Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: Urszula Wiercińska
Sędziowie: Małgorzata Kuracka, Jolanta Pyźlak
po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2019 r. w Warszawie, na rozprawie sprawy z powództwa K. K. jako reprezentanta grupy, w skład której wchodzą [dane 39 członków grupy] przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. o zapłatę
na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 5 grudnia 2017 r., sygn. akt III C 56/15
„I. zasądza od Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. na rzecz:
– M. F. kwotę 19.484,26 (dziewiętnaście tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery 26/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 17.733,53 (siedemnaście tysięcy siedemset trzydzieści trzy 53/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 1.750,73 (jeden tysiąc siedemset pięćdziesiąt 73/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– B. P. kwotę 19.484,26 (dziewiętnaście tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery 26/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 17.733,53 (siedemnaście tysięcy siedemset trzydzieści trzy 53/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 1.750,73 (jeden tysiąc siedemset pięćdziesiąt 73/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– G. J. kwotę 19.484,26 (dziewiętnaście tysięcy czterysta osiemdziesiąt cztery 26/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 17.733,53 (siedemnaście tysięcy siedemset trzydzieści trzy 53/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 1.750,73 (jeden tysiąc siedemset pięćdziesiąt 73/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– T. S. kwotę 35.226,28 (trzydzieści pięć tysięcy dwieście dwadzieścia sześć 28/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 31.969,63 (trzydzieści jeden tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dziewięć 63/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.256,65 (trzy tysiące dwieście pięćdziesiąt sześć 65/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– K. W. kwotę 35.226,28 (trzydzieści pięć tysięcy dwieście dwadzieścia sześć 28/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 31.969,63 (trzydzieści jeden tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dziewięć 63/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.256,65 (trzy tysiące dwieście pięćdziesiąt sześć 65/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– W. S. kwotę 35.226,28 (trzydzieści pięć tysięcy dwieście dwadzieścia sześć 28/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 31.969,63 (trzydzieści jeden tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dziewięć 63/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.256,65 (trzy tysiące dwieście pięćdziesiąt sześć 65/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– D. C. kwotę 35.226,28 (trzydzieści pięć tysięcy dwieście dwadzieścia sześć 28/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty;
– G. M. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 35.125,11 (trzydzieści pięć tysięcy sto dwadzieścia pięć 11/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.477,53 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 53/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– M. W. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 35.125,11 (trzydzieści pięć tysięcy sto dwadzieścia pięć 11/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.477,53 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 53/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– J. Z. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 35.125,11 (trzydzieści pięć tysięcy sto dwadzieścia pięć 11/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.477,53 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 53/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– A. M. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 35.125,11 (trzydzieści pięć tysięcy sto dwadzieścia pięć 11/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.477,53 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 53/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– K. J. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 35.125,11 (trzydzieści pięć tysięcy sto dwadzieścia pięć 11/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.477,53 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 53/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– S. J. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 35.125,11 (trzydzieści pięć tysięcy sto dwadzieścia pięć 11/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.477,53 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 53/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– B. O. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 35.125,11 (trzydzieści pięć tysięcy sto dwadzieścia pięć 11/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.477,53 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 53/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– D. M. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 35.125,11 (trzydzieści pięć tysięcy sto dwadzieścia pięć 11/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.477,53 (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 53/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– J. P. kwotę 38.602,64 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset dwa 64/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty;
– R. M. kwotę 52.615,16 (pięćdziesiąt dwa tysiące sześćset piętnaście 16/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 48.220,92 (czterdzieści osiem tysięcy dwieście dwadzieścia 92/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 4.394,24 (cztery tysiące trzysta dziewięćdziesiąt cztery 24/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– K. K. kwotę 52.615,16 (pięćdziesiąt dwa tysiące sześćset piętnaście 16/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 48.220,92 (czterdzieści osiem tysięcy dwieście dwadzieścia 92/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 4.394,24 (cztery tysiące trzysta dziewięćdziesiąt cztery 24/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– M. Sz. kwotę 39.648,92 (trzydzieści dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści osiem 92/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 36.102,94 (trzydzieści sześć tysięcy sto dwa 94/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.545,98 (trzy tysiące pięćset czterdzieści pięć 98/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– A.W. kwotę 39.648,92 (trzydzieści dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści osiem 92/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 36.102,94 (trzydzieści sześć tysięcy sto dwa 94/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.545,98 (trzy tysiące pięćset czterdzieści pięć 98/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– K. T. kwotę 39.648,92 (trzydzieści dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści osiem 92/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 36.102,94 (trzydzieści sześć tysięcy sto dwa 94/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.545,98 (trzy tysiące pięćset czterdzieści pięć 98/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– P. P. kwotę 39.648,92 (trzydzieści dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści osiem 92/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 36.102,94 (trzydzieści sześć tysięcy sto dwa 94/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.545,98 (trzy tysiące pięćset czterdzieści pięć 98/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– G. B. kwotę 39.648,92 (trzydzieści dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści osiem 92/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty;
– H. N. kwotę 22.982,58 (dwadzieścia dwa tysiące dziewięćset osiemdziesiąt dwa 58/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 21.002,98 (dwadzieścia jeden tysięcy dwa 98/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 1.979,60 (jeden tysiąc dziewięćset siedemdziesiąt dziewięć 60/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– R. N. kwotę 22.982,58 (dwadzieścia dwa tysiące dziewięćset osiemdziesiąt dwa 58/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 21.002,98 (dwadzieścia jeden tysięcy dwa 98/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 1.979,60 (jeden tysiąc dziewięćset siedemdziesiąt dziewięć 60/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– M. M. kwotę 67.320,12 (sześćdziesiąt siedem tysięcy trzysta dwadzieścia 12/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 61.011,75 (sześćdziesiąt jeden tysięcy jedenaście 75/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 6.308,37 (sześć tysięcy trzysta osiem 37/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– D. Ch. kwotę 67.320,12 (sześćdziesiąt siedem tysięcy trzysta dwadzieścia 12/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 61.011,75 (sześćdziesiąt jeden tysięcy jedenaście 75/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 6.308,37 (sześć tysięcy trzysta osiem 37/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– Z. N. kwotę 67.320,12 (sześćdziesiąt siedem tysięcy trzysta dwadzieścia 12/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 61.011,75 (sześćdziesiąt jeden tysięcy jedenaście 75/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 6.308,37 (sześć tysięcy trzysta osiem 37/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– A. B. kwotę 67.320,12 (sześćdziesiąt siedem tysięcy trzysta dwadzieścia 12/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 61.011,75 (sześćdziesiąt jeden tysięcy jedenaście 75/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 6.308,37 (sześć tysięcy trzysta osiem 37/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– J. Z. kwotę 67.320,12 (sześćdziesiąt siedem tysięcy trzysta dwadzieścia 12/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 61.011,75 (sześćdziesiąt jeden tysięcy jedenaście 75/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 6.308,37 (sześć tysięcy trzysta osiem 37/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– P. D. kwotę 78.476,22 (siedemdziesiąt osiem tysięcy czterysta siedemdziesiąt sześć 22/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 71.438,02 (siedemdziesiąt jeden tysięcy czterysta trzydzieści osiem 02/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 7.038,20 (siedem tysięcy trzydzieści osiem 20/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– A. K. kwotę 78.476,22 (siedemdziesiąt osiem tysięcy czterysta siedemdziesiąt sześć 22/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 71.438,02 (siedemdziesiąt jeden tysięcy czterysta trzydzieści osiem 02/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 7.038,20 (siedem tysięcy trzydzieści osiem 20/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– M. J. kwotę 9.742,13 (dziewięć tysięcy siedemset czterdzieści dwa 13/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 8.866,77 (osiem tysięcy osiemset sześćdziesiąt sześć 77/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 875,36 (osiemset siedemdziesiąt pięć 36/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– A. K. kwotę 9.742,13 (dziewięć tysięcy siedemset czterdzieści dwa 13/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 8.866,77 (osiem tysięcy osiemset sześćdziesiąt sześć 77/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 875,36 (osiemset siedemdziesiąt pięć 36/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– K. P. kwotę 48.539,14 (czterdzieści osiem tysięcy pięćset trzydzieści dziewięć 14/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 44.411,56 (czterdzieści cztery tysiące czterysta jedenaście 56/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 4.127,58 (cztery tysiące sto dwadzieścia siedem 58/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– M. P. kwotę 48.539,14 (czterdzieści osiem tysięcy pięćset trzydzieści dziewięć 14/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 44.411,56 (czterdzieści cztery tysiące czterysta jedenaście 56/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 4.127,58 (cztery tysiące sto dwadzieścia siedem 58/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– P. G. kwotę 48.539,14 (czterdzieści osiem tysięcy pięćset trzydzieści dziewięć 14/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 44.411,56 (czterdzieści cztery tysiące czterysta jedenaście 56/100) zł od dnia 13 września 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 4.127,58 (cztery tysiące sto dwadzieścia siedem 58/100) zł od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– M. T. kwotę 48.596,91 (czterdzieści osiem tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt sześć 91/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
– M. T. kwotę 48.596,91 (czterdzieści osiem tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt sześć 91/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 października 2015 r. do dnia zapłaty;
Powód – reprezentant grupy K. K. ostatecznie wnosił w postępowaniu grupowym o zasądzenie od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. na rzecz K. K. jako reprezentanta grupy kwoty 1.700,667,19 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w sposób wskazany poniżej oraz o ustalenie, że następującym członkom grupy przypadają z zasądzonej sumy następujące kwoty:
1) w ramach podgrupy nr I:
2) w ramach podgrupy nr II:
3) w ramach podgrupy III:
4) w ramach podgrupy IV:
5) w ramach podgrupy V:
6) w ramach podgrupy VI:
7) w ramach podgrupy VII:
8) w ramach podgrupy VIII:
9) w ramach podgrupy IX:
10) w ramach podgrupy X:
11) w ramach podgrupy XI:
Wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej przewidzianej przepisami prawa oraz kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
Pozwana – Spółdzielnia Mieszkaniowa „(…)” w W. wniosła o odrzucenie pozwu w na podstawie art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: „u.d.p.g.”), zaś w przypadku wydania postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym – o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w wysokości stanowiącej 6–krotność stawki minimalnej przewidzianej we właściwych przepisach.
Postanowieniem z dnia 10 lipca 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym (k. 1536).
Postanowieniem z dnia 28 października 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie dokonał ustalenia składu grupy (k. 2375 – 2384). Skład grupy ustalono, dokonując jej podziału na poszczególne podgrupy w sposób następujący:
1) podgrupa nr I : [3 członków]
2) podgrupa nr II: [4 członków]
3) podgrupa nr III: [9 członków]
4) podgrupa nr IV: [2 członków]
5) podgrupa nr V: [5 członków]
6) podgrupa nr VI: [2 członków]
7) podgrupa nr VII: [5 członków]
8) podgrupa nr VIII: [2 członków]
9) podgrupa nr IX: [2 członków]
10) podgrupa nr X: [3 członków]
11) podgrupa nr XI: [2 członków]
Prawomocne stwierdzenie, że sprawa niniejsza rozpoznawana jest w postępowaniu grupowym oraz prawomocne ustalenie składu grupy – wraz z zaakceptowanym przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w toku postepowań zażaleniowych konsumenckim charakterem powództwa i składających się nań roszczeń członków grupy, jednolitym charakterem tych roszczeń oraz spełnieniem wymogów formalnych postępowania grupowego – zostały utrwalone powyższym postanowieniem i są wiążące w dalszym postępowaniu. Przyjęcie odmiennej koncepcji i ponowne badanie kwestii dopuszczalności powództwa w postępowaniu grupowym i składu grupy, niweczyłoby sens procedury postępowań grupowych, nie bez przyczyny podzielonych na etapy kończące się kolejnymi zaskarżalnymi, a następnie prawomocnymi postanowieniami. W konsekwencji prawomocne postanowienia wyznaczają zamknięte etapy postępowania grupowego, a ewentualne nieprawidłowości na poprzednich etapach są sanowane prawidłowym postępowaniem na kolejnym etapie postępowania.
Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Warszawie:
I. zasądził od Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. na rzecz K. K. jako reprezentanta grupy kwotę 1.700,667,19 (jeden milion siedemset tysięcy sześćset sześćdziesiąt siedem 19/100) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w sposób wskazany poniżej, przy czym ustala, że następującym członkom grupy przypadają z zasądzonej sumy następujące kwoty:
1) w ramach podgrupy nr I:
2) w ramach podgrupy nr II:
3) w ramach podgrupy III:
4) w ramach podgrupy IV:
5) w ramach podgrupy V:
6) w ramach podgrupy VI:
7) w ramach podgrupy VII:
8) w ramach podgrupy VIII:
9) w ramach podgrupy IX:
10) w ramach podgrupy X:
11) w ramach podgrupy XI:
Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na następujących ustaleniach faktycznych i ocenach prawnych:
W dniu 16 października 2006 r. pozwana – Spółdzielnia Mieszkaniowa „(…)” w W. zawarła jako zamawiający z (…) S.A. jako inwestorem powierniczym umowę nr (…), na mocy której pozwana powierzyła, a inwestor przyjął do wykonania inwestycję „Budynek mieszkalny wielorodzinny z garażem, usługami, infrastrukturą techniczną oraz elementami zagospodarowania terenu” zlokalizowaną w W. przy ul. (…), na nieruchomości stanowiącej działki gruntu nr ew. nr cz. (…), cz. (…), (…), cz. (…) z obrębu (…) będące w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni (działki te powstały w wyniku podziału nieruchomości uregulowanej w KW (…) dz. (…), położonej przy ul. (…) i (…) na terenie dzielnicy (…) m.st. W. oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka ewid. nr (…) o pow. 19849 m2 w obrębie […]) oraz na nieruchomościach udostępnionych (…). Inwestycja była realizowana na podstawie decyzji o warunkach zabudowy nr (…) z dnia 3 listopada 2005 r. Zakres umowy obejmował wykonanie dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę i pełnienie nadzoru autorskiego, komercjalizację oraz realizację budynku i uzyskanie pozwolenia na jego użytkowanie. Celem przedmiotowej inwestycji miało być ustanowienie, po jej zakończeniu, odrębnej własności lokali mieszkalnych i użytkowych oraz miejsc postojowych na rzecz osób, które finansowały budowę, zgodnie z zawartymi umowami, osoby te miały zostać przyjęte w poczet członków Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)”.
W celu prawidłowej realizacji umowy w zakresie zawierania umów z finansującymi oraz uzyskania stosownych decyzji, w tym pozwolenia na użytkowanie Zespołu Mieszkalno – Biurowo – Usługowego „(…)”, zamawiający wyposażył inwestora powierniczego w stosowne pełnomocnictwo obejmujące m.in. umocowanie do zawierania umów o budowę lokali mieszkalnych i użytkowych oraz miejsc postojowych w związku z realizowaną inwestycją dotyczącą budowy budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażem i usługami, zlokalizowanego przy ul. (…) w W. Postanowiono także, że inwestor powierniczy będzie miał prawo powierzyć wykonanie części robót będących przedmiotem umowy podwykonawcom (umowa nr (…) k. 119 – 124, pełnomocnictwo k. 125, decyzja k. 883, decyzja k. 1581, umowa dzierżawy k. 1582, umowa ustanowienia użytkowanie wieczystego k. 1592 – 1602, rozliczenia, pisma, umowy i wyroki dotyczące opłat za użytkowanie wieczyste i dzierżawę k. 1603 – 2116).
Do umowy jako załącznik dołączono wzór umowy o budowę lokalu mieszkalnego, zawieranej między inwestorem powierniczym a podmiotami finansującymi – tzw. umowę finansującą. Z treści § 1 ust. 2 przedmiotowej umowy wynika, że budynek – mieszkalno – usługowo – garażowy z infrastrukturą, zagospodarowaniem terenu realizowany będzie na części nieruchomości oddanej Spółdzielni w użytkowanie wieczyste na okres 99 lat, położonej w W. u zbiegu ul. (…) i (…), oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka ewid. nr cz. (…), cz. (…), (…), cz. (…) z obrębu (…) oraz na nieruchomościach udostępnionych (…) – k. 126 – 129.
W dniu 21 sierpnia 2007 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. podjęła uchwałę nr (…) w sprawie regulaminu dotyczącego zasad rozliczania kosztów zadania inwestycyjnego – budynku „(…)” przy ul. (…) w W., na mocy której wprowadziła „Regulamin w sprawie zasad rozliczania kosztów zadania inwestycyjnego – budynku „(…)” przy ul. (…) w W.” (k. 1026). Zgodnie z treścią § 4 pkt 5 regulaminu do kosztów ogólnych oznaczających koszty ponoszone przy realizacji zadania inwestycyjnego, a niedające się odnieść bezpośrednio do poszczególnych środków trwałych wyłonionych w trakcie jego realizacji, zaliczono m.in. równowartość prawa wieczystego użytkowania gruntu działek oznaczonych jako (…), (…), cz. (…) i cz. (…) z obrębu (…), objętych zadaniem inwestycyjnym, wyliczoną według operatu rzeczoznawcy majątkowego określającą jego wartość na dzień uzyskania pozwolenia na użytkowanie budynku, koszty z tytułu wieczystego użytkowania terenu poniesione do dnia zakończenia budowy oraz koszty nabycia na własność terenu. W § 5 pkt 2 ppkt a) i b) stwierdzono, że koszty zadania inwestycyjnego oraz koszty budowy poszczególnych lokali mieszkalnych, użytkowych i miejsc postojowych określa się ostatecznie, po zakończeniu i rozliczeniu budowy zadania inwestycyjnego na podstawie:
a) kosztów rzeczywiście poniesionych przez Spółdzielnię na jego realizację,
b) równowartości prawa wieczystego użytkowania gruntu działek oznaczonych jako (…), (…), cz. (…) i cz. (…) z obrębu (…) objętych zadaniem inwestycyjnym, wyliczonej według operatu rzeczoznawcy majątkowego określającego wartość na dzień uzyskania pozwolenia na użytkowanie zadania inwestycyjnego (regulamin k. 1027 – 1031).
W dniu 23 sierpnia 2007 r. inwestor powierniczy – (…) S.A. zawarł umowę finansującą nr (…) z M. F. oraz B. P., na mocy której oboje nabyli ekspektatywę odrębnej własności lokalu nr (…) o powierzchni użytkowej 47,3 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w udziale po 1/2 części. Na mocy aktu notarialnego z dnia 17 czerwca 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z M. F. i B. P. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 23 sierpnia 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (dalej: „u.s.m.”), przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (dalej: „u.w.l.”) oraz statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej w udziałach po 1/2 na rzecz M. F. i B. P. (umowa k. 132 – 137, akt notarialny k. 166 – 177).
W dniu 3 sierpnia 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarli M. J., A. K., G. J. i jego żona A. J., na mocy której nabyli ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 46,9 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w udziałach: 25 % M. J., 25 % A. K., 50 % w ramach majątku wspólnego G. J. i A. J. W dniu 10 sierpnia 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z M. J., A. K., G. J. i jego żoną A. J. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 3 sierpnia 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz M. J. (1/4 części), A. K. (1/4 części) oraz G. J. i jego żony A. J. (1/2 części) (umowa k. 159 – 165, akt notarialny k. 202 – 215).
W dniu 21 listopada 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł P. P., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 58,6 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 5 października 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z P. P. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 21 listopada 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz P. P. Nabycie zostało dokonane do majątku osobistego (umowa z aneksem k. 230 – 237, akt notarialny k. 260 – 267).
W dniu 5 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł T. S., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 41,7 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 5 stycznia 2012 r. E. B. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z T. S. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 5 czerwca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz T. S. (umowa k. 269 – 275, akt notarialny k. 283 – 295).
W dniu 31 maja 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarła K. G. (obecnie W.), nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 41,7 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 17 lutego 2012 r. A. S. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z K. G. (W.) umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 31 maja 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz K. W. (umowa k. 276 – 282, akt notarialny k. 296 – 307).
W dniu 12 marca 2008 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie G. M. i A. M., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 46,9 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 22 września 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z G. M. i A. M. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 12 marca 2008 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz G. M. i A. M. w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej (umowa k. 309 – 315, akt notarialny k. 366 – 378).
W dniu 12 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł M. W., nabywając wraz z małżonką B. W. ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 46,9 m2 z miejscem postojowym w garażu. W dniu 11 sierpnia 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z M. W. i B. W. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 12 czerwca 2007r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 316 – 322, akt notarialny k. 379 – 391).
W dniu 29 maja 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie J. Z. i Z. Z., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 46,9 m2 z miejscem postojowym w garażu. W dniu 22 września 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z J. Z. i Z. Z. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 29 maja 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa z aneksem k. 323 – 330, akt notarialny k. 392 – 404).
W dniu 30 lipca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarła A. M., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 47,6 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 21 września 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z A. M. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 30 lipca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz A. M. Nabycie zostało dokonane do majątku odrębnego (umowa k. 331 – 337, akt notarialny k. 405 – 419).
W dniu 21 września 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie K. J. i B. J., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 47,0 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej. W dniu 5 października 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z K. J. i B. J. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 21 września 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 338 – 344, akt notarialny k. 420 – 426).
Umowę finansującą nr (…) zawarła S. J., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 46,9 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 5 stycznia 2012 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z S. J. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz S. J. (umowa k. 345 – 351, akt notarialny k. 427 – 439).
W dniu 29 sierpnia 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie B. O. i J. O., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 47,2 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 16 listopada 2011 r. E. B. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z B. O. i J. O. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 29 sierpnia 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 352 – 358, akt notarialny k. 440 – 452).
W dniu 10 czerwca 2008 r. umowę finansującą nr (…) zawarła D. M., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 47,3 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 28 lipca 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z D. M. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 10 czerwca 2008 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz D. M. (umowa k. 359 – 365, akt notarialny k. 453 – 466).
W dniu 6 lipca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł R. M., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 69,0 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 21 września 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z R. M. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 6 lipca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz R. M. (umowa z aneksem k. 468 – 475, akt notarialny k. 483 – 495).
W dniu 14 sierpnia 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie K. K. i M. K., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 69,0 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 21 września 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z K. K. i M. K. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 14 sierpnia 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 476 – 482, akt notarialny k. 496 – 509).
W dniu 11 lipca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarła M. Sz., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 50,0 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 21 lipca 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z M. Sz. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 11 lipca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz M. Sz. (umowa z aneksem k. 511 – 517, akt notarialny k. 532 – 545).
W dniu 30 maja 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarła A. W., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 49,5 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 26 listopada 2012 r. G. J. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z A. W. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 30 maja 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz A. W. (umowa k. 518 – 524, akt notarialny k. 546 – 553, wyrok k. 554 – 558).
W dniu 21 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł K. T. za zgodą małżonki M. T., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 48,4 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 17 sierpnia 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z K. T. i M. T. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 21 czerwca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W. i przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa z aneksem k. 525 – 531, akt notarialny k. 559 – 571).
W dniu 10 września 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarły H. N. i R. N., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) powierzchni użytkowej 58,6 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w udziałach po 1/2. W dniu 21 lipca 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z H. N. i jej małżonkiem J. N. oraz z R. N. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 10 września 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków H. i J. N. w udziale 1/2 oraz na rzecz R. N. w udziale 1/2 (umowa k. 573 – 579, akt notarialny k. 580 – 586).
W dniu 18 lutego 2008 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie W. S. i E. S., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 41,7 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 6 lipca 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z W. S. i E. S. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 18 lutego 2008 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 600 – 605, akt notarialny k. 620 – 631).
W dniu 6 sierpnia 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł P. J. działający w imieniu i na rzecz P. G. Na mocy umowy P. G. nabył ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 66,5 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 17 sierpnia 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z K. M., działającą jako pełnomocnik w imieniu i na rzecz P. G. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 6 sierpnia 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz P. G. (umowa k. 640 – 646, akt notarialny k. 655 – 667).
W dniu 27 września 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie M. M. i E. S., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 78,3 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 3 października 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z M. M. i E. S. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 27 września 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 669 – 675, akt notarialny k. 697 – 709).
W dniu 18 lutego 2009 r. umowę finansującą nr (…) zawarł D. Ch. za zgodą małżonki G. Ch., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 78,3 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 28 maja 2012 r. A. S. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w Warszawie zawarli z D. Ch. i G. Ch. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 27 września 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 676 – 682, akt notarialny k. 711 – 714).
W dniu 10 lipca 2008 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie Z. N. i A. N., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 78,3 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 11 sierpnia 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej (…)” w W. zawarli z Z. N. i A. N. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 10 lipca 2008 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 683 – 689, akt notarialny k. 715 – 727).
W dniu 12 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł A. B. za zgodą małżonki K. B., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 83,7 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 14 listopada 2011 r. A. S. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z A. B. i K. B. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 12 czerwca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 690 – 696, akt notarialny k. 728 – 741).
W dniu 12 lipca 2007 r. umowę finansującą nr (…) i (…) zawarł P. D., nabywając wraz z małżonką A. D. ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 51,8 m2 z miejscem postojowym w garażu oraz ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 41,7 m2 z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 18 października 2012 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa „(…)” w W. zawarła z P. D. ugodę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) i (…) z dnia 12 lipca 2007 r. Spółdzielnia ustanowiła odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) i nr (…) przy ul. (…) w W. przenosząc na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni własność przedmiotowych lokali wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków, co zostało potwierdzone w akcie notarialnym z dnia 12 listopada 2012 r. (umowa k. 743 – 749, umowa k. 750 – 756, protokół ugody k. 778 – 780, akt notarialny k.771 – 777).
W dniu 25 lipca 2007 r. umowę finansującą nr (…) i (…) zawarli małżonkowie A. K. i A. K., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 47,6 m2 z miejscem postojowym w garażu oraz lokalu mieszkalnego (…) o powierzchni użytkowej 47,6 m2 z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 9 sierpnia 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z A. K. i A. K. umowy ustanowienia odrębnej własności lokali nr (…) i nr (…), na mocy których w wykonaniu postanowień umowy (…) i (…) z dnia 25 lipca 2007 r. ustanowiono odrębną własność lokali mieszkalnych nr (…) i nr (…) przy ul. (…) w W. i przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 757 – 763, umowa k. 764 – 770, akt notarialny k. 781 – 793, akt notarialny k. 794 – 806).
W dniu 18 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarła K. P., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 62,2 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 7 lipca 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z K. P. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 18 czerwca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz K. P. (umowa k. 809 – 815, akt notarialny k. 822 – 833).
W dniu 13 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarła M. P., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 62,2 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 17 sierpnia 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z M. P. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień ww. umowy strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz M. P. (umowa k. 816 – 821, akt notarialny k. 834 – 845).
W dniu 20 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł J. Z., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 84,0 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 14 listopada 2011 r. A. S. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z J. Z. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 20 czerwca 2007r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz J. Z. (umowa k. 1070 – 1075, akt notarialny k. 1076 – 1089).
W dniu 11 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarła M. T., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 62,2 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 16 listopada 2011 r. E. B. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z M. T. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 11 czerwca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz M. T. (umowa k. 2214 – 2220, akt notarialny k. 2229 – 2242).
W dniu 11 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarła M. T., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 62,2 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 17 sierpnia 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z M. T. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 11 czerwca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz M. T. (umowa z aneksem k. 2221 – 2228, akt notarialny k. 2243 – 2254).
W dniu 27 sierpnia 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarli małżonkowie D. C. i A. C., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 41,7 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dniu 6 maja 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z D. C. i A. C. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 27 sierpnia 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 2260 – 2266, akt notarialny k. 2267 – 2278).
W dniu 8 listopada 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł J. P., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 47,0 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 24 sierpnia 2012 r. M. S. i G. G. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z J. P. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 8 listopada 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz J. P. (umowa z aneksem k. 2289 – 2295, akt notarialny k. 2296 – 2308).
W dniu 5 czerwca 2007 r. umowę finansującą nr (…) zawarł G. B. za zgodą żony L. B., nabywając ekspektatywę do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 49,5 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu. W dniu 1 czerwca 2011 r. A. S. i E. B. jako przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w W. zawarli z G. B. i L. B. umowę, na mocy której w wykonaniu postanowień umowy (…) z dnia 5 czerwca 2007 r. strony ustanowiły odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., przedstawiciele Spółdzielni na podstawie art. 21 u.s.m., przepisów u.w.l. i statutu Spółdzielni przenieśli własność lokalu wraz ze związanym z nim udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz małżonków (umowa k. 2311 – 2317, akt notarialny k. 2318 – 2329).
Wszystkie wyżej powołane umowy zawierały § 4 ust. 1 pkt 3) o treści „koszt realizacji zadania inwestycyjnego obejmuje w szczególności (…) ekwiwalent za działkę gruntu przeznaczoną pod zabudowę” (okoliczność bezsporna).
Każdy z pierwotnych nabywców do daty podpisania aktu notarialnego, na mocy którego nabył prawo do lokalu, uiścił wkład budowlany w całości – co wprost wynika z przedmiotowych aktów notarialnych, a także z rozliczeń wkładów budowanych. Do naliczonego przez Spółdzielnię kosztu ekwiwalentu za grunt został doliczony podatek VAT w stawkach odpowiednio 7 % w stosunku do mieszkań i 22 % w stosunku do miejsc postojowych (okoliczność bezsporna wynikająca z treści aktów notarialnych, rozliczenia wkładów budowlanych k. 1432 – 1498).
Uchwałą nr (…) Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” z dnia 20 kwietnia 2011 r. zatwierdziła rozliczenie zadania inwestycyjnego – budynku „(…)” przy ul. (…) w W., przedstawione przez zarząd na kwotę 65.662.062,90 zł, zawierające wyliczenie średniego kosztu budowy netto, w tym:
– 1 m2 lokalu mieszkalnego w wysokości 7.520,21 zł,
– 1 m2 lokalu użytkowego w wysokości 8.339,30 zł, z wyłączeniem apteki, lokalu nr (…) i lokalu nr (…),
– 1 miejsce postojowe w garażu wielostanowiskowym w wysokości 41.191,47 zł,
– 1 m2 balkonu w wysokości 1.436,06 zł,
– 1 m2 ogrodu zimowego w wysokości 2.198,17 zł,
– 1 m2 tarasu w wysokości 1.149,35 zł,
– 1 m2 komórki lokatorskiej w wysokości 2.530,24 zł (uchwała k. 848, rozliczenie inwestycji k. 849 – 860).
W odpowiedzi na zapytania członków Spółdzielni o kwestię rozliczenia zadania inwestycyjnego budynku „(…)” przy ul. (…) w W., pozwana złożyła zbliżone oświadczenia członkom grupy, w których wskazała, że zgodnie ze stanowiącymi załącznik do uchwały nr (…) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” z dnia 20 kwietnia 2011 r. w sprawie zatwierdzenia rozliczenia zadania inwestycyjnego „(…)” przy ul. (…) w W., rozliczeniem zadania inwestycyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażami i usługami znajdującego się w W. przy ul. (…) oraz obowiązującym regulaminem w sprawie zasad rozliczania kosztów zadania inwestycyjnego – budynku „(…)” przy ul. (…) w W. (stanowiącym załącznik do uchwały nr (…) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” z dnia 21 sierpnia 2007 r.), koszt zadania inwestycyjnego obejmowały m.in. równowartość prawa wieczystego użytkowania gruntu działek oznaczonych nr (…), cz. (…) i cz. (…), wyliczoną według operatu rzeczoznawcy majątkowego. Podkreślono, że nieruchomość gruntowa, na której posadowiono budynek przy ul. (…), oddana została w użytkowanie wieczyste Spółdzielni na podstawie umowy użytkowania wieczystego oraz przeniesienia własności budynków z dnia 31 października 1997 r. zawartej w formie aktu notarialnego (Rep. A nr […]), zaś Spółdzielnia zobowiązana była do poniesienia pierwszej opłaty w wysokości 124.508 zł, taksy notarialnej wynoszącej 5.000 zł, opłaty za wpis w wysokości 55 zł, a także do ponoszenia opłat rocznych z tytułu wieczystego użytkowania gruntu. W przedmiotowych oświadczeniach Spółdzielnia wskazała, że opłata za użytkowanie wieczyste gruntu, związanego z przedmiotową inwestycją za okres 01.01.2007 r. – 30.11.2010 r., która została zapłacona przez Spółdzielnię i przyjęta do ostatecznego rozliczenia kosztów budowy, wynosi 140.637,64 zł (oświadczenia skierowane do członków Spółdzielni k. 861 – 881).
Z wyliczeń przedstawionych w rozliczeniu inwestycji „Budynek Mieszkalno – Usługowo – Garażowy w W. ul. (…)” sporządzonym na zlecenie Spółdzielni wynika, że z kwoty rozliczenia inwestycji, tj. 65.662.062,90 zł wydzielone zostały:
– koszty robót dodatkowych w wysokości 3.712.565,89 zł oraz
– opłata za grunt w wysokości 5.756.520 zł.
Z przedmiotowego rozliczenia wynika także, że kwota ekwiwalentu w wysokości 5.756.520 zł została podzielona przez łączną powierzchnię lokali, tj. 9.595,81 m2, co dało opłatę w wysokości 599,90 zł za 1 m2 lokalu mieszkalnego, natomiast opłata za jedno miejsce postojowe w garażu to kwota 6.791,83 zł (rozliczenie inwestycji k. 849 – 860).
W piśmie Krajowego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych z dnia 9 grudnia 2010 r., dotyczącym podsumowania dokonanej w 2010 r. lustracji pozwanej oraz zaleceń skierowanych do jej władz podkreślono, że Spółdzielnia na potrzeby przedmiotowej inwestycji nie pozyskiwała nieruchomości gruntowych, a inwestycja była realizowana na gruncie oddanym znacznie wcześniej Spółdzielni w użytkowanie wieczyste. W wyniku badań lustracyjnych ustalono, że Spółdzielnia przyjęła do kalkulacji kosztów realizowanych inwestycji wartość wieczystego użytkowania gruntu wyliczoną według operatu rzeczoznawcy majątkowego na dzień uzyskania pozwolenia na użytkowanie budynku. Wartość wieczystego użytkowania wynikająca z operatu sporządzonego przez uprawnionego rzeczoznawcę znacznie przewyższa wartość wieczystego użytkowania gruntu wynikającą z ewidencji księgowej. Jednocześnie podkreślono, że nie jest dopuszczalne obciążanie członków Spółdzielni opłatami w ramach wkładu budowlanego, które nie są związane bezpośrednio z kosztami danej inwestycji (pismo k. 928 – 950).
Pismem z dnia 3 września 2013 r. powód – reprezentant grupy K. K. skierował do pozwanej ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty, w którym wezwał Spółdzielnię do zapłaty kwoty w wysokości 1.422.100,49 zł w terminie do dnia 12 września 2013 r., wskazując, że w/w wierzytelność stanowi roszczenie z tytułu bezprawnego wliczenia ekwiwalentu za grunt w ramach rozliczenia inwestycji przy ul. (…) w W., niezgodnie z art. 18 u.s.m., a w związku z oświadczeniami złożonymi przez Spółdzielnię fakt wyliczenia w/w kwoty do rozliczenia inwestycji oraz fakt nienabycia gruntu pod inwestycję pozostają bezsporne. Przedmiotowe wezwanie wpłynęło do pozwanej 3 września 2013 r. (k. 991).
Powyższe ustalenia faktyczne zostały dokonane przez Sąd I instancji na podstawie powołanych dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, a ponadto nie były kwestionowane przez strony. Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego specjalizującego się w rozliczeniach inwestycji spółdzielni mieszkaniowych na okoliczność ustalenia ostatecznego rozliczenia przedmiotowej inwestycji oraz o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków A. S. oraz E. B. na okoliczność znaczenia postanowień dotyczących kosztów gruntu dla konstrukcji uchwały Rady Nadzorczej nr (…) z dnia 20 kwietnia 2011 r. o ostatecznym rozliczeniu kosztów budowy oraz Regulaminu w sprawie zasad rozliczania kosztów zadania inwestycyjnego zatwierdzonego uchwałą Rady Nadzorczej nr (…) z dnia 21 sierpnia 2007 r. Fakt, że Spółdzielnia pobierała opłaty z tytułu ekwiwalentu jako równowartości prawa użytkowania wieczystego zostały ustalone na podstawie innych dowodów, zaś przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego na okoliczność, czy pod pozycją „ekwiwalent za grunt pod budowę” mogły mieścić się inne niż opłata z tytułu w/w ekwiwalentu koszty i nakłady niezbędne do utrzymania i przygotowania gruntu do realizacji na nim inwestycji (…) w zakresie, w jakim nie zostały uwzględnione w innych pozycjach ostatecznego rozliczenia – w świetle sformułowania pozwu jest bezprzedmiotowe. Istotnym było wyłącznie zbadanie – czy pozwana Spółdzielnia wliczyła do kosztu inwestycji tego typu opłaty. Nie ma zaś znaczenia, czy w ostatecznym rozliczeniu pozwana nie uwzględniła innego rodzaju kosztów i nakładów niezbędnych do utrzymania i przygotowania gruntu do realizacji przedmiotowej inwestycji, powództwo dotyczy wyłącznie wliczenia ekwiwalentu wartości użytkowania gruntu jako kosztu budowy. Fakt wliczenia do kosztu inwestycji ekwiwalentu (równowartość) gruntu został, zdaniem Sądu I instancji, wykazany. Rada Nadzorcza Spółdzielni podjęła uchwałę w sprawie regulaminu dotyczącego zasad rozliczania kosztów przedmiotowego zadania inwestycyjnego i zgodnie z treścią § 4 pkt 5 regulaminu do kosztów ogólnych oznaczających koszty ponoszone przy realizacji zadania inwestycyjnego, a niedające się odnieść bezpośrednio do poszczególnych środków trwałych wyłonionych w trakcie realizacji, zaliczono m.in. równowartość prawa wieczystego użytkowania gruntu działek pod inwestycję, wyliczoną według operatu rzeczoznawcy majątkowego określającą wartość na dzień uzyskania pozwolenia na użytkowanie budynku. Koszty zaś z tytułu wieczystego użytkowania terenu poniesione do dnia zakończenia budowy oraz koszty nabycia na własność terenu – wyszczególniono w tym regulaminie osobno. To wskazuje, że koszty te nie były tożsame, a ponadto – że jako koszt nabycia gruntu wliczany do kosztu inwestycji traktowano aktualną wartość rynkową gruntu, a nie koszt jego pozyskania. Podobnie § 5 pkt 2 ppkt a) i b) regulaminu stanowił, że koszty zadania inwestycyjnego oraz koszty budowy poszczególnych lokali mieszkalnych, użytkowych i miejsc postojowych mają być ostatecznie określone po zakończeniu i rozliczeniu budowy zadania inwestycyjnego na podstawie kosztów rzeczywiście poniesionych przez Spółdzielnię na jego realizację (ppkt a) oraz równowartości prawa wieczystego użytkowania gruntu działek pod inwestycję (ppkt b) – co również świadczy, że koszty te nie były tożsame, zatem owa równowartość gruntu nie zawierała się w rzeczywistych kosztach poniesionych na inwestycję (budowę). Ponadto w tym postanowieniu powtórzono, że wartość tego gruntu ma być wyliczona według operatu rzeczoznawcy majątkowego określającego jego wartość na dzień uzyskania pozwolenia na użytkowanie zadania inwestycyjnego – co jednoznacznie potwierdza, że chodziło o aktualną wartość rynkową gruntu, a nie o koszt jego pozyskania przez Spółdzielnię. Także we wszystkich umowach finansujących zawartych z członkami grupy znajdowały się postanowienia, że „koszt realizacji zadania inwestycyjnego obejmuje w szczególności (…) ekwiwalent za działkę gruntu przeznaczoną pod zabudowę”. Tym samym zasady określone w uchwale Rady Nadzorczej i regulaminie zostały przyjęte w umowach obejmujących inwestycję. Także w wyjaśnieniach do uchwały zatwierdzającej rozliczenie inwestycji Rada Nadzorcza wskazała, że naliczony koszt budowy obejmował m.in. równowartość prawa wieczystego użytkowania gruntu działek pod inwestycją, wyliczoną według operatu rzeczoznawcy majątkowego. Ponadto, w sporządzonym na zlecenie Spółdzielni rozliczeniu inwestycji wskazano, że z kwoty wynikającej z rozliczenia inwestycji wydzielone zostały koszty robót dodatkowych oraz opłata za grunt – ta ostatnia w wysokości 5.756.520,00 zł. Taką właśnie kwotę wskazano w operacie szacunkowym sporządzonym na potrzeby aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste – była to zatem rynkowa wartość gruntu. Kwotę tę rozdzielono następnie pomiędzy lokale (wg liczby m. kw.) i miejsca postojowe – i tak wyliczone kwoty pobrano od członków grupy jako wpłaty na koszt budowy ich lokali.
Powyższe, zdaniem Sądu Okręgowego, jednoznacznie wskazuje, że pozwana Spółdzielnia pobrała od członków grupy, tytułem kosztów budowy, kwoty stanowiące równowartość rynkowej wartości gruntu pod inwestycją.
Sąd I instancji pominął w części zaoferowane przez stronę powodową twierdzenia i dowody z dokumentów i ich kserokopii.
Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo i wyjaśnił, że zgodnie z art. 18 ust. 1 u.s.m., z osobą ubiegającą się o ustanowienie odrębnej własności lokalu spółdzielnia zawiera umowę o budowę lokalu. Umowa ta, zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, powinna zobowiązywać strony do zawarcia, po wybudowaniu lokalu, umowy o ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, a ponadto powinna zawierać: 1) zobowiązanie osoby ubiegającej się o ustanowienie odrębnej własności lokalu do pokrywania kosztów zadania inwestycyjnego w części przypadającej na jej lokal przez wniesienie wkładu budowlanego określonego w umowie; 2) określenie zakresu rzeczowego robót realizowanego zadania inwestycyjnego, które będzie stanowić podstawę ustalenia wysokości kosztów budowy lokalu; 3) określenie zasad ustalania wysokości kosztów budowy lokalu; 4) określenie rodzaju, położenia i powierzchni lokalu oraz pomieszczeń do niego przynależnych; 5) inne postanowienia określone w statucie.
Osoba, o której mowa w ust. 1, wnosi wkład budowlany według zasad określonych w statucie i w umowie, o której mowa w ust. 1, w wysokości odpowiadającej całości kosztów budowy przypadających na jej lokal. Jeżeli część wkładu budowlanego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu, osoba ta jest obowiązana do spłaty tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jej lokal (art. 18 ust. 2 u.s.m.) W świetle ust. 4 przepisu, rozliczenie kosztów budowy następuje w terminie 3 miesięcy od dnia oddania budynku do użytkowania. Po upływie tego terminu roszczenie spółdzielni o uzupełnienie wkładu budowlanego wygasa.
Niedopuszczalne jest dowolne rozliczanie przez spółdzielnię kosztów budowy lokalu (art. 18 ust. 4 u.s.m.) w oderwaniu od kosztów rzeczywiście poniesionych (por. wyrok SN z dn. 17.05.2006 r., I CSK 19/06).
Zgodnie zaś z art. 19 ust. 1 i 2 u.s.m., z chwilą zawarcia umowy, o której mowa w art. 18 ust. 1, powstaje ekspektatywa własności. Ekspektatywa własności jest zbywalna wraz z wkładem budowlanym albo jego wniesioną częścią, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Nabycie ekspektatywy własności obejmuje również wniesiony wkład budowlany albo jego część.
Jako podstawę pozwu, modyfikowanego w toku postępowania, wskazano żądanie zapłaty kwoty 1.700.667,19 zł z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Powód wyjaśnił, że roszczenie jest dochodzone na podstawie art. 405 k.c. w związku z art. 410 § 2 k.c. w związku z art. 411 pkt 1 k.c. w związku z art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 58 § 3 k.c. i w związku z art. 18 u.s.m.
Z regulacji art. 58 § 1 i 3 k.c. wynika, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
Instytucję bezpodstawnego wzbogacenia normują przepisy art. 405 – 414 k.c. Zgodnie z art. 405 k.c., kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości, przy czym mając na uwadze art. 410 § 1 k.c., przepis ten ma zastosowanie, w szczególności do świadczeń nienależnych. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (art. 410 § 2 k.c.). Natomiast z art. 411 pkt 1 k.c. wynika, że nie można żądać zwrotu świadczenia, jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej. Do zwrotu nienależnego świadczenia mają co do zasady zastosowanie ogólne reguły bezpodstawnego wzbogacenia.
Sąd I instancji był zobowiązany wyjaśnić, czy członkowie grupy wnieśli stosowne wkłady budowlane oraz czy pozwana Spółdzielnia dokonała dowolnego rozliczenia kosztów budowy lokalu (art. 18 ust. 4 u.s.m.) w oderwaniu od kosztów rzeczywiście poniesionych, tj. czy dokonała wliczenia ekwiwalentu wartości użytkowania gruntu jako kosztu budowy i czy wliczenie to było bezprawne.
Fakt wniesienia przez członków grupy wkładów budowlanych zgodnie z art. 18 u.s.m. jest oczywisty zarówno w świetle samej treści aktów notarialnych zawartych w celu wykonania umów finansujących, jak i w świetle kierowanych przez Spółdzielnię do poszczególnych członków grupy rozliczeń wkładów budowlanych (k. 1432 – 1498). Zasadniczą kwestią było więc ustalenie, czy wliczenie ekwiwalentu jako równowartości prawa użytkowania wieczystego do kosztów inwestycji było bezprawne. Powód precyzując podstawę prawną żądania wskazał, że postanowienie umów finansujących – § 4 ust. 1 pkt 3) jest nieważne w związku z art. 18 u.s.m. zakazującym wliczania do wkładów budowlanych kosztów, które nigdy nie były rzeczywiście poniesione. Dodać należy, że u.s.m. nie określa zasad rozliczania kosztów budowy przez ustalenie wkładów i pozostawia te kwestie regulacji statutowej, regulaminowej i umownej. Jednak zgodnie z cytowanym wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2006 r., I CSK 19/06 – niedopuszczalne jest dowolne rozliczanie przez spółdzielnię kosztów budowy lokalu, w oderwaniu od kosztów rzeczywiście poniesionych. Zatem należało odpowiedzieć na pytanie, czy uregulowanie zawarte w § 4 ust. 1 pkt 3) umów finansujących, a co za tym idzie także i samo ostateczne rozliczenie kosztów realizacji zadanie inwestycyjnego, było dotknięte nieważnością.
Strona pozwana podniosła m.in. argument, że inwestycja (…) została pomiędzy Spółdzielnią a finansującymi ostatecznie rozliczona. Ponadto podkreśliła, że nie jest prawdą, iż nie poniosła żadnych kosztów związanych z nabyciem gruntu pod budynek, a ponadto powód nie wykazał, że osoby będące członkami grupy rzeczywiście uiszczały kwoty na poczet wkładu budowlanego w zakresie opłaty za grunt w kwotach określonych w pozwie.
Odnosząc się do pierwszego zarzutu należy wskazać, że ten element nie ma znaczenia w kontekście ewentualnego stwierdzenia nieważności ostatecznego rozliczenia inwestycji. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 listopada 2012 r., I CSK 199/12 – nadanie przez u.s.m. rozliczeniu kosztów budowy kwalifikacji „ostatecznego” prowadzi do wniosku, iż jest to rozliczenie definitywne, po którym nie ma i nie może być żadnego innego rozliczenia. Zasadą więc powinno być, że po ostatecznym rozliczeniu kosztów budowy spółdzielnia nie może dokonać ponownego, skutecznego wobec członka, ostatecznego ich rozliczenia, a członek spółdzielni nie może domagać się takiego rozliczenia. Jednakże ostateczne rozliczenie kosztów budowy, tak jak każda czynność prawna, może być nieważne. Mają do niego zastosowanie wszystkie przepisy i zasady dotyczące nieważności czynności prawnych, w szczególności spowodowanej wadami oświadczenia woli. Tym samym należało rozważyć, czy umowy finansujące w zakresie § 4 ust. 1 pkt 3), oparta na nich uchwała Rady Nadzorczej nr 15/2011 o ostatecznym rozliczeniu kosztów budowy, w zakresie wliczenia ekwiwalentu oraz stosowne postanowienia regulaminu w sprawie zasad rozliczania kosztów zadania inwestycyjnego – były nieważne na zasadzie art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 58 § 3 k.c.
W ocenie Sądu Okręgowego kwestionowane postanowienia – z uwagi na ich niezgodność z art. 18 u.s.m. – są nieważne. Pojęcie zobowiązań spółdzielni związanych z budową w rozumieniu u.s.m. nie dotyczy wydatków poniesionych przez spółdzielnię w związku z nabyciem prawa użytkowania wieczystego gruntu (por. wyrok SA w Poznaniu z dn. 2.12.2010 r., I ACa 918/10). Jeśli spółdzielnia dysponuje własnością lub prawem użytkowania wieczystego gruntu, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie i prowadzi na nim inwestycję budowlaną na zasadach budownictwa spółdzielczego dla własnych członków, to nie ma prawa pobierać od nich świadczeń pieniężnych odpowiadających wartości przekazywanego wraz z prawem do lokalu prawa do gruntu, na którym buduje. Wartość posiadanego prawa do gruntu nie jest bowiem dla spółdzielni kosztem budowy. Brak jakichkolwiek podstaw do pobierania równowartości udziału w prawie do gruntu przypisanego do lokalu od członka, dla którego lokal ten jest budowany. W razie pobrania takiej równowartości spółdzielnia realizująca budownictwo przeznaczone dla członków według zasady przewidzianej w art. 18 u.s.m., czyli „po kosztach”, jest bezpodstawnie wzbogacona. Odmienne postanowienie umowne, jako sprzeczne z prawem i nieważne, nie uzasadnia pobierania należności za grunt (por. wyrok SA sygn. I ACa 1630/13).
W konsekwencji zaliczanie do kosztów prowadzenia zadania inwestycyjnego przez spółdzielnię mieszkaniową realizującą swoje zadania statutowe w trybie u.s.m. skutków przeszacowania wartości gruntów spółdzielni, bez względu czy grunty te są jej własnością, czy też posiada je na podstawie umowy o użytkowanie wieczyste – jest bezprawne. Ustalony koszt wytworzenia inwestycji (…) w kwocie 65.662.062,90 zł nie obejmuje kosztów rzeczywiście poniesionych – brak bowiem tytułu do obciążenia kosztem wytworzenia inwestycji (…) o kwotę 5.756.520,00 zł, tj. o kwotę ekwiwalentu za prawo użytkowania wieczystego. Sąd I instancji podzielił stanowisko powoda, że ekwiwalent stanowiący równowartość użytkowana wieczystego gruntu, który został wliczony do kosztów inwestycji, stanowi świadczenie nienależne w rozumieniu art. 410 § 2 k.c., z tym że nie ma zastosowania zasada wynikająca z art. 411 k.c. dotycząca braku możliwości żądania zwrotu świadczenia, gdyż spełnienie świadczenia nastąpiło w wykonaniu nieważnej czynności prawnej.
Odnosząc się do kolejnego zarzutu pozwanej, że nie jest prawdą, iż Spółdzielnia nie poniosła żadnych kosztów związanych z nabyciem gruntu pod budynek, Sąd Okręgowy podkreślił, że powód oparł żądanie na okoliczności faktycznej, którą było wliczenie ekwiwalentu równowartości prawa użytkowania wieczystego do kosztów inwestycji i w tym zakresie należało dokonać koniecznych ustaleń. Fakt, że Spółdzielnia mogła ponosić innego rodzaju koszty związane z ustanowieniem prawa użytkowania wieczystego oraz okoliczność, czy zostały one uwzględnione w ostatecznym rozliczeniu – nie wpływa na rozstrzygnięcie – zwłaszcza wobec ostateczności rozliczenia inwestycji. Istotne jest, że pozwana na potrzeby inwestycji przy ulicy (…) nie pozyskała nieruchomości gruntowych, zaś inwestycja była realizowana na gruncie oddanym pozwanej w użytkowanie wieczyste. Nie jest możliwe uzupełnienie w toku niniejszego postępowania kosztów inwestycji o koszty nie wskazane w ostatecznym rozliczeniu, wykracza to poza ramy procesu. Nie może odnieść skutku także jako zarzut hamujący – pozwana nie zgłosiła bowiem zarzutu potrącenia, a nadto powód podniósł w tym zakresie zarzut przedawnienia.
W ocenie Sądu Okręgowego niezasadny jest także argument strony pozwanej, że powód nie wykazał, iż osoby będące członkami grupy rzeczywiście uiściły przedmiotowe kwoty na poczet wkładów budowlanych w zakresie opłaty za grunt w kwotach określonych w pozwie. Okoliczność, że wpłaty zostały dokonane wynika jednoznacznie z przedłożonych przez powoda dokumentów: aktów notarialnych, rozliczeń wkładów budowlanych kierowanych przez Spółdzielnię do poszczególnych członków grupy, a także z samej uchwały ogólnej o zatwierdzeniu rozliczenia. Ponadto Spółdzielnia w odpowiedzi do części członków oświadczyła, że dokonała takiego wliczenia – kwitując tym samym te wpłaty.
Każda z kwot dochodzonych pozwem na rzecz poszczególnych członków grupy jest, w ocenie Sądu I instancji, zasadna w świetle przedstawionego przez Spółdzielnię rozliczenia kosztów inwestycji. Z przedmiotowego rozliczenia wynika, że kwota ekwiwalentu w wysokości 5.756.520 zł została podzielona przez łączną powierzchnię lokali, tj. 9.595,81 m2, co dało opłatę w wysokości 599,90 zł za 1 m2 lokalu mieszkalnego, natomiast opłata za jedno miejsce postojowe w garażu to kwota 6.791,83 zł (rozliczenie inwestycji k. 849 – 860). Dochodzone kwoty znajdują odzwierciedlenie w przypadającej na każdego z członków powierzchni lokalu. Uzasadnione było również doliczenie bezprawnie pobranego podatku VAT. Powód rozszerzając powództwo w piśmie z dnia 1 kwietnia 2015 r. wskazał, że w toku analizy dokumentów okazało się, że rozliczenie końcowe inwestycji posługiwało się kwotami netto w zakresie określenia kosztu budowy 1 m2 powierzchni, do którego został wliczony ekwiwalent za grunt, następnie Spółdzielnia dodatkowo obciążała członków podatkiem VAT, który był naliczany od całej kwoty za metr kwadratowy (a więc także w zakresie kwoty ekwiwalentu), co oznacza, że dochodzone kwoty bezprawnie pobranego ekwiwalentu zostały dodatkowo powiększone kwotą podatku VAT w wysokości 7 % w przypadku powierzchni mieszkalnych oraz 22 % w przypadku miejsc postojowych.
W konsekwencji żądanie jest w pełni uzasadnione, zważywszy na treść aktów notarialnych przenoszących własność lokali oraz przedstawionych przez Spółdzielnię indywidualnych rozliczeń końcowych, z których wynika, że dokonano doliczenia podatku VAT. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2004 r., V CK 293/2003 wskazano, że cena w zakresie obejmującym bezpodstawnie ustalony podatek od towarów i usług (VAT) jest świadczeniem nienależnym.
Sąd Okręgowy zasądził odsetki zgodnie z żądaniem strony powodowej. Odsetki ustawowe za opóźnienie naliczane od kwoty bezprawnie pobranego ekwiwalentu powinny być liczone w odniesieniu do osób, które pierwotnie przystąpiły do pozwu grupowego – od dnia po upływie daty z przedsądowego wezwania do zapłaty, tj. od 13 września 2013 r., gdyż ostateczny termin płatności wskazany był na dzień 12 września 2013 r. W stosunku do osób, które przystąpiły do sprawy na dalszym etapie postępowania, odsetki zostały zasądzone od 15-go dnia od doręczenia pozwanej odpisu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa. Każde pismo o rozszerzeniu powództwa dotyczące danej grupy osób stanowiło wezwanie do zapłaty w rozumieniu art. 455 k.c., a w związku z tym, że nie był w nich wskazany termin płatności, należało przyjąć zwyczajowo przyjęty termin 14 – dniowy. Na takiej samej zasadzie zostały zasądzone odsetki za opóźnienie od kwoty bezprawnie pobranego podatku VAT.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w punkcie I zasądził na rzecz powoda od pozwanej kwotę dochodzoną zgodnie z ostatecznie zmodyfikowanym żądaniem pozwu, ustalając kwoty cząstkowe przypadające na każdego członka grupy. W punkcie II postanowiono kosztami postępowania obciążyć w całości Spółdzielnię Mieszkaniową „(…)” w W., pozostawiając szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku, określając, że wynagrodzenie pełnomocnika reprezentanta powoda zostanie wyliczone w wysokości 3-krotnej stawki minimalnej.
Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając orzeczenie w punkcie 1. Pozwana zarzuciła naruszenie:
– art. 10, 11 i 17 u.d.p.g. (w wersji sprzed nowelizacji, która weszła w życie w dniu 1 czerwca 2017 r.) przez przeprowadzenie postępowania grupowego pomimo niewydania przez właściwy Sąd postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym,
– art. 21 u.d.p.g. przez niewskazanie w sentencji wyroku wszystkich członków grup,
– art. 18 u.s.m. przez zasądzenie na rzecz powoda całości przypadającej na członków grup kwoty ekwiwalentu, pomimo że w części tej kwoty mieści się rzeczywisty koszt nabycia gruntu przez Spółdzielnię,
– art. 233 § 1 k.p.c. przez całkowity brak zastosowania tego przepisu i brak analizy materiału dowodowego w sprawie,
– art. 278 k.p.c. przez niepowołanie biegłego do dokonania wyliczeń i oparcie się przez Sąd na oczywiście błędnych wyliczeniach powoda,
– art. 321 § 1 k.p.c. przez orzeczenie ponad żądanie powoda,
– art. 98 k.p.c. oraz § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie przez orzeczenie na rzecz pełnomocnika powoda wynagrodzenia w wysokości trzykrotności stawki minimalnej.
Pozwana wniosła o przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz orzeczenie o kosztach procesu.
W odpowiedzi powód wniósł o oddalenie apelacji w całości poza kwestią koniecznej korekty sentencji wyroku Sądu I instancji w zakresie błędnie wpisanych kwot i błędnego sformułowania punktu I sentencji wyroku oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Apelacja jest niezasadna, za wyjątkiem zarzutu naruszenia art. 321 § 1 k.p.c. oraz art. 21 u.d.p.g. Sąd II instancji podziela ustalenia faktyczne dokonane w sprawie przez Sąd Okręgowy, jak również przedstawioną ocenę prawną, uzasadnienie zaskarżonego wyroku stanowi kompletny wywód faktyczny i prawny. Zmiana zaskarżonego rozstrzygnięcia jest wyłącznie następstwem błędu rachunkowego popełnionego przez Sąd I instancji, który wynikał z nieprawidłowego wyliczenia sumy roszczeń poszczególnych członków grupy oraz błędnego zrozumienia treści sformułowanego roszczenia. Konsekwencją powyższego było wyrokowanie ponad żądanie strony powodowej.
Należy wyjaśnić, że jedną z konstrukcyjnych zasad procesu cywilnego jest zasada dyspozycyjności (rozporządzalności), będąca korelatem leżącej u podłoża prawa cywilnego autonomii praw prywatnych, wyrażającej samodzielność decyzji w zakresie realizacji przysługujących stronie praw podmiotowych. Obowiązywanie tej zasady, oznaczającej na gruncie postępowania cywilnego także swobodę dysponowania uprawnieniami o charakterze procesowym, sprawia, że sąd nie może orzekać o tym, czego strona nie żądała ani wychodzić poza żądanie, a więc rozstrzygać o tym, czego pod osąd nie przedstawiła (ne eat iudex ultra petita partium et ultra petita non cognoscitur). Zgodnie z regulacją art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do tego roszczenia ani zasądzić roszczenia w większej wysokości niż żądał powód.
Odnosząc powyższe do realiów sprawy wskazać należy, że w piśmie z dnia 26 czerwca 2017 r. (k. 2514-2519) strona powodowa ostatecznie sformułowała żądanie pozwu, wnosząc o zasądzenie od pozwanej Spółdzielni na rzecz poszczególnych członków grupy oznaczone (co do wysokości) kwoty (z odsetkami ustawowymi za opóźnienie), a dokonując ich sumowania popełniła błąd rachunkowy, który w wyroku powtórzył Sąd I instancji, zasądzając kwotę 1.700.667,19 zł. Należy zatem wyjaśnić, że powództwo o zasądzenie świadczenia powinno zawierać dokładny opis zachowania się pozwanego, jakiego powód oczekuje, a w sytuacji gdy przedmiotem żądania jest zasądzenie świadczenia pieniężnego, powinno ono zostać określone za pomocą konkretnej kwoty, która ma zostać zasądzona na rzecz danego podmiotu. Nie budzi wątpliwości, że żądanie strony powodowej formułuje ta część powołanego wyżej pisma z dnia 26 czerwca 2017 r., która konkretyzuje żądanie w stosunku do każdego członka grupy i zaistniały błąd rachunkowy tego nie zmienia. Prawidłowy wynik sumy roszczeń wszystkich członków grupy wynosi 1.652.070,28 zł. Zatem zasądzając kwotę 1.700.667,19 zł w punkcie I wyroku, Sąd Okręgowy orzekł ponad żądanie. Kolejnym błędem tego Sądu było nieprawidłowe zidentyfikowanie poszczególnych żądań członków grupy. Żądano zasądzenia na rzecz każdego członka grupy oznaczonej kwoty „X”, która stanowiła sumę dwóch roszczeń, źródłem jednego był „bezprawnie pobrany ekwiwalent”, drugiego zaś „bezprawnie pobrany podatek VAT” i od każdej z tych kwot (składających się łącznie na kwotę „X”) żądano zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od różnych dat, w konsekwencji różnych dat ich wymagalności (za wyjątkiem następujących członków grupy: D. C., J. P., G. B., M. T. i M. T.). Sąd Okręgowy natomiast zasądził na rzecz poszczególnych członków grupy kwotę „X” z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kwotę z tytułu „bezprawnie pobranego podatku VAT” z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. W konsekwencji również w tym zakresie wyrokował ponad żądanie.
Tym samym konieczna stała się korekta zaskarżonego wyroku, co nastąpiło w punkcie drugim wyroku Sądu odwoławczego. W każdym zaś wypadku naruszenia art. 321 § 1 k.p.c. (jeżeli wyrok zostanie zaskarżony apelacją), uzasadnione jest uchylenie zaskarżonego wyroku w części naruszającej ten przepis i umorzenie postępowania w tym zakresie. Takie właśnie rozstrzygnięcie zawarł Sąd Apelacyjny w punkcie trzecim wyroku.
Słusznie także w skarżąca podniosła, że zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 u.d.p.g. członkowie grupy każdorazowo powinni zostać wymienieni w części wstępnej (komparycji, rubrum) wyroku jako członkowie grupy, na rzecz której działa reprezentant grupy. Natomiast w tenorze (formule) orzeczenia wskazuje się członków grupy lub podgrupy, gdy sąd pozytywnie orzeka o żądaniach strony powodowej. Sąd Apelacyjny uznając słuszność zarzutu po pierwsze dokonał sprostowania oczywistej niedokładności komparycji zaskarżonego orzeczenia (art. 350 § 1 i 3 k.p.c.) oraz zmieniając rozstrzygnięcie w zakresie punktu I nadał mu treść odpowiadającą powyższej regulacji.
Pozostałe zarzuty skarżącej, dotyczące naruszenia przepisów u.d.p.g. (w wersji sprzed nowelizacji, która weszła w życie w dniu 1 czerwca 2017 r.), tj. art. 10, art. 11 i art. 17 przez przeprowadzenie postępowania grupowego mimo niewydania przez Sąd postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym, są chybione. Porządkując zatem formalną części postępowania pierwszoinstancyjnego, należy wskazać, że postanowieniem z dnia 21 listopada 2014 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił postanowienie Sąd Okręgowego z dnia 29 stycznia 2014 r. (wydane po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 16 stycznia 2014 r.) odrzucające pozew. Sąd II instancji uznał, że zostały spełnione przesłanki warunkujące rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym wskazane w art. 1 i art. 2 u.d.p.g. Następnie Sąd I instancji postanowieniem z dnia 10 lipca 2015 r. (zmienionym postanowieniami z dnia 15 września 2015 r. oraz z dnia 28 października 2015 r., k. 1549 i k. 2118), wydanym na podstawie art. 11 u.d.p.g., zarządził dokonanie ogłoszeń o wszczęciu postępowania grupowego. Kolejnym postanowieniem z dnia 28 października 2016 r. (k. 2375) Sąd Okręgowy ustalił, że sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu grupowym oraz ustalił skład grupy reprezentowanej przez K. K. Przedmiotowe postanowienie zostało zaskarżone przez stronę pozwaną w całości, Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2017 r. oddalił zażalenie (k. 2492 i n.). Wyjaśnił, że dopuszczalność postępowania grupowego już została stwierdzona w prawomocnym postanowieniu Sądu Apelacyjnego z dnia 21 listopada 2014 r.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 u.d.p.g. stwierdzenie przez sąd zaistnienia okoliczności uzasadniających rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym pozwala uznać dopuszczalność powództwa grupowego. Brak ich spełnienia skutkuje odrzuceniem pozwu na podstawie art. 10 ust. 1 u.d.p.g. Sąd Okręgowy odrzucił pozew postanowieniem z dnia 29 stycznia 2014 r., wskutek zażalenia Sąd Apelacyjny (postanowieniem z dnia 21 listopada 2014 r.) uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie i w uzasadnieniu orzeczenia stwierdził dopuszczalność postępowania grupowego w niniejszej sprawie, co na co zwrócił uwagę w kolejnym orzeczeniu Sąd Apelacyjny, tj. rozpoznając zażalenia na postanowienie ustalające, że sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu grupowym oraz ustalające skład grupy reprezentowanej przez K. K., wskazując na niemożność ponownego badania dopuszczalności prowadzenia postępowania grupowego (postanowienie z dnia 7 kwietnia 2017 r.). W tym stanie rzeczy fikcją procesową byłoby przyjęcie braku pozytywnego rozstrzygnięcia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym, a zatem teza skarżącej, że w sprawie formalnie nie zaistniało postępowanie grupowe, wobec braku pozytywnego rozstrzygnięcia (postanowienia) w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego, jest chybiona.
Dodatkowo podnieść należy, że pozwana w postępowaniu pierwszoinstancyjnym w powyższym zakresie nie zgłosiła w trybie art. 162 k.p.c. zastrzeżenia wskazującego dostrzeżone uchybienie oraz naruszone przepisy. Zarzut ten nie został sformułowany również w zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 28 października 2016 r., w którym Sąd ustalił, że sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu grupowym oraz ustalił skład grupy reprezentowanej przez K. K. Należy zatem odwołać się do uchwały z dnia 27 października 2005 r., sygn. III CZP 55/05, w której Sąd Najwyższy wyjaśnił, że strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd I instancji przepisom postępowania, polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w toku posiedzenia, a w razie nieobecności – na najbliższym posiedzeniu, chyba że niezgłoszenie zastrzeżenia nastąpiło bez jej winy. Nie budzi także wątpliwości, że podnoszona aktualnie przez skarżącą wada formalna nie skutkowała nieważnością postępowania. Przewidziana bowiem w art. 162 k.p.c. prekluzja zarzutów nie dotyczy uchybień branych przez sąd pod rozwagę z urzędu, a więc uchybień powodujących nieważność postępowania (tj. art. 379 k.p.c., art. 202 k.p.c. i art. 1099 k.p.c.). Odnosi się więc do innych uchybień przepisom postępowania popełnianych przez sąd. W konsekwencji brak reakcji pozwanej (reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika) na powyższe „zdarzenia procesowe” w trybie art. 162 k.p.c., prowadzi do ubezskutecznienia sformułowanego zarzutu apelacji. Należy wyjaśnić, że utrata możności powoływania się na uchybienia procesowe, na które strona nie zwróciła uwagi sądu w terminie przewidzianym w art. 162 k.p.c. w toku postępowania przed sądem I instancji, oznacza niemożność zaskarżenia orzeczenia ze względu na te uchybienia, choćby mogły mieć one wpływ na wynik sprawy.
Pozostałe zarzuty apelacji naruszenia prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. i art. 278 k.p.c., są chybione. Skarżąca uzasadniając podniesione zarzuty procesowe wskazała na niepowołanie biegłego sądowego (księgowego) w sytuacji, gdy roszczenie obejmuje należność grupy składającej się z 39 osób. Wskazać zatem należy, że wyliczenie dochodzonej należność (pod względem rachunkowym) zostało oparte na dokumentach rozliczeniowych pozwanej Spółdzielni, tj. rozliczeniu inwestycji „Budynek mieszkalno – usługowo – garażowy w W. ul. (…)” (k. 849-860, k. 859) oraz rozliczeniu indywidualnym wkładu budowlanego (k.1432-1498), które otrzymał każdy członek Spółdzielni, przy uwzględnieniu treści art. 2 ust. 1 i 2 u.d.p.g., który ustanawia wymóg ujednolicenia wysokości roszczenia pieniężnego przez każdego członka grupy lub podgrupy (dokonano ujednolicenia do najniższego roszczenia w danej podgrupie). Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zaaprobował przedstawiony przez stronę powodową matematyczny sposób wyliczenia dochodzonych w ramach grupy i podgrup należności, w tym z tytułu podatku VAT, odwołał się do dokumentów sporządzonych przez pozwaną w ramach obowiązku rozliczenia inwestycji, tj. wskazanych na stronie 41 rozliczenia inwestycji „Budynek mieszkalno – usługowo – garażowy w W. ul. (…)” (k. 859) wysokości kwot stanowiących opłatę za grunt w kosztach 1 m2 lokali mieszkalnych oraz miejsc postojowych, powierzchni nabywanych lokali, która wynika z aktów notarialnych umów ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia jego własności, przeniesienia udziału we współwłasności lokalu niemieszkalnego (garażu) i umowy podziału do korzystania, jak również obowiązującej stawki podatku VAT. Nie budzi natomiast wątpliwości, że obliczenia polegające na dokonywaniu podstawowych działań algebraicznych nie wymagają wiadomości specjalnych, sąd więc nie musi w tym zakresie korzystać z opinii biegłego sądowego, a w konsekwencji nie dopuszcza się naruszenia art. 278 § 1 k.p.c. Zasadności powyższego stanowiska nie zmienia fakt, że w realiach sprawy doszło do błędu w zakresie sumowania, który wyżej już został omówiony i wyjaśniono jego skutki w postaci zmiany orzeczenia oraz uchylenia wyroku w części i umorzenia postępowania. Przedstawione przez stronę powodową matematyczne wyliczenia roszczeń poszczególnych członków grupy, skarżąca w toku postępowania pierwszoinstancyjnego zakwestionowała jedynie „ogólnie”, nie wskazała bowiem, która (ewentualnie) należność i którego członka grupy pod względem matematycznym została błędnie wyliczona. Rzeczą sądu nie jest zaś zarządzenie dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń strony.
Zasadniczym elementem sporu stron w rozpoznawanej sprawie była wykładnia i zastosowanie art. 18 u.s.m. Unormowanie zawarte w art. 18 ust. 1 u.s.m., stanowi, że członek spółdzielni zobowiązany jest do pokrywania kosztów zadania inwestycyjnego w części przypadającej na jego lokal, niedopuszczalne jest zatem dowolne rozliczanie kosztów budowy lokalu, w oderwaniu od kosztów rzeczywiście poniesionych.
Nie budzą wątpliwości istotne ustalenia Sądu I instancji, tj. że to uchwałą z dnia 20 kwietnia 2011 r., nr (…) Rada Nadzorcza Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” zatwierdziła rozliczenie zadania inwestycyjnego – budynek „(…)” przy ul. (…) w W., przyjmując przedstawiony przez zarząd koszt budowy zadania na kwotę 65.662.062,90 zł oraz wyliczenie średniego kosztu budowy netto. Załącznikiem do uchwały było rozliczenie inwestycji „Budynek mieszkalno – usługowo – garażowy w W. ul. (…)”, które zostało sporządzone na podstawie regulaminu w sprawie zasad rozliczania kosztów zadania inwestycyjnego – budynku „(…)” przy ul. (…) w W. Z powyższych dokumentów, które szczegółowo wskazał Sąd I instancji wynika, że koszt zadania inwestycyjnego obejmował m.in. równowartość prawa wieczystego użytkowania gruntu działek oznaczonych nr (…), cz. (…) i cz. (…), wyliczoną według operatu rzeczoznawcy majątkowego. W tym miejscu dla porządku jedynie zaznaczyć należy, że nieruchomość gruntowa, na której posadowiono budynek przy ul. (…), oddana została w użytkowanie wieczyste Spółdzielni na podstawie umowy użytkowania wieczystego oraz przeniesienia własności budynków z dnia 31 października 1997 r. zawartej w formie aktu notarialnego (Rep. A nr […]), zaś Spółdzielnia zobowiązana była do poniesienia pierwszej opłaty w wysokości 124.508 zł, taksy notarialnej wynoszącej 5.000 zł, opłaty za wpis w wysokości 55 zł, a także do ponoszenia opłat rocznych z tytułu wieczystego użytkowania gruntu. Opłata za użytkowanie wieczyste gruntu, związanego z przedmiotową inwestycją za okres 01.01.2007 r. – 30.11.2010 r. (uiszczona przez Spółdzielnię) została przyjęta do ostatecznego rozliczenia kosztów budowy i wynosi 140.637,64 zł (k. 861 – 881).
Podkreślić zatem należy, że z wyliczeń przedstawionych w rozliczeniu inwestycji „Budynek mieszkalno – usługowo – garażowy w W. ul. (…)” jednoznacznie wynika, że z kwoty kosztów budowy zadania inwestycyjnego, tj. 65.662.062,90 zł wydzielona została m.in. opłata za grunt w wysokości 5.756.520 zł, która została wskazana w operacie szacunkowym sporządzonym na potrzeby aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste – była to zatem rynkowa wartość gruntu (kwotą tą następnie obciążono lokale wg liczby m2 i miejsca postojowe – i tak wyliczone kwoty pobrano od członków grupy jako wpłaty na koszt budowy ich lokali, k. 859).
W ocenie Sądu Okręgowego, brak jakichkolwiek podstaw do pobierania równowartości udziału w prawie do gruntu przypisanego do lokalu od członka, dla którego lokal został wybudowany, a w razie pobrania takiej równowartości spółdzielnia realizująca zadanie inwestycyjne przeznaczone dla członków według zasady przewidzianej w art. 18 u.s.m., czyli „po kosztach”, jest bezpodstawnie wzbogacona. Tym samym ustalony koszt inwestycji (…) w kwocie 65.662.062,90 zł nie obejmuje kosztów rzeczywiście poniesionych – nie istnieje bowiem tytuł do obciążenia inwestycji kwotą 5.756.520 zł, tj. rynkową wartością prawa użytkowania wieczystego. Sąd I instancji podzielił stanowisko powoda, że kwota stanowiąca równowartość użytkowana wieczystego gruntu, która została wliczona do kosztów inwestycji, stanowi świadczenie nienależne w rozumieniu art. 410 § 2 k.c. Nie obowiązuje przy tym zasada wynikająca z art. 411 k.c. dotycząca braku możliwości żądania zwrotu świadczenia, ponieważ spełnienie świadczenia nastąpiło w wykonaniu nieważnej czynności prawnej.
Sąd II instancji w pełni podziela stanowisko, że za podstawę określenia, jaka konkretnie kwota obciąża poszczególnego członka z tytułu realizacji zadania inwestycyjnego, należy przyjmować koszty rzeczywiście poniesione przypadające na dany lokal (art. 18 ust. 1 i 2 u.s.m.). Przeprowadzenie zaś „swoistej waloryzacji” uiszczonej jednorazowej opłaty rocznej w chwili nabycia prawa przez sporządzenie operatu szacunkowego na potrzeby aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste i w konsekwencji wyliczenie rynkowej wartości prawa, które następnie zalicza się do kosztów inwestycji, jest sprzeczna z regulacją art. 18 u.s.m. Podnieść bowiem należy, że umowa o budowę lokalu z członkiem spółdzielni, o której mowa w art. 18 ust. 1 u.s.m., może być ważnie zawarta wyłącznie z poszanowaniem zasady non profit.
Podsumowując, Sąd Apelacyjny podziela stanowisko i argumentację Sądu I instancji, że pozwana dysponując prawem użytkowania wieczystego do gruntu nie była uprawniona do wliczania do kosztów budowy lokali wartości przeznaczonego pod budowę gruntu. Zgodnie bowiem z treścią kilkakrotnie już przywołanego art. 18 ust. 1 u.s.m. z członkiem spółdzielni ubiegającym się o ustanowienie odrębnej własności lokalu spółdzielnia zawiera umowę o budowę lokalu, która określa, m.in. zobowiązanie członka do pokrycia kosztów zadania inwestycyjnego w części przypadającego na jego lokal przez wniesienie wkładu budowlanego określonego w umowie. Wyżej już Sąd Apelacyjny odwołał się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2006 r., I CSK 19/06, w którym został wyrażony pogląd, że nie jest dopuszczalne obciążanie członków opłatami w ramach wkładu budowlanego, które nie są związane bezpośrednio z kosztami danej inwestycji, tj. dowolne rozliczanie przez spółdzielnie kosztów budowy lokalu w oderwaniu od kosztów rzeczywiście poniesionych. Inwestycja przy ul. (…) w W. została zrealizowana na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste (w latach dziewięćdziesiątych), pozwana realizując zadanie inwestycyjne nie poniosła kosztów w wysokości aktualnej wartości prawa użytkowania wieczystego.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, argumentację pozwanej Spółdzielni odwołującej się do złożonej do akt opinii prywatnej (k. 1575-1580, „dokument” nie został podpisany) i wskazanych tam kosztów oraz nakładów związanych z nabyciem i utrzymaniem gruntu, na którym została zrealizowana inwestycja przy ul. (…), a które zdaniem pozwanej nie zostały objęte rozliczeniem inwestycji, Sąd Okręgowy był uprawniony pominąć, już z uwagi na brak procesowej formy, np. zarzutu potrącenia. W tym kontekście słuszną jest także uwaga tego Sądu o dokonanym ostatecznym rozliczeniu inwestycji oraz terminie przedawnienia.
Ponadto należy odwołać się do treść art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze oraz art. 1 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 – 4 u.s.m., które wskazują, że szczególną cechą spółdzielni mieszkaniowej jest ex definitione prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych członków, a wskazanie w art. 1 ust. 6 u.s.m., że spółdzielnia może prowadzić również inną działalność gospodarczą przesądza, iż chodzi o inną działalność, niż wynikająca z podstawowego przedmiotu działania. Prowadzenie działalności gospodarczej jest podstawowym przedmiotem jej działania, celem i racją bytu. Zatem roszczenie o uzupełnienie wkładu budowlanego pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem przez spółdzielnię działalności gospodarczej polegającej na zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków jako wynikającego ze stosunku kontraktowego a nie stosunku członkostwa. Odnosząc się do ratio legis skrócenia przedawnienia odnośnie do tych roszczeń wskazuje się na typowy, masowy, powtarzalny i sprofesjonalizowany ich charakter oraz zasady rozliczania wkładu mieszkaniowego, których analogiczne stosowanie pozwala na ustalenie początku biegu przedawnienia na dzień upływu sześciomiesięcznego terminu (obecnie trzymiesięcznego i roszczenie wygasa) od oddania budynku do użytkowania (art. 10 ust. 3 i art. 18 ust. 4 u.s.m.). Roszczenie spółdzielni mieszkaniowej o zapłatę przez członka spółdzielni wkładu budowlanego jest więc związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – art. 118 k.c. (por. wyrok SN z dn. 26.04.2018 r., IV CSK 386/17). Tym samym formułowanie przez pozwaną Spółdzielnię, po upływie terminu przedawnienia, jakichkolwiek roszczeń dotyczących rozliczenia inwestycji, jest nieskuteczne.
Do braku trafności zarzutu naruszenia art. 98 k.p.c. oraz § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie przez orzeczenie na rzecz pełnomocnika powoda wynagrodzenia w wysokości trzykrotności stawki minimalnej, Sąd II instancji odniósł się w uzasadnieniu postanowienia z dnia 18 grudnia 2019 r., sygn.VI ACz 521/18 oddalającego zażalenie powoda na punkt II wyroku Sądu Okręgowego. Zatem powtarzanie wywodów w powyższym zakresie należy uznać za zbędne.
Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 386 § 1 i § 3 k.p.c. oraz art. 385 k.p.c. Uwzględniając nakład pracy pełnomocnika strony powodowej oraz charakter sprawy zasądzone koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym stanowią stawki minimalnej przewidzianej w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.