Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXV Cywilny w składzie:
Przewodniczący: SSO Anna Błażejczyk (spr.)
Sędziowie: SSO Dorota Kalata; SSO Monika Włodarczyk
po rozpoznaniu 30 stycznia 2018 r. w Warszawie na rozprawie w postępowaniu grupowym sprawy z powództwa Powiatowego Rzecznika Konsumentów w P. przeciwko (…) Bank S.A. w W. o ustalenie ewentualnie o ukształtowanie oraz sprawy z powództwa Powiatowego Rzecznika Konsumentów w P. przeciwko (…) Bank S.A. w W. o ustalenie ewentualnie o ukształtowanie,
postanawia:
przyjąć pozwy do rozpoznania w postępowaniu grupowym.
W pozwach z dnia 14 kwietnia 2014 r. (daty prezentaty), złożonych w postępowaniu grupowym, skierowanych przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w P. działającego jako reprezentant grupy w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: „u.d.p.g.”), przeciwko (…) Bank S.A. w W., wnoszący, powołując się na istnienie w umowach członków grupy, klauzul abuzywnych pozwalających bankowi na dowolność ustalania wysokości spłaty raty kredytu indeksowanego do CHF zgłosił żądania ewentualne i żądał:
ustalenia nieistnienia umownych stosunków prawnych wynikających z umów kredytu udzielonego w PLN, a indeksowanego do waluty obcej, niezawierających określenia kwoty kredytu, do której zwrotu zobowiązany jest kredytobiorca, a mianowicie zawierających klauzulę przeliczenia kwoty kredytu wyrażonej w PLN według kursu kupna, a następnie kursu sprzedaży, waluty obcej ustalanych jednostronnie przez pozwanego bez wiążących odniesień do wskaźników rynkowych, która to klauzula przeliczenia ma następujące brzmienie:
„W dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłaconych środków będzie przeliczana na walutę, do której indeksowany jest kredyt według kursu kupna walut określonego w <<Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych>> -obowiązującego w dniu uruchomienia środków.” – § 2.2 Umowy kredytu hipotecznego (…) Banku (…) S.A. i
„Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w walucie indeksacyjnej – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w <<Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych>> –obowiązującego w dniu uruchomienia środków.” – § 4.2 Umowy kredytu hipotecznego (…) Banku (…) S.A. lub
W dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłaconych środków będzie przeliczana do CHF według kursu kupna walut określonego w Tabeli Kursów – obowiązującego w dniu uruchomienia środków” – § 9.2 umowy kredytu hipotecznego (…) Bank S.A. – (…) (następnie) (…) Bank S.A. oraz (…) i
„Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w <<Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych>> do CHF obowiązującego w dniu spłaty” – § 10.3 umowy kredytu hipotecznego (…) Bank SA – (…) (następnie) (…) Bank S.A. oraz (…) lub
„Uruchomienie kredytu (pożyczki) (…) następuje w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu uruchomionej kwoty w dniu wypłaty na walutę wskazaną w Umowie Kredytu (Umowie Pożyczki) wg kursu kupna danej waluty ustalonego przez Bank w aktualnej Tabeli Kursów” § 11.7 Regulaminu kredytowania hipotecznego (…) Bank S.A. – Oddział (…) i
„Kwota raty spłaty obliczana jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w banku na postawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów z dnia spłaty.” § 12.7 Regulaminu kredytowania hipotecznego (…) Bank S.A. – Oddział (…) lub
„Uruchomienie kredytu następuje w złotych polskich (PLN) przy jednoczesnym przeliczeniu w dniu wypłaty na walutę wskazaną w Części Szczególnej Umowy (IV) zgodnie z kursem kupna dewiz obowiązujących w Banku w dniu uruchomienia (…)” – § 3.11 umowy kredytu hipotecznego (…) Bank S.A. i
„Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej kwoty wyrażonej w walucie EUR po jej przeliczeniu na PLN według kursu sprzedaży walut określonego w <<Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych”>>. – § 4.5. zd. 1 umowy kredytu hipotecznego (…) Bank S.A.
ewentualnie: ustalenie braku związania członków grupy umowami kredytu udzielonymi w PLN, a indeksowanego do waluty obcej, w zakresie klauzuli przeliczenia kwoty kredytu wyrażonej w PLN według kursu kupna, a następnie kursu sprzedaży, waluty obcej, ustalanych jednostronnie przez pozwanego bez wiążących odniesień do wskaźników rynkowych, która to klauzula przeliczenia ma wyżej wskazane brzmienie,
ewentualnie: ustalenie nieważności całych umów kredytu, udzielonego w PLN, a indeksowanego do waluty obcej, w zakresie klauzuli liczenia kwoty kredytu wyrażonej w PLN według kursu kupna, a następnie kursu sprzedaży, waluty obcej, ustalanych jednostronnie przez pozwanego bez wiążących odniesień do wskaźników rynkowych, która to klauzula przeliczenia ma wyżej wskazane brzmienie,
ewentualnie: zmiany ze skutkiem ex tunc umów kredytu, udzielonego w PLN, a indeksowanego do waluty obcej, w zakresie klauzuli przeliczenia kwoty kredytu wyrażonej w PLN według kursu kupna, a następnie kursu sprzedaży, waluty obcej, ustalanych jednostronnie przez pozwanego bez wiążących odniesień do wskaźników rynkowych, która to klauzula liczenia ma wyżej wskazane brzmienie, która to zmiana polega na przyjęciu, że członkowie grupy są zobowiązani do zwrotu kwoty kredytu, określonej w umowie i wypłaconej w PLN, powiększonej o odsetki i inne koszty, liczone od tak określonej kwoty kredytu,
ewentualnie: zmiany ze skutkiem ex nunc umów kredytu, udzielonego w PLN, a indeksowanego do waluty obcej, w zakresie klauzuli przeliczenia kwoty kredytu wyrażonej w PLN według kursu kupna, a następnie kursu sprzedaży, waluty obcej, ustalanych jednostronnie przez pozwanego bez wiążących odniesień do wskaźników rynkowych, która to klauzula przeliczenia ma wyżej wskazane brzmienie, która to zmiana polega na przyjęciu, że kursem wymiany walut, na podstawie którego wyliczana jest równowartość kwoty kredytu w walucie obcej jest kurs kupna NBP z dnia zawarcia umowy; kursem wymiany walut, na podstawie którego wyliczana jest kwota raty kredytu w PLN jest kurs sprzedaży NBP z dnia zawarcia umowy,
ewentualnie: ustalenie zasady odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego za stosowanie w rozliczeniach z członkami grupy wskazanych klauzul umownych, obarczonych dowolnością wierzyciela w ustalaniu zobowiązań dłużnika.
Reprezentant grupy wnosił również o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.
Uzasadniając wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym podawał, że sprawa kwalifikuje się do rozpoznania w postępowaniu grupowym, albowiem:
1) spełniony jest warunek liczebności grupy,
2) sprawa dotyczy ochrony konsumentów, a członkami każdej z grup są osoby, które w latach 2005-2008 zawarły umowę kredytową nominowaną w PLN a indeksowaną do waluty obcej z jednym z poprzedników prawnych pozwanego: (…) Bankiem (…) S.A. w K., (…) Bank S.A. (…) oddział w Ł. i (następnie) (…) Bank S.A. (…) oddział w Ł., (…) Bank S.A. – oddział specjalistyczny (…), (…) Bank S.A. Wskazywał, że ci członkowie grupy, którzy zawarli z pozwanym porozumienia, które wyeliminowały z umów element dowolności wierzyciela w ustalaniu zobowiązań dłużnika przez konkretyzację zasady przeliczeń walutowych kwoty kredytu lub umożliwiające spłatę w walucie obcej, nadal mają interes w ustalaniu zasad spłaty kredytu za okres do dnia podpisania porozumienia do umowy kredytowej,
3) występuje jednorodzajowość roszczeń członków grupy, ponieważ pozwany w stosunku do każdego z członków grupy ma dowolność w ustaleniu wysokości zobowiązania polegającą na ustaleniu przez pozwanego równowartości w walucie obcej kwoty kredytowania określonej w PLN, a następnie na ustaleniu przez pozwanego kwoty spłaty kredytowania w PLN obliczonej od tak ustalonej w walucie obcej równowartości kwoty głównej; ustalenie równowartości kwoty głównej w walucie obcej ma miejsce według kursu kupna ustalanego przez pozwanego, a ustalenie kwoty spłaty ma miejsce według kursu sprzedaży ustalanego też przez pozwanego.
Jako wartość przedmiotu sporu wskazano sumę kwot kredytu każdego z członków grupy na dzień podpisania umowy kredytowej (k. 660-664).
Jedna ze spraw została zarejestrowana pod sygnaturą akt 531/14, druga pod sygnaturą akt 530/14, sprawa XXV C 530/14 została połączona do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą XXV C 531/14 (zarządzenie z dnia 5 lutego 2015 r. k. 1340 akt XXV C 530/14).
Pozwany w odpowiedzi na pozew wnosił o odrzucenie pozwów stojąc na stanowisku, że niedopuszczalne jest rozpoznanie niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym oraz wnosił o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w wysokości przewidzianej prawem. Złożył również wniosek ewentualny o oddalenie powództwa na wypadek rozpoznania go w postępowaniu grupowym. Na uzasadnienie wniosku o odrzucenie pozwów wskazywał, że strona powodowa nie wykazała, że roszczenia członków grupy są oparte na jednakowej podstawie faktycznej bowiem, strona powodowa powołała dowody wyłącznie na okoliczność połączenia (…) Banku (…) S.A., (…) Bank S.A. – (…) Oddział w Ł., (…) Bank S.A. (…), (…) Bank S.A., (…) Bank S.A. i ewentualnie następstwa prawnego (…) Bank co do tych jednostek. Zdaniem pozwanego powód nie przedstawił żadnego dowodu na to, że roszczenia poszczególnych członków grupy są jednego rodzaju i że są oparte na tej samej podstawie faktycznej.
Wskazywał, że stroną pozwaną w niniejszej sprawie jest jeden podmiot, to jednak sporne umowy kredytowe członkowie grupy zawierali z różnymi, odrębnymi bankami. To, że pozwany w wyniku fuzji i połączeń przejął takie podmioty jak: (…) Bank (…) S.A., (…) Bank S.A., (…) Bank S.A. tworząc (…) Bank S.A., nie doprowadziło do ujednolicenia sytuacji faktycznej klientów wymienionych banków, bowiem ci cały czas mają umowy o określonej treści. Zdaniem pozwanego najistotniejsze, z punktu widzenia niniejszej sprawy, nie jest nawet to, że poszczególni członkowie grupy zawierali sporne umowy kredytowe z różnymi podmiotami, posiadającymi odrębną osobowość prawną, ale to, że umowy te zawierane były w oparciu o zupełnie różne wzorce umowne. Wskazywała, że cytowane przez powoda w petitum pozwu zapisy mają ewidentnie różne brzmienie, znajdują się również w różnych dokumentach (odpowiednio w regulaminie oraz bezpośrednio w treści samej umowy), a powód nawet bliżej nie stara się wykazać ich podobieństwa, czy jednolitości. Wskazywał, że w przeciwieństwie do Sądu Konkurencji i Konsumentów orzekającym o abuzywności poszczególnych klauzul i dokonującym ich oceny in abstracto, kontrola dokonywana przez Sąd w ramach niniejszej sprawy będzie miała charakter in concreto. Różnica polegać będzie na tym, że w ramach niniejszego postępowania Sąd obowiązany będzie wziąć pod uwagę całokształt stosunków obligacyjnych łączących powoda z poszczególnymi członkami grupy (wszystkie postanowienia wiążących ich umów, nie tylko dwie klauzule, na które zwraca uwagę strona powodowa). Tymczasem członkowie grupy są stronami całkowicie różnych umów, opartych przynajmniej o cztery różne wzorce umowne. W każdym z banków, z którymi umowy zawarli poszczególni członkowie grupy istniały nieco inne zasady określania bankowych tabel kursów, banki te stosowały również różne wysokości spreadów.
W odniesieniu do części członków grupy nie można uznać, że przy ustalaniu kwoty spłaty kredytu istniało odesłanie do tabeli kursów ustalanej jednostronnie przez bank, bowiem zgodnie z postanowieniem w § 19 Regulaminu Kredytu Hipotecznego w (…) Bank S.A. (Załącznik nr 8 do pozwu) określono w odniesieniu do sposobu ustalania tabeli kursów, że: „Tabela sporządzana jest o godz. 16:00 każdego dnia roboczego i obowiązuje przez cały następny dzień roboczy. Kurs kupna i sprzedaży waluty indeksacyjnej obowiązujący w Banku i ustalany jest na podstawie kursu rynkowego wymiany walut dostępnego w serwisie (…) w momencie sporządzania <<Bankowej tabeli kursów waluty dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych>>.
Ustalenie kursu kupna waluty indeksacyjnej w Banku polega na odjęciu od kursu rynkowego dostępnego w serwisie (…) spreadu walutowego w wysokości 7%. Ustalenie kursu sprzedaży waluty indeksacyjnej w Banku polega na dodaniu do kursu rynkowego dostępnego w serwisie (…) spreadu walutowego w wysokości 6%.”. Zdaniem pozwanego również w umowach zawieranych z (…) Bank S.A. (…) o. w Ł. oraz (…) Bank S.A. (…) o. w Ł. ustalono konkretne zasady przeliczenia CHF na PLN. Dodatkowo pozwany wskazywał, że zawarte przez członków grupy umowy kredytowe opierały się na różnych wzorcach umownych także w innych aspektach, zwłaszcza w sposobie informowania o wysokości spreadu i ryzyku walutowym, co również jego zdaniem przemawia za brakiem tożsamości podstawy faktycznej roszczeń poszczególnych członków grupy.
Pozwany podniósł także brak statusu konsumenta części członków grupy, wskazując, że jak podnosi, T. Pajor w Komentarzu do art. 221 kodeksu cywilnego pod red. M. Pyziak-Szafhickiej, LEX, kryterium najistotniejszym i najbardziej charakterystycznym dla pojęcia konsumenta jest kryterium braku bezpośredniego związku między dokonaną przez dany podmiot czynnością prawną a jego działalnością gospodarczą lub zawodową. W myśl art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej do działalności gospodarczej zalicza się, poza działalnością wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową i wydobywczą, także działalność zawodową, jeśli jest wykonywana zarobkowo oraz w sposób zorganizowany i ciągły. Istnienie bezpośredniego związku między czynnością prawną a działalnością gospodarczą lub zawodową podmiotu dokonującego czynności oznacza, że podmiot ten występuje w istocie w roli przedsiębiorcy, a zatem nie może być jednocześnie uważany za konsumenta. Zdaniem pozwanego zawarty w art. 221 k.c. zwrot: „działalność gospodarcza lub zawodowa” trzeba rozumieć systemowo, w powiązaniu z art. 431 k.c. oraz art. 2 i 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jako wyrażenie oznaczające działalność wykonywaną przez przedsiębiorcę (a więc we własnym imieniu, zarobkowo, w sposób zorganizowany i ciągły). Działalność zawodową, która jest wykonywana zarobkowo w sposób zorganizowany i ciągły należy uznać za rodzaj działalności gospodarczej (M. Szydło, Swoboda działalności gospodarczej, Warszawa 2005, s. 24). Przez część członków grupy kredyt został zaciągnięty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub wykorzystany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, czy to przez samego członka grupy, czy też przez współkredytobiorcę, który nie jest członkiem grupy.
Jako kolejny argument przemawiający za odrzuceniem pozwu wskazywał zawarcie aneksów przez część członków grupy i dla części członków grupy konsekwencja tych aneksów jest nowacja umowy bowiem kredyty części członków grupy nie są umowami kredytu hipotecznego indeksowanego do waluty obcej a umowami kredytu denominowanego, w których została określona kwota kredytu w CHF, część członków grupy zawartymi aneksami wprowadziło możliwość spłaty raty bezpośrednio we frankach szwajcarskich, a część członków grupy zdecydowało się zmienić umowy kredytu hipotecznego poprzez ustalenie zasad obliczania poszczególnych rat kredytowych według kursu NBP tj. według kursu sprzedaży walut ustalonego przez NBP obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień wpływu środków na rachunek spłaty. Tym samym zgłoszone żądania pozwu o ustalenie nieistnienia umowy, ustalenie związania członków grupy umowami kredytu udzielonymi w PLN indeksowanymi do CHF i ustalenie nieważności całych umów oraz zmiany kwestionowanych klauzul umownych na kurs wymiany walut NBP nie dotyczą osób, które podpisały aneksy.
Jako kolejny argument przemawiający za odrzuceniem pozwu wskazywał na brak wszystkich kredytobiorców kwestionowanych umów, podnosząc, że z uwagi na treść zgłoszonego żądania (ustalenie ewentualnie ukształtowanie stosunku prawnego) istnieje współuczestnictwo konieczne (jednolite) współkredytobiorców, a art. 24 u.d.p.g. wyłączył możliwość przekształceń podmiotowych. Tym samym w odniesieniu do osób, będących członkami grupy a jednocześnie jednymi z kilku współkredytobiorców z jednej umowy może być rozważane jedynie jedno zgłoszone roszczenie tj. ustalenie odpowiedzialności odszkodowawczej.
Postanowieniem z 9 marca 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie odrzucił pozwy (k.1453).
Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z 7 września 2015 r. uchylił ww. postanowienie w zakresie rozstrzygnięcia o odrzuceniu pozwów i w tej części przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania (k. 1535). W uzasadnieniu wskazał, że Sąd Okręgowy błędnie uznał, iż niniejsza sprawa nie nadaje się do rozpoznania w postępowaniu grupowym, co skutkowało nieuprawnionym odrzuceniem pozwu (k. 1551). Wskazał, że w sprawie o ochronę konsumentów, gdy okaże się, że jeden lub więcej członków grupy nie jest konsumentem możliwe jest odrzucenie pozwu jedynie co do osób niebędących konsumentami (k. 1556, 1557). Nakazał Sądowi Okręgowemu, przy ponownym rozpoznaniu sprawy rozważenie, czy sposób sformułowania żądania pozwu jest w świetle treści art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c. dostatecznie precyzyjny, jeżeli nie, to zastosowanie środków z art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. oraz ocenę czy wszystkie żądania ewentualne spełniają przesłanki z art. 1 ust. 1 i 2 u.d.p.g. (k. 1557).
Postanowieniem z 24 października 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie, w wykonaniu zaleceń sądu odwoławczego, odrzucił pozwy w zakresie roszczeń A. M. oraz W. S. i D. S. (pkt 1) w pozostałym zakresie przyjął pozwy do rozpoznania w postępowaniu grupowym (pkt 2) (k. 3042).
Sąd Apelacyjny w Warszawie, postanowieniem z 7 marca 2017 r., uchylił ww. postanowienie w zakresie pkt 2 (przyjęcia pozwów do rozpoznania w postępowaniu grupowym) i w tej części przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania (k. 3156). Zdaniem sądu odwoławczego, Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę, zaniechał sprawdzenia precyzyjności sformułowań żądań pozwów, jak również oceny czy wszystkie żądania ewentualne spełniają przesłanki określone w art. 1 ust. 1 i 2 u.d.p.g. (k. 3161).
Zarządzeniem z 8 czerwca 2017 r. pełnomocnik reprezentanta grupy został zobowiązany po sprecyzowania żądania pozwu poprzez wskazanie danych członków grupy. co do których odnosi się konkretne sformułowanie umowne określone w pkt 5 pozwu, wskazanie w pkt 10 żądania pozwu kwoty roszczenia pieniężnego w sposób ujednolicony, w sytuacji ograniczenia roszczeń wraz ze złożeniem zgody więcej niż połowy członków grupy, w terminie tygodniowym, pod rygorem zawieszenia postępowania (k. 3197).
Pełnomocnik reprezentanta grupy w wykonaniu zarządzenia wskazał listy członków grupy, co do których odnosi się konkretne sformułowanie umowne określone w pkt 5 pozwu (k. 3232-3239), wskazał, że określenie wysokości kwot roszczenia pieniężnego zostanie ustalone dopiero po wytoczeniu powództwa o zapłatę (k. 3239). Sąd przyjął wyjaśnienia jako wykonanie zobowiązania.
Sąd zważył co następuje:
Zgodnie z art. 386 § 6 k.p.c., mającego zastosowanie do postępowania zażaleniowego na podstawie art. 397 § 2 k.p.c., ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy.
Sąd odwoławczy wskazał, że Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę zaniechał sprawdzenia precyzyjności sformułowań żądań pozwów, jak również oceny czy wszystkie żądania ewentualne spełniają przesłanki określone w art. 1 ust. 1 i 2 u.d.p.g. (k. 3161). Tymi wskazaniami Sąd Okręgowy, ponownie rozpoznający sprawę, był związany. Wskazać jedynie należy, że sąd odwoławczy nie zawarł wskazań co do tego, jakie sformułowania są, jego zdaniem, nieprecyzyjne lub zawierają braki uniemożliwiające nadanie sprawie dalszego biegu. Sąd Okręgowy, rozpoznając sprawę po postanowieniu Sądu Apelacyjnego z 7 września 2015 r., doszedł do przekonania, że żądania pozwu zostały sformułowane w sposób na tyle precyzyjny, że sąd i strony nie mogą mieć wątpliwości co do tego, jaka jest treść każdego z żądań ewentualnych. Sąd Apelacyjny w swoich wytycznych nie wskazał, które ze złożonych żądań ewentualnych zostało sformułowane w sposób nieprecyzyjny. Wszystkie zgłoszone żądania ewentualne mogą być rozpoznawane w postępowaniu grupowym. Jeśli 10 członków grupy dotyczy żądanie sformułowane jako pierwsze ze zgłoszonych żądań ewentualnych, to sąd w ogóle nie zajmuje się pozostałymi żądaniami ewentualnymi. Należy przyznać rację stronie pozwanej, że powód zgłosił „wszystkich o wszystko”, niemniej nie zmienia to zasad rozstrzygania w sytuacji roszczeń zgłoszonych jako ewentualne. Nie można wydać wyroku zawierającego roszczenia ewentualne co do części członków grupy, a co do pozostałych kolejne roszczenie ewentualne.
Zdaniem sądu, jeśli choć jedno ze zgłoszonych żądań ewentualnych jest dla 10 członków grupy wspólne, to cały pozew nadaje się do rozpoznania w trybie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Będzie to przedmiotem ustaleń na etapie ustalania składu grupy.
Sąd Okręgowy nadal stoi na stanowisku, że mamy jedną osobę po stronie powodowej tj. reprezentanta grupy i w sytuacji, gdy nie wszyscy członkowie grupy mają status konsumenta lub też sytuacja niektórych członków grupy jest odmienna od sytuacji pozostałych członków grupy (mają podpisane aneksy i mają kredyt w frankach szwajcarskich i dokonują jego spłaty we frankach szwajcarskich lub nadal mają kredyt indeksowany, ale spłacają go frankami szwajcarskimi, albo dokonują spłaty według średniego kursu NBP, albo umowy zostały rozwiązane, lub umowy zostały zakończone spłatą, albo ustalenie dotyczy tylko niektórych osób będących stroną umowy kredytowej (inni współkredytobiorcy nie są członkami grupy)) pozew może być albo przyjęty do rozpoznania w postępowaniu grupowym, albo odrzucony. W postępowaniu grupowym pozew traktowany jest jako całość i nie może mieć miejsca sytuacja odrzucenia pozwu co do niektórych członków grupy i jednoczesnego prowadzenia co do innych (M. Rejdak, Jednorodzajowe roszczenia w postępowaniu cywilnym, PPH 2010, nr 8, s. 23). W tym zakresie sąd orzekający nie podziela stanowiska zawartego w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r. (I CSK 533/14). Reprezentant grupy działa w imieniu własnym (art. 4 ust. 3 u.d.p.g.) i tylko jemu przysługuje legitymacja procesowa, tylko on jest powodem. Nie można odrzucić pozwu osób, które nie są powodami. Sąd Apelacyjny w Warszawie, w postanowieniu z 7 września 2015 r., stanął na stanowisku, że pozew może być odrzucony co do członków grupy nie będących konsumentami. Sąd Okręgowy był zmuszony zrealizować to wskazanie i w tym postępowaniu do takiego rozstrzygnięcia doszło.
Status osób aspirujących do udziału w grupie jest określany na etapie postanowienia o ustaleniu składu grupy. W przypadku członków grupy wskazanych w pozwie utrata statusu członka grupy następuje również dopiero na skutek prawomocnego postanowienia o ustaleniu składu grupy i wykluczeniu poszczególnych osób z tego kręgu. Wskazać należy, odnośnie wniosku strony pozwanej o doręczeniu przez sąd listy osób, które przystąpiły do grupy po złożeniu pozwu, na art. 13 ust. 1 u.d.p.g., który wskazuje moment zawisłości sprawy między osobą przystępującą do grupy po złożeniu pozwu a pozwanym. Eliminowanie poszczególnych osób i „przyjęcie” osób, które zostały zgłoszone przez reprezentanta grupy po złożeniu pozwu, ocena skuteczności oświadczeń o odstąpieniu od grupy następuje na etapie postanowienia o ustalaniu składu grupy. Wskazać należy na treść art. 16 ust. 1 u.d.p.g., zgodnie z którym w sprawach o roszczenia pieniężne ciężar udowodnienia przynależności członka do grupy spoczywa na powodzie. W innych sprawach do ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie. Niniejsza sprawa nie jest sprawą o roszczenie pieniężne (o zapłatę). Nawet po wyeliminowaniu wszystkich osób wskazywanych przez stronę pozwaną jako te, których roszczenia nie mogą być rozpoznawane w trybie pozwu grupowego pozostaje 10 osób, co do których strona pozwana nie powzięła żadnych wątpliwości o jednorodzajowości ich roszczeń. Wystarczy, że sytuacja faktyczna 10 osób jest taka sama i sprawa może być przyjęta do rozpoznania w trybie pozwu grupowego. Jednorodzajowość roszczeń, o których mowa w art. 1 ust. 1 u.d.p.g., należy oceniać w świetle jednakowej podstawy faktycznej, są to roszczenia wynikające z jednego typu stosunku prawnego. Z tą samą podstawą faktyczną powództwa mamy do czynienia wtedy, gdy między członkami grupy występuje więź oparta na jedności zdarzenia wywołującego szkodę. W sytuacji niniejszej sprawy mamy do czynienia z konsumentami, którzy zawarli swoje indywidualne umowy z przedsiębiorcą na podstawie wzorca umowy o zbliżonej treści.
Wymogi formalne pozwu w postępowaniu grupowym określa art. 6 u.d.p.g. Zdaniem sądu, w sytuacji niniejszych, połączonych spraw, te wymogi zostały spełnione. Zdaniem sądu, jakakolwiek zmiana żądania pozwu związana z ograniczeniem roszczenia lub częściowym cofnięciem pozwu wymaga zgody więcej niż połowy członków grupy (art. 19 ust. 1 u.d.p.g.), dlatego też ewentualne wezwanie do uzupełnienia braków formalnych pozwu nie może zmierzać do cofnięcia części pozwu lub ograniczenia roszczenia. To powoduje, że tego typu przekształcenia pozwu nie można wymagać w trybie uzupełniania braków formalnych pozwu.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak na wstępie.