Orzeczenie zostało w całości zmienione postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział VI Cywilny z 28 grudnia 2017 r., VI ACz 586/17 poprzez stwierdzenie dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.
Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXV Cywilny w składzie:
Przewodniczący: SSO Anna Pogorzelska
Sędziowie: SSO Krystyna Stawecka, SSR Anna Ogińska – Łagiewka (del.)
po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2016r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa grupowego wytoczonego przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę,
postanowił:
odrzucić pozew w postępowaniu grupowym.
Pozwem w postępowaniu grupowym z dnia 1 czerwca 2015 r. (data prezentaty – k. 2), skierowanym przeciwko pozwanemu (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Powiecie (…) jako reprezentant grupy wniósł o:
zasądzenie od pozwanego zwrotu kwot równych wartości korzyści majątkowych uzyskanych przez pozwanego bez podstawy prawnej kosztem członków grupy, w wykonaniu nieważnych czynności prawnych – nieważnych oświadczeń złożonych przez członków grupy pozwanemu o chęci skorzystania z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej oraz nieważnych umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym,
a w przypadku nieuwzględnienia:
– zasądzenie zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy bez podstawy prawnej,
w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, przewidujące, że w razie rezygnacji przez członka grupy z ubezpieczenia, pozwany wypłaci na jego rzecz jedynie tzw. wartość wykupu, tj. część środków zgromadzonych na jego rachunku oraz o:
– zasądzenie zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy bez podstawy prawnej jako opłata administracyjna, w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;
– zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.
W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż pozwany zawarł z ubezpieczającymi umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Członkowie grupy to osoby fizyczne – konsumenci, którzy przystąpili do umów grupowego ubezpieczenia w oparciu
o wzorce umowne stworzone przez pozwanego.
Jako podstawę nieważności oświadczeń członków grupy o chęci skorzystania z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej, powód podniósł, iż oświadczenia nie zawierają kwoty wskazującej wysokość sumy ubezpieczenia, jak również, że oświadczenia te nie prowadzą do skorzystania przez członka grupy z ochrony ubezpieczeniowej, ponieważ w umowach grupowego ubezpieczenia nie ma takiej ochrony.
W ocenie strony powodowej zachodzi również nieważność umów grupowego ubezpieczenia, bowiem nie było jakiejkolwiek przyczyny i więzi ubezpieczających z członkami grupy, które uzasadniałyby zawarcie przez ubezpieczających z pozwanym umów grupowego ubezpieczenia na rzecz (i rachunek) członków grupy, a ubezpieczający pobierali od pozwanego prowizję od składki, do zapłaty której sami byli zobowiązani w myśl art. 808 § 2 k.c. Nadto, w umowach ubezpieczenia grupowego brak jest: essentialia negotii umowy ubezpieczenia na życie, charakterystyki aktywów wchodzących w skład ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, kryteriów doboru aktywów oraz zasad ich dywersyfikacji, brak zasad wyceny jednostek ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego oraz konkretnego terminu zamiany składek na jednostki tych funduszy. Co więcej, w ocenie powoda umowom grupowego ubezpieczenia nadano formę umów grupowego ubezpieczenia w celu obejścia przepisów prawa o nadzorze finansowym oraz o tworzeniu funduszy inwestycyjnych. Zdaniem powoda postanowienia określające główne świadczenia stron są wieloznaczne, a umowy grupowego ubezpieczenia są sprzeczne z zasadami: ochrony (poszanowania) praw osób trzecich, słuszności kontraktowej, prawa do informacji, lojalności i zaufania.
Ponadto, w ocenie strony powodowej uzasadnione jest także jej roszczenie o zwrot kwot pobranych od członków grupy w związku z rezygnacją z ubezpieczenia przed upływem okresu ubezpieczenia. Każdy z członków grupy zrezygnował z ubezpieczenia przed upływem 180 miesięcy od dnia rozpoczęcia okresu ubezpieczenia. Pozwany ze środków zgromadzonych na rachunku wypłacał każdemu z członków grupy jedynie tzw. wartość wykupu, stanowiącą tylko część środków zgromadzonych na rachunku członków grupy, a pozostałe zgromadzone na rachunkach środki pozwany pobrał stosując niedozwolone postanowienia umowne.
Powód wskazał także, że pozwany pobierał od członków grupy także świadczenie z tytułu opłaty administracyjnej. Postanowienie o opłatach zredagowane było natomiast w sposób niejednoznaczny i dezinformujący konsumenta, w skutek czego w rzeczywistości były one bardzo wysokie (ok. 26,47% lub 27,27%). W ocenie powoda opłata ta była oderwana od faktycznie świadczonej usługi.
Jednocześnie strona powodowa wskazała, że roszczenia objęte pozwem dochodzone są przez 144 osoby i spełnione zostały pozostałe przesłanki rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym. Dochodzone przez powoda roszczenia są bowiem roszczeniami jednego rodzaju, ponieważ każdy
z członków grupy posiada wobec pozwanego roszczenie pieniężne o zapłatę w wykonaniu nieważnych oświadczeń złożonych przez członków grupy pozwanemu o chęci skorzystania
z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej oraz nieważnych umów grupowego ubezpieczenia. Ponadto, każde z roszczeń należy do spraw o ochronę konsumentów. W ocenie strony powodowej, roszczenia każdego z członków grupy oparte są także na takiej samej podstawie faktycznej (pozew – k. 2 i nast.).
W odpowiedzi na pozew, pozwany (…) S.A. w W. wniósł o odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym, a w przypadku prawomocnego rozstrzygnięcia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym wniósł o oddalenie powództwa
w całości.
Pozwany wskazał na niedopuszczalność rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym. Pozwany podniósł, że w sprawie nie występuje tożsamość podstawy faktycznej, bowiem postanowienia, które w ocenie strony powodowej są postanowieniami niedozwolonymi występują w różnych wersjach i zaczerpnięte są z różnych wzorców umownych, z których niektóre wiążą jednych a niektóre innych członków grupy. W tabelach wartości wykupu, w postanowieniach określających opłaty administracyjne czy świadczenia z tytułu śmierci nie ma postanowienia, które byłoby takie same dla wszystkich członków grupy. W ocenie pozwanej, korzyści uzyskane przez poszczególnych członków grupy w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia grupowego również są różne. Ponadto, umowy ubezpieczenia grupowego zawierane były także z różnymi ubezpieczającymi, w różnych subskrypcjach. Zdaniem pozwanej w sprawie niniejszej przeważają zatem okoliczności indywidualne. Pozwana wskazała także, iż wątpliwości wzbudza sposób ujednolicenia roszczeń przez stronę powodową, które w jej ocenie nie zostały ujednolicone przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Co więcej, pozwana podała, że klienci banków często przystępowali do umów ubezpieczenia na życie z (…) w ramach umów pakietowych, często były nimi umowy kredytu na rozwój działalności gospodarczej. Z uwagi na to, że dwudziestu trzech członków grupy prowadzi działalność gospodarczą, w ocenie pozwanej istnieje prawdopodobieństwo, iż zawarli oni przedmiotowe umowy nie w charakterze konsumentów, ale jako osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Ponadto pozwana podważyła zasadność dochodzonych przez stronę powodową roszczeń
i stawianych przez nią zarzutów, uznając je za nieuzasadnione (odpowiedź na pozew – k. 5114
i nast.)
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
Przed merytoryczną oceną powództwa grupowego prowadzone jest postępowanie w przedmiocie dopuszczalności grupowego dochodzenia roszczeń, zatem niniejszym rozstrzygnięciem sąd ustala, czy w odniesieniu do osób stanowiących grupę inicjującą postępowanie zaistniały przesłanki pozwalające na rozpoznanie zgłoszonych przez nie roszczeń w trybie tego postępowania.
Jak wskazał Sąd Najwyższy, dopuszczalność drogi sądowej zależy od okoliczności faktycznych przytoczonych przez powoda jako podstawa roszczenia, a nie jest ona warunkowana wykazaniem istnienia tego roszczenia. Nie jest także uzależniona od zarzutów pozwanego ani zastosowanego przez niego sposobu obrony. Postępowanie przed sądem ma dopiero wykazać, czy twierdzenia zawarte w pozwie znajdują podstawę w przepisach prawa materialnego. Zadaniem Sądu na obecnym etapie postępowania nie jest merytoryczne rozstrzygana zasadność dochodzonego roszczenia. Sąd ocenia jedynie dopuszczalność postępowania grupowego, tj. okoliczności uzasadniające rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1999 r. sygn. II CKN 340/98, Lex nr 36385).
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. nr 7 z 2010 r., poz. 44; dalej jako: „u.d.p.g.”), Sąd na rozprawie rozstrzyga
o dopuszczalności postępowania grupowego i odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym razie Sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym.
W tym miejscu wskazania wymaga także to, że o dopuszczalności rozpoznania danej sprawy
w postępowaniu grupowym decyduje łączne spełnienie przesłanek określonych w art. 1 i art. 2 u.d.p.g.
W myśl art. 1 ust. 1 u.d.p.g. postępowanie grupowe dopuszczalne jest w sprawach, w których grupa co najmniej 10 osób dochodzi roszczeń jednego rodzaju, a dodatkowo opartych na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej.
Odnosząc powyższe do sprawy niniejszej wskazać należy, iż w ocenie Sądu nie budzi wątpliwości spełnienie przez stronę powodową przesłanki dotyczącej liczebności grupy osób, których roszczenia stanowią przedmiot postępowania. Podkreślenia wymaga bowiem to, że pozew w sprawie niniejszej wniesiony został przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…), działającego jako reprezentant grupy składającej się ze 144 osób. Bezsprzecznie wynika z tego zatem, iż wymóg liczebności grupy osób został spełniony.
Zdaniem Sądu roszczenia dochodzone niniejszym pozwem są także roszczeniami jednego rodzaju. Przesłanka jednorodzajowości roszczeń odnosi się bowiem do roszczeń wynikających z jednego typu stosunku prawnego, który w sprawie niniejszej jest tożsamy – stosunek umowny. Nie ulega także wątpliwości to, że każdy członek grupy posiada względem strony pozwanej roszczenie pieniężne o zapłatę zwrotu kwot równych wartości korzyści majątkowych uzyskanych przez pozwanego bez podstawy prawnej kosztem członków grupy, w wykonaniu nieważnych w ocenie powoda czynności prawnych, tj. nieważnych oświadczeń złożonych przez członków grupy pozwanemu o chęci skorzystania z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej oraz nieważnych umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, bądź też roszczenie pieniężne o zapłatę zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (przewidujące, że w razie rezygnacji przez członka grupy z ubezpieczenia, pozwany wypłaci na jego rzecz jedynie tzw. wartość wykupu, tj. część środków zgromadzonych na jego rachunku) oraz o zapłatę zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy jako opłata administracyjna, w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Jednorodzajowość wskazanych powyżej roszczeń zgłoszonych w pozwie nie budzi zatem wątpliwości Sądu.
Niemniej jednak, odnosząc się do pozostałych przesłanek dopuszczalności postępowania grupowego, wskazania wymaga to, że w ocenie Sądu nie zostały one spełnione.
W pierwszej kolejności podkreślić należy, że przez podstawę faktyczną roszczeń dochodzonych w postępowaniu grupowym należy rozumieć zespół faktów, które uzasadniają żądanie powoda w postępowaniu grupowym. Roszczenia mogą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Powinny one wynikać z jednego zdarzenia bądź zdarzeń podobnych do siebie (zob. Małgorzata Sieradzka [w] komentarz do art. 1 upg – System Informacji Prawnej LEX). Ta sama podstawa faktyczna powództwa występuje, gdy ten sam zespół faktów staje się podstawą uprawień i wiąże strony postępowania (M. Jędrzejewska, Współuczestnictwo procesowe Istota – zakres – rodzaje, Warszawa 1975, s. 95). Z kolei z taką samą podstawą faktyczną mamy do czynienia, gdy wystąpi analogiczny zespół faktów w zakresie konkretnego roszczenia (M. Jędrzejewska, Współuczestnictwo procesowe Istota – zakres – rodzaje, Warszawa 1975, s. 212).
Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż nie ulega wątpliwości Sądu to, że w sprawie niniejszej nie występuje „ta sama” podstawa faktyczna roszczeń wszystkich członków grupy. Członkowie ci wywodzą bowiem swoje roszczenia z odrębnych umów ubezpieczenia na życie z (…), zawartych w różnym czasie oraz na podstawie innych wzorców umownych.
W ocenie Sądu w sprawie niniejszej nie występuje również „taka sama” podstawa faktyczna zgłoszonych roszczeń. W tym miejscu wskazania wymaga to, że Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd, iż postępowanie grupowe jest dopuszczalne wówczas, gdy jego przedmiotem jest jedno i to samo postanowienie, które wiąże wszystkich członków grupy. W ocenie Sądu zasadne są twierdzenia strony pozwanej, iż w niniejszej sprawie nie występuje jedna i ta sama klauzula, która byłaby kwestionowana przez powoda a która jednocześnie byłaby wspólna dla wszystkich członków grupy.
Podkreślenia wymaga to, że strona powodowa zakwestionowała w niniejszym postępowaniu łącznie trzydzieści cztery wzorce umowne. Wszystkie te wzorce nie zawierają jednak tożsamego postanowienia, które wiązałoby wszystkich członków postępowania grupowego.
Po pierwsze, w zakwestionowanych przez stronę powodową wzorcach występują odmienne postanowienia zawarte w tabelach wartości wykupu. Podniesienia wymaga przy tym, że strona powodowa co do zasady zakwestionowała postanowienia zawarte w czterech tabelach określających wartość wykupu. Niemniej jednak, zważyć należy, iż każda z tych tabel dla poszczególnych piętnastu lat polisowych przewiduje inną wartość wykupu. Uznać zatem należy, iż każda z tych tabel zawiera de facto po piętnaście postanowień. Faktem jest, że niektóre z tych wzorców zawierają takie same wartości wykupu dla określonych lat polisowych. Niemniej jednak, porównując ze sobą jednocześnie wszystkie wzorce, całościowo dostrzegalne są istotne różnice w wysokości wartości wykupu i to nie tylko dla pierwszego roku polisowego (np. (…), (…) a (…) i (…)), ale także dla kolejnych lat (np. „Symfonia zysków” a (…) czy (…)). Różnice w postanowieniach określających wartość wykupu dla poszczególnych lat polisowych są rozbieżne nawet w przypadku ubezpieczenia o zbieżnych nazwach, ale o odmiennych okresach subskrypcji (np. (…) czy (…)). W ocenie Sądu niewątpliwie wynika z tego, iż we wszystkich zakwestionowanych przez stronę powodową wzorcach umów nie występują tożsame postanowienia w zakresie wysokości wartości wykupu dla poszczególnych lat polisowych. W związku z tym nie są to postanowienia kreujące sytuację wszystkich członków grupy w taki sam sposób. Zważyć przy tym należy także na to, że poszczególni członkowie grupy rezygnowali z ubezpieczenia w różnych latach polisowych, co dodatkowo różnicuje i indywidualizuje ich sytuację.
Ponadto, brak tożsamości występuje również w przypadku klauzul dotyczących opłat administracyjnych. Wysokość tych opłat według poszczególnych wzorców umowy wyliczana była przy zastosowaniu odmiennych wzorców oraz przy uwzględnieniu innej wysokości opłaty za ryzyko (przykładowo – (…) czy (…) a (…) i (…)).
Za wspólne dla wszystkich członków grupy nie można również uznać postanowień dotyczących świadczeń z tytułu śmierci. Na przykład w przypadku planu (…) czy (…) sumę ubezpieczenia
z tytułu śmierci ubezpieczonego stanowi kwota w wysokości 100 zł, a w przypadku (…) czy ”Planu Regularnego Oszczędzania G.”, sumę ubezpieczenia w takim przypadku stanowiła wyższa
z wartości: suma opłaconych składki pierwszej i składek bieżących albo wartość rachunku udziałów.
Wszystko to w ocenie Sądu powoduje, iż sytuacja poszczególnych członków grupy ma charakter zindywidualizowany i chociaż możliwe byłoby uznanie istnienia takiej samej podstawy faktycznej
w stosunku do osób objętych jednym i tym samym wzorcem umownym w danej subskrypcji, to jednak nie jest to możliwe w stosunku do wszystkich zgłoszonych członków grupy w zainicjowanym postępowaniu grupowym, których sytuacja kształtowana jest przez jak już podano – trzydzieści cztery wzorce, które nie zawierają takich samych postanowień. W ocenie Sądu, odmienności
w sformułowaniach klauzul zakwestionowanych przez stronę powodową są na tyle istotne, że nie pozwalają na uznanie tożsamości podstawy faktycznej roszczeń wszystkich członków grupy zgłoszonych w niniejszym postępowaniu.
Co więcej, w ocenie Sądu zważyć należy także na to, że niektórzy członkowie grupy przystępowali do umowy grupowego ubezpieczenia z (…) w związku z zawarciem innej usługi finansowej, co wiązało się z uzyskiwaniem przez nich korzyści w różnym stopniu. Nie ulega zatem wątpliwości, iż dla oceny stopnia naruszenia interesów poszczególnych konsumentów konieczne byłoby uwzględnienie wszystkich korzyści, które dany konsument uzyskał z całego pakietu zawieranych umów i usług, z których korzystał. Nie jest zatem możliwe ujednolicenie korzyści lub strat uzyskanych czy poniesionych przez wszystkich członków grupy w związku z zawarciem przedmiotowych umów ubezpieczenia na życie z (…). Fakt zawierania przez członków grupy przedmiotowych umów grupowego ubezpieczenia na życie z (…) z różnymi ubezpieczającymi (np. (…) S.A., (…) Towarzystwo (…) S.A., (…) sp. z o.o. sp.k.) i w różnych subskrypcjach w ocenie Sądu również ma znaczenie dla uznania braku istnienia takiej samej podstawy faktycznej zgłoszonych w postępowaniu roszczeń.
Zdaniem Sądu zatem, przedmiotem niniejszego postępowania nie są tożsame klauzule umowne, które byłyby wspólne dla wszystkich członków grupy i które w efekcie kształtowałyby ich sytuację w taki sam sposób. Twierdzenia powoda dotyczące ogólnej zbieżności podstawy faktycznej
i w konsekwencji tego identycznego ukształtowania sytuacji wszystkich członków grupy są zatem niezasadne. W związku z tym, w ocenie Sądu przesłanka „takiej samej podstawy faktycznej roszczeń” nie została spełniona.
Co więcej, Sąd podziela stanowisko strony pozwanej, która podniosła, iż rozstrzygnięcie
w przedmiocie roszczeń będących przedmiotem niniejszego postępowania sprowadzałoby się do przeprowadzenia incydentalnej kontroli postanowień wzorców umownych, a kontrola zgodności kwestionowanych postanowień z dobrymi obyczajami i interesem określonego konsumenta wymagałaby uwzględnienia m.in. okoliczności zawarcia umowy ubezpieczenia na życie z (…), które dla każdego z konsumentów były odmienne (np. motywy przystąpienia do umowy, otrzymane przez konsumenta informacje i pouczenia, zrozumienie postanowień wzorca umownego w chwili zawierania umowy itp).
Ponadto, podkreślenia wymaga to, że w myśl art. 1 ust. 2 u.d.p.g., dochodzenie roszczeń
w postępowaniu grupowym możliwe jest wówczas, gdy przedmiotem roszczenia są roszczenia
o ochronę konsumentów lub roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny lub z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych. W tym zakresie zwrócić należy uwagę, iż zgodnie z art. 221 k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Wskazać należy, iż dochodzone w pozwie roszczenia należą do kategorii spraw o ochronę konsumentów, wynikających z instytucji niedozwolonych postanowień umów konsumenckich. Pomimo tego, że zgodnie z twierdzeniami powoda każdy z członków grupy jest osobą fizyczną i zawierając z pozwanym umowy ubezpieczenia każdy z nich działał jako konsument, to na podstawie materiału dowodowego przedstawionego przez stronę pozwaną tj. wydruków z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej RP dotyczące dwudziestu trzech członków grupy, Sąd powziął wątpliwości czy członkowie ci faktycznie zawarli przedmiotowe umowy ubezpieczenia na życie bez jakiegokolwiek związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. Pomimo tego, że ciężar dowodowy w tym zakresie spoczywa na stronie powodowej, która jako potwierdzenie faktu, że wszyscy członkowie grupy działali w charakterze konsumentów przedłożyła jedynie ich oświadczenia o przystąpieniu do grupy, zważyć należy, iż okoliczność ta na danym etapie postępowania nie została jednak jednoznacznie rozstrzygnięta, wobec czego
w ocenie Sądu nie mogła stanowić bezsprzecznej podstawy do odrzucenia pozwu.
W tym miejscu wskazania wymaga także to, że warunek dopuszczalności postępowania grupowego określony został również w art. 2 ust. 1 u.d.p.g., który stanowi, iż postępowanie grupowe
w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Ujednolicenie wysokości roszczeń może nastąpić w podgrupach, liczących co najmniej 2 osoby (art. 2 ust. 2 u.d.p.g.).
W ocenie Sądu sposób ujednolicenia roszczeń członków grup jest nieprawidłowy. Grupę
144 członków powód podzielił bowiem na:
67 podgrup w ramach żądania z punktu I pozwu – według wysokości kwot stanowiących równowartość wzbogacenia pozwanego,
62 podgrupy w ramach żądania z punktu II pozwu – według wysokości kwoty pobranej przez pozwanego w związku z rezygnacją przez członka grupy z ubezpieczenia,
55 podgrup w ramach żądania z punktu III pozwu – według wysokości sumy pobranych opłat administracyjnych.
Zdaniem Sądu, strona powodowa dokonała jednak ww. ujednolicona bez uwzględnienia wspólnych okoliczności sprawy. Sąd podziela przy tym stanowisko strony pozwanej, iż uszczerbek majątkowy doznany przez członków grupy jest okolicznością wspólną dla wszystkich osób w ramach całego postępowania, a nie w ramach konkretnej podgrupy. Podobnie wysokość dochodzonego roszczenia nie może być w ocenie Sądu jedyną podstawą determinującą podział członków na grupy w ramach ujednolicenia roszczeń. Dla utworzenia określonej podgrupy koniecznie jest bowiem istnienie wspólnych okoliczności faktycznych dla wszystkich członków wchodzących w jej skład. Rozmiar roszczenia nie jest natomiast w ocenie Sądu wspólną okolicznością sprawy i jako taki nie może stanowić jedynego kryterium dokonania podziału członków na podgrupy. Ujednolicenie jedynie
w oparciu o wysokość roszczeń uniemożliwiłoby bowiem przeprowadzenie jednego postępowania dowodowego dla rozstrzygnięcia roszczenia tak w ramach całej grupy, jak i w ramach określonych podgrup.
Jednocześnie, Sąd zgodził się ze stroną pozwaną, iż w przypadku roszczenia w przedmiocie żądania zwrotu pobranych składek na skutek uznania zawartych umów za nieważne okolicznością wspólną dla ujednolicenia roszczeń mogłaby być osoba ubezpieczającego, w zakresie żądania zwrotu części środków zgromadzonych na rachunku udziałów za kryterium podziału można by przyjąć procentową stawkę wartości wykupu określoną we wzorcach umowy, którymi byli objęci poszczególni członkowie, a do żądania zwrotu pobranych opłat administracyjnych – stawka opłaty administracyjnej określona we wzorcu umowy. Te okoliczności bowiem, stanowią wspólne okoliczności sprawy dla poszczególnych członków grupy.
W związku z powyższym, w ocenie Sądu strona powodowa dokonała ujednolicenia wysokości roszczenia każdego członka grupy bez uwzględnienia wspólnych okoliczności sprawy, co stanowi warunek dopuszczalności postępowania grupowego w sprawach o roszczenia pieniężne.
Mając na uwadze całokształt przedstawionych powyżej rozważań, Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki dopuszczalności rozpoznania w postępowaniu grupowym. Tym samym, na podstawie art. 10 ust. 1 u.d.p.g., Sąd odrzucił pozew w postępowaniu grupowym.