Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie XXV Wydział Cywilny z dnia 7 maja 2019 r.
XXV C 461/18

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Anna Pogorzelska

Sędziowie:                      SSO Krystyna Stawecka

                                         SSR Anna Ogińska-Łągiewka (del.)

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2019 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa grupowego wytoczonego przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., o zapłatę,

postanowił:

1. zmienić punkt drugi (2.) postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie XXV Wydziału Cywilnego z dnia 11 maja 2018 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt XXV C 461/18, w przedmiocie zarządzenia ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego, w ten sposób, że nadać ogłoszeniu o wszczęciu postępowania grupowego następującą treść:

„Przed Sądem Okręgowym w Warszawie, XXV Wydział Cywilny, wszczęte zostało postępowanie grupowe w trybie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. z 2010r., Nr 7, poz. 44) z powództwa Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. ((…) S.A.), toczące się pod sygn. akt XXV C 461/18.

Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Powiecie (…) jako reprezentant grupy wniósł o zasądzenie od pozwanego (…) S.A., zwrotu kwot równych wartości korzyści majątkowych uzyskanych przez (…) S.A. bez podstawy prawnej kosztem członków grupy, w wykonaniu nieważnych czynności prawnych – nieważnych oświadczeń złożonych przez członków grupy pozwanemu o chęci skorzystania z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej oraz nieważnych umów grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym („roszczenie główne”).

Jednocześnie w przypadku oddalenia powództwa na powyższej podstawie, reprezentant grupy wniósł o zasądzenie od pozwanego (…) S.A. zwrotu kwot pobranych od członków grupy bez podstawy prawnej, w oparciu o niedozwolone postanowienia umowne przewidujące, że w razie rezygnacji przez członka grupy z ubezpieczenia, (…) S.A. wypłaci na jego rzecz jedynie tzw. wartość wykupu, tj. część środków zgromadzonych na rachunku członka grupy. Reprezentant grupy wniósł również o zasądzenie od (…) S.A. zwrotu kwot pobranych od członków grupy bez podstawy prawnej jako Opłata administracyjna, w oparciu o niedozwolone postanowienia umowne.

Każdy, kto spełnia łącznie następujące warunki:

1. przystąpił jako konsument do umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym zawartej pomiędzy (…) S.A. lub (…) Towarzystwo (…) S.A. (wcześniejsza nazwa pozwanego) a ubezpieczającym („Umowa ubezpieczenia grupowego”);
2. wpłacił Składkę Pierwszą i pierwszą Składkę Bieżącą oraz wpłacał kolejne miesięczne Składki Bieżące, a następnie zrezygnował z ubezpieczenia przed upływem Okresu ubezpieczenia i (…) S.A. wypłaciło mu tylko tzw. Wartość wykupu, zaś pozostałą część środków zgromadzonych na rachunku pobrało;
3. przystąpił do Umowy ubezpieczenia grupowego na następujących warunkach:

1) w Deklaracji Przystąpienia do Umowy ubezpieczenia grupowego albo Deklaracji zgody („Deklaracja przystąpienia”) nie było sumy ubezpieczenia;

2) przystąpienie nastąpiło na podstawie wzorca („Wzorzec”), na który składały się: warunki grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z UFK, stanowiące wyciąg z Umów grupowego ubezpieczenia („OWU”), tabela opłat i limitów składek („Tabela opłat”) oraz regulamin UFK („Regulamin”);

3) wzorzec nie zawierał wykazu oferowanych ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, charakterystyki aktywów wchodzących w skład UFK, kryteriów doboru aktywów, zasad ich dywersyfikacji ani zasad wyceny jednostek UFK;

4) wzorzec zawierał postanowienia, zgodnie z którymi:

a. UFK nie istniał w chwili przystąpienia konsumenta do Umowy ubezpieczenia grupowego;

b. okres odpowiedzialności (…) S.A. miał trwać 15 lat;

c. Składka Zainwestowana stanowiła kwotę, która miała zostać zainwestowana w ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy w ciągu całego Okresu ubezpieczenia;

d. Opłata administracyjna wynosiła 1,92% albo 3% od Składki Zainwestowanej w skali roku i była pobierana z każdej Składki Bieżącej;

e. w przypadku dożycia przez ubezpieczonego do końca Okresu ubezpieczenia, świadczenie ubezpieczeniowe stanowiła kwota umorzonych jednostek UFK zgromadzonych na jego rachunku;

f. wartość początkowa jednostki UFK wynosiła 250 złotych;

g. na rzecz (…) S.A. zostało zastrzeżone:

• prawo do podjęcia decyzji o przedłużeniu Okresu Subskrypcji nie dłużej niż o jeden miesiąc kalendarzowy,
• prawo do podjęcia decyzji o nieobjęciu konsumenta ochroną ubezpieczeniową, jeżeli w Okresie Subskrypcji nie udało się zebrać kwoty potrzebnej do utworzenia ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego,
• prawo do podjęcia decyzji o odwołaniu Okresu Subskrypcji do jej ostatniego dnia i do nieobjęcia ochroną ubezpieczeniową konsumenta, który przystąpił do ubezpieczenia,
• prawo do podjęcia, w okresie po zakończeniu Okresu Subskrypcji do dnia poprzedzającego datę początku Okresu ubezpieczenia, decyzji o odmowie objęcia ochroną ubezpieczeniową konsumenta, który wyraził wolę przystąpienia do ubezpieczenia, pomimo wpłaty przez niego Składki Pierwszej i pierwszej Składki Bieżącej,
• prawo do zwrotu konsumentowi Składki Pierwszej i pierwszej Składki Bieżącej w kwocie nominalnej – bez odsetek w razie podjęcia przez niego decyzji nieobjęciu konsumenta ochroną ubezpieczeniową,

h. (…) S.A. miał prawo zlikwidować UFK w dowolnej chwili; z momentem likwidacji UFK stosunek ubezpieczenia wygasał,

i. (…) S.A. miał prawo zmienić strategię inwestycyjną (…),

j. wypłata z obligacji oparta była na indeksie, przy czym nie podano algorytmu, na podstawie którego indeks był wyliczany; indeks mógł zostać zlikwidowany bez wyjaśnienia przyczyny likwidacji; w razie likwidacji indeksu mógł on zostać zastąpiony indeksem zastępczym,

k. wartości aktywów netto Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego stanowi wartość wszystkich aktywów Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego pomniejszonych o zobowiązania przewidziane Umową ubezpieczenia oraz inne zobowiązania wynikające z powszechnie obowiązujących przepisów prawa,

l. wartość udziału jednostokowego UFK stanowi iloraz wartości danego Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego i liczby udziałów jednostkowych zgromadzonych w UFK,

m. wartość rachunku udziałów stanowi iloczyn liczby Udziałów jednostkowych znajdujących się na Rachunku udziałów oraz Wartości udziału Jednostkowego w Dniu wyceny,

n. do wyliczenia Świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu śmierci ubezpieczonego konieczna była znajomość Wartości rachunku udziałów w dacie śmierci ubezpieczonego lub Wartości udziału jednostkowego Funduszu w tej dacie oraz liczby Udziałów jednostkowych znajdujących się na rachunku konsumenta na ten dzień,

o. (…) S.A. miał prawo do wypłaty konsumentowi tzw. Wartości wykupu, tj. jedynie części środków zgromadzonych na jego rachunku w razie rezygnacji przez niego z ubezpieczenia przed upływem Okresu ubezpieczenia,

p. w razie rezygnacji przez konsumenta z ubezpieczenia przed upływem Okresu ubezpieczenia, (…) S.A. umarzał Udziały jednostkowe Funduszu zaewidencjonowane na Rachunku udziałów konsumenta i obliczał wartość jego rachunku, po czym ze środków zgromadzonych na Rachunku udziałów konsumenta wypłacał mu jedynie tzw. Wartość wykupu. Pozostałą część środków zgromadzonych na rachunku (…) S.A. zabierał. Wartość wykupu była ustalona przez (…) S.A. w Tabelach Opłat stanowiących załącznik do OWU,

q. wysokość Wartości wykupu była wyliczana procentowo w stosunku do Wartości rachunku udziałów konsumenta i była uzależniona od roku, w którym konsument zrezygnował z ubezpieczenia. Tym samym kwota pobrana przez (…) S.A. z Rachunku udziałów konsumenta stanowiła różnicę pomiędzy Wartością rachunku udziałów konsumenta a Wartością wykupu.

5) wzorzec zawierał wzór matematyczny na wyliczenie miesięcznej wartości opłaty administracyjnej:

albo gdzie:

MOA – miesięczna wartość opłaty administracyjnej,

SZ – Składka Zainwestowana,

OA – wysokość opłaty administracyjnej w skali roku

6) wzorzec zawierał wzór matematyczny na obliczenie Wartości udziału jednostkowego:

gdzie:

WUJT – Wartość udziału jednostkowego na Dzień wyceny (T)

WANT – Wartość aktywów netto Funduszu na Dzień Wyceny (T)

LUJ T-1- liczba wszystkich Udziałów jednostkowych na dzień T-1

4. Przystąpił do ubezpieczenia o nazwie:

a. (…), (…) lub (…) oferowanego przez (…) Bank S.A. na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nr (…) zawartej w dniu 29 lipca 2011 r.;

b. (…) oferowanego przez (…) Bank S.A. na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nr (…) zawartej w dniu 31 stycznia 2012 r.;

c. (…) lub (…) oferowanego prze (…) S.A. na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nr (…) zawartej w dniu 29 lipca 2011 r.;

d. (…) oferowanego przez (…) Bank S.A. na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nr (…) zawartej w dniu 29 lipca 2011 r.;

e. (…) oferowanego przez (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nr (…) zawartej w dniu 29 lipca 2011 r. może przystąpić do grupy, składając pisemne oświadczenie o przystąpieniu do grupy w nieprzekraczalnym terminie dwóch miesięcy od daty ukazania się tego ogłoszenia i przesyłając je do reprezentanta grupy – Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…), na adres jego pełnomocników radców prawnych A. L. lub D. K., (…) s.c., ul. (…),(…)-(…) W.

Przystąpienie do grupy po upływie powyższego terminu jest niedopuszczalne.

Złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grupy jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na pełnienie funkcji reprezentanta grupy przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) oraz na zasady wynagradzania pełnomocnika.

Zasady wynagradzania pełnomocnika kształtują się następująco:

1. Wynagrodzenie pełnomocnika za prowadzenie postępowania składa się z: wynagrodzenia ryczałtowego („Opłata Ryczałtowa”) oraz premii za sukces („Premia za Sukces”).
2. Każdy członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi Opłatę Ryczałtową, która zostanie wyliczona od wysokości roszczenia głównego członka grupy i wynosi:

• przy wysokości roszczenia do 500 zł – 50 zł brutto;
• przy wysokości roszczenia powyżej 500 zł do 1.500 zł -150 zł brutto;
• przy wysokości roszczenia powyżej 1.500 zł do 5.000 zł – 500 zł brutto;
• przy wysokości roszczenia powyżej 5.000 zł do 20.000 zł -1.000 zł brutto;
• przy wysokości roszczenia powyżej 20.000 zł do 50.000 zł – 2.000 zł brutto;
• przy wysokości roszczenia powyżej 50.000 zł do 200.000 zł – 3.000 zł brutto;
• przy wysokości roszczenia powyżej 200.000 zł – 6.000 zł brutto;

3. Za prowadzenie sprawy w pierwszej instancji oraz za prowadzenie negocjacji i mediacji członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi 80% Opłaty Ryczałtowej w terminie 7 dni od podpisania umowy o obsługę prawną, zaś za prowadzenie postępowania w drugiej instancji i przed Sądem Najwyższym – 20% Opłaty Ryczałtowej w terminie 7 dni od wezwania przez pełnomocnika.
4. W przypadku, gdy członek grupy nawiązał więcej niż jeden stosunek ubezpieczenia, nadający się do jednego postępowania grupowego, z których następnie zrezygnował, podstawą obliczenia Opłaty Ryczałtowej stanowi suma roszczeń członka grupy z każdego z ubezpieczenia.
5. Każdy członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi Premię za Sukces. Premia za Sukces zostanie wyliczona od kwoty zasądzonej na rzecz członka grupy lub kwoty należnej członkowi grupy w wyniku zawartej ugody lub kwoty zwróconej członkowi grupy, w wysokości:

• 10% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu nie więcej niż 200 członków grupy,
• 7% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu więcej niż 200 członków grupy i nie więcej niż 700 członków grupy,
• 5% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu więcej niż 700 członków grupy.

6. Przez sukces („Sukces”) rozumie się:

6.1. rozstrzygnięcie prawomocnie kończące postępowanie sądowe, inne niż: (i) wyrok oddalający powództwo w całości, (ii) postanowienie o odrzuceniu pozwu,

6.2. ugodę zawartą w sprawie,

6.3. odzyskanie w wyniku działań Kancelarii całości lub części żądanych kwot,

6.4. Premia za Sukces będzie płatna w terminie 7 dni od otrzymania przez członka grupy kwoty, o której mowa w pkt 5 powyżej. Jeżeli członek grupy otrzyma tylko część ww. kwoty lub będzie ją otrzymywał częściami, wówczas Premia za Sukces będzie płatna sukcesywnie, w wysokości równej odpowiednio: 10%, 7% lub 5% kwot otrzymanych przez członka grupy.

6.5. Wynagrodzenie pełnomocnika, tj. Opłatę Ryczałtową i Premię za Sukces należy wpłacać przelewem na rachunek bankowy pełnomocnika o numerze (…). Faktura VAT zostanie wystawiona i wysłana członkowi grupy w formie elektronicznej.

6.6. Wynagrodzenie obejmuje również wynagrodzenie pełnomocnika z tytułu świadczenia pomocy prawnej za prowadzenie postępowania egzekucyjnego.

6.7. W przypadku, gdy oboje małżonkowie przystąpili do umów ubezpieczenia grupowego, każde z nich zawiera oddzielną umowę z pełnomocnikiem. Wynagrodzenie pełnomocnika liczone jest od każdego z małżonków osobno. Każdy z małżonków jest samodzielnym członkiem grupy.

Prawomocny wyrok ma skutek wobec wszystkich członków grupy, to jest osób, które przed upływem terminu wskazanego w tym ogłoszeniu złożą oświadczenie o przystąpieniu do grupy i zostaną uwzględnione w postanowieniu sądu określającym skład grupy.”.