1. Pojęcie „roszczenia o ochronę dóbr osobistych” jest już od wielu lat przedmiotem orzecznictwa Sądu Najwyższego i poglądów doktryny, nie budząc przy tym wątpliwości, że obejmuje ono, oprócz roszczeń o charakterze niemajątkowym, także roszczenia o charakterze majątkowym.
2. Z tego względu propozycja odmiennej wykładni tego pojęcia na gruncie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym nie może być uznana za wymagającą kolejnej wypowiedzi Sądu Najwyższego.

1. Roszczenia są jednego rodzaju, jeżeli wynikają z jednego typu stosunku prawnego. O jednorodzajowości roszczeń przesądza tożsamość zdarzenia, z którego wynikła szkoda (delikt władzy publicznej) i taki sam rodzaj dochodzonego roszczenia.

1. Stopień zawiłości sprawy nie jest miernikiem wysokości wskazywanych w ustawie opłat od pozwu. Głównym kryterium którym ustawodawca kierował się przy ustalaniu wysokości opłaty od pozwu w przypadku roszczeń majątkowych jest ich wartość.
2. Powództwo oparte na art. 2 ust. 3 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym tj. o ustalenie odpowiedzialności pozwanego aczkolwiek jak wynika z powyższego przepisu jest rodzajem roszczenia pieniężnego, to tym niemniej jednak na chwilę obecną nie sposób jest określić dla niego wartości przedmiotu sporu, a tym samym wysokości opłaty stosunkowej od pozwu, gdyż niemożliwym jest wyliczenie ogólnej wysokości roszczeń dochodzonych przez członków grupy, przed ustaleniem jej składu. Stanie się to dopuszczalne dopiero po wydaniu przez Sąd w oparciu o art. 17 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym postanowienia co do składu grupy. Na chwilę obecną, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o k.s.c. należy ustalić opłatę tymczasową opierając się na sumie wysokości szkód (sumie roszczeń) poniesionych przez reprezentowanych już w tym momencie członków grupy.

Sąd Okręgowy w Opolu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:     SSO Magdalena Domińczyk-Trzciańska

Sędziowie:              SSO Beata Hetmańczyk, SSO Ryszard Kądziela

po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2012 r. w Opolu na rozprawie sprawy z powództwa J. M. – reprezentanta grupy przeciwko (…) sp. z o.o. w O. o zapłatę

postanawia:

rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

1. Definicja zawarta w art. 22¹ kodeksu cywilnego nie ma charakteru uniwersalnego. W doktrynie prawniczej podkreśla się, że pojęcie konsumenta, które w istocie służy wskazaniu podmiotowego zakresu ochrony, jest różnie określane w różnych ustawach, a wielość definicji wymaga każdorazowej oceny.

Orzeczenie zostało częściowo zmienione postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt I ACz 868/12. Tezę zakwestionowaną przez Sąd Apelacyjny w Warszawie oznaczono kursywą.

1. Postępowanie o ustalenie zakłada zaniechanie badania okoliczności ściśle dotyczących poszczególnych członków grupy, co zostaje pozostawione w zakresie szeregu późniejszych postępowań w zwykłym trybie. Dlatego nie wymaga się ujednolicenia wysokości roszczeń.
2. Przepisy ustawy nie przewidują częściowego odrzucenia pozwu w postępowaniu grupowym. Sąd nie jest władny po pierwsze „wybierać” spośród zgłoszonych roszczeń te, które nadają się do tego postępowania, a po drugie – na etapie badania dopuszczalności powództwa — eliminować poszczególne podmioty wskazane jako członkowie grupy.

1. Odwołanie się przez ustawodawcę w art. 1 ust. 1 ustawy do pojęcia roszczenia wymaga wskazania, że pojęcie to trafnie zostało przez Sąd niższej instancji zidentyfikowane jako roszczenie w znaczeniu procesowym, a nie materialno-prawnym.
2. Standaryzacja nie może przybrać jedynie formy określenia jednolitej dla wszystkich wysokości odszkodowania w odwołaniu się wyłącznie do wymaganej przez przepis art. 1 ust. 1 ustawy tej samej lub takiej samej podstawy faktycznej dla wszystkich roszczeń. Niezbędnym jest bowiem także, by ujednolicenie to nastąpiło w oparciu o wspólne [w niniejszej sprawie dla członków podgrup] okoliczności sprawy o jakich stanowi art. 2 ust. 1 in fine ustawy.
3. Standaryzacja w odniesieniu do członków podgrup mająca swoje źródło we wspólnych dla jej członków okolicznościach faktycznych sprawy wyklucza uszeregowanie w ich ramach tych, który domagają się wyrównania uszczerbków majątkowych /szkód/ o różnym charakterze tj. np. takich które polegają jedynie na szkodzie rzeczywistej tych, które przybrały i tę formę jak i polegają na utraconych korzyściach skoro ich sytuacja tak faktyczna jak i prawna istotnie się wzajemnie różni. Niezasadnie także znalazły się w nich podmioty, których szkody w mieniu dotyczą tego, które służy zaspokojeniu szeroko rozumianych ich potrzeb mieszkaniowych oraz te, którym woda po rozmyciu wału Wisły w Sandomierzu – Koćmierzowie zniszczyła substancję przeznaczoną dla prowadzenia działalności gospodarczej. Wymagane przez ustawodawcę ujednolicenie dotyczy bowiem nie tylko wysokości roszczeń ale [powinno] być także konsekwencją jednego rodzaju uszczerbku majątkowego czy wynikającego ze wspólnych dla członków podgrup faktów decydujących o podobieństwie przedmiotowym strat.

1. Podstawą faktyczną w rozumieniu art. 1 ust 1 Ustawy jest jedynie podstawowy (wyjściowy) zespół faktów usprawiedliwiających roszczenie. Rozbieżności co do faktów uzasadniających wyłącznie wysokość roszczenia nie stoją na przeszkodzie uznaniu postępowania grupowego za dopuszczalne. Oczywiście pozostaje do oceny Sądu to jaki poziom jednakowości należy zastosować aby dane stany faktyczne były do siebie podobne. Nie może w takim kontekście umknąć uwadze cel jakiemu służy postępowanie grupowe. Chodzi w tym przypadku o to, że proces grupowy ma na celu zwiększenie dostępu do sądu i zwiększenie efektywności ochrony prawnej przez umożliwienie równoczesnego orzekania o zasadności roszczeń większej grupy osób. Ma więc zwiększyć efektywność działania wymiaru sprawiedliwości i ułatwić potencjalnym członkom tego rodzaju sporu osiągnięcie celu jakim jest kompleksowe rozstrzygnięcie sprawy.
2. Ujednolicenie wysokości roszczeń pieniężnych jest ściśle związane z inną przesłanką dopuszczalności postępowania grupowego tj. wymogiem istnienia pomiędzy roszczeniami związku o charakterze faktycznym. Dochodzona kwota pieniężna w postępowaniu grupowym ma więc wynikać ze wspólnych dla wszystkich okoliczności faktycznych tak aby na ich podstawie można było ustalić kwotę przysługującą każdemu z członków grupy. Te wspólne okoliczności faktyczne to nie tylko jednakowość podstawy faktycznej ale i te związane z zakresem żądania.

1. Obowiązkowe zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, wynikające z art. 4 ust. 4 u.d.p.g., dotyczy także powiatowego rzecznika konsumentów, będącego reprezentantem grupy, a pozew w postępowaniu grupowym wniesiony bez zachowania obowiązkowego zastępstwa powoda przez adwokata lub radcę prawnego podlega zwrotowi bez wzywania do usunięcia braków.

1. Charakter roszczeń opartych na podstawie art. 446 § 1, 2 i 3 k.c., art. 448 k.c., art. 444 § 1 i 2 k.c., art. 445 § 1 k.c., art. 447 k.c., art. 415 k.c., 417 k.c. kwalifikuje je jako roszczenia pieniężne w części wywodzone z przepisów o ochronie dóbr osobistych. (…) Roszczenia o ochronę dóbr osobistych z czynów niedozwolonych, jak wskazano, zostały wyłączone spod kategorii roszczeń, które mogą być dochodzone w postępowaniu grupowym.
2. Nie spełniają wymogów jednorodzajowości roszczenia dotyczące kosztów leczenia, pogrzebu, renty alimentacyjnej czy odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej wskutek śmierci najbliższego członka rodziny. Dotyczy to także roszczenia o odszkodowanie za szkody majątkowe.