Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział I Cywilny z dnia 22 lutego 2012 r.
I ACz 182/12

  1. Definicja zawarta w art. 221 kodeksu cywilnego nie ma charakteru uniwersalnego. W doktrynie prawniczej podkreśla się, że pojęcie konsumenta, które w istocie służy wskazaniu podmiotowego zakresu ochrony, jest różnie określane w różnych ustawach, a wielość definicji wymaga każdorazowej oceny.
  2. Zgodnie z art. 2 pkt b i d dyrektywy 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. dotyczącej sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniającej dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE (Dz.U.UE.L.2002.271.16) dla celów tej dyrektywy „usługa finansowa” oznacza wszelkie usługi o charakterze bankowym, kredytowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, inwestycyjnym lub płatniczym, „konsument” oznacza każdą osobę fizyczną, która w ramach umów zawieranych na odległość objętych niniejszą dyrektywą działa w celach nie związanych z działalnością gospodarczą, przedsiębiorstwem lub zawodem. Konsekwentnie uznać należy, że mimo iż prawo polskie nie zrealizowało wymogu implementacji zupełnej w cyt. ustawie z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, należy stosować szerszą definicję konsumenta przyjętą w dyrektywie 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r.
  3. Skoro na podstawie przepisów Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej kompetencje dzielone zezwalają w odniesieniu do ochrony praw konsumentów na wprowadzenie w prawie krajowym jedynie norm bardziej rygorystycznych i dyrektywy są podstawowym środkiem prawnym służącym harmonizacji prawa w zakresie ochrony konsumenta, a ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, odwołując się do art. 221 kodeksu cywilnego, wprowadzają węższą definicję pojęcia konsument i nie implementują należycie dyrektyw, należy zastosować definicję wskazaną w prawie unijnym. Przemawia za tym konieczność uwzględnienia nadrzędnych zasad prawa unijnego i realizacji celów wskazanych w Traktacie o Unii Europejskiej i Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską (w brzmieniu zmienionym Traktatem z Lizbony z dnia 13 grudnia 2007 r. – Dz. U. 2009 Nr 203 poz. 1569). Definicja konsumenta powinna obejmować osoby fizyczne działające w celach niezwiązanych z ich działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu i nie ograniczać się do tych czynności, które mają kwalifikowaną postać czynności prawnych. Konsekwentnie tak należy również rozumieć pojęcie „konsument”, wykładając art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.
  4. Zgodnie z art. 2 ust. 1 u.p.g. postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia dla każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Dopuszczalne jest być ujednolicenie w grupach (zob. komentarz do art. 2 ust. 1 ustawy) lub podgrupach (art. 2 ust. 2), jeżeli okoliczności dotyczące poszczególnych członków grupy są na tyle zróżnicowane, że ujednolicenie roszczeń wszystkich członków grupy nie jest możliwe. Ustawa nie określa na czym polegać ma ujednolicenie. W doktrynie prawniczej wskazuje się, że celem wprowadzenia tego unormowania była ekonomia procesowa. Innymi słowy przesądzający jest wzgląd na przyspieszenie i wspólne rozpoznanie sporu powstałego na tle tej samej lub takiej samej podstawy faktycznej, składającej się z przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie (causa petendi).
  5. Oznacza to, że nie tylko nie ma uzasadnienia normatywnego twierdzenie pozwanego o niezbędności wykazania wspólnego algorytmu wyliczenia zryczałtowanego żądania, ale i brak brak jest podstawy dla dokonywania przez Sąd na tym etapie postępowania dalej idących badań i ocen.
  6. Nie ma uzasadnienia normatywnego twierdzenie o niezbędności wykazania wspólnego algorytmu wyliczenia zryczałtowanego żądania.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:     SSA Anna Owczarek (spr.)

Sędziowie:              SSA Dorota Markiewicz, SSO (del.) Edyta Mroczek

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2012 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa reprezentanta grupy K. S. działającego na rzecz (…) przeciwko (…) S.A z siedzibą w W. o zapłatę na skutek zażalenia pozwanego od postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22 listopada 2011 r., sygn. akt II C 464/11,

postanawia:

  1. oddalić zażalenie,
  2. pozostawić rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego sądowi wydającemu orzeczenie kończące postępowanie w sprawie.

 

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 22 listopada 2011 r. postanowił rozpoznać w postępowaniu grupowym sprawę z powództwa K. S., działającego na rzecz oznaczonych osób fizycznych, przeciwko (…) S.A. o zapłatę oznaczonych kwot pieniężnych tytułem odszkodowania wskazując, że pozew spełnia przesłanki oznaczone art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. 2010 Nr 7 poz. 44).

W ocenie Sądu:

– powództwo zostało wytoczone przez 15 osób reprezentowanych przez K.S, na którego wyrazili zgodę wszyscy członkowie grupy składając stosowne oświadczenia,

– roszczenia poszczególnych członków grupy są roszczeniami pieniężnymi, które znajdują podstawę prawną w art. 805 § 1 i 2 ust. 2 k.c., zatem jest to odpowiedzialność kontraktowa,

– członkowie grupy są konsumentami, mimo że umowy nie były zawierane bezpośrednio przez zakład ubezpieczeń z ubezpieczonymi, tylko z zakładem pracy (ubezpieczenia grupowe),

– roszczenia powodów mają charakter roszczeń pieniężnych opartych na takiej samej podstawie faktycznej,

– zachowane zostało właściwe kryterium ujednolicenia wysokości roszczenia każdego członka grupy pod względem wspólnych okoliczności sprawy,

– pozew spełnia warunki dodatkowe określone w ustawie, w szczególności wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym, oświadczenie powoda o działaniu w charakterze reprezentanta grupy, oświadczenia członków o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do reprezentanta grupy, umowę reprezentanta grupy z pełnomocnikiem określającą sposób wynagrodzenia.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pozwany.

Zarzucając naruszenie:

– art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej jako: u.p.g.) w zw. z art. 221, art. 808, art. 805 k.c. przez bezzasadne przyjęcie, że powód i członkowie grupy są konsumentami i brak odrzucenia pozwu,

– art. 1 ust. 1 u.p.g. przez błędne przyjęcie, że roszczenia powoda i członków grupy są oparte o tę samą lub taką samą podstawę faktyczną i brak odrzucenia pozwu,

– art. 10 ust. 1 zd. 1 u.p.g. przez brak odrzucenia pozwu mimo istnienia ustawowych przesłanek,

– art. 2 u.p.g. przez uznanie ujednolicenia za prawidłowe mimo braku wspólnych okoliczności sprawy i niewskazania odpowiedniego algorytmu ujednolicenia,

– art. 6 ust. 1 pkt 2 u.p.g. przez przyjęcie spełnienia przesłanek rozpoznania sprawy przez sąd w postępowaniu grupowym mimo ich braku i nie odrzucenie pozwu,

– art. 233 § 1 k.p.c. przez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego i brak odrzucenia pozwu,

wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i odrzucenie pozwu w całości lub uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania

ewentualnie

o uchylenie zaskarżonego postanowienia w części i odrzucenie pozwu K. S. względem(…) ,

ewentualnie

o uchylenie zaskarżonego postanowienia w części i odrzucenie pozwu K. S. względem(…)

Pozwany wniósł ponadto o skierowanie do Sądu Najwyższego pytań prawnych:

(1) Czy ubezpieczony w ramach ubezpieczenia na cudzy rachunek, w rozumieniu art. 808 k.c., niebędący ubezpieczającym i będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej lub zawodowej, jest konsumentem w rozumieniu art. 221 k.c.?

(2) Czy w momencie badania warunków postępowania grupowego sąd jest uprawniony do weryfikowania prawidłowości obliczenia wysokości roszczenia czy też jest to okoliczność badana dopiero w fazie merytorycznej oceny żądania?

(3) Czy dopuszczalne jest rozpoznanie sprawy w powództwie grupowym, w oparciu o okoliczność niewynikającą ze wspólnych okoliczności sprawy w rozumieniu art. 2 ust. 1 u.p.g., a ustaloną pomiędzy członkami grupy na potrzeby ujednolicenia roszczeń?

Powód wniósł o oddalenie zażalenia.

Sąd Apelacyjny zważył:

1/ Brak podstaw do przedstawienia Sądowi Najwyższemu w oparciu o art. 390 § 1 k.p.c. zagadnień prawnych wskazanych przez pozwanego, gdyż bądź nie budzą one poważnych wątpliwości, bądź sformułowane zostały w sposób niedopuszczalny, zawierając w treści zapytanie o aprobatę powtórzonej hipotezy normy prawnej.

2/ Oczywiście chybione jest wskazanie jako podstawy zaskarżenia art. 233 § 1 k.p.c., gdyż przepis powyższy dotyczy oceny materiału dowodowego jako elementu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia co do istoty sprawy. Postanowienie w przedmiocie dopuszczalności postępowania grupowego oparte jest wyłącznie na wstępnej kontroli przedstawionych dokumentów, której celem jest ustalenieczy zostały spełnione przesłanki formalne wyznaczone przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.

3/ Podstawowy zarzut zażalenia dotyczy błędnej, według skarżącego, kwalifikacji powodów jako konsumentów w rozumieniu wskazanej ustawy. Na jego uzasadnienie pozwany odwołuje się do definicji konsumenta z art. 221k.c., określającego, że za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Wskazuje przy tym, że żaden z członków grupy (ubezpieczonych) nie dokonał czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy ubezpieczenia z pozwanym (…) S.A., gdyż jako ubezpieczający, zgodnie z art. 808 k.c., występował każdorazowo zakład pracy, który ponadto nie pełnił funkcji pośrednika ubezpieczeniowego, określonej w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, tylko działał na cudzy rachunek.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wskazana definicja nie ma jednak charakteru uniwersalnego. W doktrynie prawniczej podkreśla się, że pojęcie konsumenta, które w istocie służy wskazaniu podmiotowego zakresu ochrony, jest różnie określane w różnych ustawach, a wielość definicji wymaga każdorazowej oceny (por. A. Kidyba (w:) Prawo handlowe, Warszawa 2008 T. Sokołowski, Komentarz do Kodeksu cywilnego, Wyd. LEX 2009, T. Pajor Komentarz do Kodeksu cywilnego, Wyd. LEX 2009).

Pozew złożony w niniejszej sprawie oparty jest na twierdzeniu, że pozwany zakład ubezpieczeń dopuścił się praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.), w ten sposób, że posługiwał się w oznaczonych wzorcach umownych, stosowanych przy zawieraniu umów z konsumentami, niewłaściwą definicją wypadku ubezpieczeniowego w postaci zawału serca, wprowadzając ich w błąd co do przypadków udzielenia ochrony ubezpieczeniowej. Działanie to zostało zakwalifikowane decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 10 grudnia 2010 r. nr (…) jako praktyka rynkowa, opisana w art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171 poz. 1206). Z tytułu naruszenia zakazu, mimo stwierdzenia zaniechania jej stosowania z dniem 1 czerwca 2010 r., nałożono na zakład ubezpieczeń karę pieniężną w kwocie 3.967.296,00 zł, płatną do budżetu Państwa.

Zarówno ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (art. 4 pkt 12), jak i ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (art. 4 pkt 12) zawierają definicje legalne pojęcia konsument – wskazując, że rozumie się przez to konsumenta w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, co przemawiać mogłoby za stanowiskiem pozwanego.

Niemniej stwierdzić należy, że po pierwsze – art. 76 Konstytucji RP określa, że władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa. Norma powyższa zawiera zatem konstytucyjny nakaz ochrony konsumentów.

Po drugie – Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE – wersja skonsolidowana) stanowi w art. 2 ust. 2, że jeżeli Traktaty przyznają Unii w określonej dziedzinie kompetencję dzieloną z Państwami Członkowskimi, Unia i Państwa Członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty prawnie wiążące w tej dziedzinie. Państwa Członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swojej kompetencji. Państwa Członkowskie ponownie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia postanowiła zaprzestać wykonywania swojej kompetencji. W myśl art. 4 ust. 2 pkt f kompetencje dzielone stosuje się m. in. do dziedziny ochrony konsumentów. Zgodnie z art. 114 ust. 1 i 3 TFUE Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, przyjmują środki dotyczące zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich, które mają na celu ustanowienie i funkcjonowanie rynku wewnętrznego, a Komisja w swoich wnioskach przewidzianych w ustępie 1 w dziedzinie (…) ochrony konsumentów przyjmie jako podstawę wysoki poziom ochrony, uwzględniając w szczególności wszelkie zmiany oparte na faktach naukowych. W ramach swoich odpowiednich kompetencji Parlament Europejski i Rada starają się również osiągnąć ten cel. Podstawową normą TFUE dotyczącą ochrony konsumentów jest art. 169 stanowiący, że dążąc do popierania interesów konsumentów i zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów, Unia przyczynia się do ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i interesów gospodarczych konsumentów, jak również wspierania ich prawa do informacji, edukacji i organizowania się w celu zachowania ich interesów (ust. 1). Unia przyczynia się do osiągnięcia tych celów poprzez środki, które przyjmuje na podstawie artykułu 114 w ramach urzeczywistniania rynku wewnętrznego, środki, które wspierają, uzupełniają i nadzorują politykę prowadzoną przez Państwa Członkowskie (ust. 2). Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, przyjmują środki określone w ustępie 2 lit. b (ust. 3), natomiast środki przyjęte na podstawie ustępu 3 nie stanowią przeszkody dla Państwa Członkowskiego w utrzymaniu lub ustanawianiu bardziej rygorystycznych środków ochronnych. Środki te muszą być zgodne z Traktatami (ust. 4). W doktrynie (poprzednia numeracja przepisów) podkreśla się, że ochrona konsumenta, jako cel samoistny, może być realizowana wyłącznie na podstawie art. 153 TWE, który pozwala jedynie na stosowanie harmonizacji minimalnej. Natomiast postawienie kwestii ochrony konsumentów w kontekście problematyki rynku wewnętrznego powoduje, że możliwe jest przyjmowanie aktów prawa pochodnego na podstawie art. 95 TWE i stosowanie harmonizacji całkowitej (por. F. Grzegorczyk, Uwagi o reformie wspólnotowego prawa konsumenckiego, EPS 2009 nr 10 poz. 14). Zalecenie harmonizacji zupełnej znajduje wyraz również w decyzji nr 1926/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. ustanawiającej program działań Wspólnoty w dziedzinie polityki ochrony konsumentów (2007- 2013) – Dz.U.UE.L.2006.404.39 – stwierdzającej w pkt (8), że w procesie realizacji programu należy uwzględnić fakt, że rynek wewnętrzny nie będzie funkcjonował należycie, jeżeli w niektórych państwach członkowskich interesy konsumentów będą chronione w mniejszym stopniu, niż w innych. W związku z tym program powinien kłaść szczególny nacisk na ochronę konsumentów i skierowane do nich działania informacyjne w państwach członkowskich, które przystąpiły do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 r. lub po tej dacie, tak aby zapewnić jednolite warunki we wszystkich Państwach Członkowskich.

Przedstawiciele nauki prawa podkreślają niezgodność definicji ustawowej pojęcia „konsument” w prawie polskim i prawie unijnym. Dotyczy to także rozbieżności pomiędzy art. 4 pkt 12 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 2 pkt a Dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (dalej jako: „Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”) – Dz.U.UE.L.2005.149.22, w myśl której konsument oznacza każdą osobę fizyczną, która w ramach praktyk handlowych objętych tą dyrektywą działa w celu niezwiązanym z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wolnym zawodem (por. Nieuczciwe praktyki rynkowe. Materiały szkoleniowe. Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ). Wskazana dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych w pkt (9) preambuły stwierdza, że nie stanowi uszczerbku dla indywidualnych powództw wnoszonych przez osoby, które ucierpiały na skutek nieuczciwej praktyki handlowej. W zakresie usług finansowych i nieruchomości, z uwagi na złożoność tych dziedzin i związane z nimi poważne ryzyko, niezbędne jest ustanowienie szczegółowych wymogów, w tym nałożenie na przedsiębiorców pozytywnych obowiązków. Z tego też względu, w dziedzinie usług finansowych i nieruchomości, wskazana dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla prawa Państw Członkowskich do wyjścia poza przepisy niniejszej dyrektywy w celu ochrony interesów gospodarczych konsumentów. W art. 3 ust. 9 podkreśla natomiast, że w odniesieniu do „usług finansowych” zdefiniowanych w dyrektywie 2002/65/WE oraz w odniesieniu do nieruchomości Państwa Członkowskie mogą nakładać wymogi o charakterze bardziej restryktywnym lub nakazowym niż wymogi nałożone przez niniejszą dyrektywę w objętej nią dziedzinie zbliżania ustawodawstw. Zgodnie z art. 2 pkt b i d dyrektywy 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. dotyczącej sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniającej dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE (Dz.U.UE.L.2002.271.16) dla celów tej dyrektywy „usługa finansowa” oznacza wszelkie usługi o charakterze bankowym, kredytowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, inwestycyjnym lub płatniczym, „konsument” oznacza każdą osobę fizyczną, która w ramach umów zawieranych na odległość objętych niniejszą dyrektywą działa w celach niezwiązanych z działalnością gospodarczą, przedsiębiorstwem lub zawodem. Konsekwentnie uznać należy, że mimo iż prawo polskie nie zrealizowało wymogu implementacji zupełnej w cyt. ustawie z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym należy stosować szerszą definicję konsumenta przyjętą w dyrektywie 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. Stanowiska tego nie podważa fakt, że w kolejnej dyrektywie 2009/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie nakazów zaprzestania szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów, usługi finansowe zostały wyłączone z zakresu jej zastosowania wobec stwierdzenia, że te rodzaje działalności są przedmiotem szczególnych przepisów wspólnotowych mających na celu, podobnie jak niniejsza dyrektywa, rzeczywiste wprowadzenie rynku wewnętrznego usług. Dyrektywa 2011/83/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U.UE.L.2011.304.64) wskazuje w pkt (32) preambuły, że istniejące ustawodawstwo Unii dotyczące między innymi usług finansowych świadczonych konsumentom (…) zawiera szereg przepisów dotyczących ochrony konsumentów, dlatego ta dyrektywa nie powinna mieć zastosowania do umów w tych dziedzinach. Wskazuje jednak, że w odniesieniu do usług finansowych należy zachęcać Państwa Członkowskie, aby w trakcie tworzenia prawa w obszarach nieuregulowanych na poziomie Unii wzorowały się na istniejących przepisach ustawodawstwa Unii w taki sposób, aby zapewnić równe zasady wszystkim konsumentom i w odniesieniu do wszystkich umów dotyczących usług finansowych.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego skoro, jak wykazano wyżej, na podstawie cyt. przepisów Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej kompetencje dzielone zezwalają w odniesieniu do ochrony praw konsumentów na wprowadzenie w prawie krajowym jedynie norm bardziej rygorystycznych i dyrektywy są podstawowym środkiem prawnym służącym harmonizacji prawa w zakresie ochrony konsumenta, a ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, odwołując się do art. 221 kodeksu cywilnego, wprowadzają węższą definicję pojęcia konsument i nie implementują należycie dyrektyw, należy zastosować definicję wskazaną wprawie unijnym. Przemawia za tym konieczność uwzględnienia nadrzędnych zasad prawa unijnego i realizacji celów wskazanych w Traktacie o Unii Europejskiej i Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską (w brzmieniu zmienionym Traktatem z Lizbony z dnia 13 grudnia 2007 r. – Dz. U. 2009 Nr 203 poz. 1569). Definicja konsumenta powinna obejmować osoby fizyczne działające w celach niezwiązanych z ich działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu i nie ograniczać się do tych czynności, które mają kwalifikowaną postać czynności prawnych. Konsekwentnie tak należy również rozumieć pojęcie „konsument”, wykładając art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.

Po trzecie przepisy Kodeksu cywilnego regulujące umowę ubezpieczenia, zarówno w brzmieniu obowiązującym przed dniem 10 sierpnia 2007 r., jak i po zmianie dokonanej ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2007 Nr 82 poz. 557) oraz ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej ( Dz. U. t.j. 2010 Nr 11 poz. 66), nie dają podstaw do wyłączenia ubezpieczonych na podstawie umów ubezpieczenia grupowego spod pojęcia konsumenta w rozumieniu powołanych ustaw.

4/ Chybione są zarzuty dotyczące nieistnienia podstawy faktycznej umożliwiającej dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym oraz niewłaściwego kryterium ujednolicania wysokości roszczenia poszczególnych członków grupy. Zgodnie z art. 2 ust. 1 u.p.g. postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia dla każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Dopuszczalne jest ujednolicenie w grupach (zob. komentarz do art. 2 ust. 1 ustawy) lub podgrupach (art. 2 ust. 2), jeżeli okoliczności dotyczące poszczególnych członków grupy są na tyle zróżnicowane, że ujednolicenie roszczeń wszystkich członków grupy nie jest możliwe. Ustawa nie określa na czym polegać ma ujednolicenie. W doktrynie prawniczej wskazuje się, że celem wprowadzenia tego unormowania była ekonomia procesowa. Innymi słowy przesądzający jest wzgląd na przyspieszenie i wspólne rozpoznanie sporu powstałego na tle tej samej lub takiej samej podstawy faktycznej, składającej się z przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie (causa petendi). Tak szeroka definicja (zbliżona do przesłanki współuczestnictwa procesowego materialnego, ale ewidentnie w tym wypadku mająca zastosowanie również do współuczestników procesowych formalnych) uniemożliwia dokonywanie wykładni zawężającej. Oznacza to, że nie tylko nie ma uzasadnienia normatywnego twierdzenie pozwanego o niezbędności wykazania wspólnego algorytmu wyliczenia zryczałtowanego żądania, ale i brak jest podstawy dla dokonywania przez Sąd na tym etapie postępowania dalej idących badań i ocen. Wystarczające jest zatem twierdzenie powodów, że taka sama podstawa faktyczna polega na odmowie wypłaty im świadczenia z umów ubezpieczenia w oparciu o wyłączenie z pojęcia wypadku ubezpieczeniowego określonego jako „zawał serca” tych zawałów serca, które nie spełniały cech szczegółowo określonych w OWU, uznanych następnie za sprzeczną z zasadami wiedzy medycznej i wprowadzenie ich w błąd co do przypadków udzielenia ochrony ubezpieczeniowej, zakwalifikowanych jako praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów i nieuczciwa praktyka rynkowa, a ujednolicenie w podgrupach wysokości żądań nastąpiło przez rezygnację z części należności głównej lub z odsetek .

Co do tego jaką należy przyjąć podstawę prawną, w szczególności, czy źródłem odpowiedzialności pozwanego jest czyn niedozwolony (art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym w zw. z art. 415 k.c.), czy kontrakt, rozstrzygnie Sąd wydając orzeczenie co do meritum sporu. Przedmiotem oceny będzie wówczas także zasadność i prawidłowość wyliczeń żądanych kwot pieniężnych. Antycypacyjne zajęcie stanowiska co do wskazanych kwestii na obecnym etapie postępowania jest niecelowe.

W tym stanie rzeczy zażalenie pozwanego, w braku uzasadnionych podstaw, podlega w oparciu o art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddaleniu. O kosztach postępowania odwoławczego postanowiono zgodnie z art. 108 § 2 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.