Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: SSO Eliza Kurkowska (spr.)
Sędziowie: SSO Katarzyna Waseńczuk, SSO Sylwia Urbańska
po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2022 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa (…) sp. z o.o. spółki komandytowej z siedzibą w W., jako reprezentanta grupy w skład której wchodzą:
W., O. B., J. B., J. Z., (…) spółka jawna z siedzibą w P., M. M., A. K., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., Ł. G., B. G., D. T., M. C., H. K., M. N., M. O., W. W., M. R., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., Z. K., (…) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą we W., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., (…) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w P.
przeciwko Skarbowi Państwa – reprezentowanemu przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów, Ministra Zdrowia i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o ustalenie,
postanawia:
(…) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w W., działając jako reprezentant grupy w skład której wchodzą: D. W., O. B., J. B., J. Z., (…) spółka jawna z siedzibą w P., M. M., A. K., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., Ł. G., B. G., D. T., M. C., H. K., M. N., M. O., W. W., M. R., (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: „u.d.p.g.”) wniosła o ustalenie, że pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów, Ministra Zdrowia i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji są względem członków grupy zobowiązani solidarnie do zapłaty odszkodowania tytułem naprawienia szkody obejmującej straty, które ponieśli oraz korzyści, które mogliby osiągnąć, gdyby im szkody nie wyrządzono, wyrządzonej przez:
I. niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na wydaniu aktów normatywnych w postaci:
1. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r., poz. 433), zmienionego następnie:
2. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 491), zmienionego następnie:
3. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 566), zmienionego następnie:
4. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 658), zmienionego następnie:
5. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 697), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 750);
6. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 792), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 maja 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 820);
7. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 878), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 maja 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 904);
8. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 964), zmienionego następnie:
9. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1066), zmienionego następnie:
10. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r. poz. 1356), zmienionego następnie:
11. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 1758), zmienionego następnie:
12. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 listopada 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 2091);
13. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r. poz. 2132);
II. niezgodne z prawem zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej polegające na:
1. niewydaniu przez Radę Ministrów aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, tj. rozporządzenia Rady Ministrów wprowadzającego, w związku z epidemią COVID-19, stan nadzwyczajny – stan klęski żywiołowej, o którym mowa w art. 228 ust. 1 i 2 i art. 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.,
2. zaniechaniu przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji inicjatywy opracowania polityki Rządu dotyczącej wprowadzenia, w związku z epidemią COVID-19, stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej i zaniechaniu przedłożenia projektu aktu normatywnego na posiedzenie Rady Ministrów dotyczącego wprowadzenia stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej, o którym mowa w art. 228 ust. 1 i 2 i art. 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
Reprezentant grupy wniósł o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym.
W uzasadnieniu pozwu powód jako reprezentant grupy 20 przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek i innych obiektów, w których udostępnia się miejsca do tańczenia, podniósł, że w dniu 2 marca 2020 r. Sejm RP uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. W dniu 13 marca 2020 r. Minister Zdrowia w drodze specjalnego rozporządzenia ogłosił na obszarze RP stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami SARS-COV-2. W rozporządzeniu tym Minister Zdrowia m.in. wprowadził całkowity zakaz prowadzenia niektórych rodzajów działalności, w tym m.in. związanej ze sportem, rozrywkowej i rekreacyjnej (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w dziale 93.0), w tym polegającej na prowadzeniu klubów i dyskotek, a co do niektórych rodzajów działalności istotne i daleko idące ograniczenia, jak w przypadku usług gastronomicznych.
Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. Sejm dokonał nowelizacji ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej: „u.z.z.z.c.z.l.”) poprzez dodanie do niej nowego art. 46a i 46b, które wprowadzały dla Rady Ministrów uprawnienie do wydania w czasie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego specjalnego rozporządzenia, w którym Rada Ministrów może wprowadzić środki – ograniczenia i zakazy – o analogicznym zakresie i charakterze, jakich wprowadzenie przewiduje w stanie klęski żywiołowej ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej.
Zdaniem powoda ustawodawca wyposażył Radę Ministrów w kompetencję do wprowadzania ograniczeń, jednakże bez dostatecznego zakotwiczenia tej kompetencji w samej u.z.z.z.c.z.l. Funkcją rozporządzenia jest konkretyzacja ustawy i jest ono z nią ściśle związane poprzez odpowiednią delegację. Modyfikacja czy uzupełnianie ustawy w drodze rozporządzenia jest niedopuszczalne, a taki charakter w istocie miały rozporządzenia wydane później na podstawie art. 46a i 46b u.z.z.z.c.z.l. Podał, że w przepisach art. 46a i 46b u.z.z.z.c.z.l. nie wprowadzono w wymagany i dopuszczalny prawem sposób ograniczeń w zakresie korzystania z praw lub wolności jednostki poprzez przyjęcie stosownych, merytorycznych rozwiązań ustawowych przewidujących takie ograniczenia wraz z możliwością doprecyzowania jedynie zagadnień technicznych na poziomie rozporządzenia. Wskazał, że podane przez niego akty prawne wprowadziły ograniczenia polegające na całkowitym zakazie prowadzenia działalności, w tym m.in.
W przypadku grupy przedsiębiorców prowadzących kluby nocne, muzyczne, dyskoteki i inne obiekty polegające na udostępnianiu miejsca do tańczenia, sytuacja tej grupy przedsiębiorców pozostaje niezmienna od 13 marca 2020 r. Przedsiębiorcy ci, jako jedyna grupa, są objęci stałym i bezwzględnym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej.
Podał, że wszystkie wymienione wyżej regulacje wprowadzały rozwiązania daleko wykraczające poza zwykłe środki konstytucyjne, zmieniły zasady działania organów władzy i w ekstremalny sposób ograniczyły podstawowe wolności i prawa człowieka, tj. w sposób naruszający istotę praw i wolności, w tym w szczególności zasadę wolności gospodarczej wyrażoną w art. 20 Konstytucji RP. Zgodnie z art. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Z kolei art. 8 powyższej ustawy wskazuje, że przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa. Przedsiębiorca może być obowiązany do określonego zachowania tylko na podstawie przepisów prawa. Są to jedne z podstawowych zasad obejmujących nie tylko prawo przedsiębiorców, ale także cały system prawa powszechnie obowiązującego w Polsce i nawiązujące w swojej treści do wyrażonej w Konstytucji zasady społecznej gospodarki rynkowej, której jednym z filarów jest wolność działalności gospodarczej (art. 20 Konstytucji RP). Strona powodowa podkreśliła też, że ograniczenia praw i wolności na gruncie art. 22 Konstytucji powinny być wprowadzane w drodze ustawy. Wadą omawianych rozporządzeń, rodzącą samodzielną podstawę do uznania ich za bezprawne, jest niezachowanie formy ustawy dla wprowadzanych ograniczeń, a w wielu wypadkach wręcz całkowitych zakazów, dla konstytucyjnych praw i wolności. Zdaniem reprezentanta grupy bezprawności nie uchyla fakt wprowadzenia do u.z.z.z.c.z.l. specjalnej regulacji w art. 46a i 46b, na podstawie których Rada Ministrów wydała przedmiotowe rozporządzenia. Niedopuszczalne jest przyjmowanie w ustawie uregulowań blankietowych, pozostawiających organom władzy wykonawczej swobodę normowania ostatecznego kształtu owych ograniczeń, a w szczególności wyznaczania zakresu tych ograniczeń. Wskazał, że dopiero w rozporządzeniach określono podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności i to dopiero rozporządzenia wyznaczały kompletny zarys wprowadzanych zakazów i ograniczeń. Rada Ministrów nie posiada szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie upoważniającego ją do wydawania aktów normatywnych zawierających tak daleko idące i szczegółowe ograniczenia i zakazy, jakie wprowadzono w omawianych rozporządzeniach.
Przywołując orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego reprezentant grupy wskazał, że w drodze rozporządzeń wydawanych na podstawie upoważnienia mogą być regulowane jedynie kwestie techniczne i wykonawcze dla ustawowych zakazów i ograniczeń praw oraz wolności konstytucyjnych, a regulacja ta musi być kompletna i precyzyjna. Rada Ministrów nie mogła wydać na ich podstawie rozporządzeń o takiej treści i zakresie, jak faktycznie wydawała począwszy od 31 marca 2020 r. Wskazał, że w upoważnieniu zawartym w art. 46b pkt 2-12 u.z.z.z.c.z.l. nie sposób ustalić wytycznych dla zagadnień przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu. Zdaniem reprezentanta grupy przepis art. 92 ust. 1 Konstytucji RP naruszają rozporządzenia Ministra Zdrowia i Rady Ministrów, gdyż:
Podniósł, że Rada Ministrów, wydając rozporządzenia, faktycznie korzystała z kompetencji prawodawczych, które nie służyły wykonaniu ustawy, lecz jej uzupełnieniu o treści, których brak było w u.z.z.z.c.z.l. Podejmowała zatem w tym zakresie samoistną działalność prawotwórczą, zastępując ustawodawcę, do czego nie jest uprawniona. W konsekwencji materia stanowiąca wyłącznie materię ustawową została uregulowana na poziomie rozporządzeń Ministra Zdrowia, Rady Ministrów, co stanowi rażące naruszenie art. 2, art. 7, art. 22. art. 31 ust. 3, art. 41 ust. 1, art. 52 ust. 1, art. 57, art. 70 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Wszystkie rozporządzenia wydane przez ww. podmioty począwszy od 13 marca 2020 r., regulujące zasady życia społecznego i gospodarczego w czasie epidemii, są już tylko z tego powodu bezprawne, niezależnie od ich szczegółowej treści w poszczególnych okresach i wprowadzanych zakazów i ograniczeń. Ponadto wprowadzany kolejnymi rozporządzeniami bezwzględny zakaz wykonywania określonych w nich rodzajów działalność gospodarczej, w tym w szczególności polegających na prowadzeniu dyskotek i klubów nocnych oraz innych udostępniających miejsca do tańczenia wkracza w istotę wolności działalności gospodarczej określonej w art. 22 Konstytucji RP. Co więcej, żaden z przepisów art. 46 ust. 4 i art. 46b u.z.z.z.c.z.l. nie zawierał umocowania do wprowadzania w rozporządzeniu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Podkreślił też, że ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej nie może przybierać form zakazu, gdyż art. 22 Konstytucji RP zezwala tylko na ograniczenie wolności działalności gospodarczej. Dodatkowo, upoważnienie ustawowe wymaga, aby wprowadzone ograniczenie było „czasowe”, a kryterium tego nie spełnia używane w rozporządzeniach sformułowanie „do odwołania”. Zakaz prowadzenia branż klubów i dyskotek z pewnością nie jest czasowy lecz permanentny.
W ocenie reprezentanta grupy zakazy i ograniczenia wprowadzone rozporządzeniami Ministra Zdrowia i Rady Ministrów naruszają podstawowe zasady legislacyjne, zostały wprowadzone w sposób bezprawny, tj. naruszający istotę praw i wolności konstytucyjnych, co w konsekwencji rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa za bezprawne działania władzy publicznej wywołujące szkodę wśród przedsiębiorców. Zastosowanie środków przekraczających zwykłe środki konstytucyjne jest bowiem możliwe wyłącznie w przypadku wprowadzenia odpowiedniego stanu nadzwyczajnego: stanu wojennego, stanu wyjątkowego lub stanu klęski żywiołowej, co wynika z art. 228 ust. 1 Konstytucji RP, który to stan nie został formalnie wprowadzony. Strona powodowa podała, że nie kwestionuje faktu wystąpienia na obszarze całego kraju choroby zakaźnej wymagającej wprowadzenia odpowiednich regulacji o szczególnym charakterze. Jej zdaniem jednak powyższa sytuacja nie upoważnia organów władzy do wydawania aktów normatywnych naruszających Konstytucję RP. Reprezentant grupy podniósł, że Minister Zdrowia oraz Rada Ministrów wydali rozporządzenia nie tylko niezgodne z Konstytucją, ale także ze zmienioną u.z.z.z.c.z.l., która umożliwiała jedynie wprowadzenie czasowego ograniczenia określonych zakresów działalności przedsiębiorców, a nie do ich całkowitego zakazania, jak wskazano wprost w rozporządzaniach lub do czego sprowadzały się wprowadzane ograniczenia. Wskazał, że o ile konieczność zwalczania epidemii mieści się w kategorii ważnego interesu publicznego, uzasadniającego w drodze ustawy ograniczenie wolności działalności gospodarczej, o tyle ważny interes publiczny nie może uzasadniać bezprawnego działania władzy.
Reprezentant grupy zaznaczył, że bezpośrednim powodem wystąpienia z niniejszym pozwem jest okoliczność podejmowania przez organy władzy nieadekwatnych i nieodpowiednich środków naruszających konstytucyjne normy. Wskazał, że gdyby organy wprowadzające tak daleko idące środki ograniczające czy wręcz dotykające istoty wolności gospodarczej wprowadziły jednocześnie odpowiednie środki zapobiegawcze i rekompensujące straty, konieczność wystąpienia z niniejszym pozwem by nie zachodziła. Jeśli już organy sięgnęły po takie środki, powinny one być powiązane z adekwatną pomocą dla poszkodowanych, a takiego kryterium nie spełnia zwolnienie z obowiązku zapłaty składek ZUS ani świadczenie postojowe, czy pożyczka w wysokości 5.000 zł, bądź odroczenie płatności zaliczek na podatek dochodowy dla pracowników.
W ocenie strony powodowej przesądzenie odpowiedzialności Skarbu Państwa za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej, polegające na wydaniu niezgodnych z prawem rozporządzeń, nie jest uzależnione od wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku stwierdzającego niezgodność rozporządzeń Ministra Zdrowia i Rady Ministrów z Konstytucją i/lub ustawami. Powyższe wynika przede wszystkim z braku kompetencji Trybunału Konstytucyjnego do badania zgodności z Konstytucją przedmiotowych rozporządzeń, a także z faktu, że kontrolę taką mogą – a w tym stanie faktycznym i prawnym powinny – przeprowadzić sądy cywilne sprawując tzw. rozproszoną kontrolę konstytucyjną. Uprawnienie sądów do jej sprawowania wynika z art. 8, art. 178 ust. 1 i art. 193 Konstytucji. Przepis art. 4171 § 1 k.c. wskazuje, że niezgodność aktu z Konstytucją powinna być stwierdzona we właściwym postępowaniu. Przepis nie uzależnia zatem wprost żądania naprawienia szkody po uprzednim stwierdzeniu niezgodności aktu z prawem przez Trybunał Konstytucyjny.
Uzasadniając odpowiedzialność Skarbu Państwa za niezgodne z prawem zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej reprezentant grupy wskazał, że wystąpienie wszystkich przesłanek uzasadniających wprowadzenie stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej oraz analiza poszczególnych działań organów i regulacji wprowadzanych w związku z koronawirusem wskazuje, że z dniem 31 marca 2020 r. Rada Ministrów ogłosiła na terenie całego kraju de facto stan klęski żywiołowej w formie stanu epidemii. Zaniechała jednak przy tym wydania odpowiedniego aktu prawnego, który wprost taki stan by wprowadzał. Wprowadzony rozporządzeniami stan zagrożenia epidemiologicznego czy stan epidemii nie jest wymieniony w konstytucyjnym katalogu stanów nadzwyczajnych, upoważniającym do zastosowania środków, jakie organy władzy faktycznie wprowadziły. W demokratycznym państwie działania organów władzy publicznej powinny mieć podstawę prawną, także w sytuacji szczególnego zagrożenia. W konstytucyjnym porządku prawnym nie może i nie powinien mieć miejsca nieformalny stan nadzwyczajny. Skoro organy państwa zdecydowały się na wprowadzenie środków wykraczających poza zakres zwykłych środków konstytucyjnych z uwagi na występujące szczególne zagrożenie tj. chorobę zakaźną zagrażającą życiu i zdrowiu w wielkich rozmiarach, wypełniające definicję klęski żywiołowej (art. 278 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej), to po stronie Rady Ministrów powstał prawny obowiązek wydania rozporządzenia i wprowadzenia stanu nadzwyczajnego. Zdaniem strony powodowej z dniem 20 czerwca 2020 r. (tj. z dniem wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 19 czerwca 2020 r., którym uchylono rozporządzenie Rady Ministrów z 29 maja 2020 r.) zniesiono nieformalnie wprowadzony stan nadzwyczajny, bowiem zniesiono najdalej idące zakazy, ograniczenia i nakazy. Stan nadzwyczajny został ponownie wprowadzony z dniem 24 października 2020 r., tj. z dniem wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 23 października 2020 r., wprowadzającego najdalej idące zakazy i ograniczenia w życiu społecznym i gospodarczym, wypełniające wszelkie podstawy do wprowadzenia stanu nadzwyczajnego. Stan ten trwa do dnia wniesienia pozwu.
Reprezentant grupy zaznaczył, że na Radzie Ministrów spoczywał uzasadniony obowiązek wprowadzenia stanu nadzwyczajnego, wynikający z prerogatyw – zadań i obowiązków Rady Ministrów. Wskazał, że konstytucyjnym obowiązkiem Rady Ministrów jest zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz porządku publicznego (art. 146 ust. 4 pkt 7 Konstytucji RP). Obowiązkiem ministra kierującego działem administracji publicznej jest przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych i innym podobnym zdarzeniom zagrażającym bezpieczeństwu powszechnemu oraz usuwanie skutków klęsk żywiołowych i innych podobnych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu powszechnemu (art. 6 ust. 1 pkt 4b i 4c ustawy z 4 września 1997 r. o działaniach administracji rządowej). Obowiązkiem ministra kierującego działem spraw wewnętrznych jest zarządzanie kryzysowe (art. 29 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy). Członek Rady Ministrów jest obowiązany w zakresie swojego działania do inicjowania i opracowywania polityki Rządu, a także przekładania inicjatyw, projektów, założeń projektów ustaw i projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów (art. 7 ust. 2 ustawy z 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów). Wskazał, że organy administracji publicznej są zobowiązane, a nie tylko uprawnione, do wykonywania powierzonych im zadań i obowiązków. Z punktu widzenia organu administracji kompetencja jest obowiązkiem.
Podał, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rada Ministrów w sposób świadomy, motywowany uniknięciem odpowiedzialności finansowej, zrezygnowali z formalnego i pozostającego w zgodzie z art. 232 Konstytucji RP wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Brak wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia, w którym formalnie i oficjalnie wprowadzono by stan nadzwyczajny, określono jego rodzaj, obszar obowiązywania i czas trwania stanowiło zaniechanie, o którym mowa w art. 4171 § 4 k.c., rodzącym odpowiedzialność finansową po stronie Skarbu Państwa. Strona powodowa wskazała, że wprowadzając stan nadzwyczajny, ograniczający prawa i wolności, osoby poszkodowane mogłyby dochodzić wyrównania części strat. Ustawa z 22 listopada 2002 r. o wyrównaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela przyznaje prawo do dochodzenia odszkodowania adekwatnego do wysokości poniesionej szkody każdemu, kto poniósł szkodę na skutek wprowadzonych zakazów i ograniczeń, a nie wybranym podmiotom, jak zakłada regulamin PFR ubiegania się o udział w programie rządowym „tarcza finansowa polskiego funduszu rozwoju małych i średnich firm”.
Wskazano jednocześnie, że szkodę grupy przedsiębiorców występujących z niniejszym pozwem stanowi szkoda w ich majątku, powstała wskutek nakazów, zakazów i ograniczeń wprowadzonych rozporządzeniami Ministra Zdrowia z 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemiologicznego, rozporządzenia z 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, rozporządzenia Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. i późniejszych rozporządzeń w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Szkoda powstała również na skutek zaniechania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji polegającego na niepodjęciu czynności zmierzających do wprowadzenia przez Radę Ministrów na terenie Rzeczpospolitej stanu klęski żywiołowej oraz na skutek zaniechania Rady Ministrów polegającego na niewydaniu przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej. Zaniechanie to wywołało po stronie przedsiębiorców szkodę, polegającą na nieuzyskaniu odszkodowań za szkody poniesione w związku z ograniczeniami i zakazami, które wprowadza się w stanie klęski żywiołowej, a które odpowiadają tym ograniczeniom i zakazom wprowadzonym przez Radę Ministrów poza stanem klęski żywiołowej. Podał, że szkoda obejmuje straty, które ponieśli członkowie grupy oraz korzyści, które mogliby osiągnąć w okresie od 13 marca 2020 r. do 27 grudnia 2020 r. Wskazał też, że pomiędzy niezgodnym z prawem zaniechaniem a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowo – skutkowy.
Reprezentant grupy podał, że spełnione zostały warunki do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym. Powództwo wytoczyła bowiem przez grupa o odpowiedniej liczbie członków. Ich roszczenia mają charakter jednorodny, gdyż wszyscy członkowie grupy żądają ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za te same zdarzenia, które w ich ocenie są źródłem poniesionej przez każdego z nich szkody, i wszyscy członkowie grupy zachowują przeciwko Skarbowi Państwa roszczenie majątkowe – roszczenie pieniężne, tj. roszczenie o zapłatę odszkodowania. Roszczenia powodów są oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej, gdyż:
– wszyscy członkowie grupy domagają się ustalenia, że Skarb Państwa jest zobowiązany do naprawienia członkom grupy wyrządzonej im szkody wynikającej z niezgodnego z prawem działania przy wykonywaniu władzy publicznej oraz z niezgodnego z prawem zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej,
– żądanie wszystkich członków grupy odnosi się do zachowań stationes fisci Skarbu Państwa, które dopuściły się w związku i w czasie epidemii COVID-19,
– roszczenia wszystkich członków grupy powstały w związku z dokładnie tymi samymi okolicznościami, tj. wydaniem tych samych aktów normatywnych i tymi samymi zaniechaniami ze sfery władztwa publicznego,
– wszyscy członkowie grupy byli objęci nakazami, zakazami i ograniczeniami wprowadzonymi rozporządzeniami Ministra Zdrowia i Rady Ministrów – zakazy, nakazy i ograniczenia miały charakter powszechny. Rozporządzenia swoim zakresem obejmowały lub dotykały wszystkich osób przebywających na terenie RP, a także przedsiębiorców mających siedzibę w RP (przepisy nie zawierały żadnych wyłączeń podmiotowych). Wszyscy członkowie grupy są zaś przedsiębiorcami posiadającymi siedzibę w Polsce i są wpisani do właściwego polskiego rejestru przedsiębiorców lub ewidencji i na terenie Polski prowadzą działalność gospodarczą,
– roszczenia członków grupy dotyczą szkód wyrządzonych przez stationes fisci Skarbu Państwa w tym samym okresie, tj. od dnia 13 marca 2020 r. do dnia 20 grudnia 2020 r. ,
– wszystkich członków grupy łączy fakt, że każdy z nich prowadzi działalność gospodarczą o analogicznym charakterze – prowadzi klub nocny, muzyczny, dyskotekę lub innego rodzaju obiekty, w których udostępnia się miejsce do tańczenia,
– zakazem prowadzenia działalności gospodarczej był objęty każdy członek grupy, wskutek czego każdy członek grupy poniósł szkodę,
– wszyscy członkowie grupy zostali dotknięci skutkami zaniechania, a mianowicie nie podjęcia wymaganych prawem działań z zakresu formalnego wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Żaden z członków grupy nie uzyskał odszkodowania w trybie ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela, pomimo poniesienia szkody z tytułu wprowadzenia zakazów, nakazów i ograniczeń charakterystycznych dla stanów nadzwyczajnych,
– stationes fisci Skarbu Państwa postąpiły bezprawnie w stosunku do każdego z członków grupy reprezentowanej przez powoda w taki sam sposób – bezprawność względem każdego członka grupy polegała na tym, że stationes fisci Skarbu Państwa wprowadziły zakazy prowadzenia przez nich działalności gospodarczej, a ponadto zaniechały podjęcia działań mających na celu wprowadzenie stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej (pozew w postępowaniu grupowym, k. 3-147).
W piśmie złożonym w dniu 23 marca 2021 r. reprezentant grupy poinformował o rozszerzeniu składu grupy, do której przystąpili: Z. K., (…) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą we W., (…) sp. z o.o. z siedzibą w L., (…) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w P. (pismo k. 778-779).
Pozwany Skarb Państwa w odpowiedzi na pozew wniósł o odrzucenie pozwu, podnosząc, że członków grupy, którzy wystąpili z żądaniem objętym pozwem, nie łączy ta sama lub taka sama podstawa faktyczna. Podniósł, że powód nie wykazał prowadzenia przez członków grupy działalności uzasadniającej przynależność do grupy. Przyjmując założenie pozwu, że zasadniczym zdarzeniem stanowiącym podstawę faktyczną żądania jest wydawanie opisywanych rozporządzeń bądź zaniechanie legislacyjne, można stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie dopuszczalne byłoby w zasadzie uznanie, że każda osoba/podmiot, która objęta jest opisywanymi w pozwie ograniczeniami (niezależnie od branży czy zakresu działalności), może przystąpić do przedmiotowego postępowania. Tymczasem, rozporządzenia miały charakter powszechnie obowiązujący i regulujący różne sfery życia publicznego, a więc swoim zakresem nie miały zamkniętego katalogu adresatów. W ocenie pozwanego przyjęcie takiego stanowiska, w którym podstawą faktyczną jest fakt wydania aktu prawnego, jest niezasadne, gdyż nie indywidualizuje sytuacji członków grupy w odniesieniu do każdego ze zdarzeń wskazanych jako podstawa faktyczna. Odmienność warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez członków grupy i ich zakres, podlegają odrębnej analizie działalności gospodarczej każdego z członków grupy, a w konsekwencji roszczenia nie mogą być uznane za oparte na tej samej lub jednakowej podstawie prawnej. Nie jest właściwą podstawą faktyczną sam fakt wydania rozporządzenia przez właściwy organ. Wskazał, że skoro nie jest wiadome także, czy każdy z członków grupy prowadził i prowadzi działalność gospodarczą faktycznie w odniesieniu do każdego ze wskazanych zdarzeń, trudno stwierdzić tożsamość podstawy faktycznej w grupie. Pozwany wskazał ponadto na brak łączności wewnętrznej roszczeń oraz jedności zdarzenia, które mogłoby wyrządzić szkodę. Podkreślił, że powód powołuje się na różne zdarzenia oddziałujące w różnych okresach czasu. Nie można też jego zdaniem przyjąć, że wydanie rozporządzeń dotyczyło wszystkich członków grupy w jednym stopniu, gdyż skala prowadzenia działalności gospodarczej każdego podmiotu ma odmienny charakter. Wskazał, że każdy z członków grupy w odmienny sposób miał ukształtowany stan faktyczny mocą opisywanych rozporządzeń i odrębne normy ten stan regulowały. Sytuacja faktyczna członków różniła się w znaczący sposób. Każde ze szczegółowych zdarzeń opisanych w pozwie ma odrębnych charakter i odrębne konsekwencje dla poszczególnych członków. Nie każdego członka dane zdarzenie dotyczy i nie są one jednakowe (odpowiedź na pozew, k. 843-883).
Sąd zważył, co następuje.
W ocenie Sądu zgłoszone roszczenie spełnia przesłanki do rozpoznania go w postępowaniu grupowym.
Postępowanie grupowe uregulowane jest przepisami u.d.p.g. Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 u.d.p.g., postępowanie grupowe może być przeprowadzone w sprawach cywilnych, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, przez co najmniej 10 osób, które to roszczenia muszą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Roszczenia te mogą dotyczyć m.in. odpowiedzialności za szkodę z tytułu czynów niedozwolonych.
Zgodnie z art. 2 ust. 3 i 4 u.d.p.g. – w sprawach o roszczenia pieniężne powództwo może ograniczać się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie lub zdarzenia. W takim przypadku powód nie jest obowiązany wykazywać interesu prawnego w ustaleniu. Uwzględniając żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie lub zdarzenia, sąd ustala okoliczności wspólne członkom grupy, stanowiące przesłanki dochodzonych przez nich roszczeń.
Z przedmiotowym pozwem wystąpiła grupa 20 przedsiębiorców (powiększona o dalsze 4 podmioty), prowadzących działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek lub innego rodzaju obiektów, w których udostępnia się miejsca do tańczenia.
Członkowie grupy domagają się w niniejszej sprawie ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej wobec każdego z członków grupy za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie (wydanie określonych w pozwie aktów normatywnych) oraz zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej (brak wydania rozporządzenia wprowadzającego stan klęski żywiołowej przez Radę Ministrów oraz zaniechanie przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji inicjatywy opracowania polityki Rządu dotyczącej wprowadzenia stanu nadzwyczajnego – stanu klęski żywiołowej i brak przedłożenia projektu aktu normatywnego na posiedzenie Rady Ministrów). Członkowie grupy twierdzą, że w związku z powyższym doznali szkody obejmującej straty, które ponieśli oraz korzyści, które mogliby osiągnąć – w okresie od 13 marca 2020 r. do 27 grudnia 2020 r.
Skierowane przeciwko pozwanemu roszczenie ma charakter cywilny i podlega rozpoznaniu w postępowaniu sądowym przez sąd cywilny (art. 1, art. 2 § 1 k.p.c.).
Zgłoszone w pozwie roszczenie ma charakter jednorodny, albowiem wszyscy członkowie grupy żądają ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za te same zdarzenia, które w ich ocenie są źródłem poniesionej przez każdego z nich szkody. Wszyscy członkowie grupy zachowują przeciwko Skarbowi Państwa roszczenie majątkowe – roszczenie pieniężne, tj. roszczenie o zapłatę odszkodowania.
Roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna (przesłanka sensu stricto) lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne (przesłanka sensu largo). Istnienie nieznacznych różnic pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń nie przekreśla możliwości dochodzenia roszczeń w tym postępowaniu, niemniej jednak niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 14 maja 2013 r., I ACz 464/13, LEX nr 1324836). Wymóg takiej samej podstawy faktycznej roszczeń nie oznacza, że wszystkie okoliczności faktyczne sprawy muszą być identyczne w przypadku każdego z członków grupy, gdyż zawsze – nawet w przypadku tej samej podstawy roszczenia – będą występowały okoliczności indywidualne, odnoszące się do poszczególnych członków grupy. Warunek jednakowej podstawy faktycznej spełniony zostaje wówczas, gdy fakty uzasadniające istnienie określonego stosunku prawnego, który jest podstawą roszczeń, są jednakowe w odniesieniu do wszystkich członków grupy. „Nie stoi temu na przeszkodzie istnienie innych jeszcze faktów, mieszczących się w podstawie faktycznej powództwa, jak charakter indywidualnych roszczeń, ich wymagalność czy wysokość (vide: „Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz”, A. Jaworski Legalis). Istotą postępowania grupowego jest wspólność przejawiająca się w żądaniu, które musi być typowe (wspólne) dla wszystkich roszczeń. Wskazany warunek oznacza, że sytuacja prawna lub faktyczna członków grupy musi być jednakowa, natomiast dochodzone roszczenie musi być jednego rodzaju (jednorodzajowość roszczeń), gdyż tylko wówczas możliwe jest zgłoszenie wspólnego żądania (tak: M. Sieradzka, Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, Warszawa 2010).
W przedmiotowej sprawie – jak wynika z zajętych przez strony stanowisk – sytuacja faktyczna członków grupy jest taka sama, przy czym istniejące różnice nie dotyczą okoliczności istotnych z punktu widzenia roszczenia o ustalenie odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa.
Odnosząc się do listy wskazanej na stronie 117-118 pozwu, podzielić należało stanowisko strony powodowej, że roszczenia członków grupy oparte są na takiej samej podstawie faktycznej, gdyż:
W niniejszej sprawie wszyscy członkowie grupy upatrują źródła szkody w tych samych działaniach i zaniechaniach Skarbu Państwa, przy czym strona powodowa zdecydowała się ograniczyć grupę wyłącznie do mających siedzibę w Polsce przedsiębiorców z branży przedsiębiorców prowadzących kluby nocne, muzyczne, dyskoteki, czy innego rodzaju miejsca, w których udostępnia się miejsca do tańczenia (choć omyłkowo wskazano na stronie 130 uzasadnienia pozwu, że krąg podmiotów został ograniczony do przedsiębiorców z branży turystycznej).
W ocenie Sądu nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty pozwanego, które miałyby uzasadniać odrzucenie pozwu.
Strona pozwana podnosiła, że powód nie wykazał, że członkowie grupy prowadzili działalność gospodarczą uzasadniającą przynależność do grupy. Zdaniem pozwanego przyjęcie stanowiska, w którym podstawą faktyczną jest fakt wydania danego aktu prawnego, jest niezasadne, bowiem nie indywidualizuje sytuacji członków grupy w odniesieniu do każdego ze zdarzeń wskazanych jako podstawa faktyczna.
Z powyższym nie można się zgodzić. Biorąc pod uwagę, że wszyscy członkowie grupy prowadzą zbliżony charakter działalności gospodarczej, a wskazane akty prawne w podobny sposób ograniczają (tu zakazują prowadzenia działalności tego rodzaju) należy przyjąć, że kwestionowanie akty prawne oddziaływały na ich działalność w podobny sposób.
Z wykładni celowościowej art. 16 ust. 1 u.d.p.g. wynika, że w innych sprawach niż w sprawach o roszczenia pieniężne, do ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie.
Zastosowanie zatem znajdzie art. 243 k.p.c., zgodnie z którym zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu. Uprawdopodobnienie – w przeciwieństwie do dowodu – nie stwarza stanu pewności, lecz jedynie uwiarygodnienie (prawdopodobieństwo) zaistnienia danej okoliczności faktycznej. Uwiarygodnienie jest środkiem poznania rzeczywistości niewymagającym sformalizowanego postępowania dowodowego, stąd bardzo przyśpiesza postępowanie i jednocześnie ułatwia sytuację procesową (dowodową) strony powodowej, która korzysta z tego uprawdopodobnienia, a pogarsza sytuację pozwanego. Jednocześnie uprawdopodobnienie, tak jak dowód, podlega swobodnej ocenie sądu (zob. T. Wiśniewski, Przebieg procesu…, s. 194; T. Demendecki, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2010, red. A. Jakubecki, s. 321).
Z powyższego wynika, że na obecnym etapie postępowania wystarczające było uprawdopodobnienie, że członek grupy prowadzi działalność gospodarczą w branży przedsiębiorców prowadzących kluby nocne, muzyczne, dyskoteki, czy innego rodzaju miejsca, w których udostępnia się miejsca do tańczenia.
Z dołączonych do akt sprawy zaświadczeń z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej czy też wypisów z Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że członkowie grupy są przedsiębiorcami. Z treści ich oświadczeń wynika, że prowadzą działalność gospodarczą we wskazanej w pozwie branży i w związku z podanymi w pozwie zachowaniami (wydanie określonych w pozwie aktów normatywnych oraz zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej) ponieśli szkodę.
Nadto, jak wynika z załącznika do pisma – wezwania do zapłaty z dnia 30 listopada 2020 r. (k. 1077) – 17 członków grupy przystępujących do pozwu złożonego w niniejszej sprawie – korzystało z pomocy Państwa w ramach tzw. tarcz antykryzysowych czy zwolnień z ZUS. Oczywistym jest zatem, że te podmioty musiały prowadzić działalność gospodarczą skoro Skarb Państwa wypłacał im środki/przyznawał zwolnienia z ZUS w ramach tzw. tarcz antykryzysowych. Warunkiem przyznania tej pomocy było bowiem prowadzenie działalności gospodarczej.
Nie można podzielić przy tym stanowiska reprezentanta grupy zawartego w pozwie, że w niniejszej sprawie do grupy mogliby przystąpić przedsiębiorcy, których przedmiot działalności jest inny niż obecnych członków grupy, ale wywodzący szkodę z wprowadzenia tych samych albo takich samych (podobnych) zakazów, nakazów i ograniczeń. Podkreślenia bowiem wymaga, że zakreślona w pozwie podstawa faktyczna roszczenia dotyczy grupy przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek i innych obiektów, w których udostępnia się miejsca do tańczenia. Dlatego też tylko osoby/podmioty prowadzące działalność z tej branży mogłyby przystąpić do grupy w niniejszej sprawie.
W ocenie Sądu również zarzut pozwanego, że skala prowadzenia działalności gospodarczej każdego podmiotu ma odmienny charakter – nie uzasadniał odrzucenia pozwu. Fakt, że każdy z członków grupy miał inny zakres prowadzenia działalności – wpływa w istocie na ewentualny różny zakres szkody. W niniejszym postępowaniu przedmiotem żądania jest jedynie ustalenie odpowiedzialności Skarbu Państwa, a nie żądanie zapłaty. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 stycznia 2015 r. sygn. akt I CSK 533/14, jednoznacznie wskazał, że jeżeli powództwo ogranicza się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego (art. 2 ust. 3 u.d.p.g.), to o dopuszczalności postępowania grupowego na podstawie art. 1 ust. 2 u.d.p.g. decyduje kwalifikacja prawna roszczenia, którego członkowie grupy zamierzają dochodzić w późniejszych procesach, z wykorzystaniem prejudykatu uzyskanego w postępowaniu grupowym. Jeżeli takie roszczenie mieści się w zakresie przedmiotowym ustawy określonym w art. 1 ust. 2 u.d.p.g., dopuszczalne jest postępowanie grupowe o ustalenie odpowiedzialności pozwanego. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że ustalenie odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 2 ust. 3 u.d.p.g. nie jest równoznaczne z „uznaniem roszczenia za usprawiedliwione w zasadzie” w rozumieniu art. 318 k.p.c. i przez to nie wymaga zbadania odrębnie dla każdego z członków grupy, wszystkich indywidualnych przesłanek roszczenia. Podzielić też należy argumentację Sądu Najwyższego, że skoro żądanie ustalenia odpowiedzialności nie jest tym samym co żądanie zasądzenia świadczenia, to sąd musi mieć na uwadze odmienności między tymi roszczeniami i mając je na względzie oceniać, czy spełnione są warunki do rozpoznania powództwa w postępowaniu grupowym. Jeżeli okoliczności dotyczące szkody są zaś na tyle zróżnicowane, że ich ocena w postępowaniu grupowym byłaby niecelowa, za wystarczające należy wówczas uznać prawdopodobieństwo, że szkoda taka wystąpiła. Okoliczność, że indywidualne roszczenia o zasądzenie „będą wymagały badania indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych poszczególnym członkom grupy, nie ma znaczenia dla oceny przesłanki tożsamości czy jednorodzajowości roszczenia, przewidzianej w art. 1 ust. 1 u.d.p.g. Postępowanie grupowe jest dopuszczalne także wtedy, gdy przesłanka wystąpienia szkody i jej wysokości jest zależna od indywidualnych okoliczności faktycznych dotyczących poszczególnych członków grupy” (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2015 r.” sygn. akt VI ACz 479/15, niepubl.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r., sygn. akt I CSK 533/14, LEX). Tym samym nawet różnorodność indywidualnych okoliczności faktycznych właściwych poszczególnym członkom grupy (tj. związanych z wystąpieniem samej szkody, dokładny mechanizm jej powstania i jej rozmiary) nie może stanowić przyczyny do odmowy rozpoznania pozwu w postępowaniu grupowym. Argumentacja pozwanego co do zakresu szkody poszczególnych członków grupy i związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy szkodą a wskazanymi w pozwie zdarzeniami jest chybiona i irrelewantna dla oceny dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.
Nie można też podzielić poglądu pozwanego, że o braku podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym świadczy wielość aktów prawnych, stanowiących zdaniem strony powodowej źródło szkody, i różny zakres ich odziaływania na poszczególnych członków grupy.
Podnieść należy, że wskazane akty prawne wprowadzały ograniczenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, dla których uzasadnieniem była zmieniająca się sytuacja epidemiczna w kraju. Były to zatem zdarzenia złożone, powiązane ze sobą, skutkujące brakiem możliwości prowadzenia określonych działalności.
W konsekwencji stwierdzić należy, że żądanie udzielenia ochrony prawnej wywiedzione w sprawie jest oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej.
Zostały również spełnione wymogi formalne określone w art. 12 u.d.p.g. Do pozwu został załączony wykaz podmiotów, które przystąpiły do grupy. Każdy z nich jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą, polegającą na prowadzeniu klubów nocnych, muzycznych, dyskotek i innych obiektów, w których udostępnia się miejsca do tańczenia, posiadającym siedzibę w Polsce. Każdy z nich poniósł szkodę wskutek opisanych wyżej działań i zaniechań pozwanych, co uprawdopodobnił w złożonym oświadczeniu. W załączonych oświadczeniach o przystąpieniu do grupy każdy z członków grupy określił swoje żądanie oraz wskazał okoliczności uzasadniające żądanie, przynależność do grupy (oświadczył o rodzaju wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, celem uprawdopodobnienia przynależności członka do grupy), przedstawił wydruk z właściwego rejestru lub ewidencji (Krajowy Rejestr Sądowy, Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej), wskazujący m.in. na posiadany status przedsiębiorcy w okresie wystąpienia działań i zaniechań pozwanego wskazanych w petitum pozwu. Oświadczeniom tym przyznać należy walor dowodu (dokumentu prywatnego w rozumieniu art. 245 k.p.c.) wystarczającego do uprawdopodobnienia przynależności składających te oświadczenia do grupy.
W tym stanie rzeczy należało przyjąć, iż sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym, o czym orzeczono w punkcie 4 sentencji postanowienia.