Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: SSA Wiesława Kaźmierska
Sędziowie: SSA Mirosława Gołuńska, SSA Agnieszka Sołtyka
po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2013 r. w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa K. P. – reprezentanta grupy w postępowaniu grupowym przeciwko S. P. – M. S. P. o zapłatę
na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 11 marca 2013 r., sygn. akt I C 762/12 w przedmiocie zobowiązania do złożenia kaucji
postanawia:
oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 11 marca 2013 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie zobowiązał powoda K. P. do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu w wysokości 18.000 zł w terminie jednego miesiąca, oddalając dalej idący wniosek strony pozwanej.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji wskazał, że powód – jako reprezentant grupy w postępowaniu grupowym domaga się od pozwanego S. P. – M. S. P. kwoty 73.768.085,96 zł. Pozwany wniósł o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu w kwocie 97.200 zł. Odwołując się do treści art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. nr 7, poz. 44) Sąd pierwszej instancji podniósł, iż na obecnym etapie postępowania brak jest podstaw do przewidywania czy będą zachodziły przesłanki do podwyższenia wynagrodzenia z tytułu reprezentacji pozwanego, a tym samym kaucja winna zostać ustalona w granicach minimalnych kosztów, które sam powód oszacował na kwotę 18.000 zł – co odpowiada wynagrodzeniu pełnomocnika w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, w postępowaniu apelacyjnym i w postępowaniu przed Sądem Najwyższym.
Z powyższym postanowieniem nie zgodził się pozwany, który zaskarżył je w części oddalającej wniosek. Skarżący zarzucił naruszenie art. 8 ust 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zw. z art. 98 § 1 i 99 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że nie jest prawdopodobne, iż uzasadnione będzie żądanie zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej. Pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zobowiązanie strony powodowej do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu w wysokości 97.200 zł.
W uzasadnieniu skarżący podniósł, iż sprawa jest obszerna skomplikowana a zatem przewidywane koszty będę odpowiadały co najmniej równowartości sześciokrotnej stawki minimalnej. Strona powodowa winna była to przewidywać i zgromadzić środki na poczet owych kosztów.
W odpowiedzi na zażalenie pozwanego powód wniósł o jego oddalenie w całości oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowego według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Zażalenie pozwanego okazało się niezasadne.
Instytucja zabezpieczenia kosztów procesu, normowana przepisem art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. służy zabezpieczeniu zwrotu pozwanemu jego przyszłych kosztów procesu od powoda. Wydaje się, iż argumentem uzasadniającym zobowiązywanie powoda do złożenia kaucji jest przede wszystkim ochrona interesów Skarbu Państwa przed niezasadnymi powództwami ze strony obywateli. Argumentem mogą być także spodziewane trudności i koszty, jakie musiałby ponieść pozwany w celu wykonania orzeczenia zasądzającego koszty procesowe jednakże na powyższe pozwany nie powołuje się a zatem przyjąć należy, iż zagrożenia z tym związanego w okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie dostrzega.
Przedmiotem zabezpieczenia kosztów procesu są hipotetyczne koszty, jakie mogą powstać w związku z postępowaniem. Hipotetyczne koszty na początkowym etapie postępowanie nie mogą uwzględniać wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w stawce maksymalnej, której podwyższenie uzależnione jest od niezbędnego nakładu pracy pełnomocnika i jego wkładu w wyjaśnienie sprawy. Jakkolwiek sprawa może jawić się jako skomplikowana już na początkowym etapie jej rozpoznania to jednakże w kontekście zabezpieczenia kosztów procesu wystarczające jest zobowiązanie powoda do złożenia kosztów odpowiadających minimalnemu wynagrodzeniu. Podkreślenia wymaga, iż choć kaucja ma zabezpieczać przed niezasadnym wszczynaniem sporów to jednakże – poprzez maksymalizowanie jej wysokości – nie może obciążać strony powodowej w nadmierny sposób, grożąc ograniczeniem jej prawa do sądu. Zwrócić przy tym należy uwaga, iż zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy jeżeli w toku sprawy okaże się, że kaucja nie wystarcza na zabezpieczenie kosztów procesu, pozwany może żądać dodatkowego zabezpieczenia.
Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd Apelacyjny, działając na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie jako bezzasadne.