczeń dochodzonych w postępowaniu grupowym ostatecznie będzie decydował związek o charakterze faktycznym, występujący pomiędzy zgłoszonymi żądaniami.

Sąd badał, czy w sprawie niniejszej zostały sformułowane roszczenia oparte na takiej lub tej samej podstawie faktycznej. Po przeanalizowaniu pozwu oraz zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego należy przyjąć, iż okoliczności faktyczne składające się na podstawę żądania pozwu są ewidentnie jednakowe dla członków grupy.

Przez stronę powodową zrealizowany został także warunek formalny określony w art. 4 ust. 1 i 4 u.d.p.g, gdyż powództwo zostało wytoczone przez reprezentanta grupy, działającą przez pełnomocnika.

W myśl art. 2 ust. 3 u.d.p.g. w sprawach o roszczenia pieniężne powództwo może ograniczać się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego. W takim wypadku powód nie jest obowiązany wykazać interesu prawnego w ustaleniu. Kwestię tę rozważał Sąd Najwyższy, stwierdzając, iż w postępowaniu grupowym dopuszczalne jest powództwo o ustalenie odpowiedzialności pozwanego w sprawie o roszczenie pieniężne wynikające z czynu stanowiącego jedno zdarzenie (art. 2 ust. 3 w zw. z art. 1 ust. 1 i 2) także w sytuacji, gdy przesłanka wystąpienia szkody i jej wysokości jest zależna od indywidualnych okoliczności faktycznych dotyczących poszczególnych członków grupy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. I CSK 533/14, LEX nr 1648177). Sąd stoi na stanowisku, iż celem tego etapu postępowania nie było w żadnym zakresie badanie zasadności zgłoszonego żądania na gruncie przepisów dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego. Nie jest bowiem dopuszczalne, aby Sąd na etapie badania wstępnego dopuszczalności rozpoznania pozwu mógł odnosić się wprost do oceny przesłanek merytorycznych powództwa w postaci prowadzenia ocennych rozważań na temat okoliczności uzasadniających istnienie i rodzaj np. związku przyczynowego pomiędzy szkodą powodów, a zachowaniem pozwanego.

Należy w tym miejscu podzielić pogląd orzeczniczy Sądu Apelacyjnego w Warszawie, że na wstępnym etapie sprawy istotne dla Sądu są jedynie okoliczności uzasadniające (bądź nie) nadanie biegu pozwowi zgłoszonemu w postępowaniu grupowym. Weryfikacja podanych w uzasadnieniu pozwu okoliczności, jako uzasadniających uwzględnienie powództwa, będzie zawsze przedmiotem postępowania dowodowego na etapie merytorycznego rozpoznania sprawy (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2013 r., sygn. akt VI Acz 1639/13).

Tym samym, na obecnym etapie procedowania Sąd badał przede wszystkim kluczowe i wspólne dla wszystkich członków grupy okoliczności faktyczne sprawy, bez wnikania w okoliczności indywidualizujące i charakterystyczne tylko dla pojedynczych lub niektórych członków grupy, a pozostające w istocie rzeczy bez wpływu na przyszłą ocenę prawną dochodzonych roszczeń powodów. Dopiero w późniejszym toku sprawy przedmiotem badania będą takie zagadnienia jak powstanie szkody, jej wysokość, związek przyczynowy, przyczynienie się, czy także ewentualne przedawnienie roszczeń.

Oceniając dopuszczalność postępowania grupowego, Sąd zobligowany jest do zbadania, czy zachodzą wszystkie przesłanki wynikające z art. 1 u.d.p.g. Rozważenia zatem wymagało, czy dochodzone pozwem zbiorowym roszczenia są jednorodzajowe oraz czy są one oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. W dalszej kolejności Sąd musiał ustalić, czy roszczenia te mieszczą się w katalogu spraw wskazanych w art. 1 ust. 2 u.d.p.g. Dopiero bowiem spełnienie wszystkich tych przesłanek łącznie umożliwia rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym, co też zostało powyżej wykazane.

Na marginesie zwrócić dodatkowo należy uwagę na potrzebę dokonania wykładni celowościowej art. 1 u.d.p.g. Niewątpliwą intencją prawodawcy było ułatwienie (a nie utrudnienie) dochodzenia roszczeń konsumentom, czy osobom, które doznały szkody w związku z produktem niebezpiecznym lub czynem niedozwolonym. Tym samym wykładnia przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym winna być dokonywana w taki sposób, aby dochodzenie takich roszczeń członkom grupy ułatwić.

Podsumowując, w sprawie niniejszej zaistniały przesłanki do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym z uwagi na tożsamości istotnych okoliczności faktycznych uzasadniających roszczenia:

– wspólna podstawa faktyczna, tj. niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej przejawiające się w fakcie wydania tych samych rozporządzeń, obowiązujących wszystkich przedsiębiorców z branży danego rodzaju, w tym samym okresie czasu: 13 marca 2020 r. – 27 grudnia 2020 r., na tym samym terytorium (RP) oraz zaniechanie podjęcia określonych działań, tj. wprowadzenia stanu nadzwyczajnego (stanu klęski żywiołowej),

– zarzucana bezprawność działania powoda była taka sama w stosunku do wszystkich członków grupy (polegała na tym samym działaniu i zaniechaniu),

– członkowie grupy to przedsiębiorcy prowadzący działalność na terytorium RP w ramach jednej branży (turystycznej), która to branża jest objęta jedną ustawą (z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych), a jej członkowie są wzajemnie ze sobą połączeni i w swojej działalności oddziałują na siebie,

– prowadzenie działalności przez wszystkich członków grupy w związku z wprowadzonymi zakazami, nakazami i ograniczeniami było wyłączone lub ograniczone w związku z czym wszyscy ponieśli określoną szkodę majątkową oraz wszyscy zostali dotknięci skutkami zaniechania formalnego wprowadzenia stanu nadzwyczajnego (nie uzyskali prawa do odszkodowania w trybie ustawy z 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela).

W wyniku powyższych rozważań rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym uznać można za dopuszczalne i wobec tego, Sąd Okręgowy postanowił jak w sentencji.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział I Cywilny z dnia 22 lutego 2017 r.

Written by

  1. Zmiana dokonana przez reprezentanta grupy w spornym piśmie procesowym była konsekwencją złożenia nowego oświadczenia o przystąpieniu do grupy. Jak podkreślają komentatorzy, oświadczenia tego rodzaju złożone po uprawomocnieniu się postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym powinny być traktowane jak oświadczenia składane po ogłoszeniu o wszczęciu postępowania grupowego.
  2. Trzeba zauważyć, że z punktu widzenia rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 u.d.p.g., istotne jest przede wszystkim to, czy może być w danej sprawie prowadzone postępowanie grupowe. Chodzi o wyeliminowanie konieczności prowadzenia szeregu indywidualnych procesów. Kwestie dotyczące określenia składu grupy i następnie zasadności roszczeń nie stanowią przesłanek dopuszczalności postępowania grupowego.

 

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:           SSA Przemysław Kurzawa

Sędziowie:                      SSA Katarzyna Polańska-Farion (spr.), SSO (del.) Agnieszka Wachowicz -Mazur

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2017 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Sz. działającego w charakterze reprezentanta grupy przeciwko (…) Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w W. o ustalenie

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 listopada 2016 r., sygn. akt II C 222/16,

postanawia:

  1. oddalić zażalenie,
  2. rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej pozostawić Sądowi Okręgowemu w Warszawie w orzeczeniu kończącym postępowanie.

 

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 9 listopada 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie odmówił odrzucenia pozwu w zakresie roszczenia zgłoszonego przez reprezentanta grupy w piśmie 5 lipca 2016 r.

W uzasadnieniu wskazano, iż prawomocnym postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2016 r. przesądzono o dopuszczalności rozpoznania sprawy w trybie postępowania grupowego uregulowanego ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: „u.d.p.g.”). Kwestia natomiast członkostwa w grupie K. S. i ewentualnie innych osób, o ile złożą oświadczenia o przystąpieniu do grupy, może być przedmiotem oceny przy rozpoznawaniu zarzutów strony pozwanej.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła strona pozwana, zaskarżając je w całości oraz wnosząc o jego zmianę poprzez odrzucenie pozwu w zakresie roszczenia zgłoszonego dnia 5 lipca 2016 r., ze zwrotem kosztów procesu.

Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 10 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i 2 oraz art. 13 ust. 1 u.d.p.g. oraz art. 193 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 u.d.p.g.

W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie w całości i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

 

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

 

Zażalenie nie jest zasadne.

Skarżący odwołał się do szczególnej podstawy odrzucenia pozwu, jaka przewidziana została w art. 10 ust. 1 u.d.p.g. Stosownie do tego przepisu, sąd odrzuci pozew, jeśli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. Słusznie sąd I instancji zwrócił uwagę, iż badanie dopuszczalności prowadzenia sprawy w postępowaniu grupowym miało już miejsce i zostało prawomocnie rozstrzygnięte postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2016 r., przy uwzględnieniu ówczesnej liczebności grupy, jednorodzajowości roszczeń oraz istnienia takiej samej podstawy faktycznej, wyznaczonej zbieżnym mechanizmem wprowadzonym wzorcami umów ubezpieczenia, stosowanymi w relacjach z konsumentami – klientami pozwanego.

Zmiana dokonana przez reprezentanta grupy w spornym piśmie procesowym była konsekwencją złożenia nowego oświadczenia o przystąpieniu do grupy. Jak podkreślają komentatorzy, oświadczenia tego rodzaju złożone po uprawomocnieniu się postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym powinny być traktowane jak oświadczenia składane po ogłoszeniu o wszczęciu postępowania grupowego (por. T. Jaworski, P. Radzimierski „Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz” C.H. Beck, Warszawa 2010). Oznacza to, że podlegać powinny badaniu reprezentanta i w razie oceny pozytywnej – przedstawione być powinny do sądu, z umieszczeniem osoby składającej oświadczenie na wykazie osób, które przystąpiły do grupy. W konsekwencji, weryfikacja możliwości rozpoznania żądania tej osoby we wszczętym postępowaniu grupowym realizowana jest przy ustalaniu składu grupy, przy wykorzystaniu środków właściwych temu etapowi postępowania (por. art. 15 i 17 u.d.p.g.).

Trzeba zauważyć, że z punktu widzenia rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 u.d.p.g., istotne jest przede wszystkim to, czy może być w danej sprawie prowadzone postępowanie grupowe. Chodzi o wyeliminowanie konieczności prowadzenia szeregu indywidualnych procesów. Kwestie dotyczące określenia składu grupy i następnie zasadności roszczeń nie stanowią przesłanek dopuszczalności postępowania grupowego. Określenie składu grupy dokonywane jest w kontekście szerszego materiału procesowego zgromadzonego z inicjatywy stron. Dopiero na jego podstawie Sąd Okręgowy wyjaśni, czy podany na uzasadnienie żądania schemat faktyczny odnosi się do poszczególnych członków grupy, pamiętając, iż w pozwie zakwestionowano wadliwość samej konstrukcji opłaty likwidacyjnej, niezależnie od różnic redakcyjnych we wzorcach czy odmienności w rozwiązaniach indywidulanych polis, np. co do stawek czy stażu.

Osoby, które nie będą spełniać tych warunków, powinny zostać pominięte przy ustalaniu składu grupy, z odrębną kontrolą instancyjną (art. 17 ust. 2 u.d.p.g.).

Ponieważ do kodeksowych podstaw odrzucenia pozwu, wskazanych w art. 199 § 1 k.p.c. oraz art. 1165 § 1 k.p.c. (w związku z art. 24 ust. 1 u.d.p.g.), jak i podstawy wymienionej w art. 8 ust. 5 u.d.p.g. argumentacja strony skarżącej nie nawiązywała, prowadzenie rozważań w tym kierunku jest bezprzedmiotowe.

Mając na uwadze powyższe, rozstrzygnięto jak w sentencji na zasadzie przepisu art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnięto na zasadzie przepisu art. 108 § 1 k.p.c.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie VII Wydział Gospodarczy i Własności Intelektualnej z dnia 22 września 2021 roku

Written by

Sąd Apelacyjny w Warszawie VIII Wydział Gospodarczy i Własności Intelektualnej w składzie:

Przewodniczący: SSO (del.)  Arkadiusz Ziarko

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2021 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa (…) Polska sp. z o.o. z siedzibą w W. przeciwko (…) Limited z siedzibą w N. (Cypr) o ochronę praw autorskich i pokrewnych w postępowaniu grupowym

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2021 roku, sygn. akt XX GC 1004/12

postanawia:

  1. oddalić zażalenie;
  2. pozostawić Sądowi Okręgowemu w Warszawie rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie XX Wydział Gospodarczy z dnia 27 kwietnia 2021 r.

Written by

  1. Postępowanie grupowe wykazuje szereg istotnych różnic w stosunku do zwykłego postępowania cywilnego. Przede wszystkim odmienny jest przebieg postępowania, przesłanki dopuszczalności postępowania oraz zakres spraw cywilnych, które mogą zostać rozpoznane w postępowaniu grupowym, ukształtowanie strony podmiotowej, zasad określenia wynagrodzenia pełnomocnika, szczególnych wymogów dotyczących treści pozwu, jak również szereg odmienności formalnych związanych z prowadzeniem postępowania grupowego. Wszystkie te różnice powodują, że nie jest możliwe zastosowanie wprost wszystkich przepisów k.p.c., które nie zostały wyłączone na mocy przepisu art. 24 ust. 1 u.d.p.g. Prowadzi to do konkluzji, że również do postępowań wszczętych przed dniem 1 czerwca 2017 r. należy przepisy k.p.c. stosować odpowiednio.
  2. Przepis art. 24 ust. 1 u.d.p.g. nie wyłączał nigdy, pomimo kilkukrotnych nowelizacji, stosowania art. 193 k.p.c. Z uwagi na wagę tego przepisu, wykluczenie ze stosowania przepisów sąsiadujących, tj. art. 194-196 k.p.c. oraz brak zmian w tym zakresie przy dokonywaniu kolejnych nowelizacji należy uznać, że była to świadoma decyzja ustawodawcy. Stosowanie tego przepisu nie wyłączają również w sposób definitywny odrębności postępowania grupowego. W związku z tym należało przyjąć, że co do zasady modyfikacja powództwa rozpoznawanego w postępowaniu grupowym jest dopuszczalna.
  3. Ustawa nie przewiduje szczególnego trybu rozstrzygania kwestii dopuszczalności objęcia nowych roszczeń postępowaniem grupowym. W konsekwencji należy stosować odpowiednio przepisy odnoszące się do żądań zgłoszonych w pozwie.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący:         SSO Katarzyna Kisiel

Sędziowie:                    SSO Joanna Sieradz; SSO Łukasz Oleksiuk (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2021 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa (…) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przeciwko (…) z siedzibą w N. (C.) o ochronę praw autorskich i pokrewnych w postępowaniu grupowym

postanawia:

rozpoznać sprawę w zakresie nowych żądań zgłoszonych przez powoda w piśmie z dnia 23 września 2019 r. w postępowaniu grupowym.

 

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 3 czerwca 2020 r. pozwany (…) z siedzibą w N. (C.) wniósł:

1. na podstawie art. 10 ust. i zd. 2 w zw. z art. 1 ust. 1 oraz art. 1 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: „d.p.g.”) – odrzucenie pozwu w zakresie roszczeń zawartych w punkcie IV ust. 3 oraz IV ust. 4 pisma powoda z dnia 23 września 2019 r. z uwagi na to, że nie podlegają one rozpoznaniu w postępowaniu grupowym,

ewentualnie, z ostrożności procesowej, gdyby Sąd nie uwzględnił wniosku z pkt 1 powyżej,

2. na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. – zawieszenie postępowania w zakresie żądań opisanych w punkcie IV ust. 3 oraz pkt IV ust. 4 pisma powoda z dnia 23 września 2019 r. z uwagi na niewskazanie przez powoda w zakresie tych żądań okoliczności, o których mowa w art. 1 ust. 1 u.d.p.g. w terminie tygodniowym zgodnie z punktem 7 c) zarządzenia z dnia 28 lutego 2020 r.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, że pozew w zakresie roszczeń zawartych punkcie IV ust. 3 oraz 4 pisma powoda z dnia 23 września 2019 r., sformułowanych na podstawie art. 79 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (dalej: „pr. aut.”) dotyczących zamieszczenia przez pozwanego oświadczenia o określonej przez powoda treści („Roszczenia publikacyjne”), powinien zostać odrzucony, ponieważ przedmiotowe roszczenia nie podlegają rozpoznaniu w postępowaniu grupowym, co wynika z dwóch niezależnych podstaw prawnych. Roszczenia publikacyjne poszczególnych członków grupy nie są oparte na jednakowej podstawie faktycznej, a zatem nie została spełniona przesłanka dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym określona w art. 1 ust. 1 u.d.p.g. Roszczenia publikacyjne powoda stanowią w istocie roszczenia o ochronę dóbr osobistych członków grupy, których dochodzenie w postępowaniu grupowym zostało wyłączone na podstawie art. 1 ust. 2a u.d.p.g. Ponadto roszczenia publikacyjne poszczególnych członków grupy nie są oparte ani na takiej samej podstawie faktycznej, ani okoliczności faktyczne niezbędne do wykazania zasadności roszczenia publikacyjnego każdego z członków grupy nie są wspólne. Roszczenia te zmierzają w głównej mierze do przywrócenia pierwotnej pozycji rynkowej i uczynienia zadość dyskomfortowi poszczególnych członków grupy wywołanemu rzekomym naruszeniem ich majątkowych praw autorskich, a nie przewidują wynagrodzenia szkody majątkowej, a więc ochrony interesów majątkowych. Źródło powstania dochodzonych przez członków grupy roszczeń publikacyjnych stanowi zatem rzekome naruszenie ich dóbr osobistych w postaci reputacji czy renomy. Natomiast dochodzenie roszczeń o ochronę dóbr osobistych (w tym w szczególności roszczeń o zrekompensowanie ewentualnie doznanej krzywdy), z uwagi na ich osobisty charakter oraz związaną z nim konieczność prowadzenia zindywidualizowanego postępowania dowodowego w odniesieniu do każdego członka grupy, zostało w postępowaniu grupowym wyłączone (pismo pozwanego k. (…)).

Pismem z dnia 11 września 2020 r. powód (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wskazał, iż wniosek pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie i jako oczywiście bezzasadny powinien zostać przez Sąd pominięty. Uzasadniając swoje stanowisko powód podniósł, że nie jest prawidłowe twierdzenie pozwanego wskazujące, że roszczenia publikacyjne grupy nie są oparte o taką samą podstawę faktyczną w rozumieniu przepisu art. 1 ust. 1 u.d.p.g. Wszystkie roszczenia podnoszone w sprawie niniejszej przez stronę powodową są oparte o takie same okoliczności, w tym o ten sam mechanizm działania pozwanego, a więc o taką samą podstawę faktyczną. Powód nie domaga się publikacji przeprosin za naruszenie praw autorskich do pojedynczych, konkretnych utworów, do których prawa autorskie majątkowe przysługują poszczególnym członkom grupy i nie tego dotyczy to postępowanie. Okoliczności faktyczne niezbędne do wykazania zasadności roszczenia publikacyjnego są dla każdego członka grupy wspólne, bowiem do naruszeń praw członków grupy dochodziło za pośrednictwem dokładnie tej samej platformy (dostępnej wciąż pod adresem (…)), prowadzonej przez jeden i ten sam podmiot (pozwanego), z wykorzystaniem dokładnie tych samych mechanizmów (system wymiany plików). Wszystkie te okoliczności zostały szeroko omówione w toku dotychczasowego postępowania prowadzonego w sprawie i na nich właśnie oparte są również nowe żądania strony powodowej. Twierdzenie pozwanego oparte ponownie o przywołane już orzeczenie Sądu Najwyższego, jakoby roszczenie publikacyjne miało za zadanie naprawę uszczerbku moralnego jest błędne i ponownie zmierza do wprowadzenia Sądu w błąd. Roszczenie publikacyjne, którego dochodzi strona powodowa, znajduje się w katalogu roszczeń przysługujących z tytułu naruszenia praw autorskich majątkowych. To już samo w sobie wskazuje, że roszczenie ma charakter wyraźnie majątkowy, a nie wyłącznie osobisty. Podkreślić należy także, że oświadczenie, o którym mowa w przepisie art. 79 ust. 2 pr. aut. nie musi przybierać formy przeprosin, a może (co ma miejsce w tym przypadku) mieć m.in. formę publicznego przyznania się do stosowania praktyk naruszających prawo. Błędna jest próba zrównania roszczenia publikacyjnego z art. 79 ust. 2 pr. aut. z roszczeniami przysługującymi na podstawie przepisu art. 24 § 1 k.c. Choć oba przepisy przewidują możliwość nałożenia na pozwanego obowiązku „złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie”, istota obu roszczeń jest zgoła odmienna i nie ma żadnych podstaw, by roszczenie strony powodowej kwalifikować jako roszczenie o naruszenie dóbr osobistych w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Roszczenia oparte o przepis art. 24 § 1 k.c. wymagają istnienia obiektywnego naruszenia dóbr osobistych, co w przypadku tak osób fizycznych, jak i prawnych, jest wykazywane w oparciu o szereg czynników, często trudno uchwytnej natury. Przepis art. 79 ust. 2 pr. aut. nie odwołuje się do takich przesłanek odpowiedzialności i opiera się wyłącznie o obiektywnie mierzalne i namacalne przesłanki naruszenia praw autorskich majątkowych, które zawsze mają charakter obiektywny (pismo powoda k. (…)).

 

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Do niniejszego postępowania znajdą zastosowanie przepisy u.d.p.g. w brzmieniu nieobjętym nowelizacją, która weszła w życie w dniu 1 czerwca 2017 r.. Zgodnie bowiem z art. 10 ustawy nowelizującej z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności – przepisy ustaw zmienianych w art. 2 i art. 10, w brzmieniu nadanym tą ustawą, stosuje się do postępowań wszczętych od dnia jej wejścia w życie. Natomiast w niniejszym postępowaniu stosuje się przepisy, które zostały wprowadzone na mocy ustawy nowelizującej z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 2 ww. ustawy nowelizującej do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustaw zmienianych w art. 1 i art. 5, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Pismem z dnia 23 września 2019 r. (k. (…)) powód (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., jako reprezentant grupy, dokonał modyfikacji powództwa m.in. poprzez wystąpienie z trzema nowymi żądaniami (nieobjętymi pozwem):

  1. na podstawie art. 79 ust. 1 pr. aut. nakazania pozwanemu, by w terminie trzech miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku wdrożył system filtrowania plików;
  2. na podstawie art. 79 ust. 2 pr. aut. do zamieszczenia na koszt pozwanego ogłoszeń w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się orzeczenia wydanego w sprawie niniejszej w miejscach i o treści opisanej w ww. piśmie;
  3. w przypadku niewykonania przez pozwaną opisanych wyżej obowiązków w zakresie publikacji oświadczeń o treści i terminie wskazanych w orzeczeniu Sądu – upoważnienie powoda jako przedstawiciela grupy do opublikowania ww. oświadczeń na koszt pozwanego oraz zobowiązanie pozwanego do zwrotu kosztów poniesionych z tego tytułu przez powoda.

Zgodnie z art. 193 § 1 i 3 k.p.c., zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość sądu. Zmiana powództwa polegająca na zastąpieniu roszczenia dotychczasowego roszczeniem nowym jest czynnością procesową złożoną, składającą się z dwóch działań, z których pierwsze obejmuje cofnięcie powództwa w zakresie dotychczasowego roszczenia, a drugie – wniesienie innego powództwa obejmującego roszczenie nowe. Jeżeli z kolei zmiana powództwa obejmująca zgłoszenie nowego roszczenia na miejsce roszczenia dotychczasowego rodzi co do tego drugiego roszczenia skutki identyczne jak „zwykłe” cofnięcie powództwa, to uzasadnione jest stanowisko, że taka zmiana powództwa w części dotyczącej wycofania roszczenia dotychczasowego powinna być oceniania nie tylko w świetle art. 193 k.p.c., lecz także dodatkowo z punktu widzenia przesłanek określonych wart. 203 k.p.c. (zgoda pozwanego, jeżeli zmiana powództwa jest dokonywana po rozpoczęciu rozprawy, i kontrola sądu) (Komentarz do art. 193 k.p.c., Tom I, red. T. Szanciło, Legalis).

Zgodnie z art. 24 ust. 1 u.d.p.g. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 maja 2017 r., w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się przepisy k.p.c., z wyłączeniem art. 7, 8, 117-124, 194-196, 204, 205, art. 207 § 3 i art. 425-505. Ponadto zgodnie z ww. przepisem w brzmieniu obowiązującym po dniu 7 listopada 2019 r., w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy k.p.c., z wyłączeniem art. 8, art. 117-124, art. 194-196, art. 204, art. 205, art. 2053 § 2 i 5 oraz art. 425-50514.

Zgodnie z pierwotnie przyjętym brzmieniem art. 24 ust. 1 u.d.p.g., przepisy k.p.c. (poza tymi wyłączonymi z zastosowania) miały zastosowanie do postępowania grupowego wprost. Rozwiązanie to odbiegało od brzmienia przedmiotowego przepisu dyskutowanego na etapie prac nad ustawą, kiedy to planowano „odpowiednie” zastosowanie przepisów k.p.c. do postępowania grupowego. Ostatecznie, „odpowiednie” stosowanie przepisów k.p.c. przyjęte zostało na mocy nowelizacji ustawy, która weszła w życie w dniu 1 czerwca 2017 r. i ma zastosowanie do spraw wszczętych po tej dacie. Mimo tego, że ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie „odpowiedniego” stosowanie przepisów k.p.c. dopiero po kilku latach funkcjonowania ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, należy przyjąć, że sytuacja taka występowała również w poprzednio obowiązującym stanie prawnym, a zmiana polegała wyłącznie na doprecyzowaniu tej kwestii.

Postępowanie grupowe wykazuje szereg istotnych różnic w stosunku do zwykłego postępowania cywilnego. Przede wszystkim odmienny jest przebieg postępowania, przesłanki dopuszczalności postępowania oraz zakres spraw cywilnych, które mogą zostać rozpoznane w postępowaniu grupowym, ukształtowanie strony podmiotowej, zasad określenia wynagrodzenia pełnomocnika, szczególnych wymogów dotyczących treści pozwu, jak również szereg odmienności formalnych związanych z prowadzeniem postępowania grupowego. Wszystkie te różnice powodują, że nie jest możliwe zastosowanie wprost wszystkich przepisów k.p.c., które nie zostały wyłączone na mocy przepisu art. 24 ust. 1 u.d.p.g. Prowadzi to do konkluzji, że również do postępowań wszczętych przed dniem 1 czerwca 2017 r. należy przepisy k.p.c. stosować odpowiednio.

„Odpowiednie” stosowanie przepisów k.p.c. do postępowania grupowego umożliwia sądowi bezpośrednie zastosowanie niektórych przepisów, zastosowanie innych z modyfikacjami wynikającymi z konieczności uwzględnienia specyfiki postępowania grupowego oraz całkowite pominięcie stosowania tych przepisów, które nie odpowiadają charakterowi prawnemu postępowania grupowego. Ze względu na brak w ustawie wytycznych co do sposobu odpowiedniego stosowania przepisów k.p.c. do postępowania grupowego, weryfikacja prawidłowości rozstrzygnięć sądu w tym zakresie dokonywana jest jedynie przez sąd drugiej instancji w postępowaniu zażaleniowym lub w postępowaniu apelacyjnym, ewentualnie także przez Sąd Najwyższy w postępowaniu kasacyjnym (Komentarz do art. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, M. Asłanowicz, Legalis).

Przepis art. 24 ust. 1 u.d.p.g. nie wyłączał nigdy, pomimo kilkukrotnych nowelizacji, stosowania art. 193 k.p.c. Z uwagi na wagę tego przepisu, wykluczenie ze stosowania przepisów sąsiadujących, tj. art. 194-196 k.p.c. oraz brak zmian w tym zakresie przy dokonywaniu kolejnych nowelizacji należy uznać, że była to świadoma decyzja ustawodawcy. Stosowanie tego przepisu nie wyłączają również w sposób definitywny odrębności postępowania grupowego. W związku z tym należało przyjąć, że co do zasady modyfikacja powództwa rozpoznawanego w postępowaniu grupowym jest dopuszczalna.

Skoro ustawodawca dopuścił możliwość występowania w postępowaniu grupowym z nowymi roszczeniami konieczne stało się ustalenie, czy nowe roszczenia nadają się do rozpoznania w tym postępowaniu. Założeniem przepisów regulujących postępowanie grupowe było badanie kwestii dopuszczalności rozpoznania roszczeń w postępowaniu grupowym na pierwszym etapie postępowania. Skoro jednak powód zdecydował się na wystąpienie z nowymi roszczeniami, a pozwany zgłosił zarzut braku podstaw do rozpoznania tych żądań w postępowaniu grupowym, konieczne stało się przesądzenie tej kwestii przed przystąpieniem do ich merytorycznego rozpoznania. Ustawa nie przewiduje szczególnego trybu rozstrzygania kwestii dopuszczalności objęcia nowych roszczeń postępowaniem grupowym. W konsekwencji należało zastosować odpowiednio przepisy odnoszące się do żądań zgłoszonych w pozwie.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 u.d.p.g., po wysłuchaniu stron sąd rozstrzyga o dopuszczalności postępowania grupowego. Sąd odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym przypadku sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym. W ww. przepisie uregulowano pierwsze stadium postępowania grupowego, które dotyczy badania jego dopuszczalności. Jest ono związane z oceną przez sąd dopuszczalności postępowania grupowego. Badanie dopuszczalności pozwu grupowego ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia interesów członków grupy oraz pozwanego. Od oceny na tym etapie zależy bowiem, czy postępowanie przejdzie w kolejną fazę, czy też pozew zostanie odrzucony. W pierwszym etapie postępowania grupowego sąd ocenia dopuszczalność postępowania grupowego. Owa ocena jest dostosowana do postępowania grupowego. Sąd po pierwsze musi zbadać, czy wystąpiły przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego, po drugie – wydać rozstrzygnięcie, które będzie zależne od wyniku badania dopuszczalności postępowania grupowego, (zob. J. Gołaczyński, D. Szostek (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Warszawa 2019).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 u.d.p.g. w pierwotnym brzmieniu, ustawa normuje sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10 osób, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej (postępowanie grupowe). Ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych.

Analiza treści art. 1 ust. 1 i 2 w zw. z art. 2 ust. 1 u.d.p.g. prowadzi do stwierdzenia, iż do owych kwalifikowanych przesłanek dopuszczalności należą:

  1. jednorodzajowość roszczeń członków grupy;
  2. tożsamość lub jednakowość podstawy faktycznej roszczeń członków grupy;
  3. liczebność grupy;
  4. zdolności przedmiotowa roszczeń do rozpoznania w postępowaniu grupowym.

Ta sama podstawa faktyczna powództwa ma miejsce, gdy uzyskanie ochrony prawnej wiąże się z identyczną sytuacją lub zdarzeniem, tj. gdy wszystkie roszczenia oparte są na tym samym zespole faktów, stanowiących ich podstawę. Chodzi tu więc najczęściej o jedno i to samo zdarzenie faktyczne, będące źródłem wielu dochodzonych roszczeń. O takiej samej podstawie faktycznej mowa jest wówczas, gdy roszczenia wywodzone są jedynie z podobnych sytuacji i zdarzeń, co odpowiada pojęciu jednakowej podstawy faktycznej będącej elementem współuczestnictwa formalnego. Taka sama podstawa faktyczna występuje więc, gdy różne fakty stanowią podstawę dochodzonych roszczeń, jednak fakty te wykazują podobieństwo uniemożliwiające uznanie, że mają one charakter analogiczny i tym samym wykazują związek uzasadniający traktowanie ich jako „takich samych” (zob. M. Aslanowicz, Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, Warszawa 2019).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż niezależnie od przyjętej szerszej bądź węższej interpretacji pojęcia jednorodzajowości, roszczenia w przedmiotowym sporze mają źródło w jednego rodzaju stosunku prawnym – delikcie, jak również są tożsame z materialnoprawnego punktu widzenia.

Powód wszystkie nowe żądania wywodził z art. 79 pr. aut. w zw. z art. 422 k.c. Powód przedstawił zespół faktów, które uzasadniają ww. żądania w sposób tożsamy dla wszystkich członków grupy:

  1. posiadanie przez członków grupy majątkowych praw autorskich do wskazanych utworów;
  2. naruszanie majątkowych praw autorskich członków grupy poprzez bezprawne rozpowszechnianie przez podmioty korzystające z systemu wymiany plików utworów udostępnianych w ramach serwisu;
  3. organizacja i prowadzenie narzędzia systemu wymianu plików w ramach serwisu.

W ocenie Sądu fakty te stanowią wystarczającą podstawę do uznania dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym w zakresie nowych żądań zgłoszonych przez powoda. Nowe żądania mają bowiem źródło w stosunku prawnym jednego rodzaju (delikcie) oraz są tożsame z materialnoprawnego punktu widzenia. Spełniona została, co oczywiste, również przesłanka liczebności grupy.

Bezzasadny okazał się zarzut pozwanego dotyczący konieczności uznania roszczeń powoda za odnoszące się do ochrony dóbr osobistych członków grupy. Powód wskazał wyraźnie, że dochodzi ochrony przysługujących członkom grupy praw autorskich, nie zaś ochrony ich dóbr osobistych. Ponadto należy podkreślić, że z okoliczności faktycznych przedstawionych przez powoda wynika, że nie domaga się on publikacji przeprosin za naruszenie praw autorskich do pojedynczych, konkretnych utworów. Powód wskazał, że do naruszania praw autorskich członków grupy dochodziło za pośrednictwem tej samej platformy prowadzonej przez pozwanego z wykorzystaniem tego samego mechanizmu (systemu wymiany plików). W związku z tym wszystkie istotne okoliczności faktyczne są takie same dla wszystkich członków grupy, a roszczenie publikacyjne obejmuje wszystkich członków grupy.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 10 ust. 1 u.d.p.g., orzeczono jak w sentencji postanowienia.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie V Wydział Cywilny z dnia 10 marca 2020 r.

Written by

  1. Roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne. Powyższą „wspólność” należy natomiast rozumieć szeroko. Wymóg tej samej lub takiej samej podstawy faktycznej powództwa oznacza, że podstawy faktycznej powództwa nie muszą stanowić tożsame okoliczności, a za wystarczające należy uznać ich istotne podobieństwo.
  2. Istotą postępowania grupowego jest skumulowanie roszczeń wielu podmiotów w jednym postępowaniu. Taka kumulacja jest uzasadniona z uwagi na ekonomikę postępowania oraz niecelowość prowadzenia wielu podobnych spraw. Postępowanie grupowe ma stanowić szczególną ścieżkę procesową służącą rozwiązywaniu coraz częstszych konfliktów, w które zaangażowana jest większa liczba osób. Jego zadaniem jest m.in. zwiększenie efektywności rozpoznawania spraw niosących za sobą te same zagadnienia prawne i faktyczne przez objęcie ustaleń dotyczących tych zagadnień jednym postępowaniem. Pozwala to na odciążenie sądów od wielokrotnego i czasochłonnego rozstrzygania analogicznych kwestii, stanowiących przesłanki wielu roszczeń podnoszonych przez poszczególnych członków grupy, jak również eliminuje ryzyko rozbieżnego orzecznictwa co do tych zagadnień.
  3. Przedmiotem postępowania grupowego, zmierzającego do ustalenia odpowiedzialności pozwanego, są tylko okoliczności wspólne dla wszystkich członków grupy, a nie okoliczności indywidualne dotyczące poszczególnych członków, które będą badane dopiero w późniejszych indywidualnych procesach.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSA Bernard Chazan

Sędziowie:                      SSA Edyta Jefimko (spr.);

SSA Robert Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2020 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Ł. K. przeciwko (…) Bank Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę,

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 września 2019 r., sygn. akt IV C 281/18,

postanawia:

  1. oddalić zażalenie.

 

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 27 września 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano, że stosownie do art. 6 ust. 1-2 ustawy z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (t. j. Dz. U. z 2020r., poz. 446) – (dalej jako „u.d.p.g.”), a także stosownie do art. 1 i 2 u.d.p.g. zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym. Sąd I-ej instancji uznał bowiem, że roszczenia zgłoszone w pozwie spełniają warunek jednorodzajowości. Dochodzone pozwem roszczenia o ustalenie odpowiedzialności pozwanego, mogą skutkować w dalszej kolejności skierowaniem w stosunku do niego żądań zapłaty odszkodowania za szkody powstałe w majątkach wszystkich członków grupy wskutek niedochowania obowiązków informacyjnych, przy czym jako źródło tych obowiązków powód wskazał albo zawarte umowy albo wprost przepisy prawa. W ocenie Sądu Okręgowego o braku podobieństwa podstawy faktycznej żądania, którego powód chce dochodzić w postępowaniu grupowym, nie świadczą okoliczności, iż nabywane certyfikaty dotyczyły różnych funduszy: inwestowane środki pieniężne były wydatkowane na różne cele, certyfikaty różniły się przedmiotem inwestycji bazowych, a szczegółowe zasady realizacji zleceń określały statuty oraz warunki emisji. Za zespół faktów, prowadzący do wniosku o takiej samej podstawie faktycznej, należy uznać bowiem grupę okoliczności, w jakich miało (według twierdzeń pozwu) dochodzić do podjęcia decyzji inwestycyjnej przez członków grupy, przy braku udzielania odpowiednich informacji klientom, z którymi to okolicznościami powód wiąże odpowiedzialność pozwanego. Fakt, iż klienci zawierali umowy dotyczące różnych funduszy, nie ma znaczenia dla ustalenia tej podstawy, skoro (według twierdzeń pozwu) niezależnie od rodzaju funduszu klienci mieli nie uzyskiwać należnych informacji.

Powyższe postanowienie zaskarżył pozwany w całości, zarzucając Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 10 ust. 1 u.d.p.g. w zw. z art. 1 ust. 1 u.d.p.g., art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 u.d.p.g. oraz art. 236 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 u.d.p.g.

Skarżący, na podstawie powyższych zarzutów, wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I-ej instancji, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

W odpowiedzi na zażalenie, powód wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 u.d.p.g. sąd rozstrzyga na posiedzeniu niejawnym o dopuszczalności postępowania grupowego i odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym razie sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym. Badanie dopuszczalności postępowania grupowego następuje na podstawie przesłanek opisanych w art. 1 i 2 u.d.p.g, które muszą być spełnione łącznie.

Należą do nich:

  • liczebność grupy – co najmniej 10 osób,
  • jednorodzajowość roszczeń,
  • podobieństwo podstawy faktycznej – roszczenia muszą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej,
  • rodzaj spraw – ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, z tytułu czynów niedozwolonych, z tytułu odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania umownego lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a w odniesieniu do roszczeń o ochronę konsumentów także w innych sprawach, natomiast w zakresie roszczeń o ochronę dóbr osobistych, tylko co do tych, które wynikają z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, w tym roszczeń przysługujących najbliższym członkom rodziny poszkodowanego, zmarłego wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia,
  • ujednolicenie wysokości roszczeń każdego członka grupy w sprawach o roszczenia pieniężne.

Powód wniósł o ustalenie w postępowaniu grupowym odpowiedzialności pozwanego wobec członków grupy za szkody spowodowane niedochowaniem obowiązków informacyjnych, wynikających z przepisów prawa oraz z niewykonania umów o świadczenie usług przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa przez Biuro Maklerskie (…) Banku S.A. – w przypadku członka grupy będącego konsumentem oraz umów o świadczenie usługi przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa przez Biuro Maklerskie (…) Banku S.A. dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej – w przypadku członka grupy będącego takim podmiotem. Zlecenia obejmowały nabycie certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez cztery wymienione w pozwie fundusze. Powód podał, iż członkowie grupy zawarli z pozwanym umowy o wykonywanie zleceń nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, za pośrednictwem pozwanego otrzymywali propozycje nabywania certyfikatów inwestycyjnych oraz za pośrednictwem pozwanego dokonywali zapisów na certyfikaty. Pracownicy pozwanego nie udzielali klientom pełnych i rzetelnych informacji o rzeczywistym ryzyku inwestycji w fundusze, przy czym zasady, na jakich informacje powinny zostać udzielone oraz ich zakres był taki sam niezależnie od rodzaju poszczególnych funduszy. W konsekwencji pozwany, zdaniem powoda, ponosi odpowiedzialność za nabycie certyfikatów przez klientów, stratę wynikającą z utraty wartości tych certyfikatów oraz utratę zysków.

Istota zarzutów zażalenia dotyczyła braku podobieństwa podstawy faktycznej roszczeń o ustalenie dochodzonych pozwem.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, że w rozpoznawanej sprawie spełnione zostały wymogi podobieństwa podstawy faktycznej roszczeń członków grupy.

W doktrynie wskazuje się, że roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne. Powyższą „wspólność” należy natomiast rozumieć szeroko. Wymóg tej samej lub takiej samej podstawy faktycznej powództwa oznacza, że podstawy faktycznej powództwa nie muszą stanowić tożsame okoliczności, a za wystarczające należy uznać ich istotne podobieństwo (por. M. Sieradzka, Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, wyd. 2, Warszawa, 2015).

Istotą postępowania grupowego jest skumulowanie roszczeń wielu podmiotów w jednym postępowaniu. Taka kumulacja jest uzasadniona z uwagi na ekonomikę postępowania oraz niecelowość prowadzenia wielu podobnych spraw. Postępowanie grupowe ma stanowić szczególną ścieżkę procesową służącą rozwiązywaniu coraz częstszych konfliktów, w które zaangażowana jest większa liczba osób. Jego zadaniem jest m.in. zwiększenie efektywności rozpoznawania spraw niosących za sobą te same zagadnienia prawne i faktyczne przez objęcie ustaleń dotyczących tych zagadnień jednym postępowaniem. Pozwala to na odciążenie sądów od wielokrotnego i czasochłonnego rozstrzygania analogicznych kwestii, stanowiących przesłanki wielu roszczeń podnoszonych przez poszczególnych członków grupy, jak również eliminuje ryzyko rozbieżnego orzecznictwa co do tych zagadnień (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2019 r., V CSK 596/17, Lex nr 2617402).

Z tych powodów zasadnym jest dokonywanie interpretacji podobieństwa podstawy faktycznej roszczeń członków grupy przy uwzględnieniu powyższych celów postępowania grupowego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, przedstawiony przez powoda zespół okoliczności faktycznych, uzasadniających żądania, jest w stopniu wystarczającym wspólny dla wszystkich członków grupy i stanowi podstawę do uznania dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym, bowiem na ich kanwie możliwe jest dokonanie merytorycznej oceny ewentualnego ustalenia odpowiedzialności pozwanego. Podkreślenia wymaga, iż konieczność wystąpienia zespołu okoliczności uzasadniających istnienie określonego stosunku prawnego nie oznacza, że całość stanu faktycznego danej sprawy ma się opierać wyłącznie na tożsamych faktach. W świetle art. 12 u.d.p.g. powód był zobowiązany wskazać jedynie okoliczności uzasadniające żądanie, nie zaś wszystkie okoliczności rozpoznawanej sprawy. Kwestia ewentualnej zasadności żądania będzie przecież przedmiotem dalszego postępowania dowodowego, w ramach merytorycznego rozpoznania sprawy w toku postępowania grupowego.

Przedmiotem postępowania grupowego, zmierzającego do ustalenia odpowiedzialności pozwanego, są tylko okoliczności wspólne dla wszystkich członków grupy, a nie okoliczności indywidualne dotyczące poszczególnych członków, które będą badane dopiero w późniejszych indywidualnych procesach. Wydane w tym postępowaniu rozstrzygnięcie odnosi się do wszystkich członków grupy (art. 21 ust. 3 u.d.p.g.) i zmierza do ustalenia odpowiedzialności pozwanego w związku z powstaniem określonego zdarzenia prawnego, przesądzającego istnienie określonego tytułu prawnego takiej odpowiedzialności (np. deliktu, niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, bezpodstawnego wzbogacenia i in.). Nie chodzi tu jednak o ustalenie wszystkich niezbędnych przesłanek powstania takiej odpowiedzialności – jak w przypadku postępowania rozpoznawczego, kończącego się wyrokiem wstępnym, np. przesądzającym istnienie wszystkich przesłanek odszkodowawczej odpowiedzialności deliktowej lub kontraktowej. Można zatem stwierdzić, że ustalenie odpowiedzialności pozwanego w rozumieniu art. 2 ust. 3 u.d.p.g. oznacza istotne ograniczenie zakresu kognicji sądu w porównaniu z badaniem istnienia wszystkich niezbędnych przesłanek odpowiedzialności pozwanego w indywidualnym postępowaniu sądowym. Innymi słowy, ustalenie odpowiedzialności kontraktowej w rozumieniu wspomnianego przepisu oznacza konieczność określenia przez Sąd przynajmniej stanu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania w związku z naruszeniem przez pozwanego określonego obowiązku kontraktowego, wynikającego ze stosunku obligacyjnego łączącego pozwanego z członkami grupy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2015 r., II CSK 768/14, OSNC 2015/11/132 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r., I CSK 533/14,OSNC 2015/7-8/97).

W niniejszym postępowaniu powództwo dotyczy żądania ustalenia czy pozwany ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu szkody, jakiej mieli doznać członkowie grupy w związku z zawarciem umów o wykonanie zleceń nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. W ramach realizacji tych umów otrzymali propozycję nabycia certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez cztery różne fundusze wskazane w pozwie, zaś pracownicy pozwanego przy zakupie takich certyfikatów, (jak twierdzi powód), nie udzielali klientom pełnych i rzetelnych informacji o rzeczywistym ryzyku inwestycji w fundusze.

Zatem powód łączy odpowiedzialność pozwanego z naruszeniem przez niego w stosunku do wszystkich członków grupy tego samego obowiązku informacyjnego (o rzeczywistym ryzyku inwestycji) w związku z dokonaniem czynności tego samego rodzaju (nabywania tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych). Z punktu widzenia podobieństwa podstawy faktycznej, nie mają zaś znaczenia różnice warunków poszczególnych umów, na jakich doszło do nabywania certyfikatów, w tym także forma umów (pisemna lub jej brak), tryb ich zawierania, a także wykonywanie obowiązku informacyjnego w różny sposób (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 lutego 2015 roku, I ACz 43/15, Lex nr 1646028).

Za wystarczające należy zatem uznać, że powyższe istotne okoliczności faktyczne, uzasadniające żądania, są wspólne dla wszystkich członków grupy. Wymóg takiej samej podstawy faktycznej roszczeń w postępowaniu grupowym nie oznacza przecież, że wszystkie okoliczności faktyczne sprawy muszą być identyczne w przypadku każdego z członków grupy.

Sygnalizowane przez pozwanego w uzasadnieniu zażalenia przyszłe ustalenia wykraczające poza wspólną podstawę faktyczną rozstrzygnięcia nie mogą przesądzać o dopuszczalności samego postępowania grupowego. Na tym etapie postępowania nie trzeba bowiem rozważać, czy podstawa faktyczna i zgłoszone wnioski dowodowe wystarczą do uwzględnienia powództwa. Istotne jest przede wszystkim to, czy może być w tej sprawie prowadzone postępowanie grupowe, którego celem jest wyeliminowanie konieczności prowadzenia szeregu indywidualnych procesów.

Prawidłowe jest zatem stanowisko Sądu Okręgowego, wyrażone w zaskarżonym postanowieniu, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym, co czyni złożone zażalenie bezzasadnym.

Mając na względzie powyższe, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Wydane przez sąd odwoławczy orzeczenie nie kończy postępowania w instancji, dlatego na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. nie zawiera rozstrzygnięcia o kosztach.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu I Wydział Cywilny z dnia 27 grudnia 2019 r.

Written by

  1. Na etapie postępowania w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego sąd bada jedynie czy zostały spełnione przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego w postaci jednorodzajowości roszczeń członków grupy, tożsamości lub jednakowości podstawy faktycznej roszczeń członków grupy, liczebności grupy, ujednolicenia roszczeń pieniężnych oraz zdolności przedmiotowej roszczeń do rozpoznania w postępowaniu grupowym.
  2. Wymóg tożsamej czy też jednakowej podstawy faktycznej nie oznacza wymogu, aby wszystkie elementy stanu faktycznego w przypadku każdego z roszczeń były tożsame czy też jednakowe. Postępowanie grupowe spełnia swoją rolę, gdy mamy do czynienia z „typowością” bądź „reprezentatywnością” roszczenia wobec wszystkich członków grupy. Oczywiście mogą istnieć nieznaczne różnice pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń, lecz niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń.
  3. Za wystarczające przyjmuje się, że podstawowe okoliczności, które mogą przesądzić o samej zasadzie odpowiedzialności strony pozwanej, są takie same dla członków grupy.
  4. W orzecznictwie podkreśla się, że pozew grupowy traktowany jest jako całość i nie może mieć miejsca sytuacja odrzucenia pozwu co do niektórych członków grupy i jednoczesnego prowadzenia co do innych.

 

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSA Iwona Biedroń (spr.)

Sędziowie:                      SSA Anna Guzińska

          SSA Grażyna Matuszek

po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym we Wrocławiu sprawy z powództwa: Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Mieście Stołecznym Warszawa (reprezentant grupy) przeciwko: (…) Bankowi Polskiemu S.A. w W., o ustalenie,

na skutek zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 9 września 2019 r., sygn. akt I C 976/17,

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym. W ocenie tegoż Sądu niniejsze powództwo spełnia wszystkie wymogi rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym w trybie ustawy z 17 grudnia 2009 r. (t.j. Dz. U. z 2018, poz. 573 z p. zm.; dalej: „u.d.p.g.”). Grupa jest reprezentowana zgodnie z art. 4  u.d.p.g., zaś sam pozew spełnia warunki formalne określone w jej art. 6. W ocenie Sądu I instancji powództwo spełnia również wskazany w art. 1 ust. 1 u.d.p.g. wymóg jednorodzajowości roszczeń. Bezspornie również grupa, na rzecz której wystąpił reprezentant, spełniała wymogi ustawy dotyczące liczebności, gdyż na etapie składania pozwu składała się z 598 osób. W ocenie Sądu Okręgowego istnieje również jednolita podstawa faktyczna tych roszczeń. Jednocześnie Sąd ten stwierdził brak podstaw do podważania statusu członków grupy jako konsumentów. Zdaniem Sądu I instancji twierdzenie pozwanego jakoby żadna z umów nie przewidywała udzielenia kredytu w złotych polskich, albowiem wszyscy członkowie grupy zawarli umowy o kredyt indeksowany do CHF, jest błędna albowiem waluta CHF służyła do przeliczenia kwoty udzielonego kredytu, który w istocie został wypłacony w złotych polskich oraz spłacany był w złotych polskich, zaś waluta CHF służyła do ustalenia wysokości poszczególnych rat kredytowych. Również fakt spłaty przez niektórych członków grupy rat kredytu bezpośrednio w CHF nie powodował braku istnienia jednolitej podstawy faktycznej roszczeń, jak i okoliczność zawarcia aneksów precyzujących sposób ustalenia tabeli kursów, zmieniających rachunek bankowy do spłaty kredytu oraz uprawniających do spłat bezpośrednio w walucie franka szwajcarskiego.

Sąd ten wskazał również, że cechy indywidualne roszczeń nie mają dla sprawy charakteru decydującego, albowiem istota podstawy faktycznej pozostaje taka sama. Roszczenia te nie zostały oparte na tej samej podstawie faktycznej, lecz na takiej samej, czyli jednakowej podstawie faktycznej. W ocenie Sądu Okręgowego brak było również podstaw do częściowego odrzucenia pozwu w stosunku do osób, które zdaniem pozwanego nie spełniały wymogu jednakowej podstawy faktycznej. Na koniec Sąd ten podkreślił, iż na obecnym etapie postępowania rolą sądu nie jest merytoryczne rozstrzyganie o zasadności powództwa.

W zażaleniu na powyższe postanowienie strona pozwana, zaskarżając je w całości, zarzuciła:

  1. naruszenie art. 1 ust. 1 u.d.p.g. poprzez błędne uznanie, że roszczenia członków grupy oparte są na takiej samej podstawie faktycznej, mimo iż istnieją następujące istotne okoliczności, różnicujące członków grupy:

(a) część członków grupy spłacała raty kredytu bezpośrednio w walucie CHF, część zaś w walucie PLN;

(b) część członków grupy zawarła z Bankiem aneksy precyzujące sposób ustalania tabeli kursów walut, część zaś aneksów takich nie zawarła;

(c) część członków grupy indywidualnie negocjowała kurs kupna CHF, zgodnie z którym były przeliczane na PLN i uruchamiane poszczególne transze kredytu, część zaś tego kursu nie negocjowała;

(d) część członków grupy zawarła z Bankiem aneksy precyzujące zobowiązanie do spłaty rat kredytu w CHF, część zaś aneksów takich nie zawarła;

(e) część członków grupy zawarła umowy kredytu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, część zaś była konsumentami;

  1. naruszenie art. 10 ust. 1 u.d.p.g. poprzez nieodrzucenie pozwu, pomimo tego, że sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym;
  2. naruszenie art. 221 k.c., w związku z art. 6 k.c. w zw. z art. 16 ust. 1 u.d.p.g. w zw. z art. 65 § 1 i 2 k.c. oraz naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 u.d.p.g. i błędne uznanie, że wszyscy członkowie grupy posiadają status konsumenta w tej sprawie;
  3. naruszenie art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 248 § 1 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 u.d.p.g. poprzez pomięcie wniosków Banku o zobowiązanie powoda, ewentualnie członków grupy, do przedstawienia dokumentów określonych w pkt IX.1, pkt IX.2, pkt IX.3, pkt IX.4, pkt IX.5 i pkt IX.6 petitum odpowiedzi na pozew oraz nieprzeprowadzenie dowodów z tych dokumentów;
  4. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 u.d.p.g. poprzez błędne uznanie, że żaden z członków grupy nie negocjował kursu kupna CHF przy uruchomieniu poszczególnych transz kredytu, podczas gdy z dokumentów przedstawionych przez Bank wynika, że część członków grupy negocjowała ten kurs i tak wynegocjowany kurs został zastosowany;
  5. naruszenie art. 10 ust. 1 u.d.p.g. w zw. z art. 4 ust. 2 u.d.p.g. w zw. z 633 k.p.c. w zw. z art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. w zw. z art. 24 u.d.p.g. poprzez nieodrzucenie pozwu w stosunku do tej kategorii członków grupy, którzy w tej sprawie nie posiadają statusu konsumenta, a w związku z tym Miejski Rzecznik Konsumentów nie posiada zdolności procesowej do ich reprezentowania w postępowaniu grupowym.

W związku z powyższym strona pozwana wniosła o odrzucenie lub zmianę zaskarżonego postanowienia oraz o odrzucenie pozwu w całości, ewentualnie, w razie oddalenia wniosku o odrzucenie pozwu w całości, o uchylenie zaskarżonego postanowienia i odrzucenie pozwu w części, w stosunku do poszczególnych członków grupy. Jednocześnie wniosła o dopuszczenie poszczególnych dowodów wskazanych w zażaleniu i zasądzenie na swoją rzecz od strony powodowej kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa wniosła o oddalenie zażalenia w całości i zasądzenie od strony pozwanej kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie było zasadne.

Stanowisko Sądu Okręgowego co do rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym na podstawie ustawy z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (t.j. Dz. U. z 2018, poz. 573 z p. zm.) było prawidłowe. Wbrew zarzutom zażalenia wszelkie ku temu przesłanki zostały spełnione. Zarzuty skarżącej w istotnej mierze koncentrowały się powielaniu dotychczasowych argumentów i dalszej polemice z twierdzeniami pozwu. Zgodzić należało się ze stroną powodową, że polemika ta nie mogła być skuteczna na tym etapie sporu, na którym sąd dokonuje wyłącznie formalnoprawnej oceny dopuszczalności postępowania grupowego, a nie zajmuje się kwestiami merytorycznymi. Poza tym skarżący nie przedstawił w zażaleniu żadnych nowych argumentów, które nie zostały dotychczas skutecznie podważone przez Sąd Okręgowy i stronę przeciwną.

Podkreślić zatem należy, że w niniejszym postępowaniu sąd bada jedynie czy zostały spełnione przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego w postaci jednorodzajowości roszczeń członków grupy, tożsamości lub jednakowości podstawy faktycznej roszczeń członków grupy, liczebności grupy, ujednolicenia roszczeń pieniężnych oraz zdolności przedmiotowej roszczeń do rozpoznania w postępowaniu grupowym (zob. M. Sieradzka, Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, Warszawa 2018, s. 313). Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że roszczenia członków grupy spełniają wymóg jednorodzajowości i oparte są na takiej samej podstawie faktycznej, a swe stanowisko w tym zakresie wyczerpująco i przekonująco uzasadnił. Okoliczności, na które powoływała się strona pozwana w ramach podniesionych zarzutów nie pozwalały na zaakceptowanie odmiennego stanowiska. Okoliczności te miały dotyczyć spłacania przez część członków grupy rat kredytu w walucie CHF, zawierania aneksów precyzujących sposób ustalania tabeli kursów walut, prowadzenia z bankiem indywidualnych negocjacji w sprawie kursu kupna CHF i precyzowania zobowiązań w tym zakresie, a także zawierania przez niektórych członków grupy umowy w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, a nie w charakterze konsumentów.

Odnosząc się do tych kwestii należało wskazać, że wymóg tożsamej czy też jednakowej podstawy faktycznej nie oznacza wymogu, aby wszystkie elementy stanu faktycznego w przypadku każdego z roszczeń były tożsame czy też jednakowe. Postępowanie grupowe spełnia swoją rolę, gdy mamy do czynienia z „typowością” bądź „reprezentatywnością” roszczenia wobec wszystkich członków grupy. Oczywiście mogą istnieć nieznaczne różnice pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń, lecz niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń. Nie można zatem ograniczać zastosowania trybu grupowego do wypadków dochodzenia przez członków grupy takich samych roszczeń na podstawie takich samych okoliczności. Za wystarczające przyjmuje się więc, że podstawowe okoliczności, które mogą przesądzić o samej zasadzie odpowiedzialności strony pozwanej, są takie same dla członków grupy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 1209/13).

Na gruncie niniejszej sprawy wymóg ten został niewątpliwie spełniony. Mechanizm umowy przewidziany we wszystkich objętych pozwem umowach kredytowych był identyczny, a umowy były zawierane w ramach oferowania przez stronę pozwaną identycznej usługi finansowej, tj. kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego. Poszczególne roszczenia uczestników grupy zostały zatem ukształtowane jako roszczenia pieniężne, przy czym zgodnie z art. 2 ust. 3 ww. ustawy żądanie grupy ograniczono do ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej, a więc nie zachodziła potrzeba standaryzacji wysokości roszczeń poszczególnych członków grupy (art. 2 ust. 1 u.d.p.g.). Roszczenia kredytobiorców zostały oparte niewątpliwie na „takiej samej podstawie prawnej”, skoro zostały wywiedzione ze standardowych co do treści umów kredytu hipotecznego, zawartych z tym samym kredytodawcą. Nadto jako powód zbiorowy występują konsumenci w rozumieniu art. 221 k.c. w liczbie bezspornie przekraczającej minimum ustawowe.

W konsekwencji w niniejszym postępowaniu występuje realna możliwość skoncentrowania i łącznego zbadania wielu istotnych elementów wspólnych i typowych dla wszystkich członków grupy. Ewentualne, indywidualne cechy niektórych umów nie miały zatem znaczenia decydującego i nie różnicowały wspólnej dla nich podstawy faktycznej w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.p.g.

Wbrew zarzutom zażalenia brak było również podstaw do zobowiązania strony powodowej na tym etapie sprawy do przedłożenia dokumentów wymienionych w odpowiedzi na pozew i przeprowadzenia dowodów z tych dokumentów. Okoliczności na które dowody te zostały powołane dotyczą bowiem kwestii merytorycznych, które będą analizowane dopiero w dalszym toku postępowania. Nie miały one jednak znaczenia dla samej tylko oceny czy niniejsze postępowanie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym.

W związku z powyższym nie zachodziły podstawy do odrzucenia pozwu z uwagi na niedopuszczalność postępowania grupowego w niniejszej sprawie. Niezależnie od powyższego pozew ten nie mógłby w żadnym wypadku zostać odrzucony w części, o co ewentualnie wnosiła strona skarżąca. W pełni trafne jest stwierdzenie Sądu I instancji, że dochodzone roszczenie – w sensie procesowym – jest jedno, wobec czego taką możliwość należało wykluczyć. W orzecznictwie podkreśla się, że pozew grupowy traktowany jest jako całość i nie może mieć miejsca sytuacja odrzucenia pozwu co do niektórych członków grupy i jednoczesnego prowadzenia co do innych. Reprezentant grupy działa bowiem w imieniu własnym (art. 4 ust. 3 u.d.p.g.) i tylko jemu przysługuje legitymacja procesowa, tylko on jest powodem. Nie można natomiast odrzucić pozwu osób, które nie są powodami. Ponadto częściowe odrzucenie pozwu (polegające na stwierdzeniu niedopuszczalności roszczeń przedstawionych przez niektórych członków grupy) istotnie zbliża się przedmiotowo do postanowienia co do składu grupy, wydawanego na zakończenie drugiej fazy postępowania grupowego, zgodnie z art. 17 ust. 1 u.d.p.g. W praktyce oznacza to więc, iż sąd – częściowo odrzucając pozew, to jest stwierdzając niedopuszczalność roszczeń przedstawionych przez niektórych członków grupy – faktycznie nie dopuszcza do dalszego postępowania wybranych członków grupy, a więc nie uwzględnia ich w składzie grupy (por. M. Asłanowicz, ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, Komentarz, Warszawa, wydawnictwo: C.H.Beck, 2017, s. 217).

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny orzekł o oddaleniu zażalenia na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. art. 24 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (t.j. Dz. U. z 2018, poz. 573 z p. zm.), jak w sentencji.