Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział VI Cywilny z dnia 5 kwietnia 2018 r.
VI ACz 2735/17

1. Wystawienie faktury na jednoosobową działalność gospodarczą prowadzoną przez członka grupy nie pozbawia tej osoby przymiotu konsumenta. Istotne znaczenie ma tutaj cel, w jakim umowa jest zawierana.

Sąd Apelacyjny w Warszawie Wydział VI Cywilny w składzie:

Przewodniczący:         SSA Agata Zając,

Sędziowie:                   SSA Ksenia Sobolewska-Filcek, SSA Teresa Mróz (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2018 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa A.R. jako reprezentanta grupy przeciwko (…) w W. o zapłatę, na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 2 października 2017 r., sygn. akt III C 603/15

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 2 października 2017 r. Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił, że postępowanie niniejsze toczy się w postępowaniu grupowym, a grupa reprezentowana przez A R ma skład wskazany w sentencji postanowienia z podziałem na 30 podgrup.

Pozwany zaskarżył powyższe postanowienie zarzucając:

1. naruszenie art. 1 ust. 1 i 2. w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. („d.p.g.”) o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym polegające na bezpodstawnym zakwalifikowaniu osób, których dotyczyły sformułowane w piśmie pozwanego z dnia 19 maja 2017 r. zarzut nr 1, nr 2 i nr 3 jako członków grupy i poszczególnych podgrup w ramach zaskarżonego postanowienia, pomimo, że:

1. osoby, których dotyczy zarzut nr 1 , tj. [dane 5 członków grupy], nie nabyły biletów na (…) jako konsumenci, lecz jako przedsiębiorcy, w związku z czym nie są one uprawnione do dochodzenia od Pozwanego swoich roszczeń w postępowaniu grupowym, ponieważ u.d.p.g. ma zastosowanie wyłącznie w sprawach określonych w jej art. 1 ust. 2 (w tym w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów);
2. osoby, których dotyczy zarzut nr 2, tj. [dane 4 członków grupy] nabyły znaczne ilości biletów wstępu na (…) i nie można ich kwalifikować jako konsumentów (albowiem mogły one zrobić sobie źródło dochodu z odprzedaży biletów), w konsekwencji czego nie są one uprawnione do dochodzenie od pozwanego swoich roszczeń w postępowaniu grupowym, ponieważ u.d.p.g. ma zastosowanie wyłącznie w sprawach określonych w art. 1 ust. 2 (w tym w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów);
3. osoby, których dotyczy zarzut nr 3, [dane 10 członków grupy] nie dochodzą roszczeń jednego rodzaju, opartych na tej takiej samej podstawie faktycznej, o których mowa w art. 1 ust. 1 u.d.p.g.;

2. sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym (błąd w ustaleniach faktycznych) – polegający na nieprawidłowym ustaleniu, że osoby fizyczne, których dotyczy sformułowany w piśmie Pozwanego z dnia 19 maja 2017 roku zarzut nr 1 (odnoszący się do tego, że nie nabyły one biletów na jako konsumenci, lecz jako przedsiębiorcy), nabyły bilety bez jakiegokolwiek związku z prowadzoną przez nie (jak wskazał Sąd I instancji jednoosobowo lub w ramach spółki cywilnej) działalnością gospodarczą i przeznaczyły bilety na potrzeby konsumenckie:

1. jedyne w oparciu o prywatne, pisemne oświadczenia tych osób złożone post factum – już po sformułowaniu przez pozwanego przedmiotowego zarzutu w piśmie z dnia 19 maja 2017 r. i wyłącznie na prośbę pełnomocnika powoda, sugerującą jakiej treści oświadczenia mają być złożone (w tym w niektórych przypadkach, np. S.K., oświadczenia te były złożone wyłącznie w formie korespondencji e-mail, co nie pozwala nawet na ustalenie, czy takie oświadczenie rzeczywiście pochodzi od konkretnej osoby i jest autentyczne), w których zadeklarowały one, że nie nabyły biletów na (…) jako przedsiębiorcy, pomimo, że osoby te wcześniej (tj. w chwili nabywania biletów) wyraźnie chciały aby z tytułu biletów na (…) wystawiono im faktury VAT, co uczyniono;
2. z oczywistym pominięciem okoliczności, że jedna z tych osób – P.G. złożyła do akt sprawy, wraz z oświadczeniem o przystąpieniu do grupy, fakturę VAT wystawioną z tytułu biletów na (…) nie na jakąkolwiek osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, ale na osobę prawną – spółkę (…) S.A. z siedzibą w Z. (…), która nie będąc osobą fizyczną nie może być uznana za konsumenta;
3. z całkowitym pominięciem okoliczności, że jedna z tych osób T.W., złożyła do akt sprawy, wraz ze swoim oświadczeniem o przystąpieniu do grupy, fakturę VAT wystawioną z tytułu zakupu biletów na (…) nie przez pozwanego, lecz przez spółkę (…) Sp. z o.o. z siedzibą w O. (…), jako sprzedawcę (zob. faktura (…) z dnia 20 kwietnia 2015 r., znajdująca się w aktach sprawy);

3. naruszenie art. 15 u.d.p.g. w zw. z art. 10 ust. 1 u.d.p.g., art. 11 u.d.p.g. i art. 12 u.d.p.g – polegające na ich błędnej wykładni i przyjęciu, że zarzuty pozwanego co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach podnoszone na podstawie art. 15 u.d.p.g. mogą dotyczyć tylko osób, które przystąpiły do grupy już po wydaniu postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym na podstawie art. 10 ust. 1 u.d.p.g. i po ogłoszeniu o wszczęciu postępowania grupowego stosownie do art. 11 u.d.p.g. oraz nie mogą być podnoszone w stosunku do członków grupy wskazanych już w pozwie (czyli przed wydaniem postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu na podstawie art. 10 ust. 1 u.d.p.g. i ogłoszeniem o wszczęciu postępowania stosownie do art. 11 u.d.p.g.), w sytuacji, gdy zgodnie z art. 15 u.d.p.g. pozwany może podnieść zarzuty co do członkostwa określonych osób w grupie jedynie w wyznaczonym przez sąd terminie, nie krótszym niż miesiąc (który niniejszej sprawie wyznaczono dopiero dnia 17 marca 2017 roku, kiedy to Sąd zakreślił pełnomocnikowi pozwanego termin 2 miesięcy na wskazanie zarzutów co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach; należy przy tym podnieść, że doręczając pozwanemu odpis pozwu Sąd I instancji nie wyznaczył (…) nie krótszego niż miesiąc terminu na podniesienie zarzutów w trybie art. 15 u.d.p.g., a jedynie zakreślił 21 dniowy termin celem złożenia odpowiedzi na pozew – pod rygorem zwrotu; doręczenie z dnia 16 czerwca 2015 roku – w aktach sprawy), a sąd wyznacza ten termin dopiero po ogłoszeniu o wszczęciu postępowania grupowego stosownie do art. 11 u.d.p.g. przez powoda wykazu osób, które przystąpiły do grupy stosownie do art. 12 u.d.p.g.;

4. naruszenie art. 359 § 1 k.p.c. oraz art. 366 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c., w zw. z art. 10 u.d.p.g., art. 15 u.d.p.g. i art. 17 ust. I u.d.p.g. – poprzez:

1. ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że na etapie postępowania dotyczącego dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym, w ramach którego na art. 10 ust. 1 u.d.p.g. wydano niekończące postępowania postanowienie Sądu I instancji z dnia 2 lutego 2016 roku i postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 czerwca 2016 roku (sygn. Acz 573/16), rozważano już zarzut braku konsumenckiego charakteru tych roszczeń i nie będzie on badany ponownie, podczas gdy zarzut ten w odniesieniu do okoliczności związanej z nieposiadaniem przez określonych członków grup lub podgrup statusu konsumenta – został podniesiony przez pozwanego, dopiero w piśmie z dnia 19 maja 2017 r. i wcześniej sądy obu instancji badając kwestię dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu nie mogły go rozpatrzyć i rozważały jedynie, czy to pozwanego można zakwalifikować jako przedsiębiorcę;
2. pominięcie okoliczności, że prawomocne postanowienie w przedmiocie dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym (wydane na podstawie art. 10 ust. 1 u.d.p.g. ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego co stanowiło przedmiot tego rozstrzygnięcia i tylko między tymi samymi stronami, a więc przesądza ono jedynie o dopuszczalności rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym, przesądza o tym, jakie konkretnie osoby będą ostatecznie członkami grupy i poszczególnych podgrup, ponieważ to rozstrzygnięcie stanowi przedmiot późniejszego postanowienia co do grupy, co z kolei sprawia, że Sąd I instancji nie może być w tym zakresie (tj. w kwestii ustalenia składu grupy) automatycznie związany wcześniejszym, niekończącym postępowania w sprawie, postanowieniem w przedmiocie dopuszczalności rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym i tylko z tej przyczyny, że takie postanowienie zostało już wydane, nie może zaniechać badania, rozważenia i uwzględnienia zarzutów pozwanego podniesionych później w trybie art. 15 u.d.p.g., tak w stosunku do wszystkich pierwotnych członków grupy, jak i tych, którzy zgłosili się do postępowania już po ogłoszeniu o wszczęciu postępowania grupowego stosownie do art. 11 u.d.p.g.

Pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i ustalenie, że w skład grupy nie wchodzą osoby objęte zarzutami i zasądzenie od powoda i pozostałych członków grupy na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, względnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie należało oddalić.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.p.g. – „grupowość” postępowania wyraża się w wymaganej ex lege kumulacji podmiotowej osób fizycznych, którym — według ich twierdzeń przysługują określone roszczenia mieszczące się w kategorii prawa podmiotowego.

Sąd Okręgowy w Warszawie przystąpił do rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym, co potwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z dnia 16 czerwca 2016 r. (sygn. akt VI ACZ 573/16) uznając, że dochodzone roszczenie mieści się w przedmiotowym zakresie postępowania grupowego i należy do spraw o ochronę konsumentów w rozumieniu art. 1 ust. 2 u.d.p.g. wskazując także, że członkom grupy przysługuje status konsumenta.

Po dokonaniu stosownych ogłoszeń w prasie w trybie art. 11 u.d.p.g., zgłosiło się do grupy 56 nowych członków, którzy jak pozostali członkowie grupy, żądają zapłaty kwoty, którą ponieśli tytułem zakupu biletu/ów wstępu na imprezę pt. (…) która odbyła się w dniu 18 kwietnia 2015 r. na Stadionie (…) w W.

Pozwany zgłosił zarzuty do wykazu 56 nowych członków.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji właściwie ocenił zarzuty pozwanego uznając ich bezzasadność.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wbrew stanowisku pozwanego wskazane przez niego osoby nabyły bilety na (…) jako konsumenci. Członkowie B.J i T.W. nabyli bilety z pośrednictwem biur podróży, które wystawiły faktury jako pośrednicy, co nie pozbawia pozwanego przymiotu organizatora imprezy i sprzedawcy biletów. W przypadku zaś P.G. faktura została wystawiona na spółkę akcyjną, lecz należy wziąć pod uwagę, że w świetle art. 22¹ k.c., za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W efekcie podnoszone przez skarżącego wątpliwości co do statusu tego członka grupy nie zasługują na uwzględnienie, ponieważ nabycie biletów wstępu na imprezę organizowaną przez pozwanego pozostało bez związku z prowadzoną przez tego członka działalnością gospodarczą. Również wystawienie faktury na jednoosobową działalność gospodarczą prowadzoną przez członka grupy nie pozbawiają te osoby przymiotu konsumenta. Istotne znaczenie ma tutaj cel, w jakim umowa jest zawierana. Jak wynika natomiast z oświadczeń członków grupy dołączonych do pisma z dnia 14 lipca 2017 r. zakup biletów nie był związany z ich działalnością gospodarczą, zaś zakupione bilety przeznaczone zostały na ich konsumenckie potrzeby.

Zauważyć również należy, że S.K. i B.J. byli wskazani pierwotnie w pozwie, i wobec nich zarzut braku konsumenckiego charakteru dochodzonych roszczeń był już przedmiotem rozważania Sądu Okręgowego i Sądu Apelacyjnego w Warszawie na etapie badania dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

Nie można również podzielić zarzutów pozwanego podnoszących wobec L.F. nabywcy 20 biletów, P. K. nabywcy 13 biletów, P.O. nabywcy 18 biletów i K.R. nabywcy 12 biletów, jakoby zakupili znaczną ilość biletów, w celu ich odsprzedaży, co pozbawiałoby te osoby przedmiotu konsumenta. Wystarczające w tej mierze są twierdzenia pozwanego, że wskazane ilości mogą świadczyć o uczynieniu sobie przez te osoby źródła dochodu z odsprzedaży biletów, tym bardziej w sytuacji gdy impreza na Stadionie (…) była przewiedziana na kilkadziesiąt tysięcy osób. Zatem należy domniemywać, że bilety te zostały zakupione dla rodziny lub znajomych. Dodatkowo wskazać należy, iż nie ma znaczenia dla zasadności tego zarzutu ewentualne zbycie przez konsumentów nabytych uprzednio biletów na rzecz innych osób.

Równie chybione są zarzuty dotyczące [dane 10 członków grupy], którzy skorzystali ze specjalnej oferty, dedykowanej dla nabywców biletów na (…) w 2015 roku, którą Pozwany przygotował w związku z (…) w 2016 roku, realizując wówczas określone świadczenia nieodpłatnie lub na preferencyjnych warunkach cenowych. Sąd Apelacyjny podziela w tej mierze wywód Sądu Okręgowego, że dodatkowe świadczenia przyznane wskazanym członkom grupy nieodpłatnie nie były objęte ceną biletu. Cena biletu zaś obejmowała uczestnictwo w imprezie, w ramach której nabywcy mieli zagwarantowane: 20 wyścigów głównych, 2 wyścigi w formie półfinałów oraz ostatni wyścig nr 23 — wyścig finałowy. Z powyższego pozwana się nie wywiązała. Zatem również ten zarzut uznać należy jako niezasadny.

W ocenie Sądu Apelacyjnego równie bezpodstawne są zarzuty pozwanego, że wymienione przez niego osoby wraz z oświadczeniami o przystąpieniu do grupy osoby nie przedstawiły jakichkolwiek dowodów, które potwierdzałyby, że w ogóle dokonały one zapłaty za określone bilety na (…) lub też potwierdzałyby, że to faktycznie one (a nie osoby trzecie) dokonały zapłaty za określone bilety na (…). Okoliczność, że część osób złożyła potwierdzenia przelewów wykonane przez inne osoby, nie czyni te osoby stronami umowy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny uznał, że zarzuty podnoszone przez pozwanego nie mogły odnieść zamierzonego przez niego skutku, ponieważ roszczenia wszystkich członków grupy spełniają przesłanki wymagane do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.