Sąd Okręgowy w Gdańsku Wydział XV Cywilny w składzie:
Przewodniczący: SSO Urszula Malak,
Sędziowie: SSO Dorota Kołodziej, SSO Krzysztof Solecki
po rozpoznaniu w dniu 4 października 2017 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa grupowego wytoczonego przez reprezentanta grupy w osobie (…) przeciwko (…) i (…),
postanawia:
W dniu 8 marca 2016r. Sąd Okręgowy w Gdańsku wydał postanowienie, w którym:
W uzasadnieniu powyższego Sąd wskazał, że:
W dniu 14 czerwca 2012 r. doręczono pozwanym pozew z dnia 23 marca 2012 r., zawierający listę 181 osób wchodzących w skład reprezentowanej przez powoda grupy. Zgłaszające się osoby reprezentant podzielił w zależności od zgłaszanych przez nie roszczeń na 3 podgrupy, w ten sposób, że:
Sąd Okręgowy w Gdańsku w postanowieniu z dnia 21 sierpnia 2012 r. orzekł o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym. W zakreślonym przez Przewodniczącego terminie strona pozwana wniosła zażalenie na ww. postanowienie, zarzucając niedopuszczalność rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym. Zarzut ten został jednak prawomocnie oddalony przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 44; dalej jako: „u.d.p.g”), Sąd Okręgowy w Gdańsku zarządził ogłoszenie w Gazecie Wyborczej o wszczęciu takiego postępowania. Sąd wezwał osoby, których roszczenie może być objęte przedmiotowym postępowaniem, do przystąpienia do grupy w terminie dwóch miesięcy od dnia ukazania się ogłoszenia, poprzez złożenie pisemnego oświadczenia o przystąpieniu do grupy jej reprezentantowi wraz ze wskazaniem podgrupy, do której każda ze zgłaszających się osób zamierza przystąpić.
Reprezentant grupy, w odpowiedzi na ogłoszenie zarządzone przez Sąd, w piśmie z dnia 26 listopada 2013 r., zamieścił listę zgłoszeń kolejnych osób przystępujących do postępowania grupowego, zaś w piśmie z dnia 13 lutego 2014 r. uzupełniającą listę kolejnych osób do tego postępowania przystępujących.
Na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2014r. pełnomocnik powoda sprecyzował, iż żądanie ustalenia nieważności umowy dotyczy wszystkich osób wymienionych w podgrupach a), b), c) treści pozwu. Zasądzenie kwoty pieniężnej dotyczy jedynie osób wymienionych w punkcie II a) pozwu, przy czym w wypadku oddalenia tego żądania, aktualne stają się żądania wymienione w punkcie III pozwu. W następnej kolejności pełnomocnik oświadczył, że określona w pismach z 26 listopada 2013 r. i 13 lutego 2014 r. podgrupa I odpowiada podgrupie a) pozwu, podgrupa III odpowiada określonej w nim podgrupie b), zaś podgrupa III odpowiada podgrupie c).
Zgodnie z art. 17 ust. 1 u.d.p.g., po upływie wyznaczonego przez sąd terminu, nie krótszego niż miesiąc od dnia doręczenia powodowi zarzutów co do członkostwa, sąd wydaje postanowienie co do składu grupy. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym. Na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2014 r. Sąd wyznaczył pełnomocnikowi pozwanych termin jednego miesiąca na podniesienie ewentualnych zarzutów, co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach.
W rozpoznawanej sprawie żaden z pozwanych nie wniósł zarzutów co do składu podgrup ustalonych przez reprezentanta grupy.
Sąd Okręgowy przeanalizował i zweryfikował oświadczenia złożone przez osoby przystępujące do postępowania wraz z całą dokumentacją, znajdującą się w aktach sprawy, czego efektem stało się wyłączenie z grupy kilkunastu wymienionych w dalszej części uzasadnienia osób oraz ograniczenie przypisanych poszczególnym grupom roszczeń odpowiednio do treści oświadczeń o przystąpieniu do grupy.
Ustalając skład osobowy podgrup Sąd stwierdził, że wszyscy ich członkowie wymienieni imiennie w sentencji postanowienia zgłosili oświadczenia o przystąpieniu do grupy w terminie wynikającym z treści ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego.
Mając na uwadze majątkowy charakter roszczeń, które w niniejszej sprawie częściowo zmierzają do zasądzenia świadczenia pieniężnego, a częściowo do zwolnienia od domniemanego obowiązku spełnienia takiego świadczenia, stwierdził, że zgodnie z art. 16 ust. 1 u.d.p.g., do ustalenia przynależności członka do grupy wymagane jest udowodnienie takiej przynależności. Jednocześnie ze względu na to, że zgodnie z art. 21 ust. 3 u.d.p.g. prawomocny wyrok zapadły w sprawie będzie mieć skutek wobec wszystkich członków grupy, konieczne było opracowanie szczegółowej imiennej listy członków grupy i sprawdzenie, czy każda z nich spełnia warunki przynależności do grupy. Powyższe nie przesądza o zasadności roszczenia zgłoszonego przez poszczególne osoby, o czym sąd orzeknie dopiero przy wyrokowaniu.
Sąd uznał jednakże, że już na tym etapie podlega ocenie kwestia rodzaju przedstawionych przez reprezentanta grupy roszczeń w tym znaczeniu, że ocenie sądu podlega czy przystępujący do grupy zgłosili dane roszczenie w treści oświadczeń o przystąpieniu do grupy. Zadaniem reprezentanta grupy jest bowiem zebranie oświadczeń zawierających żądania poszczególnych osób, zaszeregowanie tych osób do poszczególnych podgrup na podstawie oświadczeń tych osób w których zawarte zostały konkretne roszczenia. Reprezentant grupy nie może natomiast wykreować roszczeń w tych oświadczeniach niezgłoszonych i nie może skutecznie wystąpić z takimi roszczeniami w postępowaniu grupowym w sytuacji gdy dane roszczenia nie zostały wyartykułowane w oświadczeniach przystępujących do grupy.
W tym kontekście Sąd stwierdził, że treść żadnego ze złożonych oświadczeń nie daje podstaw do ustalenia, że przystępujący żądał ustalenia nieważności umowy. Nie wynika to ani z pkt 4 oświadczenia (żądanie zwrotu uiszczonej kwoty lub ustalenia braku odpowiedzialności finansowej względem pozwanych z tytułu świadczonych usług) ani z pkt 9 w którym mowa jedynie o zwrocie zapłaconej ceny lub ustaleniu braku istnienia zobowiązania do zapłacenia kwoty 94,80 i ew. 100 USD. Zawarte w końcowej treści pkt 9 upoważnienie dla reprezentanta grupy do zaszeregowania do innej z grup odnosi się do roszczeń wskazanych dla grup I-V wymienionych w treści oświadczenia. Konsekwencją wadliwego zaszeregowania może być oddalenie powództwa danej osoby. Upoważnienie to nie może natomiast być interpretowane jako możliwość zgłoszenia w imieniu przystępujących do grupy roszczeń których nie wymieniono w treści ich oświadczeń o przystąpieniu. Takim roszczeniem jest roszczenie o ustalenie nieważności umowy, które reprezentant zgłosił jako główne roszczenie dotyczące wszystkich członków grup. Pozostałe roszczenia wymienione w treści oświadczeń zgłoszono jedynie jako ewentualne. W ocenie Sądu reprezentant nie był uprawniony do wykreowania roszczenia o ustalenie nieważności umowy, które nie wynika z oświadczeń osób przystępujących do postępowania grupowego. Roszczenie to jest znacznie szersze od wskazanych w treści oświadczeń roszczeń o zapłatę czy ustalenie braku zobowiązania i nie może być ani domniemane ani wyprowadzone w treści oświadczeń o przystąpieniu do grupy w drodze ich interpretacji.
Dlatego też Sąd na podstawie art. 12 i 16 u.d.p.g. uznał, iż nie zostało udowodnione aby osoby przystępujące zgłosiły takiej treści żądanie w swoich oświadczeniach i aby objęły to żądanie zamiarem przystąpienia do grupy. Z tego względu w treści postanowienia o ustaleniu składu grup, określając rodzaje żądań zgłoszonych przez poszczególne osoby, Sąd usunął żądanie ustalenia nieważności umowy jako niewyartykułowane w oświadczeniach o przystąpieniu do grupy.
W przypadku osób, które zgłosiły chęć zaszeregowania do konkretnych podgrup, a które jednak zdaniem reprezentanta grupy powinny znaleźć się w innych podgrupach, Sąd przychylił się do zdania wyrażonego przez reprezentanta grupy z uwagi na fakt, iż upoważnienie reprezentanta do zmiany podgrupy wszystkich przystępujących osób wynikało wprost z treści ich oświadczeń woli złożonych na piśmie a konkretnie z pkt. 9 in fine każdego z oświadczeń złożonych na specjalnie do tego przygotowanym formularzu, w brzmieniu: „Wyrażam jednocześnie zgodę na zaszeregowanie mnie do innej podgrupy spośród podgrup I — V, niż wybrana przeze mnie. Zaszeregowanie mnie do innej podgrupy może być dokonane przez Reprezentanta Grupy, gdyby złożone przeze mnie na ręce Reprezentanta Grupy dowody lub dokonane wpłaty uzasadniały inne moje zaszeregowanie. W razie wątpliwości chcę być zaszeregowany/a do grupy umożliwiającej zwolnienie mnie od całości zobowiązań od (…) S.C.” W związku z uprawnieniem, jakie osoby przystępujące do postępowania przekazały reprezentantowi grupy oraz treścią załączonych przez nie dokumentów, Sąd, nie wychodząc poza materialne roszczenie tych osób oraz treść pełnomocnictw, postanowił zaszeregować je zgodnie z wolą wyrażoną przez reprezentanta, co znalazło wyraz w treści dyspozytywnej postanowienia.
Wątpliwości Sądu wzbudziły również oświadczenia o przystąpieniu osób, które nie wskazywały do której z podgrup chcą zostać zaliczone. Zgodnie bowiem z art. 12 u.d.p.g. w oświadczeniu o przystąpieniu do grupy uprawniony powinien określić swe żądanie oraz wskazać okoliczności je uzasadniające, a także przynależność do grupy oraz przedstawić dowody. Sąd zważył jednakże, że z pkt 4 oświadczenia wynika, iż przystępujący do grupy domaga się zwrotu uiszczonej przez siebie wpłaty na rzecz (…) jako uiszczonej nienależnie, względnie ustalenia braku jego odpowiedzialności finansowej względem (…) z tytułu usług świadczonych przez serwis www.pobieraczek.pl. W pkt 6 zawarte jest oświadczenie, że wolą składającego je jest wziąć udział w postępowaniu grupowym przeciwko (…) s.c. Uzasadnienie przynależności do grupy zawarto w pkt 7, zaś do oświadczeń załączono oferowane przez przystępujących dowody. Jednocześnie w końcowej części pkt 9 zawarto upoważnienie dla reprezentanta grupy do przypisania do odpowiedniej podgrupy. Treść żądania grupy została zatem wyartykułowana w pkt 4 a jedynie jego doprecyzowanie możliwe było w ramach podgrup, również decyzją reprezentanta grupy. Takie ukształtowanie oświadczenia, choć budzi pewne wątpliwości, w tym szczególnym przypadku wydaje się być dopuszczalne, jakkolwiek pożądanym jest aby roszczenia w postępowaniu grupowym były formułowane w sposób prosty i jednoznaczny co do zakresu zgłaszanych żądań, ich uzasadnienia oraz przedstawianych dowodów. Nie było natomiast możliwości aby Sąd samodzielnie dokonał zmian w zakresie zaszeregowania danej osoby posługując się jedynie ogólnym wskazaniem jak we wniosku powoda z k. 5750. U.d.p.g. wymaga bowiem aby to powód przedstawił Sądowi wykaz osób przystępujących do grupy.
Przy ocenie oświadczeń części z przystępujących do postępowania osób, Sąd powziął poważne wątpliwości co do istnienia ich legitymacji do udziału w przedmiotowej sprawie. Sąd zwrócił bowiem uwagę na fakt, iż część z osób, które rejestrowały się na portalu www.pobieraczek.pl, nie posiadała w chwili rejestracji pełnej czy nawet ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Zdaniem Sądu osoby te – o ile do dnia dzisiejszego nie uzyskały pełnej zdolności do czynności prawnych – mogą występować w charakterze stron, lecz jedynie przy udziale ich ustawowych przedstawicieli, którzy pełną zdolność do czynności prawnych posiadają, co implikuje także ich pełną zdolność do czynności procesowych. Powinny one jednak występować w roli powodów.
Sąd uznał, iż rodzice, którzy zostali w listach reprezentanta grupy określeni jako osoby do postępowania przystępujące, a którzy ze względu na brak legitymacji materialnej, posiadają jedynie czynną zdolność procesową do podejmowania działań w sprawie, nie mogą w nim jednak uczestniczyć w charakterze członków grupy. Członkom grupy przypisać bowiem należy zdolność do bycia we własnym imieniu uprawnionym do występowania przeciwko pozwanym z własnym roszczeniem (albowiem jedynie z uwagi na sposób ukształtowania postępowania grupowego nie mają oni miana powoda, ale członków grupy). Zdaniem Sądu podmiotami uprawnionymi do występowania w sprawie w charakterze stron powinny być w takich przypadkach tylko i wyłącznie dzieci, które w postępowaniu mogłyby być jedynie reprezentowane przez swoich rodziców. Wynika to wprost z uregulowań zawartych w przepisach kodeksu cywilnego i zgodnego w tym zakresie orzecznictwa sądów powszechnych. Tymczasem w listach osób przystępujących do postępowania zgłoszono część osób, które są jedynie przedstawicielami osób korzystających z portalu. Osoby te nie mają własnego roszczenia, zaś złożone przez nie oświadczenia wskazują, że samodzielnie przystępują do postępowania jako członkowie grup, choć jednocześnie z samych oświadczeń lub załączonych dokumentów jednoznacznie wynika, że w istocie korzystającymi z portalu były osoby małoletnie. Kwestią na obecnym etapie postępowania nierozważaną jest ważność umów zawartych przez małoletnich. Nie ma ona jednakże w ocenie Sądu wpływu na ustalenie składu grup. Wobec treści art. 11 ust. 5 ud.p.g. i upływu terminu na złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grupy, nie ma możliwości zastosowania obecnie art. 196 k.p.c. W ocenie Sądu nie jest również dopuszczalne przyjęcie konstrukcji wskazanej w załącznikach do pisma powoda z 25 maja 2015r. (k. 6375 i nast.), iż w oświadczeniach tych jedynie omyłkowo wskazano rodziców jako przystępujących do grupy. Rodzice złożyli oświadczenia o przystąpieniu do grupy, zaś w terminie do którego możliwe było skuteczne przystąpienie do postępowania (27 października 2013r.) ich dzieci do tego postępowania nie przystąpiły. Nie zostały również w tym terminie wskazane jako członkowie grup przez reprezentanta grupy, który w wykazach osób przystępujących do grupy wskazał rodziców zgodnie ze złożonymi przez te osoby oświadczeniami o przystąpieniu do postępowania. Zmiana w tym zakresie mogłaby nastąpić jedynie w trybie art. 196 k.p.c., podczas gdy tryb ten nie może być w niniejszej sprawie zastosowany z uwagi na wyłączenie ustawowe zawarte w art. 24 ust. 1 u.d.p.g.
W związku z powyższym Sąd postanowił, aby następujące osoby nie zostały objęte postanowieniem o ustaleniu składu grupy: (…) [16 osób]
Co do tych osób wniosek o ustalenie składu grup oddalono w pkt d) postanowienia. Jednocześnie Sąd zwrócił uwagę na to, iż sytuacja ww. osób jest odmienna od sytuacji osób, występujących w postępowaniu jedynie jako przedstawiciele ustawowi stron, w sytuacji gdy w oświadczeniach o przystąpieniu do grupy oraz w wykazie sporządzonym przez reprezentanta grupy i przedstawionym Sądowi jako członków grup wskazano prawidłowo określone dzieci. W takiej sytuacji dane rodziców nie znalazły się bowiem na listach przedstawionych przez reprezentanta grupy (na listach tych jako strony figurują ich dzieci), a osoby te jedynie wyraziły zgodę na udział swoich podopiecznych w przedmiotowym postępowaniu, potwierdzając zgodę swoim własnoręcznym podpisem. Część z osób, które w chwili rejestracji nie posiadały pełnej zdolności do czynności prawnych, w chwili obecnej taką zdolność już posiada. Zdaniem Sądu powoduje to, że udział przedstawicieli ustawowych tych osób w postępowaniu nie jest już konieczny i osoby te mogą – a nawet powinny – samodzielnie występować w sprawie.
Nie rozstrzygając o zasadności roszczenia lub jej braku w przypadku osób nieobjętych treścią postanowienia, Sąd jednocześnie zwrócił uwagę na fakt, iż art. 17 ust. 4 u.d.p.g. umożliwia osobom, które nie zostały objęte postanowieniem Sądu co do składu grupy, samodzielne wytoczenie powództwa w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Takie działanie wyłączonych z niniejszego postępowania osób skutkować będzie zachowaniem skutków wytoczenia powództwa w postępowaniu grupowym.
Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, iż zachodzą przesłanki do ustalenia składu podgrup na mocy art. 17 ust. 1 u.d.p.g., o czym orzekł jak w sentencji na podstawie dokonanych ustaleń.
Powyższe orzeczenie powód zaskarżył w całości zażaleniem, zarzucając wadliwe ustalenie zakresu umocowania powoda do działania w imieniu i na rzecz osób przystępujących do grupy. W ocenie powoda niezasadnie przyjęto, że powód nie może w imieniu i na rzecz tych osób domagać się w pozwie unieważnienia umów o świadczenie usługi Usenet zawartych przez osoby przystępujące do postępowania grupowego z pozwanymi. Kwestionował także możliwość częściowego oddalenia wniosku o ustalenia składu grup jak w treści postanowienia poprzez wadliwe wskazanie, iż stroną postępowania jest przedstawiciel ustawowy strony, a nie sama strona — gdyż brak ten jako usuwalny w trakcie postępowania usunięto.
Na tej podstawie strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości i ustalenie, iż:
Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2017 r. w sprawie I Acz 597/16 Sąd Apelacyjny w Gdańsku uchylił zaskarżone postanowienie Sądu I instancji, pozostawiając temuż Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny wskazał, że zakres umocowania reprezentanta grupy upoważniał go do sformułowania w pozwie również roszczenia o ustalenie nieważności umowy, zaś przyjmuje się powszechnie, że osoby przystępujące do postępowania grupowego na etapie wniesienia pozwu wyrażają zgodę na wytoczenie na ich rzecz powództwa o treści w tym pozwie określonej. Jednocześnie Sąd Odwoławczy uznał, że skoro następnie Sąd I instancji wydał postanowienie z dnia 21 sierpnia 2012r. o dopuszczalności postępowania grupowego w odniesieniu do wszystkich roszczeń (w tym również w zakresie żądania ustalenia nieważności umowy), a po jego uprawomocnieniu się, dokonał ogłoszenia w prasie o możliwości przystąpienia do postępowania o tak zakreślonym zakresie roszczeń, to osoby przystępujące do tego powstępowania wskutek przedmiotowego ogłoszenia, niewątpliwie wyrażały jednocześnie swoją wolę wystąpienia z roszczeniem o ustalenie nieważności umowy nawet wówczas, gdy nie wynikało to ze złożonych przez nie oświadczeń pisemnych o przystąpieniu do grupy.
Tym samym, Sąd Apelacyjny przesądził, że reprezentant grupy był uprawniony do zgłoszenia w imieniu wszystkich osób przystępujących do sporu po stronie powodowej żądania ustalenia nieważności umowy o świadczenie usługi Usenet. Dalsze rozważania Sądu Odwoławczego dotyczące możliwości wyjaśnienia wątpliwości, w tym również poprzez ewentualne wezwanie do modyfikacji złożonych oświadczeń w trybie art. 130 k.p.c. wydają się zatem mieć znaczenie bardziej teoretyczne skoro Sąd Apelacyjny przesądził w sposób wiążący dla wszystkich składów orzekających w niniejszej sprawie, że przedmiot sporu został już określony prawomocnie poprzez wydanie postanowienia z dnia 21 sierpnia 2012r. (k. 6475, 6480). W tej sytuacji, gdyby intencją Sądu odwoławczego zawartą treści uzasadnienia postanowienia z dnia 11 stycznia 2017r. było dokonywanie przez Sąd I instancji dalszych wyjaśnień, to jedynie marginalnie wskazać można, iż Sąd w składzie niniejszym uznał za wystarczające w tej mierze wyjaśnienia zawarte w treści zażalenia pełnomocnika powoda na poprzednie postanowienie z dnia 8 marca 2016r. uznając stanowisko strony powodowej tam zawarte za wystarczające i uzasadnione oraz niebudzące wątpliwości i wyjaśniające w sposób dostateczny kwestię uprawnienia reprezentanta grupy do sformułowania roszczenia o ustalenie nieważności umowy, jakie mogło zostać przez niego sformułowane ewentualnie na podstawie pkt 9 złożonych przez przystępujących do grupy oświadczeń. Powód w treści tego zażalenia jednoznacznie wskazał z czego wywodził swoje uprawnienia do zgłoszenia żądania ustalenia nieważności umowy w odniesieniu do osób przystępujących do postępowania grupowego na etapie wniesienia pozwu oraz na etapie złożenia ostatecznej listy osób przystępujących, zaś Sąd Apelacyjny powyższe stanowisko powoda zaakceptował w treści uzasadnienia swojego rozstrzygnięcia. Stąd w ocenie Sądu I instancji nie zachodziła potrzeba dalszych wyjaśnień tej okoliczności. Nie znalazł tym samym potrzeby wzywania do ewentualnej modyfikacji złożonych oświadczeń w trybie art. 130 k.p.c., niezależnie od istotnych kontrowersji co do dopuszczalności zastosowania powyższego przepisu w odniesieniu do dokumentów niepochodzących od reprezentanta grupy i nie stanowiących treści samego pozwu. Przed wydaniem obecnego postanowienia Sąd umożliwił nadto stronie powodowej zajęcie dodatkowego stanowiska oraz dodatkowo wyjaśnienie wszelkich kwestii również na rozprawie. Ponownie rozpoznając sprawę Sąd I instancji zobowiązał stronę powodową do oświadczenia w terminie miesiąca w związku z treścią złożonego uprzednio zażalenia czy na podstawie upoważnienia znajdującego się w treści pisemnych oświadczeń o przystąpieniu do grupy w imieniu wszystkich osób składa oświadczenie, iż przystępują oni do grupy żądającej ustalenia nieważności umowy. Powód wskazał, że na podstawie upoważnienia znajdującego się w treści pisemnych oświadczeń o przystąpieniu do grupy w imieniu wszystkich osób składa oświadczenie, iż przystępują oni do grupy żądającej ustalenia nieważności umowy (k. 6515). Na tej podstawie kwestię tę uznał za dostatecznie wyjaśnioną do stanowczego rozstrzygnięcia jak w treści niniejszego postanowienia. Nie wydaje się bowiem aby na podstawie dalszych czynności mogły zostać uzyskane jakiekolwiek wyjaśnienia uszczegóławiające bliżej tę kwestię.
W związku z powyższym, dokonując ponownie ustalenia składu grup, Sąd przyjął, że członkowie każdej z wymienionych w postanowieniu podgrup zgłosili ww. roszczenie o ustalenie nieważności umowy jako podstawowe dochodzone roszczenie. Jednocześnie przyjęto, że osoby przystępujące do podgrupy I zgłosiły dodatkowo jako roszczenie podstawowe również żądanie zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz każdej z tych osób kwoty po 94,80 zł zwrotu świadczenia spełnionego w ramach nieważnej umowy.
Dodatkowo Sąd uznał, iż każda z podgrup zgłosiła roszczenia ewentualne — bliżej opisane w sentencji niniejszego postanowienia. Co do zgłoszenia ww. roszczeń ewentualnych nie zachodziły wątpliwości prawne również na etapie poprzedniego orzeczenia o ustaleniu składu grup.
W tej sytuacji do rozstrzygnięcia pozostała jeszcze kwestia składu grup w zakresie w jakim Sąd I instancji poprzednio w pkt d) postanowienia oddalił wniosek o ustalenie tego składu. Sąd Apelacyjny (k. 6480 i nast.) wskazał, iż Sąd Okręgowy prawidłowo poczynił ustalenia faktyczne co do legitymacji określonych osób do udziału w sprawie, jednakże Sąd Odwoławczy nie w całości podzielił ocenę tych ustaleń, prowadzącą do stwierdzenia, że brak jest możliwości zastosowania w okolicznościach rozpatrywanej sprawy art. 196 k.p.c. z uwagi na wyłączenie ustawowe zawarte w art. 24 ust. 1 u.d.p.g. Sąd ten wskazał, iż taka konkluzja dotyczyć winna jedynie tych osób, które nadal są małoletnie i za które w sprawie zgłosili się jako członkowie grupy ich przedstawiciele ustawowi. Wskazał, że w tych przypadkach istotnie, wejście do grupy w miejsce przedstawicieli ustawowych osób małoletnich, które reprezentują z jednoczesnym ustaleniem statusu prawnego osób zgłaszających się jako jedynie przedstawicieli ustawowych małoletnich członków grupy, oznaczałoby zmianę wymagającą zastosowania niedozwolonych w postępowaniu grupowym przekształceń podmiotowych. Podzielił tym samym pogląd o pozostawieniu tych osób poza postępowaniem grupowym.
W ocenie Sądu Apelacyjnego nie można natomiast odnieść takiej samej oceny do sytuacji, w której wprawdzie błędnie do grupy zgłosili się przedstawiciele ustawowi członków grupy, ale po dostrzeżeniu tego błędu przed Sądem orzekającym zgłoszenia te zostały zmodyfikowane jako złożone w imieniu osób, które w istocie są pełnoletnie i same wyraziły wolę udziału w grupie. Uzupełniające oświadczenia w tym przedmiocie zostały załączone przez powoda do pisma procesowego z dnia 25 maja 2015r. (k. 6375 i nast.). Sąd Apelacyjny wskazał, że przynajmniej co do części z tych zgłoszeń możliwa byłaby ich konwalidacja bez naruszenia art. 24 ust. 1 u.d.p.g. Warunkiem byłoby ustalenie, że w chwili złożenia do reprezentanta grupy oświadczenia o przystąpieniu do grupy, dana osoba była pełnoletnia, a zgłoszenie dokonane pismem podpisanym przez rodzica nastąpiło w granicach udzielonego mu umocowania. Do takiego ustalenia — co do istnienia umocowania w powyższym zakresie — upoważnia, w ocenie Sądu Odwoławczego, treść części oświadczeń, złożonych uzupełniająco przez osoby pełnoletnie. Powyższa kwestia wymaga zbadania i dokonania ustaleń faktycznych.
Jednocześnie Sąd Apelacyjny przypomniał, że według treści ogłoszenia opublikowanego w następstwie postanowienia z dnia 10 września 2012r., pisemne oświadczenia osób przystępujących do niniejszego postępowania grupowego mogły być złożone w nieprzekraczalnym terminie 2 miesięcy od daty ukazania się tego ogłoszenia. Po ustaleniu zatem daty upływu tego terminu i porównaniu daty uzyskania pełnoletności przez osoby zgłoszone w uzupełnieniu oświadczeń o przystąpieniu załączonych do pisma procesowego powoda z dnia 25 maja 2015r., możliwe będzie określenie czy w dacie zgłoszenia osoby te mogły samodzielnie przystąpić do postępowania grupowego, a wystąpienie — w ich istocie imieniu — przez rodzica — było li tylko wynikiem omyłki, naprawionej przed wydaniem zaskarżonego postanowienia.
Sąd Okręgowy, rozpoznając sprawę ponownie miał zatem na względzie, że ta część wątpliwości dotyczyła 19 osób, które Sąd uprzednio pozostawił poza postępowaniem grupowym w pkt d) postanowienia z dnia 8 marca 2016r., a to: (…) [16 osób]
W złożonym zażaleniu reprezentant grupy wnioskował o przypisanie do poszczególnych podgrup następujących osób co do których w piśmie z dnia 25 maja 2015r. (k. 6375 i nast.) złożył dokumenty omówione poniżej mające wskazywać na omyłkowe złożenie oświadczeń o przystąpieniu do grup przez rodziców, którzy mieli czynić to w imieniu swoich dzieci oraz mające potwierdzać wolę dorosłych już dzieci co do przystąpienia do procesu (zestawienie to Sąd uzupełnił o dane z dokumentów załączonych do pisma z dnia 25 maja 2015r. jak niżej):
a) (…) — do podgrupy I – 6522 — oświadczenie o przystąpieniu złożone na k. 5218 —5229 przez ojca (…) na k. 6381 zostało złożone oświadczenie z dnia 26 kwietnia 2015r. wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 5 lutego 2013r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanego przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. Oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego.
b) (…) — do podgrupy III — k. 6526, oświadczenie o przystąpieniu złożone na k. 367-374, 5380 przez ojca złożone oświadczenie z dnia 21 kwietnia 2015r. wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 10 października 2011 r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanej przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego. Jednocześnie w dniu 27 kwietnia 2015r. (…) oświadczyła, że w dniu 1 kwietnia 2012r. osiągnęła pełnoletność i jako osoba pełnoletnia wyraża wolę samodzielnego uczestniczenia w procesie, podtrzymując zgodę na udział w postępowaniu grupowym, osobę (…) jako reprezentanta grupy oraz powołanie adwokata (…) w jego imieniu na zasadach określonych w „oświadczeniu o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy”.
oraz do podgrupy V:
c) (…) — k. 6517, oświadczenie o przystąpieniu złożone na k. 2008; na k. 6377 zostało złożone oświadczenie z dnia 27 kwietnia 2015r. wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 12 listopada 2012r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanej przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego.
d) (…) – k. 6518 — oświadczenie o przystąpieniu złożone na k. 2646-2651 przez ojca (…) na k. 6378 zostało złożone oświadczenie bez daty (…) i (…) wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 19 października 2012r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanej przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego.
e) (…) – k. 6523, oświadczenie o przystąpieniu złożone na k. 3485- 3491 przez matkę; na k. 6382 zostało złożone oświadczenie z dnia 6 maja 2014r. wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 19 października 2012r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanego przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego.
f) (…) którego Sąd umieścił w postanowieniu z 8 marca 2016r. w poz. 224 podgrupy V zgodnie ze złożonym przez reprezentanta grupy wnioskiem ponieważ z oświadczenia z k. 463 wynikało, że oświadczenie to zostało złożone w imieniu małoletniego (…) oświadczenie o przystąpieniu na k. 461-470, 5385 złożył ojciec (…) w imieniu małoletniego; na k. 6384 zostało złożone oświadczenie z dnia 22 kwietnia 2015r. (…) i (…) wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 9 grudnia 2011 r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanego przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego
g) (…) – k. 6527, oświadczenie o przystąpieniu na k. 2737-2742 złożyła matka (…); na k. 6386 zostało złożone oświadczenie z dnia 27 kwietnia 2015r. (…) i (…) wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 4 lutego 2013r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanej przez jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego.
h) (…) — k. 6529, oświadczenie o przystąpieniu na k. 4227-4237 złożyła matka (…); na k. 6388 zostało złożone oświadczenie z dnia 4 maja 2015r. wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 16 stycznia 2013r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…), reprezentowanego przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego. Jednocześnie w dniu 4 maja 2015r. (…) oświadczył, że w dniu 14 marca 2014r. osiągnął pełnoletność i jako osoba pełnoletnia wyraża wolę samodzielnego uczestniczenia w procesie, podtrzymując zgodę na udział w postępowaniu grupowym, osobę (…) jako reprezentanta grupy oraz powołanie adwokata (…) w jego imieniu na zasadach określonych w „oświadczeniu o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy”.
i) (…) — k. 6531, oświadczenie o przystąpieniu na k. 3728- 3740 złożyła matka (…); na k. 6387 zostało złożone oświadczenie z dnia wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 10 grudnia 2012r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanej przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego. Jednocześnie w dniu 26 kwietnia 2015r. (…) oświadczyła, że w dniu 29 lipca 2014r. osiągnęła pełnoletność i jako osoba pełnoletnia wyraża wolę samodzielnego uczestniczenia w procesie, podtrzymując zgodę na udział w postępowaniu grupowym, osobę (…) jako reprezentanta grupy oraz powołanie adwokata (…) w jego imieniu na zasadach określonych w „oświadczeniu o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy”.
j) (…) — k. 6530, oświadczenie o przystąpieniu na k. 3343-3350 złożył ojciec (…); na k. 6389 zostało złożone oświadczenie z dnia 27 kwietnia 2015r. wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 17 października 2012r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…), reprezentowanej przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego. Jednocześnie w dniu 27 kwietnia 2015r. (…) oświadczyła, że w dniu 22 grudnia 1996r. osiągnęła pełnoletność i jako osoba pełnoletnia wyraża wolę samodzielnego uczestniczenia w procesie, podtrzymując zgodę na udział w postępowaniu grupowym, osobę (…) jako reprezentanta grupy oraz powołanie adwokata (…) w jego imieniu na zasadach określonych w „oświadczeniu o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy”.
k) (…) – k. 6532, oświadczenie o przystąpieniu na k. 4135-4141 złożyła matka (…); na k. 6390 zostało złożone oświadczenie z dnia 28 kwietnia 2015r. (…) i (..) wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 18 grudnia 2012r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanej przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego.
l) (…) — k. 6520, oświadczenie o przystąpieniu na k. 2551-2556 złożył ojciec; następnie na k. 6380 zostało złożone oświadczenie z dnia wskazujące, że oświadczenie o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy podpisane w dniu 10 października 2012r. i przesłane (…) zostało omyłkowo błędnie wypełnione, ponieważ ich zamiarem było złożenie objętych tym pismem oświadczeń wiedzy i woli w imieniu (…) reprezentowanego przez (…) jako przedstawiciela ustawowego oraz wnoszą o potraktowanie ww. oświadczenia jako złożonego w terminie wskazanym przez Sąd do przystąpienia do postępowania grupowego przez małoletniego reprezentowanego przez uprawnionego przedstawiciela ustawowego. Jednocześnie w dniu 21 maja 2015r. (…) oświadczył, że w dniu 20 maja 2015r. osiągnął pełnoletność i jako osoba pełnoletnia wyraża wolę samodzielnego uczestniczenia w procesie, podtrzymując zgodę na udział w postępowaniu grupowym, osobę (…) jako reprezentanta grupy oraz powołanie adwokata (…) w jego imieniu na zasadach określonych w „oświadczeniu o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy”.
Na rozprawie w dniu 27 września 2017r. pełnomocnik powoda podał, że nie jest w stanie określić dokładnych terminów w jakich oświadczenia były przekazywane przez przystępujących do grupy reprezentantowi grupy a także, że strona powodowa nie dysponuje pisemnymi upoważnieniami udzielonymi rodzicom przez osoby które uzyskały pełnoletność i nie ma dokładniej wiedzy w zakresie łączących te podmioty stosunków (protokół rozprawy — k. 6535 i nast. oraz sporządzona transkrypcja).
W związku z datą ukazania się ogłoszenia w prasie, termin na złożenie oświadczeń o przystąpieniu do grupy upływał z dniem 27 października 2013 r.
W związku z powyższym Sąd uznał, że brak podstaw do przypisania obecnie do grup osób co do których oświadczenia o przystąpieniu do grupy zostały złożone przez rodziców, podczas gdy ewentualnymi korzystającymi byliby małoletni, natomiast nie złożono dodatkowych dokumentów dotyczących „omyłki we wskazaniu danych”. Dzieci tych osób nie wyraziły w toku postępowania przed upływem terminu zgłoszenia woli wystąpienia w postępowaniu grupowym. Spośród 19 osób pozostawionych poza postępowaniem grupowym w postanowieniu z dnia 8 marca 2016 r. dotyczyło to następujących osób (zgłaszających się rodziców): (…)
Odnośnie ww. podmiotów również reprezentant grupy nie wskazywał w złożonym uprzednio zażaleniu na potrzebę ich uwzględnienia w składzie grup.
Wskazany w zażaleniu (…) — jak omówiono wyżej został w postanowieniu z dnia 8 marca 2016r. przypisany w poz. 224 do podgrupy V zgodnie z wnioskiem reprezentanta grupy.
Wątpliwości zatem dotyczyły następujących dzieci, w imieniu których oświadczenia o przystąpieniu zgłosili rodzice, a co do których następnie przy piśmie z 25 maja 2015r. zostały złożone oświadczenia rodziców i dzieci mające wskazywać, że rodzice omyłkowo zgłosili się do postępowania, natomiast wolą zarówno rodziców jak i dzieci było dokonanie tego zgłoszenia w imieniu dzieci. Odnośnie poniższych podmiotów, w złożonym uprzednio zażaleniu reprezentant grupy domagał się włączenia ich do wskazanych przez siebie grup. Sąd jednocześnie wskazał w poniższym zestawieniu ustalone w toku dalszego postępowania daty urodzenia oraz daty złożenia oświadczeń rodziców o przystąpieniu do postępowania grupowego, daty złożenia przez dzieci oświadczeń o wyrażeniu woli wstąpienia do tego postępowania i daty uzyskania pełnoletności celem dokonania następnie porównania zgodnie ze wskazaniami zawartymi w uzasadnieniu postanowienia Sądu Apelacyjnego. Dotyczyło to osób (dzieci):
a) (…) – do podgrupy I, oświadczenie rodzica o przystąpieniu z dnia 5 lutego 2013r., oświadczenie małoletniego o woli zgłoszenia z 26 kwietnia 2015r., pełnoletni z dniem 17 września 2016r.
b) (…) – do podgrupy III, oświadczenie rodzica o przystąpieniu z dnia 10 października 2011r., oświadczenie dziecka o woli wstąpienia z dnia 21 kwietnia 2015 r. pełnoletnia z dniem 1 kwietnia 2012r.,
oraz do podgrupy V:
c) (…) oświadczenie rodzica o przystąpieniu z dnia 12 listopada 2012r., oświadczenie dziecka o woli wstąpienie — 27 kwietnia 2015r., pełnoletnia z dniem 18 listopada 2015r.,
d) (…) oświadczenie rodzica o przystąpieniu 19 października 2012r., oświadczenie dziecka o woli przystąpienia (brak daty), pełnoletnia z dniem 3 lutego 2016r.,
e) (…) oświadczenie rodzica o przystąpieniu 19 października 2012r., oświadczenie dziecka o woli wstąpienia — 6 maja 2014r., pełnoletni z dniem 5 kwietnia 2016r.,
f) (…) oświadczenie rodzica o przystąpieniu 4 luty 2013r., oświadczenie dziecka o woli wstąpienia 27 kwietnia 2015r., pełnoletność z dniem 8 lutego 2018r.,
g) (…) oświadczenie rodzica o przystąpieniu 16 stycznia 2013r., oświadczenie dziecka o woli wstąpienia 4 maja 2015r. pełnoletność z dniem 14 marca 2014r.
h) (…) oświadczenie rodzica o przystąpieniu 10 grudnia 2012r., oświadczenie dziecka o woli wstąpienia 26 kwietnia 2015r., pełnoletność z dniem 29 lipca 2014r.,
i) (…) oświadczenie rodzica o przystąpieniu 17 października 2012r., oświadczenie dziecka o woli wstąpienia 27 kwietnia 2015r., pełnoletność z dniem 22 grudnia 2016r.
j) (…) oświadczenie rodzica o przystąpieniu 18 grudnia 2012r., oświadczenie dziecka o woli wstąpienia 28 kwietnia 2015r., pełnoletność 3 czerwca 2018r.
k) (…)oświadczenie rodzica o przystąpieniu 10 października 2012r., oświadczenie dziecka o woli przystąpienia 20 maja 2015r., pełnoletność 20 maja 2015r.
Są to osoby co do których Sąd Apelacyjny wyraził pogląd o dopuszczalności zmiany podmiotowej pod warunkiem ustalenia, że w chwili złożenia do reprezentanta grupy oświadczenia o przystąpieniu do grupy były one pełnoletnie a zgłoszenie dokonane pismem podpisanym przez rodzica nastąpiło w granicach udzielonego mu umocowania, podnosząc, że do ustalenia istnienia takiego umocowania upoważnia treść części oświadczeń złożonych uzupełniająco przez osoby pełnoletnie przedstawionych przy piśmie z 25 maja 2015r. (k. 6375 i nast.).
Strona powodowa oświadczyła na rozprawie w dniu 27 września 2017r., że nie posiada wiedzy ani dowodów na okoliczność dat w jakich oświadczenia o których mowa w dokumentach z k. 6375 i nast. zostały złożone reprezentantowi grupy. W tej sytuacji jedynym możliwym kryterium wyboru daty złożenia oświadczeń było w takim przypadku przyjęcie, że złożenie nastąpiło w datach wskazanych w treści tych oświadczeń jako data ich złożenia i porównanie czy w tej dacie osoby je składające były pełnoletnie.
Niewątpliwym jest, że do sprawy nie przedstawiono pisemnych upoważnień, jednakże okoliczność ta pozostaje bez znaczenia dla sprawy ponieważ z powyższego zestawienia widać, że żadna z wymienionych powyżej osób nie spełnia wskazanego przez Sąd Apelacyjny kryterium warunkującego możliwość przyjęcia zmiany podmiotowej jako dopuszczalnej. Wszystkie te osoby były bowiem małoletnie w dacie składania przez rodziców oświadczeń o przystąpieniu do postępowania grupowego. Jednocześnie wskazać należy, że żadne z oświadczeń o woli przystąpienia złożonych osobiście przez dzieci, które uzyskały pełnoletność w toku procesu nie zostało złożone przed upływem terminu zgłoszeń, a więc przed dniem 27 października 2013r. i dlatego nie mogło zostać potraktowane jako odrębne zgłoszenie dokonane w czasie właściwym. Tym samym również nie mogło spowodować przypisania któregokolwiek z tych podmiotów do oznaczonych w treści postanowienia podgrup.
Ustaliwszy, że żadna z tych osób nie była pełnoletnia w dacie złożenia oświadczenia rodzica o przystąpieniu do postępowania grupowego i nie mogła tym samym skutecznie upoważnić rodzica do złożenia oświadczenia w jej imieniu, Sąd po dokonaniu wyjaśnień jak wyżej postanowił o składzie grup analogicznie jak w poprzednim postanowieniu z dnia 8 marca 2016r. Przeprowadzone postępowanie wyjaśniające nie pozwoliło bowiem na dokonanie ustaleń odmiennych. Zmianie uległo natomiast określenie zakresu żądania zgodnie ze wskazaniem Sądu Apelacyjnego — poprzez uzupełnienie go o żądanie podstawowe wszystkich grup — żądanie ustalenia nieważności umowy o świadczenie usługi Usenet.
Mając na uwadze powyższe okoliczności na podstawie art. art. 17 ust. 1 u.d.p.g. orzeczono jak w sentencji na postawie dokonanych ustaleń i wskazań Sądu Odwoławczego.