Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział I Cywilny z dnia 19 października 2016 r.
I C 464/16

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

Sędziowie:                     SSO Rafał Wagner, SSO Jacek Bajak

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2016 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów Miasta S. W. przeciwko Towarzystwu (…) SA. z siedzibą we W. o zapłatę,

postanawia:

I. zarządzić ogłoszenie w dzienniku „(…)” o wszczęciu postępowania grupowego następującej treści:

„Przed Sądem Okręgowym w Warszawie, I Wydział Cywilny, wszczęte zostało postępowanie grupowe w trybie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r., Nr 7, poz. 44) z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Mieście S. w W. przeciwko Towarzystwu (…) S.A. z siedzibą we W. („TU na (…) S.A.”) sygn. akt I C 464/16.

Miejski Rzecznik Konsumentów w Mieście S. W. jako reprezentant grupy wniósł o zasądzenie od pozwanego TU na (…) S.A. zwrotu kwot równych wartości korzyści majątkowych uzyskanych przez TU na (…) S.A. bez podstawy prawnej kosztem członków grupy, w wykonaniu nieważnych czynności prawnych – nieważnych oświadczeń złożonych przez członków grupy pozwanemu o chęci skorzystania z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej oraz nieważnych umów grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym („roszczenie główne”). Jednocześnie, w przypadku oddalenia powództwa na powyższej podstawie, reprezentant grupy wniósł o zasądzenie od pozwanego TU na (…) S.A. zwrotu kwot pobranych od członków grupy bez podstawy prawnej jako opłata likwidacyjna, pobrana w związku z rezygnacją ze stosunku ubezpieczenia, w oparciu o niedozwolone postanowienia umowne. Reprezentant grupy wniósł również o zasądzenie od TU na (…) S.A. zwrotu kwot pobranych od członków grupy bez podstawy prawnej jako opłata administracyjna, zwana również przez pozwanego opłatą za zarządzanie, w oparciu o niedozwolone postanowienia umowne.

Każdy, kto spełnia łącznie następujące warunki:

1. przystąpił jako konsument do umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym zawartej pomiędzy TU na (…) S.A. a ubezpieczającym („Umowa ubezpieczenia grupowego”);

2. wpłacił Składkę Pierwszą i pierwszą Składkę Bieżącą oraz wpłacał kolejne miesięczne Składki Bieżące, a następnie zrezygnował z ubezpieczenia przed upływem Okresu odpowiedzialności i TU na (…) S.A. pobrało Opłatę Likwidacyjną;

3. przystąpił do Umowy ubezpieczenia grupowego na następujących warunkach:

1) w Deklaracji Przystąpienia do Umowy ubezpieczenia grupowego nie wskazano wysokości sumy ubezpieczenia;

2) przystąpienie nastąpiło na podstawie wzorca (dalej: „Wzorzec”), na który składały się: warunki grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z UFK (dalej: „OWU”), tabela opłat i limitów składek (dalej: „Tabela Opłat”) oraz regulamin UFK (dalej: „Regulamin”);

3) wzorzec nie zawierał wykazu oferowanych ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (dalej: „UFK”), charakterystyki aktywów wchodzących w skład UFK, kryteriów doboru aktywów ani zasad ich dywersyfikacji, zasad wyceny jednostek UFK, a także zasad alokacji składek w jednostki UFK, w szczególności w zakresie ich wyceny;

4) wzorzec zawierał postanowienia, zgodnie z którymi:

A. UFK nie istniał w chwili przystąpienia konsumenta do Umowy ubezpieczenia grupowego;

B. okres odpowiedzialności TU na (…) S.A. miał trwać 10 lub 15 lat;

C. opłata Administracyjna (lub Opłata za zarządzanie) wynosiła 0,96%, 1,28% albo 1,92% od Składki Zainwestowanej w skali roku i była pobierana z każdej Składki Bieżącej;

D. Składka Zainwestowana stanowiła kwotę, która zostanie zainwestowana w ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy w ciągu całego Okresu odpowiedzialności;

E. w przypadku dożycia przez ubezpieczonego do końca Okresu odpowiedzialności, świadczenie ubezpieczeniowe stanowiła kwota umorzonych jednostek UFK zgromadzonych na jego rachunku;

F. w przypadku śmierci ubezpieczonego świadczenie ubezpieczeniowe stanowiła kwota umorzonych jednostek UFK zgromadzonych na rachunku konsumenta powiększona o 1% Składki Zainwestowanej albo o 1% Wartości Rachunku w Dacie Umorzenia;

G. wartość początkowa jednostki UFK wynosiła 200,00 złotych;

H. na rzecz TU na (…) S.A zostało zastrzeżone:

  1. prawo do podjęcia decyzji o przedłużeniu Okresu Subskrypcji o okres do dwóch miesięcy,
  2. prawo do podjęcia decyzji o nieobjęciu konsumenta ochroną ubezpieczeniową, jeżeli w Okresie Subskrypcji nie udało się zebrać kwoty potrzebnej do utworzenia ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego,
  3. prawo do podjęcia decyzji o odwołaniu Okresu Subskrypcji do jej ostatniego dnia i do nieobjęcia ochroną ubezpieczeniową konsumenta, który przystąpił do ubezpieczenia,
  4. prawo do podjęcia, w okresie 5 albo 6 dni roboczych po zakończeniu Okresu Subskrypcji a przed rozpoczęciem Okresu odpowiedzialności, decyzji o nieobjęciu ochroną ubezpieczeniową konsumenta, który przystąpił do ubezpieczenia, pomimo wpłaty przez niego Składki Pierwszej i pierwszej Składki Bieżącej,
  5. prawo do zwrotu konsumentowi Składki Pierwszej i pierwszej Składki Bieżącej w kwocie nominalnej – bez odsetek w razie podjęcia przez niego decyzji o nieobjęciu konsumenta ochroną ubezpieczeniową;

I. TU na (…) S.A. miał prawo zlikwidować UFK w dowolnej chwili; z momentem likwidacji UFK stosunek ubezpieczenia wygasał;

J. TU na (…) S.A. miał prawo zmienić strategię inwestycyjną UFK;

K. wypłata z obligacji albo certyfikatów oparta była na indeksie, przy czym nie podano algorytmu, na podstawie którego indeks był wyliczany; indeks mógł zostać zlikwidowany bez wyjaśnienia przyczyny likwidacji; w razie likwidacji indeksu mógł on zostać zastąpiony indeksem zastępczym,

L. Wartości Aktywów Netto Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego stanowi wartość wszystkich Aktywów Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego pomniejszoną o inne zobowiązania wynikające z powszechnie obowiązujących przepisów prawa,

M. Wartości jednostki UFK stanowi iloraz Wartości Aktywów Netto Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego i liczby wszystkich jednostek UFK;

N. Wartość Rachunku stanowi iloczyn bieżącej liczby jednostek UFK, znajdujących się na rachunku ubezpieczonego i aktualnej na dany dzień wartości jednostki UFK;

O. do wyliczenia Świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu zgonu ubezpieczonego konieczna jest znajomość wartości jednostki UFK w dacie zgonu ubezpieczonego albo Wartości Rachunku w tej dacie;

P. wypłata świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu zgonu ubezpieczonego następuje po przedstawieniu dokumentów, których lista nie jest wyczerpująca, a TU na (…) S.A. może odmówić wypłaty świadczenia lub ograniczyć jego wysokość, jeżeli nie otrzyma kompletnej dokumentacji;

Q. w przypadku rezygnacji z ubezpieczenia, umorzenie jednostek (…) następuje w terminie do 30 dni albo do 10 dni roboczych po otrzymaniu przez TU na (…) S.A. oryginału oświadczenia o rezygnacji z ubezpieczenia;

R. w razie rezygnacji z ubezpieczenia w Okresie Subskrypcji albo w Okresie odpowiedzialności, ubezpieczony ma obowiązek doręczyć ubezpieczycielowi oświadczenie o rezygnacji, zaś warunkiem wypłaty środków jest okazanie przez niego dokumentu tożsamości ubezpieczającemu;

S. TU na (…) S.A. ma prawo do pobrania ze środków zgromadzonych na rachunku ubezpieczonego, Opłaty Likwidacyjnej;

T. w razie rezygnacji przez konsumenta z ochrony ubezpieczeniowej przed upływem Okresu odpowiedzialności, TU na (…) S.A. pobierało Opłatę Likwidacyjną, której wysokość była obliczana procentowo w stosunku do wartości środków zgromadzonych na rachunku konsumenta i była uzależniona od roku, w którym konsument zrezygnował z ubezpieczenia. Opłata Likwidacyjna zgodnie z Tabelą Opłat wynosiła od 100% do 1% albo od 80% do 5% wartości rachunku (dla ubezpieczeń z 15-letnim Okresem odpowiedzialności) albo od 100% do 5% wartości rachunku (dla ubezpieczeń z 10-letnim Okresem odpowiedzialności);

4. wzorzec zawierał definicje Składki Zainwestowanej i Składki Bieżącej zapisane w postaci wzorów matematycznych;

5. został objęty ochroną ubezpieczeniową na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym:

  1. klientów (…) S.A. (…) zawartej dnia 12 lipca 2010 r.;
  2. klientów (…) Banku (…) zawartej dnia 30 listopada 2010 r.;
  3. klientów (…) S.A. (…) zawartej dnia 30 listopada 2010 r.;
  4. klientów (…) S.A. (…) zawartej dnia 28 lutego 2011 r.;
  5. klientów HB Doradcy (…) zawartej dnia 31 maja 2011 r.;
  6. klientów TC Doradcy (…) zawartej dnia 28 lutego 2011 r.;
  7. klientów (…) Banku S.A. (…) zawartej dnia 22 kwietnia 2009 r.;
  8. klientów (…) S.A. (…) zawartej dnia 22 kwietnia 2009 r.;
  9. klientów (…) Banku (…) zawartej dnia 24 września 2009 r.;
  10. klientów (…) Banku S.A. (…) zawartej dnia 25 września 2009 r.;
  11. klientów (…) S.A. (…) zawartej dnia 24 września 2009 r.;

może przystąpić do grupy, składając pisemne oświadczenie o przystąpieniu do grupy w nieprzekraczalnym terminie dwóch miesięcy od daty ukazania się tego ogłoszenia i przesyłając je do reprezentanta grupy – Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Mieście S. W., na adres jego pełnomocników radców prawnych A. L. lub D. K., (…) s.c., ul. (…), (…)-(…) W.

Przystąpienie do grupy po upływie powyższego terminu jest niedopuszczalne.

Złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grupy jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na pełnienie funkcji reprezentanta grupy przez Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Mieście S. W. oraz na zasady wynagradzania pełnomocnika.

Prawomocny wyrok ma skutek wobec wszystkich członków grupy, to jest osób, które przed upływem terminu wskazanego w tym ogłoszeniu złożą oświadczenie o przystąpieniu do grupy i zostaną uwzględnione w postanowieniu sądu określającym skład grupy.

Zasady wynagrodzenia pełnomocnika:

  1. Wynagrodzenie pełnomocnika za prowadzenie postępowania składa się z: wynagrodzenia ryczałtowego (dalej: „Opłata Ryczałtowa”) oraz premii za sukces (dalej: „Premia za Sukces”);
  2. Każdy członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi Opłatę Ryczałtową, która zostanie wyliczona od wysokości roszczenia głównego członka grupy i wynosi: 50,00 zł brutto – przy wysokości roszczenia do 500,00 zł; 150,00 zł brutto – przy wysokości roszczenia powyżej 500,00 zł do 1.500,00 zł; 500,00 zł brutto – przy wysokości roszczenia powyżej 1.500,00 zł do 5.000,00 zł; 1.000,00 zł brutto – przy wysokości roszczenia powyżej 5.000,00 zł do 20.000,00 zł; 2.000,00 zł brutto – przy wysokości roszczenia powyżej 20.000,00 zł do 50.000,00 zł; 3.000,00 zł brutto – przy wysokości roszczenia powyżej 50.000,00 zł do 200.000,00 zł; 6.000,00 zł brutto – przy wysokości roszczenia powyżej 200.000,00 zł;
  3. Za prowadzenie sprawy w pierwszej instancji oraz za prowadzenie negocjacji i mediacji członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi 80% Opłaty Ryczałtowej w terminie 7 dni od podpisania umowy o obsługę prawną, zaś za prowadzenie postępowania w drugiej instancji i przed Sądem Najwyższym – 20% Opłaty Ryczałtowej w terminie 7 dni od wezwania przez pełnomocnika;
  4. W przypadku, gdy członek grupy nawiązał więcej niż jeden stosunek ubezpieczenia, z których zrezygnował, podstawą obliczenia Opłaty Ryczałtowej stanowi suma roszczeń członka grupy;
  5. Każdy członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi Premię za Sukces. Premia za Sukces zostanie wyliczona od kwoty zasądzonej na rzecz członka grupy lub kwoty należnej członkowi grupy w wyniku zawartej ugody lub kwoty zwróconej członkowi grupy, w wysokości: 10% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu nie więcej niż 200 członków grupy; 7% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu więcej niż 200 członków grupy i nie więcej niż 700 członków grupy; 5% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu więcej niż 700 członków grupy;
  6. Premia za Sukces będzie płatna w terminie 7 dni od otrzymania przez członka grupy kwoty, o której mowa w pkt 5 powyżej. Jeżeli członek grupy otrzyma tylko część ww. kwoty lub będzie ją otrzymywał częściami, wówczas Premia za Sukces będzie płatna sukcesywnie, w wysokości równej odpowiednio: 10%, 7% lub 5% kwot otrzymanych przez członka grupy;
  7. W przypadku, gdy oboje małżonkowie przystąpili do umów ubezpieczenia grupowego, każde z nich zawiera oddzielną umowę z pełnomocnikiem. Wynagrodzenie pełnomocnika liczone jest od każdego z małżonków osobno. Każdy z małżonków jest samodzielnym członkiem grupy.”;

II. wezwać pełnomocnika reprezentanta grupy – Miejskiego Rzecznika Konsumentów w W. do uiszczenia w dwutygodniowym terminie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 9.000,00 zł (dziewięć tysięcy złotych) tytułem zaliczki na poczet kosztów ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego.