Orzeczenie zostało uchylone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 listopada 2013 r., sygn. akt I ACz 1162/13.
Sąd Okręgowy w Gdańsku IX Wydział Gospodarczy w składzie:
Przewodniczący: SSO Dariusz Kardaś
Sędziowie: SSO Marek Miastkowski, p.o. SSO Dorota Majerska-Janowska
po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2013 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa w postępowaniu grupowym wytoczonego przez reprezentanta grupy (…) przeciwko (…) o zapłatę
postanawia:
oddalić wniosek o udzielenie zabezpieczenia.
Powód w pozwie wniósł o udzielenie zabezpieczenia zapłaty przez pozwanych kwot wskazanych w punkcie II pozwu poprzez: obciążenie hipoteką przymusową nieruchomości, zajęcie wszelkich wierzytelności przysługujących pozwanym w stosunku do wszelkich podmiotów oraz zajęcie wierzytelności z wszelkich rachunków bankowych pozwanych przysługujących im w stosunku do wszelkich banków.
W uzasadnieniu stwierdził, że uprawdopodobnił roszczenie. Zdaniem powoda: „nie ulega wątpliwości fakt, że Pozwani nie złożyli we właściwym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (…), a pozostały majątek spółki jest niewystarczający do zaspokojenia roszczeń wszystkich członków grupy, co tym samym uzasadnia odpowiedzialność członków zarządu spółki (…) na gruncie art. 299 k.s.h.”.
Interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia powód nie wskazał.
Wniosek o zabezpieczenie roszczenia nie zasługuje na uwzględnienie.
Przepis art. 730 k.p.c. stanowi, że w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny, można żądać udzielenia zabezpieczenia.
Stosownie do treści art. 7301 § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (art. 7301 § 2 k.p.c.). Wskazane przesłanki udzielenia zabezpieczenia muszą istnieć kumulatywnie.
W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie zachodzą, ujęte w cytowanym powyżej przepisie, przesłanki uzasadniające zabezpieczenie roszczenia. Przede wszystkim wskazać należy, że na obecnym etapie postępowania, w oparciu o przedstawiony materiał dowodowy, nie przesądzając jednocześnie kwestii zasadności tych roszczeń, nie można przyjąć, iż są one wiarygodne na tyle, by uzasadniały orzeczenie o zabezpieczeniu roszczeń.
Powód twierdzi, że pozwani jako członkowie zarządu (…) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. ponoszą odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. i 415 k.c. Z art. 299 § 1 k.s.h. wynika, że członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Zatem przesłanką odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest posiadanie przez wierzyciela tytułu egzekucyjnego przeciwko tej spółce i wykazanie, że egzekucja prowadzona przeciwko niej na podstawie tego tytułu okazała się bezskuteczna (zob. np. uchwala Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 1999 r., sygn. akt III CZP 10/99, OSNC 1999, nr 12, poz. 203; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r., sygn. akt I CK 160/02, Lex nr 150617; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt I PK 78/11, Lex nr 1216840). Podsumowaniem powyższej linii orzeczniczej w kwestii wykładni art. 299 § 1 k.s.h. stała się uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2008 r., sygn. akt III CZP 72/08 (OSNC 2009, nr 2, poz. 20), w której uzasadnieniu podkreślono, że według art. 299 § 1 k.s.h. przesłanką subsydiarnej odpowiedzialności odszkodowawczej członka zarządu jest bezskuteczność egzekucji wobec spółki.
Brak tytułu egzekucyjnego przeciwko (…) nie pozwala na przyjęcie, że roszczenie uprawnionego zostało uprawdopodobnione na potrzeby postępowania o udzielnie zabezpieczenia roszczenia przeciwko członkowi jej zarządu opartemu na przepisie art. 299 k.s.h.
Ustalenia faktyczne dotyczące występowania zasadniczych przesłanek odpowiedzialności na podstawie art. 299 k.s.h. nie mogą przesądzać jednocześnie o istnieniu podstaw ogólnej odpowiedzialności deliktowej członków zarządu i to nawet wówczas, gdy – jak w rozpoznawanej sprawie – zadłużenie spółki pojawiło się podczas pełnienia przez pozwanych funkcji członków zarządu (…) spółki z o.o. Delikt ogólny (art. 415 k.c.) i szczególny delikt członków zarządu spółki („delikt nieprawidłowego zarządzania spółką”) to odmienne konstrukcje prawne, wynikające z odmiennych stanów faktycznych. Fakt powstania niewypłacalności spółki z o.o., czy utraty przez nią płynności finansowej w okresie, gdy zarządzali nią obowiązani, nie ma zatem znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku na zasadzie z art. 415 k.c.
Nadto odpowiedzialność deliktowa w razie istnienia stosunku zobowiązaniowego (taki istniał wobec zawarcia przez uprawnionego dwóch umów o obrót i przechowywanie metali szlachetnych) zachodzi jedynie wtedy, gdy szkoda jest następstwem takiego działania lub zaniechania sprawcy, które stanowi samoistne, tzn. niezależne od zakresu istniejącego zobowiązania, naruszenie ogólnie obowiązującego przepisu prawa bądź zasad współżycia społecznego. W rozpoznawanym zaś wniosku uprawniony dowodził faktu powstania szkody na skutek niewykonania przez (…) spółkę z o.o. umowy o obrót i przechowywanie metali szlachetnych, jak też istnienia związku przyczynowego pomiędzy tą szkodą a bezprawnym działaniem obowiązanych, które miało polegać, jak można domniemywać, na nieprawidłowym zarządzaniu spółką. Uprawniony nie określił jednak wprost czy (i jakie) konkretne reguły prawne naruszyli obowiązani poprzez fakt zawierania umów o obrót i przechowywanie metali szlachetnych. Prowadzona przez (…) spółkę z o.o. działalność gospodarcza w tym zakresie nie była wyłączona (zabroniona) przez przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Uprawniony nie powołał się nadto na żadną konkretną zasadę współżycia społecznego, która zostałaby naruszona na skutek działań pozwanych, podjętych w ramach prowadzenia spraw spółki i reprezentowania jej na zewnątrz.
Powód wywodzi odpowiedzialność (…) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z art. 471 k.c. (k. 17). Twierdzi, że spółka (…) nie wykonała zobowiązań wynikających ze wszystkich umów zawartych z członkami grupy (k. 18). Niewykonanie tych zobowiązań nie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, przy czym zaznaczenia wymaga, że ciężar dowodu na okoliczność tego, że było inaczej, spoczywa na spółce (…).
Jednakże powód nie pozywa tej spółki, a kierując roszczenie bezpośrednio przeciwko członkom zarządu spółki uniemożliwia spółce wykazanie, że niewykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Powód twierdzi, że spółka (…) nie wykonała zobowiązania ze swej winy, choć nie dysponuje wyrokiem sądowym, który by to stwierdzał.
Powód nie zaoferował dowodów, które by wykazywały, że działania spółki (…) stanowiły nieuczciwą praktykę rynkową. Zamiast dowodów powód oświadcza, że: „w chwili obecnej istnieją poważne wątpliwości” albo: „istnieje duże prawdopodobieństwo”. Dla Sądu w tym składzie to stanowczo za mało.
Powód zbyt ochoczo posługuje się w pozwie domniemaniami i przypuszczeniami jak na przykład: „ani Pan (…), ani Pani (…) nie złożyli we właściwym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, którą zarządzali, działając najprawdopodobniej ze świadomością i zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli”.
Ponadto powód nie wykazał, że majątek upadłej spółki nie wystarcza na pokrycie jej zobowiązań, choćby w części.
Powód wywodząc odpowiedzialność pozwanych z treści art. 415 k.c., nie wykazał żadnej z przesłanek odpowiedzialności deliktowej.
Powód pisze o szeregu przestępstw – żadnego nie sprecyzował, nie wskazał, jakie dokumenty mają dowodzić winy pozwanych i na czym konkretnie ona polega.
Nie jest dopuszczalne przeprowadzenie „dowodu z akt”, o co powód wnosi, gdyż – wbrew dosłownej treści art. 224 § 2 k.p.c. – dowód taki nie istnieje. Możliwe jest więc jedynie przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach określonej sprawy, ale powód takich dokumentów nie wskazał.
Z kolei artykuły prasowe czy wydruki ze stron internetowych dla Sądu w tym składzie nie są dowodem, a jedynie poglądami ich autorów, które z reguły mają bardzo luźny związek z rzeczywistością.
Powód, upatrując podstawy odpowiedzialności pozwanych w art. 415 k.c., twierdzi, że: „uprawdopodobniony został fakt, popełnienia przez (…) szeregu przestępstw” (jakich?) oraz, „że istnieje duże prawdopodobieństwo, że czyny (…) nosiły znamiona czynów bezprawnych i zawinionych”.
Z wiedzy Sądu wynika, że nikt nikomu niczego jeszcze nie udowodnił. Oskarżyć można o wiele rzeczy, ale winę trzeba dowieść. Powód nie udowodnił i nie uprawdopodobnił winy pozwanych. Mało tego, nie pokusił się nawet o wskazanie, czego tak naprawdę ta wina dotyczy.
Wnioskodawca nie wykazał również, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania prowadzonego w przedmiotowej sprawie. Obawa ta musi być konkretna i powinna znajdować swe uzasadnienie w okolicznościach sprawy.
Biorąc pod uwagę powyższe, skoro powód nie uprawdopodobnił w sposób wystarczający ani roszczenia ani interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, jego wniosek należało oddalić.
Mając na uwadze powyższe, na mocy art. 7301 k.p.c. a contrario orzeczono jak na wstępie.