Sąd Okręgowy w Katowicach I Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Krzysztof Żyłka
Sędziowie: SSO Agata Młynarczyk-Śmieja
SSR del. Katarzyna Zadora
po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2020 r. w Katowicach na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa J. D. występującej jako reprezentant grupy składającej się z trzydziestu trzech osób, tj. [dane 32 członków grupy], będącej równocześnie członkiem grupy przeciwko (…) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w Ś. o zapłatę, w przedmiocie zażalenia pełnomocnika powodów z dnia 1 czerwca 2020 roku,
postanawia:
– Podgrupa 1: [dane 10 członków grupy];
– Podgrupa 2: [dane 7 członków grupy];
– Podgrupa 3: [dane 11 członków grupy];
– Podgrupa 4: [dane 6 członków grupy];
– Podgrupa 5: [dane 5 członków grupy];
– Podgrupa 6: [dane 4 członków grupy];
– Podgrupa 7: [dane 6 członków grupy].
Sąd Okręgowy w Katowicach postanowieniem z dnia 6 lutego 2020r. wydanym w sprawie I C 998/18 w punkcie 1 ustalił skład pięciu podgrup. Do podgrupy 1 zostali zaliczeni: [dane 8 osób], do podgrupy 2: [dane 6 osób], do podgrupy 3: [dane 6 osób], do podgrupy 4: [dane 4 osób], do podgrupy 5: [dane 4 osób]. W punkcie 2 postanowienia odmówiono zaliczenia do podgrupy [dane 6 osób]. Natomiast w punkcie 3 oddalono wniosek pozwanej o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu.
Pełnomocnik powoda – reprezentanta grupy w ramach postępowania grupowego wniósł zażalenie z dnia 1 czerwca 2020r. na przedmiotowe postanowienie, zaskarżając je w części tj. w zakresie punktu 1 ustalającego składy podgrup z pominięciem: [dane 2 osób] (podrupa 1), [dane 1 osoby] (podrupa 2), [dane 5 osób] (podgrupa 3), [dane 2 osób] (podgrupa 4), [dane 2 osób] (podgrupa 5), [dane 4 osób] (podgrupa 6), [dane 6 osób] (podgrupa 7) oraz w zakresie punktu 2 odmawiającego zaliczenia do podgrup (udziału w postępowaniu grupowym) osobom: [dane 6 osób].
Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie art. 17 ust. 1 w zw. z art. 15, 12, 16 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2009r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (zwaną dalej Ustawą) poprzez wydanie zaskarżonego postanowienia z rażącym naruszeniem procedury, polegającym na zignorowaniu terminów przewidzianych w art. 12 i 16 ust. 2 Ustawy, skierowanych do powoda (reprezentanta grupy), w których powód ma czas na zebranie dowodów oraz wyjaśnień od osób, które złożyły oświadczenie o przystąpieniu do grupy, a także przygotowanie i przedstawienie Sądowi wykazu osób przystępujących do grupy. Powyższe skutkowało wydaniem zaskarżonego postanowienia przed upływem terminu do złożenia przez powoda (reprezentanta grupy) do tutejszego Sądu wykazu osób przystępujących do grupy i naruszeniem obowiązku Sadu wyznaczenia pozwanemu terminów do złożenia zarzutów co do członkostwa osób przystępujących do grupy. Ponadto podniesiono zarzut naruszenia art. 6 par. 1 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 Ustawy przez wydanie zaskarżonego postanowienia przedwcześnie, przed upływem terminów do wykonania określonych czynności w postępowaniu grupowym, co naruszyło obowiązek Sądu działania w procesie szybko, ale bez szkody dla wyjaśnienia sprawy, w tym przypadku dla ustalenia czy i jakie osoby w jakim terminie złożyły oświadczenie o przystąpieniu do grupy.
Wskazane przez powoda (reprezentanta grupy) uchybienia Sądu miały istotny wpływ na merytoryczną treść postanowienia Sądu w zaskarżonym zakresie, ponieważ pozbawiły udziału w postępowaniu grupowym osoby, które o terminie i zgodnie z wymogami Ustawy złożyły oświadczenia o przystąpieniu do grupy.
Wobec czego wniesiono o zmianę zaskarżonego postanowienia w zakresie punktu 1 w ten sposób, że Sąd powinien ustalić, iż w skład podgrup należy zaliczyć następujące osoby:
Ewentualnie wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia w zakresie punktu 1. Natomiast w odniesieniu do punktu 2 powód (reprezentant grupy) wniósł o jego uchylenie.
W uzasadnieniu zażalenia wskazano, że pełnomocnik powoda (reprezentanta grupy) w dniu 6 lutego 2020r. sporządził i złożył w dniu 10 lutego 2020r. w biurze podawczym tut. Sądu wykaz osób, które przystąpiły do grupy w ramach postępowania grupowego. Tego samego dnia tj. 10 lutego 2020r. pełnomocnikowi powoda została doręczona korespondencja z Sądu zawierająca zaskarżone postanowienie.
W ocenie strony skarżącej postanowienie z dnia 6 lutego 2020r. w zakresie ustalenia składu podgrup, a tym samym składu osobowego grupy zostało wydane z oczywistym naruszeniem procedury uregulowanej w Ustawie, przedwcześnie, przed upływem terminów, w których powód sporządza i przedstawia wykaz Sądowi, terminu, w którym Sąd przesyła wykaz pozwanemu oraz terminu na podniesienie zarzutów przez pozwanego co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach.
Podkreślono także, że przystąpienie do grupy zgodnie z art. 11 ust. 2 pkt 3 Ustawy polega na złożeniu przez osobę, która chce przystąpić do grupy, reprezentantowi grupy w oznaczonym przez Sąd terminie pisemnego oświadczenia o przystąpieniu do grupy. W niniejszej sprawie termin ten wynosił miesiąc. Ponadto Sąd postanowił, że ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego nastąpi na kilka sposobów tj. w Biuletynie Informacji Publicznej Sądu Okręgowego w Katowicach – (…), na stronach internetowych pełnomocników i pozwanego oraz tablicach ogłoszeń na terenie osiedla (…). Data publikacji ogłoszenia w (…) (dnia 12 listopada 2019r.) odbiega od daty publikacji ogłoszenia dokonanej przez stronę powodową (dnia 3 grudnia 2019r.) oraz daty publikacji ogłoszenia dokonanej przez stronę pozwaną (dnia 13 grudnia 2019r. na tablicy ogłoszeń, a dnia 16 grudnia 2019r. na stronach internetowych kancelarii pełnomocnika pozwanego oraz stronie internetowej pozwanego). Różne daty publikacji ogłoszenia sprawiły, że termin na złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grup mijał przy poszczególnych sposobach publikacji w innych dniach, tj. termin związany z ogłoszeniem w (…) minął w dniu 12 grudnia 2019r., termin związany z ogłoszeniem opublikowanym przez stronę powodową minął w dniu 3 stycznia 2020r., termin związany z ogłoszeniem opublikowanym przez stronę pozwaną minął w dniu 13 oraz 16 stycznia 2020r. Prowadzi to zatem do wniosku, że w sprawie wstąpiło kilka różnych od siebie dat, od których zaczął biec wyznaczony przez Sąd miesięczny termin, a w konsekwencji pojawiło się kilka dat, w których termin ten upłynął. Najwcześniejsza data do 12 grudnia 2019r., a najpóźniejsza to 16 stycznia 2020r. Każdy z tych terminów należy traktować równorzędnie. Powoduje to, że osoby mające zamiar przystąpić do niniejszego postępowania grupowego miały prawo do dnia 16 styczna 2020r. złożyć reprezentantowi grupy oświadczenie o przystąpieniu do grupy.
W niniejszej sprawie wszystkie osoby, które przystąpiły do postępowania grupowego tj. [dane 16 osób] złożyły w dniu 12 grudnia 2019r. swoje oświadczenia o przystąpieniu do grupy.
Podkreślono także, że ustawodawca nie określił terminu jakim powód – reprezentant grupy dysponuje na ostateczne, po ewentualnym zebraniu dodatkowych dowodów i wyjaśnień, sporządzenie wykazu i przedstawienie go Sądowi. Zaznaczono także, że w sprawie Sąd nie zakreślił powodowi terminu do złożenia wykazu osób, które przystąpiły do grupy ani nie zażądał od niego przedstawienia jakiejkolwiek informacji w tym zakresie.
W dniu 10 lutego 2020r. w Biurze Podawczym tut. Sądu zostało przez pełnomocnika powoda (reprezentanta grupy) złożone pismo z dnia 6 lutego 2020r. pn. „Wykaz osób, które przystąpiły do grupy”.
W piśmie tym przedstawiono wykaz 16 osób, które przystąpiły do grupy, która złożyła pozew w niniejszym postępowaniu. Wykaz ten obejmował: [dane 16 osób].
Do pisma załączono oświadczenia o przystąpieniu do grupy złożone przez wymienione powyżej osoby reprezentantowi grupy. Podkreślono, że wszystkie te osoby zawarły z pozwanym umowy deweloperskie. Wskazano, że zgodnie z zawartymi umowami, przez wybudowanie budynku w rozumieniu umowy i jednocześnie zakończenie zadania inwestycyjnego opisanego w umowie, rozumiano wykonanie wszystkich prac opisanych w umowie, prospekcie informacyjnym i załącznikach do prospektu informacyjnego oraz dopuszczenie lokalu do użytkowania zgodnie z przepisami prawa budowlanego. Prospekt informacyjny w części indywidualnej zawierał zapisy co do technologii wykonania oraz zakresu i standardu prac wykończeniowych.
Wszystkie wyżej wymienione osoby w tej samej Kancelarii Notarialnej w C. przy ul. (…) lok. 9 u notariuszy K. P. oraz B. P. zawarły z pozwaną w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży nabywając lokal mieszkalny na osiedlu (…), wybudowany w ramach przedmiotowego przedsięwzięcia deweloperskiego.
(…) zakupione przez osoby objęte wykazem zostały nabyte z takimi samymi dwiema wadami jak w przypadku nieruchomości pozostałych członków grupy. Podkreślono, że pozwana sprzedała ww. osobom oraz członkom grupy nieruchomości o innych cechach niż wynikające z umowy deweloperskiej. Przede wszystkim zgodnie z załącznikiem do prospektu informacyjnego w postaci rzutu kondygnacji ściany wewnętrzne nośne powinny zostać wybudowane z materiału o nazwie (…). Druga niezgodność sprzedanej nieruchomości z tym co zostało ustalone w umowie polega na braku instalacji c.w.u. (ciepła woda użytkowa) z układem cyrkulacji. Obie wady wynikają z faktu, iż pozwana wybudowała nieruchomość w innej technologii niż wynikająca z prospektu informacyjnego oraz załącznika do prospektu informacyjnego – rzut kondygnacji. Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy deweloperskiej prospekt informacyjny wraz z załącznikami stanowi integralną część umowy deweloperskiej.
Wymienione w wykazie osoby nie miały świadomości istnienia opisanych powyżej wad w chwili dokonywania odbioru lokalu mieszkalnego. Z uwagi na charakter obu wad, wykryto ich istnienie po odbiorze, dopiero jakimś czasie korzystania z nabytej nieruchomości. Pozwana nie usunęła dobrowolnie obu wad, wobec czego ww. osoby złożyły pozwanej oświadczenia o obniżeniu nabytego lokalu. Pozwana nie wymieniała rzeczy wadliwej na wolną od wad (pozwana nie oddała ww. osobom jako właścicielom innej nieruchomości, w której ściany wewnętrze zbudowane są z bloczków (…) i w której zamontowano instalację c.w.u. z układem cyrkulacji, w zamian za nabytą przez nich nieruchomość), jak również pozwana nie usunęła zgłaszanych wad. Skutkiem złożonego przez ww. osoby oświadczenia jest obniżenie ceny nabytej nieruchomości. Po złożeniu oświadczenia o obniżeniu ceny odpadła podstawa do zapłaty ceny ponad wartość nieruchomości z wadą. O tę kwotę jest obecnie bezpodstawnie wzbogacona pozwana.
Żądanie ww. osób zgłoszone w oświadczeniu z dnia 10 grudnia 2019 roku jest tożsame z żądaniami innych członków grupy. Przyłączając się do grupy ww. osoby chcą w procesie dochodzić roszczeń jednego rodzaju tj. roszczeń pieniężnych wynikających ze złożonych w formie pisemnej oświadczeń o obniżeniu ceny. Żądanie zapłaty każdego członka grupy oparte jest takiej samej podstawie faktycznej, jak w przypadku osób przystępujących do grupy. Osoby przystępujące oraz wszyscy członkowie grupy zawarli umowy deweloperskie spisane na wzorcu aktu notarialnego w jednej i tej samej kancelarii notarialnej dotyczące zakupu nieruchomości w ramach tego samego przedsięwzięcia deweloperskiego (…). Osoby przystępujące oraz wszyscy członkowie grupy nabyli mieszkania w domach wielorodzinnych zaprojektowanych w jednym biurze projektowym przez tego samego projektanta, które powinny być wybudowane w takiej samej technologii, zgodnie z prospektem informacyjnym i jego załącznikami. Przedsięwzięcie deweloperskie zostało zrealizowane przez ten sam podmiot. W każdym nabytym mieszkaniu członków grupy oraz osób przystępujących do grupy wykryto te same wady. Ponadto członkowie grupy oraz osoby przystępujące do grupy złożyli pozwanej oświadczenia o obniżeniu ceny oparte na jednakowej treści. Roszczenia osób przystępujących oraz roszczenia członków grupy oparte są na takiej samej podstawie faktycznie i prawnej.
W związku z wstąpieniem do niniejszego postępowania nowych osób, powód wskazał, że zostały ukształtowane nowe podgrupy. Tym samym wniesiono o zasądzenie od pozwanej na rzecz członków grupy następujących kwot:
w ramach podgrupy 1:
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 92.400 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 92.400 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 92.400 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 92.400 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 92.400 zł;
w ramach podgrupy 2:
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 81.000 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 81.000 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 81.000 zł,,
– na rzecz [dane 1 osoby] kwoty 81.000 zł,;
w ramach podgrupy 3:
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 78.750 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 78.750 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 78.750 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 78.750 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 78.750 zł,
– na rzecz [dane 1 osoby] kwoty 78.750 zł;
w ramach podgrupy 4:
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 74.250 zł,
– na rzecz [dane 1 osoby] ujednoliconej kwoty 74.250 zł,
– na rzecz [dane 1 osoby] kwoty 74.250 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 74.250 zł;
w ramach podgrupy 5:
– na rzecz [dane 1 osoby] kwoty 60.390 zł,
– na rzecz [dane 1 osoby] kwoty 60.390 zł,
– na rzecz [dane 1 osoby] kwoty 60.390 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] ujednoliconej kwoty 60.390 zł; w ramach podgrupy 6:
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 65.880 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 65.880 zł;
w ramach podgrupy 7:
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 87.120 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 87.120 zł,
– na rzecz małżeństwa [dane 2 osób] kwoty 87.120 zł.
Łącznie dochodzona jest kwota 2.190.190 zł. Wszystkie osoby, które przystąpiły do grupy wyraziły zgodę co do osoby reprezentanta.
Zażalenie powoda (reprezentanta grupy) z dnia 1 czerwca 2020r. jako oczywiście uzasadnione zasługiwało na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że w chwili wydania przez Sąd postanowienia z dnia 6 lutego 2020r. Sąd nie dysponował wykazem osób, które przystąpiły do grupy w ramach postępowania grupowego w niniejszej sprawie na skutek zarządzonego przez Sąd ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego. Wykaz taki został przesłany przez pełnomocnika powoda (reprezentanta grupy) kilka dni po wydaniu przez Sąd orzeczenia w przedmiocie ustalenia składu grupy.
Powodowi (reprezentantowi grupy) należy jednak przyznać rację, że w świetle art. 12 zdanie 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym nie został wskazany termin w ciągu, którego powód zobowiązany jest sporządzić i przedstawić taki wykaz Sądowi. Dla skuteczności takiego wykazu istotne jest to, aby oświadczenia o przystąpieniu do grupy, które załącza się do wykazu zostały złożone w terminie wyznaczonym przez Sąd. Termin ten w sprawie wynosił miesiąc i biegł od daty zamieszczenia ogłoszenia o wszczęciu postępowania w sposób określony przez Sąd. Warunek ten został spełniony w odniesieniu do osób przystępujących do grupy objętych wykazem zamieszczonym w piśmie powoda z dnia 6 lutego 2020r. Oświadczenia osób przystępujących do grupy zostały złożone reprezentantowi grupy w dniu 12 grudnia 2019r., a zatem w terminie miesiąca liczonym od dnia publikacji ogłoszenia na stronie Biuletynie Informacji Publicznej Sądu Okręgowego w Katowicach, czyli 12 listopada 2019r.
Wobec powyższego Sąd stwierdził, że złożony przez powoda wykaz należało uwzględnić przy ustalaniu składu grupy w ramach postępowania grupowego w oparciu o art. 17 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.
Stosownie do art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym „postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona poprzez zrównanie wysokości roszczenia dochodzonego przez członków grupy lub podgrupy (ust.1). Ujednolicenie wysokości roszczeń może nastąpić w podgrupach, liczących co najmniej 2 osoby (ust. 2).
Należy podkreślić, że zasadniczym celem podziału na grupy lub podgrupy jest ujednolicenie roszczeń i ułatwienie dochodzenia roszczeń pieniężnych. Nie można jednak ujednolicić jednego roszczenia, ujednolicenie roszczeń jest możliwe tylko w sytuacji, gdy występują co najmniej dwa roszczenia. Ponadto niedopuszczalne jest stworzenie podgrupy dla dwóch osób, którym przysługuje łącznie jedno roszczenie.
W piśmie z dnia 6 lutego 2020r. powódka utworzyła siedem podgrup stosując kryterium jednolitości dochodzonego roszczenia stosownie do jego wysokości. Przyjęto, że pierwsza podgrupa obejmuje pięć małżeństw (w tym jedno obejmujące osoby, które przystąpiły do grupy), druga podgrupa obejmuje trzy małżeństwa oraz inną osobę, która przystąpiła do grupy, trzecia podgrupa obejmuje pięć małżeństw, w tym dwa małżeństwa które przystąpiły do grupy oraz inną osobę, która przystąpiła do grupy, czwarta podgrupa obejmuje dwa małżeństwa, w tym jedno które przystąpiło do grupy oraz dwie inne osoby, piąta grupa obejmuje jedno małżeństwo (które uprzednio nie zostało zaliczone do żadnej grupy – [dane 2 osób]) oraz trzy inne osoby, szósta grupa obejmuje dwa małżeństwa, w tym jedno małżeństwo, które uprzednio nie zostało zaliczone do żadnej grupy – [dane 2 osób].) oraz małżeństwo, które przystąpiło do grupy, siódma grupa obejmuje trzy małżeństwa, w tym dwa małżeństwa, które przystąpiły do grupy oraz małżeństwo, które uprzednio nie zostało zaliczone do żadnej grupy -[dane 2 osób].
Sąd podziela stanowisko powoda do co składu podgrup przedstawione w piśmie procesowym z dnia 6 lutego 2020r. Członkowie wyszczególnionych pięciu podgrup dochodzą roszczeń jednego rodzaju, a mianowicie roszczeń pieniężnych wynikających ze złożonych w formie pisemnej oświadczeń o obniżeniu ceny. Za kryterium wyodrębnienia podgrup przyjęto wysokość żądanego roszczenia.
Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 395 § 2 k.p.c. uchylił postanowienie Sądu z dnia 6 lutego 2020r. w zaskarżonej części (punkt 1 sentencji postanowienia), a jednocześnie na nowo dokonał ustalenia składu grupy w ramach postępowania grupowego w oparciu o art. 17 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (punkt 2 sentencji postanowienia).