Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział XXIV Cywilny z dnia 5 marca 2015 r.

Written by

Orzeczenie zostało uchylone postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział XXIV Cywilny z dnia 2 kwietnia 2015 r., XXIV C 554/14.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXIV Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Paweł Pyzio

Sędziowie:                     SSO Agnieszka Bedyńska, SSO Jacek Tyszka

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2015r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) S.A. z siedzibą w W. o zapłatę,

postanawia:

  1. dokonać w gazecie (…) ogłoszenia o następującej treści:

„OGŁOSZENIE O WSZCZĘCIU POSTĘPOWANIA GRUPOWEGO

Przed Sądem Okręgowym w Warszawie, XXIV Wydziałem Cywilnym wszczęte zostało postępowanie grupowe w trybie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowy (Dz.U. nr 7 z 2010 r., poz. 44) (dalej jako: „u.d.p.g.”) z powództwa Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) S.A. z siedzibą w W., sygnatura akt XXIV C 554/14, w którym na chwilę obecną udział bierze 28 członków grupy, a wartość przedmiotu sporu wynosi 470.435,69 zł.

Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Powiecie (…) jako reprezentant grupy wniósł o zasądzenie przez Sąd na rzecz członków grupy od pozwanej (…) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy w oparciu o niedozwolone klauzule umowne zawarte w umowach ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 8 maja 2014 roku do dnia zapłaty.

Każdy, kto:

1) zawarł z (…) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym w oparciu o wzorzec umowy stosowany przez ubezpieczyciela w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (zwanej umową ubezpieczenia lub umową ubezpieczenia na życie z (…)), w której postanowieniach ogólnych warunków umów na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi przewidziano możliwość pobierania przez ubezpieczyciela świadczeń pieniężnych od konsumenta w wysokości od 100% do 10% wartości rachunku polisy, w przypadku rozwiązania umowy ubezpieczenia z UFK przed upływem terminu oznaczonego przez ubezpieczyciela, a które to postanowienia prawomocnymi wyrokami Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (wyrok z dnia 7 października 2011 roku, sygn. akt XVII AmC 1704/09, wyrok z dnia 4 czerwca 2012 roku, sygn. akt XVII AmC 974/11, wyrok z dnia 29 czerwca 2009 roku, sygn. akt XVII Amc 274/09 zmieniony wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 maja 2010 roku, sygn. akt VI ACa 1175/09 oraz wyrok z dnia 16 czerwca 2008 roku, sygn. akt XVII AmC 111/07 zmieniony wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 maja 2009 roku, sygn. akt VI ACa 1365/08) zostały uznane za niedozwolone postanowienia umowne i wpisane zostały pod numerami 3834, 4632, 4633, 2161, 1749 do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;

2) rozwiązał z (…) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia przed upływem lat 10 od dnia jej zawarcia z przyczyn innych niż śmierć, wobec czego ubezpieczyciel pobrał ze środków zgromadzonych przez konsumenta na rachunku polisy tzw. opłatę za wykup lub opłatę likwidacyjną,

może przystąpić do grupy liczącej dziś 28 członków.

Każda osoba, której roszczenie może być objęte tym powództwem grupowym, może przystąpić do sprawy, składając pisemne oświadczenie o przystąpieniu do grupy w nieprzekraczalnym terminie 1 miesiąca od daty ukazania się tego ogłoszenia i przesyłając je do reprezentanta grupy – Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…), na adres jego pełnomocnika – (…) s.c., ul. (…), (…)-(…) W.

Przystąpienie do grupy po upływie powyższego terminu jest niedopuszczalne.

Złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grupy jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na pełnienie funkcji reprezentanta grupy przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) oraz zasady wynagradzania pełnomocnika, jak również przystąpienie do ,,Umowy reprezentanta grupy z pełnomocnikiem”, regulującej między innymi wyrażenie zgody na podejmowanie decyzji przez grupę oraz finansowanie kosztów postępowania.

Prawomocny wyrok ma skutek wobec wszystkich członków grupy, to jest osób, które przed upływem terminu wskazanego w tym ogłoszeniu złożą oświadczenie o przystąpieniu do grupy i zostaną uwzględnione w postanowieniu sądu określającym skład grupy.

ZASADY WYNAGRODZENIA PEŁNOMOCNIKA :

Wynagrodzenie pełnomocnika składa się z wynagrodzenia ryczałtowego (opłata ryczałtowa) oraz premii za sukces (premia za sukces). Każdy członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi opłatę ryczałtową i premię za sukces na zasadach opisanych niżej.

Opłata ryczałtowa – wyliczana jest na podstawie pobranej opłaty za wykup, w I instancji oraz za prowadzenie postępowania przesądowego, negocjacji i mediacji jako 80 %, zaś w drugiej instancji i przed Sądem Najwyższym jako 20 % następujących kwot:

  • przy wysokości roszczenia do 500 zł – 60 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 500 zł do 1.500 zł – 180 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 1.500 zł do 5.000 zł – 600 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 5.000 zł do 20.000 zł – 1.200 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 20.000 zł do 50.000 zł – 2.400 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 50.000 zł do 200.000 zł – 3.600 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 200.000 zł – 7.200 zł.

W przypadku gdy członek grupy nabył od ubezpieczyciela więcej niż jedną polisę, która wygasła, wysokość roszczenia będąca podstawą obliczenia opłaty ryczałtowej stanowi sumę opłat za wykup pobranych od każdej z polis.

Każdy członek grupy obowiązany jest zapłacić pełnomocnikowi opłatę ryczałtową, która wynosi:

  • 80% kwoty wymienionej powyżej, za prowadzenie postępowania przesądowego, negocjacji, mediacji i postępowania przed sądem pierwszej instancji;
  • 20% kwoty wymienionej powyżej, za prowadzenie postępowania przed sądem w drugiej instancji i przed Sądem Najwyższym.

Premia za sukces – każdy członek grupy zobowiązany jest do jej zapłaty, wyliczonej w stosunku do kwoty zasądzonej na rzecz członka grupy lub kwoty należnej członkowi grupy w wyniku zawartej ugody lub kwoty zwróconej członkowi grupy, jako:

  • 10% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu nie więcej niż 200 członków grupy;
  • 7% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu więcej niż 200 członków grupy i nie więcej niż 700 członków grupy;
  • 5% brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu więcej niż 700 członków grupy.

III. UWAGI DODATKOWE:

Wynagrodzenie obejmuje również wynagrodzenie pełnomocnika z tytułu świadczenia pomocy prawnej za prowadzenie postępowania egzekucyjnego;

przez Sukces rozumiane jest: rozstrzygnięcie prawomocne kończące postępowanie sądowe, inne niż (i) wyrok oddalający powództwo w całości, (ii) postanowienie o odrzuceniu pozwu oraz ugodę zawartą z ubezpieczycielem;

Wynagrodzenie pełnomocnika przez członka grupy będzie płatne w następujący sposób:

  • część opłaty ryczałtowej stanowiąca 80% kwoty wymienionej powyżej, za prowadzenie postępowania przesądowego, negocjacji, mediacji i postępowania przed sądem pierwszej instancji, będzie płatna przez członka grupy w terminie 7 dni po podpisaniu przez obie strony umowy o obsługę prawną; dowód uiszczenia opłaty ryczałtowej członek grupy jest zobowiązany doręczyć pełnomocnikowi wraz z podpisanym przez siebie egzemplarzem umowy o obsługę prawną;
  • druga część opłaty ryczałtowej stanowiąca 20% kwoty wymienionej powyżej, za prowadzenie postępowania przed sądem w drugiej instancji i przed Sądem Najwyższym, będzie płatna wówczas, gdy postępowanie będzie prowadzone w drugiej instancji i zostanie uiszczona przez członka grupy w terminie 7 dni od wezwania przez pełnomocnika;
  • premia za sukces będzie płatna w terminie 7 dni od otrzymania przez członka grupy zasądzonej na jego rzecz kwoty, kwoty należnej członkowi grupy w wyniku zawartej ugody lub kwoty zwróconej członkowi grupy, jeżeli członek grupy otrzyma tylko część ww. kwoty lub będzie ją otrzymywał częściami wówczas premia za sukces będzie płatna sukcesywnie w wysokości równej odpowiednio 10%, 7% lub 5% kwot otrzymanych przez członka grupy;

Wynagrodzenie zostało określone jako kwoty brutto, które zawierają podatek VAT;

wynagrodzenie pełnomocnika, tj. opłatę ryczałtową i premię za sukces należy wpłacać przelewem na rachunek bankowy kancelarii numer (…). Faktura VAT zostanie wystawiona i wysłana członkowi grupy w formie elektronicznej;

Wynagrodzenie obejmuje również techniczno–administracyjne wydatki kancelarii związane z prowadzeniem postępowania, w tym szczególności wydatki związane z wysyłką i odbiorem korespondencji, kosztami telekomunikacyjnymi, podróżami prawników i pracowników kancelarii do sądów, do organów administracji, do innych instytucji, w których obecność będzie wskazana ze względu na prowadzenie postępowania, z podróżami na spotkania z osobami objętymi pozwem, z wyjątkiem kosztów dojazdów i pobytów, których celem będą spotkania w miejscowościach oddalonych o ponad 200 km od W.;

w przypadku gdy obydwoje małżonkowie nabyli polisy, każde z nich zawiera oddzielną umowę z kancelarią. Wynagrodzenie kancelarii liczone jest od każdego z małżonków osobno. Każdy z małżonków jest samodzielnym członkiem grupy.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział I Cywilny z dnia 4 marca 2015 r.

Written by

  1. Spełnienie przesłanki jednorodzajowości roszczeń dochodzonych przez członków grupy wymaga w zasadzie wystąpienia przez wszystkich powodów (członków grupy) o udzielenie ochrony prawnej w tej samej formie, a zatem zgłoszenia przez wszystkich członków grupy takiego samego żądania. Tym samym zwrócić należy uwagę, iż w ocenie Sądu Okręgowego w tym składzie jednorodzajowość roszczeń, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym odnosi się niewątpliwie do roszczeń procesowych, nie zaś do roszczeń prawa materialnego. Ustawodawca w ogóle nie uzależnił możliwości dochodzenia roszczenia w postępowaniu grupowym od oparcia go na tej samej podstawie materialnoprawnej.
  2. Ustawodawca nie wykluczył możliwości dochodzenia w postępowaniu grupowym więcej, aniżeli jednego roszczenia. Za dopuszczalne uznać należy w takiej sytuacji odpowiednie stosowanie w tym postępowaniu art. 191 k.p.c.
  3. Niewątpliwą intencją prawodawcy było ułatwienie (a nie utrudnienie) dochodzenia roszczeń konsumentom, czy osobom, które doznały szkody w związku z produktem niebezpiecznym lub czynem niedozwolonym. Tym samym wykładnia przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym winna być dokonywana w taki sposób, aby dochodzenie takich roszczeń członkom grupy ułatwić.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Grzegorz Tyliński

Sędziowie: SSO Bożena Chłopecka, SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2015 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa P. K. przeciwko Skarbowi Państwa – Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W. o ustalenie

postanawia:

rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

 

UZASADNIENIE

Pozwem, który wpłynął w dniu 10 czerwca 2014 r. reprezentant grupy występując przeciwko Skarbowi Państwa – Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, (…) S.A. w W., (…) (poprzednio A.) (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) SA. w W., (…) S.A. w W. oraz (…) S.A. w W. wniósł o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym oraz o ustalenie w trybie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego, że: a) nieważna jest czynność prawna umorzenia jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunkach powodów (członków grupy) prowadzonych przez objęte postępowaniem Otwarte Fundusze Emerytalne po uzyskaniu informacji od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o obowiązku przekazania tych środków na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w wykonaniu dyspozycji art. 100c ustawy o OFE w brzmieniu nadanym mu przez ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych; b) nieważna jest czynność prawna przeniesienia tych środków na właściwy rachunek FUS w wykonaniu dyspozycji art. 111c ustawy o OFE znowelizowanego w drodze ustawy zmieniającej; c) Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną powodom (członkom grupy) czynnościami opisanymi w żądaniach oznaczonych jako a) i b). Pismem, które wpłynęło w dniu 11 grudnia 2014 r., reprezentant grupy sprecyzował żądanie pozwu określone w pod literą a) i b) w ten sposób, że wniósł o ustalenie na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego, że: nieważna jest czynność prawna umorzenia 51,5% jednostek rozrachunkowych zapisanych na dzień 31 stycznia 2014 r. na rachunkach powodów (członków grupy) prowadzonych przez objęte postępowaniem Otwarte Fundusze Emerytalne i przekazania tych aktywów w dniu 3 lutego 2014 r. o wartości odpowiadającej sumie wartości umorzonych jednostek rozrachunkowych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, działającego w imieniu i na rzecz Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dokonana w wykonaniu dyspozycji art. 23 ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych. Na rozprawie w dniu 4 marca 2015 r. przedstawiciel grupy wyjaśnił, iż obok żądania sformułowanego w piśmie, które wpłynęło w dniu 11 grudnia 2014 r. popiera żądanie ustalenia, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną powodom (członkom grupy) tak określonymi czynnościami.

Pozwany Skarb Państwa – Minister Pracy i Polityki Społecznej wnosił o odrzucenie pozwu, zaś w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku o oddalenie powództwa w stosunku do Skarbu Państwa.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o odrzucenie pozwu z uwagi na to, że sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym, ewentualnie o oddalenie powództwa względem Zakładu z uwagi na brak legitymacji biernej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wreszcie – w przypadku nieuwzględnienia tych wniosków – o oddalenie powództwa w stosunku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pozwane (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W., (…) S.A. w W. wniosły o odrzucenie pozwu w części – w zakresie w jakim zgłoszone roszczenie dotyczy tych stron, zaś w razie nieuwzględnienia tego wniosku o oddalenie powództwa względem tych pozwanych.

Pozwany (…) S. A. w W. w likwidacji wniosło o oddalenie powództwa wobec tego towarzystwa z uwagi na brak legitymacji procesowej. Pismem, które wpłynęło w dniu 11 grudnia 2014 r. przedstawiciel grupy cofnął pozew wobec tego pozwanego, a postanowieniem z dnia 17 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie umorzył postępowanie w części – wniesionej przeciwko (…) S. A. w W. w likwidacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 44) ustawa normuje sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10 osób, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej (postępowanie grupowe). Nadto – w myśl ust. 2 tego artykułu – ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych. Z powyższych uregulowań wynika, iż w postępowaniu grupowym mogą być dochodzone zgłoszone przez członków grupy roszczenia, jedynie w sytuacji, gdy są to: 1) roszczenia jednego rodzaju; 2) oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej; 3) roszczenia o ochronę konsumentów lub roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny lub roszczenia z tytułu czynów niedozwolonych. Wreszcie: 4) roszczenia powinny być dochodzone przez co najmniej 10 osób. W celu skutecznego dochodzenia roszczenia w postępowaniu grupowym te trzy przesłanki muszą być spełnione jednocześnie. W ocenie Sądu Okręgowego w tym składzie w sprawie niniejszej powyższe przesłanki zostały spełnione.

W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę na jednorodzajowość roszczeń dochodzonych przez członków grupy w niniejszym postępowaniu. W tym zakresie zważyć należy, iż spełnienie tej przesłanki wymaga w zasadzie wystąpienia przez wszystkich powodów (członków grupy) o udzielenie ochrony prawnej w tej samej formie, a zatem zgłoszenia przez wszystkich członków grupy takiego samego żądania. Tym samym zwrócić należy uwagę, iż w ocenie Sądu Okręgowego w tym składzie jednorodzajowość roszczeń, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym odnosi się niewątpliwie do roszczeń procesowych, nie zaś do roszczeń prawa materialnego. Zważyć należy, iż ustawodawca w ogóle nie uzależnił możliwości dochodzenia roszczenia w postępowaniu grupowym od oparcia go na tej samej podstawie materialnoprawnej. Przeciwnie – wskazując w art. 1 ust. 2 kategorie spraw, w których przepisy ustawy mają zastosowanie, ustawodawca odwołał się do tego rodzaju grup postępowań, które w praktyce często oparte będą na odmiennych podstawach materialnoprawnych (np. roszczenia o ochronę konsumentów, czy z tytułu czynów niedozwolonych). Na tym tle zwrócić należy uwagę, iż powodowie w niniejszym postępowaniu formułują – po ich sprecyzowaniu w piśmie, które wpłynęło w dniu 11 grudnia 2014 r. – dwa żądania (żądania ustalenia nieważności czynności umorzenia 51,5% jednostek rozrachunkowych oraz żądanie ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę). Żądania te na rzecz każdego z powodów zostały sformułowane w sposób identyczny – są to roszczenia o ustalenie, niewątpliwie – jako roszczenia tożsame – należą do roszczeń tego samego rodzaju. Jak już wskazano bez znaczenia dla oceny jednorodzajowości roszczeń, o którym mowa w art. 1 ust. 1 ustawy jest odmienna podstawa materialnoprawna, na której członkowie grupy formułują swoje roszczenia względem pozwanych (w zakresie pierwszego z roszczeń powodowie wskazują na art. 58 Kodeksu cywilnego, zaś w zakresie drugiego art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Na marginesie zwrócić należy uwagę, iż ustawodawca nie wykluczył z jednej strony możliwości dochodzenia w postępowaniu grupowym więcej, aniżeli jednego roszczenia. Przeciwnie – skoro zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, z wyłączeniem art. 7, 8, 117-124, 194-196, 204, 205, art. 207 § 3 i art. 425-50514. Za dopuszczalne uznać należy w takiej sytuacji odpowiednie stosownie w tym postępowaniu także art. 191 tego Kodeksu.

W ocenie Sądu Okręgowego zgłoszone w niniejszym postępowaniu roszczenia oparte są na tej samej podstawie faktycznej. Podstawą tą jest wprowadzenie do obrotu przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz. U. poz. 1717), co nastąpiło z dniem 1 lutego 2014 r., a w szczególności art. 23 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym w dniu 3 lutego 2014 r. otwarty fundusz emerytalny umarza 51,5% jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku każdego członka otwartego funduszu emerytalnego na dzień 31 stycznia 2014 r. i przekazuje do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, działającego w imieniu i na rzecz Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, aktywa, o których mowa w ust. 2, o wartości odpowiadającej sumie wartości umorzonych jednostek rozrachunkowych. Zwrócić należy uwagę, iż wejście w życie powyższego uregulowania ma charakter powszechny i dotyczy wszystkich członków otwartych funduszy emerytalnych, w tym także wszystkich powodów (członkostwo wszystkich członków grupy w otwartych funduszach emerytalnych zostało udowodnione i nie wzbudza wątpliwości). Ta okoliczność jest w zasadzie wystarczająca do uznania tożsamości podstawy faktycznej. To spostrzeżenie czyni w zasadzie zbędnym prowadzanie dalszych ustaleń m. in. co do tego, czy członkowie grupy są członkami tego samego otwartego funduszu emerytalnego. Tego rodzaju badanie miałoby w istocie walor materialny – zbędny na etapie orzekania o dopuszczalności postępowania grupowego. Obojętną dla oceny tożsamości podstawy faktycznej roszczenia jest zatem okoliczność, iż powodowie są członkami różnych otwartych funduszy emerytalnych, jak również okoliczność, iż z uwagi na różny wiek w różnym okresie będą korzystać ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych. Ta ostatnia okoliczność wobec modyfikacji żądania dokonanej w piśmie, które wpłynęło w dniu 11 grudnia 2014 r. w istocie w ogóle pozostaje bez znaczenia w sprawie.

Wreszcie dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym możliwe jest wówczas, gdy przedmiotem roszczenia są roszczenia o ochronę konsumentów lub roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny lub z tytułu czynów niedozwolonych. W tym zakresie zwrócić należy w pierwszej kolejności uwagę, iż zgodnie z art. 221 Kodeksu cywilnego za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W realiach faktycznych niniejszej sprawy zawarcie umowy z otwartym funduszem emerytalnym uznać należy za działalność niezwiązaną bezpośrednio (a nawet pośrednio) z jakąkolwiek działalnością gospodarczą. Już niejako ze swej istoty zawarcie takiej umowy, dotyczącej wszakże zabezpieczenia społecznego, nie mogło być związane z ewentualną działalnością gospodarczą, nawet jeżeli strona takiej umowy działalność gospodarczą prowadziła. Mając na uwadze, iż ustawa w zakresie definiowania pojęcia konsumenta nie wprowadza w istocie żadnych rozróżnień, bez znaczenia dla uzyskania przez osobę fizyczną statusu konsumenta ma to, czy czynność prawna przez nią dokonywana ma charakter obowiązkowy, czy też nie. Tym samym uznać należy, iż pomimo, iż zawarcie umowy z otwartym funduszem emerytalnym miało obligatoryjny charakter (art. 39 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, t. pierw. Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm. – obowiązek ten uchylono z dniem 1 lutego 2014 r.), osoba zawierająca umowę z funduszem nie traciła charakteru konsumenta. Roszczenie o ustalenie nieważności czynności umorzenia 51,5% jednostek rozrachunkowych, zgłoszone w niniejszym postępowaniu, ma w takiej sytuacji charakter roszczenia o ochronę konsumentów. W tym zakresie zatem także i ta przesłanka została spełniona. Dokonując oceny drugiego ze zgłoszonych w niniejszym postępowaniu roszczeń – o ustalenie, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę – zwrócić należy uwagę, iż roszczenie to ma charakter roszczenia z tytułu czynów niedozwolonych. Zważywszy, iż sąd powszechny nie jest związany wskazywaną przez postulującego ochrony materialnoprawną podstawą żądania, wskazać należy, iż uzyskanie oczekiwanego przez powodów stanu – wyeliminowania z obrotu prawnego art. 23 ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych – otworzy możliwość domagania się odszkodowania – zgodnie z art. 4171 § 1 k. c. Te rozważania prowadzą do wniosku, iż także to roszczenie jest roszczeniem, o którym mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.

W realiach niniejszej sprawy spełniona została także kolejna przesłanka wskazana w art. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w sporach grupowych – roszczenie dochodzone jest przez więcej aniżeli 10 osób.

Na marginesie zwrócić dodatkowo należy uwagę na potrzebę dokonania wykładni celowościowej art. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Niewątpliwą intencją prawodawcy było ułatwienie (a nie utrudnienie) dochodzenia roszczeń konsumentom, czy osobom, które doznały szkody w związku z produktem niebezpiecznym lub czynem niedozwolonym. Tym samym wykładnia przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym winna być dokonywana w taki sposób, aby dochodzenie takich roszczeń członkom grupy ułatwić.

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz treść art. 10 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym Sąd Okręgowy postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

Z tych przyczyn orzeczono jak w sentencji.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział III Cywilny z dnia 17 lutego 2015 r.

Written by

  1. Członkowie spółdzielni mieszkaniowej w zakresie wiążących ich ze spółdzielnią stosunków prawnych uregulowanych np. w umowach lub statutach, które zawierają niedozwolone postanowienia umowne, są konsumentami.
  2. Pomimo uiszczania opłat tylko przez jednego z małżonków, drugi z małżonków jest uprawniony do żądania zwrotu odsetek od wpłaconych kwot waloryzacji lub odsetek karnych od nienależnie pobranego świadczenia (kwot waloryzacji).
  3. Spółdzielnia nie może odmówić przyjęcia nabywcy ekspektatywy odrębnej własności lokalu w poczet członków spółdzielni.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział III Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Mariusz Solka (spr.)

Sędziowie:                     SSO Agnieszka Rafałko, SSR (del.) Ewa Jończyk

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2015 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów (…) – reprezentanta grupy i uczestników grupy:

podgrupa nr I: [2 członków];

podgrupa nr II: [6 członków];

podgrupa nr III: [3 członków];

podgrupa nr IV: [6 członków];

podgrupa nr V: [6 członków];

podgrupa nr VI: [2 członków];

podgrupa nr VII: [4 członków];

podgrupa nr VIII: [3 członków];

podgrupa nr IX: [2 członków];

podgrupa nr X: [4 członków];

przeciwko pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w W. o zapłatę w przedmiocie ustalenia składu grupy w trybie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym,

postanawia:

na podstawie art.17 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, ustalić skład grupy reprezentowanej przez Miejskiego Rzecznika Konsumentów w następującym składzie:

1) podgrupa nr I: [2 członków];

2) podgrupa nr II: [6 członków];

3) podgrupa nr III: [3 członków];

4) podgrupa nr IV: [6 członków];

5) podgrupa nr V: [6 członków];

6) podgrupa nr VI: [2 członków];

7) podgrupa nr VII: [4 członków];

8) podgrupa nr VIII: [3 członków];

9) podgrupa nr IX: [2 członków];

10) podgrupa nr X: [4 członków].

 

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 28 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie postanowił rozpoznać sprawę, z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów Urzędu Miasta (…) przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (…) z siedzibą w W. o zapłatę, w postępowaniu grupowym (k. 1467). Na powyższe orzeczenie zażalenie złożyła w dniu 29 kwietnia (…). pozwana podnosząc, że doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej jako: „u.d.p.g.”) poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki uzasadniające jej rozpoznanie w postępowaniu grupowym. Podczas, gdy zdaniem pozwanej, prawidłowa wykładnia przepisów prowadzi do wniosku, że roszczenie dochodzone przez stronę powodową nie jest roszczeniem o ochronę konsumentów albowiem relacje między członkami spółdzielni mieszkaniowej a spółdzielnią mieszkaniową nie są oparte na zasadzie przedsiębiorca – konsument (k. 1479-1483). Zażalenie to zostało przez Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalone w całości jako niezasługujące na uwzględnienie (k. 1518-1521).

W związku z przedstawieniem przez pełnomocnika reprezentanta grupy wykazu osób w trybie art. 12 u.d.p.g. (k. 1831-1854), pozwana, w odpowiedzi na zarządzenie Sądu z dnia 6 października 2014 r., w dniu 7 listopada 2014 r. wniosła zarzuty co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach (k. 1897-1958).

Strona pozwana wskazała zarzuty co do członkostwa określonych osób w grupach lub podgrupach, zgodnie z przedstawionym przez powoda wykazem członków grupy, w piśmie procesowym w dniu 16 kwietnia 2014 r. Pozwana sformułowała cztery kategorie zarzutów, jednakże podstawę większości z nich stanowi okoliczność, że wpłat z tytułu waloryzacji i odsetek karnych, dokonywała inna osoba niż ta dochodząca roszczeń bądź też roszczeń dochodzi tylko jedna z uprawnionych osób, co spowoduje konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego mającego na celu ustalenie osób uprawnionych do formułowania roszczeń oraz terminów właściwych do żądania odsetek.

Jako pierwszą grupę zarzutów wskazano dochodzenie roszczeń przez niektórych członków grupy za zgodą współmałżonka bądź innej osoby będącej stroną umowy, przy jednoczesnym regulowaniu należności z tytułu waloryzacji jedynie przez jedną z tych osób. Zarzut ten został przedstawiony wobec M. F. oraz B. P. (nast. B. F.), E. W. oraz K. W. (1), E. O. oraz J. O., A. K. (1) oraz A. K. (3), W. S. oraz E. S. (2), P. F. oraz W. G., G. M. i A. M. (2), R. N. i H. N., M. M. oraz E. M., G. J. oraz M. J. (2), A. K. (2) oraz A. J., R. W., A. W. (2), P. W. oraz M. B. (1) (k. 1898-1900). W opinii pozwanej względem tych osób nie może być mowy o jednolitości podstawy faktycznej, gdyż część osób dochodzących roszczeń w przedmiotowej sprawie nie dokonała wpłat z tytułu waloryzacji ani z tytułu odsetek karnych od jej nieterminowego uiszczenia. Zdaniem pozwanej nieścisłości w tym zakresie w sposób oczywisty determinują skład poszczególnych grup, niektóre osoby bowiem powinny znaleźć się w innej grupie, inne zaś z uwagi na brak zubożenia, w ogóle nie powinny być członkami grupy. Powyższy zarzut został podniesiony także wobec W. G., która nie jest członkiem grupy w toczącym się postępowaniu.

Do drugiej kategorii zarzutów skierowanych przeciwko K. W. (1) oraz E. W. pozwana zaliczyła brak informacji w dokumentach księgowych, co do podmiotu dokonującego wpłat z tytułu waloryzacji. Stanowi to według strony pozwanej naruszenie zasady jednolitości podstawy faktycznej dochodzonych w postępowaniu grupowym roszczeń i jednocześnie wyklucza możliwość dochodzenia tych roszczeń w niniejszym postępowaniu grupowym (k. 1901).

Jako kolejną kategorię zarzutów pozwana przedstawiła zawarcie umowy zbycia ekspektatywy i dokonanie wpłat tytułem waloryzacji przez inne osoby niż te dochodzące roszczeń w niniejszym postępowaniu. Zarzuty te zostały skierowane wobec R. W., A. W. (2), P. W. oraz M. B. (1). Pozwana podniosła, że fakt nie dokonania jakichkolwiek wpłat z tytułu waloryzacji, jak również z tytułu odsetek karnych od nieterminowego regulowania waloryzacji wpływa na pozbawienie roszczeń poszczególnych członków grupy i podgrup wspólnej podstawy faktycznej. Uznaje, że z uwagi na powyższe brak jest możliwości ustalenia kto i kiedy poszczególnych wpłat dokonywał, co jednocześnie powoduje uniemożliwienie rozpatrzenia roszczeń tych osób w ramach toczącego się postępowania grupowego. W ramach powyższego zarzutu pozwana przedstawia również nabycie odrębnej własności lokalu w drodze nabycia ekspektatywy, a nie zawarcia umowy bezpośrednio ze Spółdzielnią, co powoduje powstanie zróżnicowanej sytuacji faktycznej poszczególnych członków grupy. Ponadto, zdaniem pozwanej spowoduje to konieczność badania przez Sąd kto dokonał (zbywca czy nabywca ekspektatywy) wpłat całości kwot z tytułu waloryzacji (k. 1901).

Pozwana w stosunku do wszystkich członków grupy wysunęła zarzut nieposiadania przez nich przymiotu konsumentów co powoduje niemożność zakwalifikowania dochodzonych roszczeń, jako roszczeń o ochronę konsumentów (k. 1902). Zarzut ten został podniesiony również wobec W. G., która nie jest członkiem grupy i nie wysuwa żadnych roszczeń tytułem uiszczenia należności waloryzacyjnych.

W piśmie procesowym z dnia 2 grudnia 2014 r. (k. 1962-1971), pełnomocnik reprezentanta grupy wniósł o nieuwzględnienie żadnego z zarzutów pozwanej przedstawionych przez pozwaną oraz ustalenie składu grup zgodnie z wnioskiem, odnosząc się do poszczególnych zarzutów pozwanego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje

Zgodnie z treścią art. 15 u.d.p.g. w wyznaczonym przez sąd terminie, nie krótszym niż miesiąc, pozwany może podnieść zarzuty co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach. Po upływie wyznaczonego przez sąd terminu, sąd wydaje postanowienie co do składu grupy. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.

Zarzuty pozwanego co do członkostwa określonych osób w grupach lub podgrupach nie zasługują na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu nieposiadania przez członków grupy przymiotu konsumenta. Pozwana zarzut ten podniosła w stosunku do wszystkich członków grupy, a także w odniesieniu do W. G.. W świetle wcześniej przeprowadzonych rozważań Sądu w tym zakresie, w związku z wydanym w dniu 28 lutego 2013 r. postanowieniem, w przedmiocie rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym, a także stanowiska wyrażonego przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w przedmiocie rozpatrzenia zażalenia strony pozwanej na powyższe postanowienie zarzut ten należy uznać za całkowicie bezzasadny (k. 1473, 1518-1521).

Roszczenia członków grupy w niniejszej sprawie spełniają wszystkie przesłanki wymagane do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym w tym są roszczeniami o ochronę konsumentów, co podlegało już weryfikacji podczas toczącego się postępowania. Zagadnienie przyznania statusu konsumentów członkom spółdzielni mieszkaniowych w relacjach ze spółdzielnią stanowiło także przedmiot rozważań Sądu Najwyższego między innymi w uchwale siedmiu sędziów z dnia 29 lutego 2000 r., sygn. akt III CZP 26/96, OSN 2000, nr 9, poz. 152, w której wskazano, że sprawami o ochronę konsumentów są sprawy wynikające z umowy najmu lokalu mieszkalnego, przeznaczonego do zaspokajania osobistych potrzeb mieszkaniowych najemcy i osób bliskich, gdy wynajmującym jest przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie najmu lokali. Za konsumenta należy uznać również osobę, która, działając jako potencjalny nabywca towaru lub usługi, wstępuje w stosunek prawny pozostający w bezpośrednim związku z działaniem przedsiębiorcy jako producenta lub sprzedawcy towarów albo świadczącego usługi. Umowy członków grupy o wybudowanie lokali oraz miejsc postojowych należy zakwalifikować właśnie do takich kategorii spraw. W tym kontekście można wskazać, iż w orzecznictwie wyrażany jest podgląd, stosowanie do którego członkowie spółdzielni mieszkaniowej w zakresie wiążących ich ze spółdzielnią stosunków prawnych uregulowanych np. w umowach lub statutach, a zawierających niedozwolone postanowienia umowne są konsumentami (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2007 r., sygn. akt IV CSK 122/07).

Przechodząc do oceny pozostałych zarzutów pozwanego, wskazać należy, iż nie zasługiwał na uwzględnienie również zarzut jakoby nie istniała jednolita podstawa faktyczna dla roszczeń dochodzonych wspólnie przez małżonków w przypadku roszczeń dochodzonych za zgodą drugiego współmałżonka, gdy tylko jeden z małżonków dokonywał jakichkolwiek wpłat z tytułu waloryzacji oraz z tytułu odsetek karnych. Zdaniem pozwanej osobą uprawnioną do występowania z roszczeniami z tytułu bezprawnego naliczania waloryzacji oraz odsetek karnych pobranych od nieterminowych wpłat waloryzacji jest osoba, która kwoty te wpłaciła.

W ocenie Sądu zarzut ten nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawnych. Kwestia zarządu majątkiem wspólnym uregulowana została w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej jako: „k.r.o.”). Zgodnie z treścią art. 23 w zw. z art. 36 § 1 k.r.o. małżonkowie zobowiązani są do współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym, a ich równe prawa i obowiązki w tym zakresie związane są z egalitarnym charakterem małżeństwa. Szczególna więź łącząca małżonków uzasadnia z jednej strony bardzo szerokie zakreślenie granic ich kompetencji i innych uprawnień służących samodzielnemu wykonywaniu zarządu, a z drugiej strony wyraża się w ich bardzo ścisłym współdziałaniu. To współdziałanie związane jest immanentnie z obowiązkiem szczegółowego informowania małżonka zarówno o aktywach, jak i pasywach obciążających i mogących w przyszłości obciążyć ten majątek. Obowiązek wzajemnego informowania się opisać można poprzez wskazanie pięciu szczegółowych obowiązków. Dotyczy to po pierwsze, informacji o stanie majątku wspólnego oraz zachodzących w nim zmianach; po drugie, informacji o wykonywaniu zarządu tym majątkiem; po trzecie, informacji o tym, jakich czynności zarządu tym majątkiem dokonał już małżonek oraz po czwarte, jakich zamierza dokonać w przyszłości i wreszcie po piąte, informacji o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny, a niewynikających z czynności zarządu tym majątkiem. Małżonkowie posiadają prawo do samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, a w szczególności czynności zmierzające do zachowania tego majątku. Zakres tego samodzielnego zarządu jest szeroki, ale nie obejmuje czynności wskazanych enumeratywnie w art. 37 § 1 k.r.o., do dokonania których konieczna jest zgoda małżonka. Wśród tych czynności ustawodawca wymienia między innymi czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal. W przedmiotowej sprawie umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego wraz z jego sprzedażą w formie aktu notarialnego zawierali oboje małżonkowie. Lokale mieszkalne stanowiły przedmioty majątkowe zaliczane do majątku wspólnego małżonków, dlatego też czynność dokonywana przez jednego z małżonków wywiera skutki względem drugiego małżonka. Uiszczenie należności z tytułu waloryzacji bądź też z odsetek karnych za nieterminowe jej uregulowanie miało na celu zachowanie majątku wspólnego, w postaci lokalu mieszkalnego dlatego też mogło być wykonywane samodzielnie przez jednego z małżonków.

W zakresie dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym członkiem grupy zostawał, w oparciu o udzieloną zgodę drugiego współmałżonka, jeden ze współmałżonków. „Oboje małżonkowie są więc stroną czynności prawnej wtedy, gdy wspólnie dokonują tej czynności prawnej bądź gdy dokonuje czynności prawnej tylko jedno z małżonków, lecz działa nie tylko w imieniu własnym, ale i – na podstawie pełnomocnictwa – w imieniu drugiego małżonka” (tak: A. Szpunar, O zarządzie…, s. 67; J. Ignatowicz, Prawo rodzinne…, 1995, s. 105 i 106). Udzielona zgoda powoduje, że dokonana czynność prawna jest ważna i jeżeli wynika z niej zobowiązanie małżonka, który czynności prawnej dokonał. Z uwagi na powyższe nie znajduje uzasadnienia argument, że z powodu uiszczania opłat tylko przez jednego z małżonków, drugi nie jest uprawniony do żądania zwrotu odsetek od wpłaconych kwot waloryzacji lub odsetek karnych od nienależnie pobranego świadczenia w tym przypadku kwot waloryzacji. W ocenie Sądu brak jest uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że wyklucza to istnienie jednakowej podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń. W ramach powyższego zarzutu podniesiono również, że W. G. nie dokonywała żadnych wpłat z tytułu waloryzacji bądź odsetek karnych, w sytuacji kiedy nie jest ona członkiem grupy, a przede wszystkim nie występuje z żadnymi roszczeniami wobec pozwanej.

Dodatkowego wyjaśnienia wymaga zdaniem Sądu nieuwzględnienie zarzutów skierowanych wobec J. N., H. N. oraz R. N.. Jak wynika z załączonej przez powoda dokumentacji, J. i H. N. budowę lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni 87 m2, usytuowanego na IV piętrze budynku przy ul. (…) w W. sfinansowali z kredytu udzielonego im przez (…) Bank (…) S.A. Budowa lokalu mieszkalnego odbywała się na rzecz H. N. i R. N., jednak kredytobiorcami byli łącznie J. i H. N. oraz R. N. (k. 1978-1988). Transze udzielonego kredytu obejmowały wkład wstępny, poza ich zakresem pozostawała waloryzacja, która została pokryta w ramach majątku wspólnego przez J. i H. N.. Przy czym w zakresie waloryzacji i odsetek karnych do uiszczenia, których zobowiązana była R. N., uiszczenia należnej kwoty dokonali J. i H. N. w ramach darowizny w obrębie I grupy wolnej od opodatkowania (k. 1972). Oświadczenie członków grupy nie budzi w tym zakresie wątpliwości z uwagi na fakt, iż uiszczone należności zostały zaakceptowane przez pozwaną.

W zakresie wpłat dokonywanych przez A. J., G. J., M. J. (1) oraz A. K. (2) należy wskazać, że wpłaty dokonywane przez G. J. jako czynione z majątku wspólnego małżonków obejmują także, część do uiszczenia, której zobowiązana była A. J.. A. i G. J. dokonali w ramach darowizny uregulowania należności z tytułu waloryzacji i odsetek karnych na rzecz syna małżonków M. J. (1). Kwota ta, jak w przypadku J. i H. N., została zakwalifikowana jako niepodlegająca opodatkowaniu z uwagi na stopień pokrewieństwa stron. Natomiast kwota uiszczona przez G. J. w imieniu A. K. (2), została przekazana mu w gotówce przez zainteresowaną, więc uregulowanie należności w jej imieniu nastąpiło jedynie grzecznościowo (k. 1989). Uiszczenia należności z tytułu odsetek karnych od nieterminowo opłaconej waloryzacji dokonał M. J. (1). Rozliczenie to również nie było kwestionowane przez Spółdzielnie z chwilą jego dokonania.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9.637,00 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19.274,00 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami są zwolnione od podatku od spadków i darowizn. Środki przekazane w drodze darowizny zostały wydane na nabycie lokalu mieszkalnego tj. opłat z tytułu waloryzacji i odsetek karnych od nieterminowego uregulowania należności, dlatego też darowizny te nie podlegały opodatkowaniu i nie wymagały zgłoszenia do urzędu skarbowego. Potwierdzenie powyższego stanowią złożone i dołączone do pozwu oświadczenia darczyńców.

W przypadku M. F. i E. F., należy zauważyć, iż zarzut regulowania należności tytułem waloryzacji i odsetek karnych z tego tytułu jedynie przez M. F. również jest niezasadny. Jak wynika z przytoczonej dokumentacji bankowej E. F., w okresie dokonywania przelewów należności tytułem waloryzacji, dysponowała upoważnieniem do konta bankowego otwartego przez M. F. i prowadzonego przez (…) S.A. Ponadto E. F. kwoty, pochodzące z jej majątku osobistego, na spłatę ww. należności przekazywała M. F. w gotówce. Jednocześnie na wszystkich fakturach VAT wystawianych przez Spółdzielnię Mieszkaniową (…) jako nabywca wskazani są M. F. i E. P. (k. 712-714). Z uwagi na powyższe należy przyjąć, że należności tytułem opłat waloryzacyjnych i odsetek karnych uiszczały obie wymienione osoby (oświadczenie członków grupy k. 1990, informacja o pełnomocnictwie k. 1991, oświadczenie o zmianie nazwiska k. 1992).

Zarzut podniesiony w stosunku do K. W. (1) i E. W. w postaci niewskazania w dokumentach księgowych kto i w jakim terminie dokonywał wpłat tytułem waloryzacji, również nie zasługuje na uwzględnienie. Pozwana wskazała, że z dokumentów księgowych nie wynika kto i w jakim terminie uiścił należności z tytułu waloryzacji i odsetek karnych, co w opinii pozwanej spowoduje konieczność przeprowadzenia postępowania w tym zakresie, umożliwiającego ustalenie między innymi terminu, od którego zasadne będzie liczenie odsetek ustawowych od tego roszczenia. Zgodnie z treścią pisma skierowanego przez Spółdzielnię Mieszkaniową (…) do K. W. (1) i E. W. w dniu 22 lutego 2012 r., kwota waloryzacji została uregulowana z nadpłaty wpłaconych zaliczek wkładu budowlanego, powstałej wskutek podpisania w dniu 11 marca 2009 r. aneksu nr (…) do umowy nr M 22 (k. 734). Uwzględniając powyższe oraz termin, od którego powód żąda odsetek tj. 7 sierpnia 2012 r., niezasadny jest zarzut braku jednakowej podstawy faktycznej roszczeń, gdyż K. W. (1) i E. W. poprzez wyrażenie zgody na dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym zaakceptowały fakt dochodzenia odsetek za okres przyjęty w ramach niniejszego postępowania grupowego, a nie od dnia, kiedy faktycznie odsetki powinny zostać naliczone. Należy także podkreślić, że E. W., w drodze aktu notarialnego, z dnia 28 marca 2012 r., darowała K. W. (1) cały przysługujący jej udział wynoszący ¥2 części nieruchomości stanowiącej odrębną nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) w W., jednocześnie na mocy zawartej umowy cesji przeniosła na K. W. (1) przysługujące jej roszczenia przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (…) (k. 731). Członkiem grup dochodzącym całości przysługujących roszczeń jest K. W. (1).

Jako kolejny zarzut pozwana podniosła, że z uwagi na nabycie odrębnej własności lokalu przez R. W., A. W. (2), P. W. oraz M. B. (1), nie w drodze umowy zawartej bezpośrednio ze Spółdzielnią, a w drodze zbycia ekspektatywy przez W. K., pozbawia dochodzonego przez nich roszczenia jednakowej podstawy faktycznej jednoczesnego uniemożliwienia dochodzenia powyższych roszczeń w postępowaniu grupowym. W opinii pozwanej roszczenie to jest roszczeniem innego rodzaju, gdyż pozostałe osoby umowę nabycia odrębnej własności lokalu nabyły w drodze umów bezpośrednich ze Spółdzielnią. W ramach tego zarzutu pozwana podnosi również, jak przy poprzednich zarzutach, że wpłaty z tytułu waloryzacji i odsetek karnych dokonywane były przez inną niż występująca z roszczeniem osobę.

Rozważając powyższy zarzut wskazać należy, iż „ekspektatywa odrębnej własności lokalu jest zbywalna wraz z wkładem budowlanym albo jego częścią, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji.(…) Spółdzielnia nie może odmówić przyjęcia nabywcy ekspektatywy w poczet członków” (tak: R. Dziczek Spółdzielnie mieszkaniowe — Komentarz s. 268). Nabywcy ekspektatwy stali się, więc członkami Spółdzielni Mieszkaniowej (…) i ich roszczenia oparte są na takiej samej podstawie faktycznej jak nabywców odrębnego własnościowego prawa do lokalu bezpośrednio od Spółdzielni. Ponadto jak wskazał powód do nabycia ekspektatywy doszło w dniu 12 lutego 2008 r., czyli znacznie wcześniej niż naliczone zostały opłaty za waloryzację i odsetki karne z tego tytułu. Wpłat z tytułu waloryzacji dokonywał, będący członkiem grupy, R. W.. Jak zostało to wyjaśnione, ekspektatywa odrębnej własności lokalu nabyta przez M. B. (2) została mu przekazana w drodze darowizny natomiast w części, której właścicielami byli P. W. i A. W. (2) opłaty z tytułu waloryzacji uiszczał on jedynie grzecznościowo z użyciem środków, które otrzymał od zainteresowanych w gotówce (k. 1993).

W związku z uznaniem wszystkich zarzutów poniesionych przez pozwaną odnośnie składów grup za nieuzasadnione, zdaniem Sądu wszystkie osoby wskazane w treści postanowienia o ustaleniu składu grupy, uprawnione są do występowania z roszczeniami w ramach toczącego się postępowania grupowego.

Mając na względzie powyższe na podstawie art. 17 ust. 1 u.d.p.g., należało ustalić skład grupy jak w sentencji postanowienia.

Postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział I Cywilny z dnia 14 stycznia 2015 r.

Written by

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Izabela Baca

Sędziowie:                     SSO Piotr Jarmundowicz, SSO Krzysztof Rudnicki

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2015 r. we Wrocławiu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa E. S. działającej jako reprezentant grupy przeciwko (…) Bank (…) S.A. we W. o zapłatę

postanawia:

zarządzić ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego.

Zamieszczone na stronie orzeczenia Sądu Okręgowego we Wrocławiu zostały udostępnione przez Prezesa Sądu Okręgowego we Wrocławiu pismem z dnia 27.08.2019. Teksty orzeczeń zostały przetworzone przez podmiot prowadzący niniejszą stronę poprzez dodanie tez, opracowanie wizualne, usunięcie błędów interpunkcyjnych i literówek oraz wprowadzenie skrótu „u.d.p.g.”.

Organ zobowiązany do udostępnienia informacji sektora publicznego nie ponosi odpowiedzialności za jej przetworzenie, dalsze udostępnienie i wykorzystanie.

Postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział I Cywilny z dnia 7 stycznia 2015 r.

Written by

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:         SSO Aneta Fiałkowska – Sobczyk

Sędziowie:                   SSO Sławomir Urbaniak; SSO Marcin Śmigiel

po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 2015 r. we Wrocławiu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa (…) przeciwko (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (…) (…) spółki komandytowo – akcyjnej z siedzibą we W. o zapłatę

postanawia:

ustalić, że w skład grupy w rozpoznawanej sprawie wchodzą: [23 członków grupy].

 

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 17. ust. 1 ustawy z dnia 17.12.2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, po upływie wyznaczonego przez sąd terminu, nie krótszego niż miesiąc od dnia doręczenia powodowi zarzutów co do członkostwa, sąd wydaje postanowienie co do składu grupy. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.

Przy czym w niniejszej sprawie, pomimo ogłoszenia w (…) o wszczęciu postępowania grupowego, nikt poza osobami zgłoszonymi w pozwie, nie przystąpił do grupy.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji postanowienia.

Zamieszczone na stronie orzeczenia Sądu Okręgowego we Wrocławiu zostały udostępnione przez Prezesa Sądu Okręgowego we Wrocławiu pismem z dnia 27.08.2019. Teksty orzeczeń zostały przetworzone przez podmiot prowadzący niniejszą stronę poprzez dodanie tez, opracowanie wizualne, usunięcie błędów interpunkcyjnych i literówek oraz wprowadzenie skrótu „u.d.p.g.”.

Organ zobowiązany do udostępnienia informacji sektora publicznego nie ponosi odpowiedzialności za jej przetworzenie, dalsze udostępnienie i wykorzystanie.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział I Cywilny z dnia 17 grudnia 2014 r.

Written by

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:                   SSO Grzegorz Tyliński

Sędziowie:                              SSO Bożena Chłopecka, SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2014 roku w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa P.K. przeciwko Skarbowi Państwa – Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej, Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W.,  (…) S.A. w W.,  (…) S.A. w W.,  (…) S.A. w W.,  (…) S.A. w W.,  (…) S.A. w W.,  (…) S.A. w W. w likwidacji,  (…) S.A. w W.,  (…) S.A. w W.,  (…) S.A. w W. o ustalenie

postanawia:

  1. umorzyć postępowanie w części – wniesione przeciwko (…) S.A. w W. w likwidacji;
  2. oddalić wniosek o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu.

 

Postanowienie Sądu Okręgowego w Płocku Wydział I Cywilny z dnia 11 grudnia 2014 r.

Written by

  1. Ustawodawca nie wskazał jakimi kryteriami ma kierować się Sąd przy ocenie zasadności wniosku o zabezpieczenie kosztów procesu. Jednocześnie nadał tej instytucji charakter fakultatywny. Należy więc mieć na względzie fakt, iż z jednej strony instytucja kaucji służy ochronie interesów pozwanego oraz ma przeciwdziałać „pieniactwu procesowemu”. Z drugiej strony nie może ograniczyć korzystania z dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym, poprzez zobowiązanie reprezentanta grupy do uiszczenia, na początkowym etapie procesu, części przewidywanych kosztów procesu, na wypadek jego przegrania. Nadto, należy kierować się zasadą równego traktowania stron.

Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:    SSO Agnieszka Bilkiewicz

Sędziowie:             SSO Joanna Szatkowska, SSR del. Monika Lewandowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 grudnia 2014 r. w Płocku sprawy z powództwa W. S. jako reprezentanta grupy (…) przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Wojewodę Mazowieckiego oraz Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, Województwu Mazowieckiemu – Wojewódzkiemu Zarządowi Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie, Powiatowi Płockiemu o ustalenie, w przedmiocie wniosku pozwanego Skarbu Państwa o zobowiązanie powódki do złożenia kaucji postanawia:

  1. na podstawie art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym nakazuje powódce W. S. złożenie do depozytu sądowego kaucji w kwocie 43.200,00 zł (czterdzieści trzy tysiące dwieście złotych) na zabezpieczenie pozwanemu Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Wojewodę Mazowieckiego oraz Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie kosztów procesu; w terminie dwóch miesięcy – pod rygorem odrzucenia pozwu;
  2. w pozostałym zakresie wniosek oddala.

 

UZASADNIENIE

Pełnomocnik pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę Mazowieckiego oraz Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, w odpowiedzi na pozew, wniósł o zobowiązanie powódki do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu w kwocie odpowiadającej maksymalnej prawem dopuszczanej wysokości stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika tj. 43.200,00 zł, w terminie 1 miesiąca, pod rygorem odrzucenia pozwu. W uzasadnieniu tego wniosku wskazał, iż roszczenia objęte pozwem wywodzone są z działań i czynności kilku podmiotów administracji publicznej podejmowanych na przestrzeni kilku lat. Z tego względu, sprawa wiąże się z dużym nakładem pracy po stronie pełnomocnika pozwanego. Potrzeba przeanalizowania licznych załączników pozwu, a także rozważenia kwestii prawnych jest czasochłonna i wymaga zaangażowania kilku radców Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Dlatego uzasadnione jest przewidywanie, że przewidywane koszty procesu należne pozwanemu, w niniejszej sprawie będą odpowiadały równowartości przynajmniej sześciokrotności stawki minimalnej określonej w § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Pełnomocnik powódki – wniósł o oddalenie wniosku. W piśmie z dnia 17 lipca 2014 r. (data wpływu) określił wartość przedmiotu sporu na kwotę 566.946,00 zł.

Pełnomocnik pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę Mazowieckiego oraz Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, w piśmie z dnia 30 października 2014 r. (data wpływu) poparł złożony wniosek. Wskazał, iż roszczenia członków grupy są przedawnione. Nadto, iż w większości przyjęli oni świadczenia finansowe, które jednak w ich ocenie nie pokrywają pełnej szkody.

Sad zważył, co następuje:

Wartość przedmiotu sporu w sprawie wynosi 566.946,00 zł.

Postanowieniem z dnia 13 listopada 2014 r. Sąd Okręgowy w Płocku określił skład grupy.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010, nr 7, poz. 44):

ust. 1: „Na żądanie pozwanego sąd może zobowiązać powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu”;

ust. 2: „Pozwany może zgłosić żądanie zabezpieczenia kosztów najpóźniej przy pierwszej czynności procesowej. Pozwany nie ma prawa domagać się złożenia kaucji, jeżeli uznana przez niego część roszczenia wystarcza na zabezpieczenie kosztów”;

ust. 3: „Sąd oznaczy termin złożenia kaucji, nie krótszy niż miesiąc, oraz jej wysokość, mając na względzie prawdopodobną sumę kosztów, które poniesie pozwany. Kaucję składa się w gotówce. Kaucja nie może być wyższa niż 20% wartości przedmiotu sporu”;

ust. 4: „Jeżeli w toku sprawy okaże się, że kaucja nie wystarcza na zabezpieczenie kosztów procesu, pozwany może żądać dodatkowego zabezpieczenia”;

ust. 5: „Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez sąd terminu do złożenia kaucji sąd na wniosek pozwanego odrzuci pozew lub środek odwoławczy, orzekając o kosztach, jak w przypadku cofnięcia pozwu”;

ust. 6: „Postanowienie w przedmiocie kaucji sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie”.

W ocenie Sądu, pozwany Skarb Państwa dochował terminu do złożenia wniosku o zabezpieczenie części kosztów procesu, gdyż wystąpił z nim przy pierwszej czynności procesowej, tj. w odpowiedzi na pozew, wniesionej przez zastępcę procesowego Skarbu Państwa – Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa (art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w zw. z art. 67 § 2 k.p.c.). Nadto, pozwany Skarb Państwa wniósł o oddalenie powództwa. Nie zachodzą więc przesłanki negatywne wyznaczenia kaucji, określone w ust. 2 w/w przepisu, w postaci uznania części roszczenia.

Rozważając, czy istnieją przesłanki pozytywne do ustanowienia kaucji, należy podkreślić, iż ustawodawca nie wskazał jakimi kryteriami ma kierować się Sąd przy ocenie zasadności wniosku o zabezpieczenie kosztów procesu. Jednocześnie nadał tej instytucji charakter fakultatywny. Należy więc mieć na względzie fakt, iż z jednej strony instytucja kaucji służy ochronie interesów pozwanego oraz ma przeciwdziałać „pieniactwu procesowemu”. Z drugiej strony nie może ograniczyć korzystania z dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym, poprzez zobowiązanie reprezentanta grupy do uiszczenia, na początkowym etapie procesu, części przewidywanych kosztów procesu, na wypadek jego przegrania. Nadto, należy kierować się zasadą równego traktowania stron.

W orzecznictwie wskazuje się też, że pozwany, składając taki wniosek, winien uprawdopodobnić po pierwsze, że wytoczone przeciwko niemu powództwo jest oczywiście bezzasadne lub że jego uwzględnienie jest mało prawdopodobne, a zatem nosi cechy „pieniactwa procesowego”, a po drugie, że brak ustanowienia kaucji na zabezpieczenie jego przyszłego roszczenia o zasądzenie zwrotu kosztów procesu uniemożliwi lub poważnie utrudni ich egzekucję od strony powodowej (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 29 listopada 2013 r., sygn. I ACa 1435/12).

W ocenie Sądu, wniosek należy uwzględnić, co do zasady.

Skomplikowany charakter sprawy oraz fakt, iż pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń części członków grupy, nie pozwalają na obecnym etapie procesu na jednoznaczne ustalenie, czy wyższe jest prawdopodobieństwo tego, że roszczenie powódki jest uzasadnione, czy oczywiście nieuzasadnione („pozew pieniaczy”).

Na obecnym etapie procesu można natomiast wstępnie ocenić, iż postępowanie dowodowe będzie skomplikowane, czasochłonne oraz generujące wysokie koszty m. in. związane z opiniami biegłych. Pełnomocnicy stron będą zmuszeni do analizy szeregu dokumentów oraz opinii biegłych w precedensowej sprawie. Z tych przyczyn nakład pracy pełnomocników stron będzie bez wątpienia duży. W ocenie Sądu ma tego świadomość strona powodowa – o czym świadczy fakt, iż powódka zgodziła się na znaczne wynagrodzenie dla swoich pełnomocników w umowie o zastępstwo procesowe, tj. w wysokości nie niższej niż 75.000,00 zł za postępowanie przed sądem I instancji, nadto w wysokości trzykrotności stawki minimalnego wynagrodzenia za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym oraz w takiej samej wysokości w postępowaniu ze skargi kasacyjnej. Nadto, na przekazanie pełnomocnikom pełnych kosztów zastępstwa procesowego, w razie ich zasądzenia przez sąd na rzecz reprezentanta grupy.

W ocenie Sądu nakład pracy pełnomocników stron będzie porównywalny. Dlatego, wysokość kaucji na zabezpieczenie kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 43.200,00 zł nie jest wygórowana. Odpowiada zasadzie równego traktowania stron.

Powódka, licząc się z możliwością przegrania procesu, winna mieć świadomość możliwości obciążenia jej kosztami procesu (art. 98 k.p.c.), w tym kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej w maksymalnej wysokości (poza znacznym wynagrodzeniem własnych pełnomocników). Może zatem dojść do sytuacji, w której powódka będzie zmuszona w krótkim okresie czasu wydatkować duże kwoty. Fakt, iż w składzie grupy są osoby posiadające znaczny majątek (nieruchomości, gospodarstwa rolne i ogrodnicze) nie daje pewności, że członkowie grupy będą w stanie szybko i bezkonfliktowo przekazać powódce część środków na ten cel, zwłaszcza że nie zostały dotychczas uregulowane zasady podziału pomiędzy członków grupy kosztów procesu, w przypadku jego przegrania (pkt 5.5.1 umowy o zastępstwo procesowe). Zasad takich nie określa również w/w ustawa.

Pozwany może więc realnie obawiać się tego, że w przypadku zasądzenia na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego, ich egzekucja od strony powodowej będzie znacznie utrudniona. Jeżeli zaś obawy pozwanego w tym zakresie, jak twierdzi strona powodowa, są nieuzasadnione z uwagi na majątek powódki i członków grupy, to nie dojdzie do udaremnienia możliwości prowadzenia sprawy w ramach pozwu grupowego, gdyż uiszczając kaucję powódka uniemożliwi odrzucenie pozwu.

Z tych względów, należy uwzględnić wniosek o zabezpieczenie kosztów związanych z wynagrodzeniem dla pełnomocnika pozwanego Skarbu Państwa, na wypadek oddalenia powództwa lub odrzucenia pozwu.

Z wyżej wskazanych względów wysokość kaucji winna odpowiadać kwocie maksymalnego wynagrodzenia pełnomocnika, tj. kwocie 43.200,00 zł (art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu; Dz. U. z 2013 r., poz. 461 t.j.). Kwota ta nie przekracza 20% wartości przedmiotu sporu (art. 8 ust. 3 w/w ustawy).

Mając na względzie wysokość kaucji należy oznaczyć powódce dwumiesięczny termin zapłaty. To czas niezbędny do zgromadzenia i uiszczenia wymaganej kwoty. W tej kwestii należy się bowiem liczyć z ewentualną koniecznością umownego określenia przez powódkę i członków grupy zasad ponoszenia kosztów zabezpieczenia oraz ich pobrania od członków grupy. Dlatego, w tym zakresie wniosek o wyznaczenie terminu jednego miesiąca podlegał oddaleniu.

Z tych względów orzeczono jak sentencji, na mocy art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r., nr 7, poz. 44).

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział XXI Pracy z dnia 28 listopada 2014 r.

Written by

Orzeczenie uchylone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 26 sierpnia 2015 r., III APz 25/15.

  1. Roszczenia dotyczące waloryzacji wynagrodzeń nie mieszczą się w katalogu roszczeń, których dochodzenie w postępowaniu grupowym jest dopuszczalne, zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Potencjalne zaniżenie wysokości wynagrodzeń związane z niedokonaniem waloryzacji winno być więc przedmiotem sporu o wynagrodzenie. Nie ma potrzeby odwoływania się do odpowiedzialności deliktowej.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy w składzie:

Przewodniczący:    SSO Małgorzata Kosicka

Sędziowie:             SSO Małgorzata Kornaszewska-Kostaniak, SSR (del.) Dorota Czyżewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 listopada 2014 r. w Warszawie sprawy z powództwa (…) przeciwko Skarbowi Państwa – Ministrowi Sprawiedliwości o odszkodowanie

postanawia:

  1. odrzucić pozew w postępowaniu grupowym,
  2. odstąpić od obciążenia powodów obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego pozwanego.

 

UZASADNIENIE

G., działający jako reprezentant grupy 220 funkcjonariuszy Służby Więziennej wymienionych w złożonym w niniejszej sprawie pozwie, w postępowaniu grupowym skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Ministrowi Sprawiedliwości o odszkodowanie z tytułu braku waloryzacji wynagrodzeń w 2009, 2010, 2011 i 2012 r. wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz członków grupy podzielonych na 55 podgrup kwot stanowiących równowartość wysokości utraconych przez powodów świadczeń – o łącznej wartości 1.012.342,71 zł, szczegółowo wskazanych w pozwie.

Uzasadniając wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym reprezentant grupy wskazał, że roszczenia członków grupy oparte są na takiej samej podstawie faktycznej, tj. braku waloryzacji uposażeń funkcjonariuszy Służby Więziennej wskazanych w pozwie za okres od 1 stycznia 2009 r. do 31 października 2012 r.

Jako podstawę prawną roszczeń wskazał przepisy art. 4 i 6 ust. 1 w zw. z art. 5 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1999 r. Nr 110, poz. 1255) w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 1 stycznia 2010 r., jak również przepisy art. 6 ust. 1 w zw. z art. 5 pkt 1 lit. a i d oraz pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 431) w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2010 r. do 31 października 2012 r., które stanowią podstawę do obliczenia pełnego (zwaloryzowanego) wynagrodzenia w danym roku.

Dodał, że stosownie do przywołanych przepisów, podstawę wynagrodzeń dla funkcjonariuszy oraz pracowników Służby Więziennej stanowią wynagrodzenia z poprzedniego roku, zwaloryzowane średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalonym w ustawie budżetowej, oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne, wypłacane na podstawie odrębnych przepisów.

Wskazał, że istotą roszczenia jest brak zastosowania do uposażeń funkcjonariuszy średniorocznych wskaźników wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, określonych w ustawie budżetowej, w okresie objętym powództwem, tj. od dnia 1 stycznia 2009 r. do 31 października 2012 r., który wynosił:

– w 2009 r. (…) % na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2009 z dnia 9 stycznia 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 10, poz. 58);

– w 2010 r. (…) % na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2010 z dnia 22 stycznia 2010 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 19, poz. 102);

– w 2011 r. (…) % na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2011 z dnia 20 stycznia 2011 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 29, poz. 150);

– w 2012 r. (…) % na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2012 z dnia 2 marca 2012 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 273).

Zdaniem reprezentanta grupy, brak waloryzacji związany był z zaniechaniem przez Ministra Sprawiedliwości podjęcia działań umożliwiających waloryzację, zaś zgodnie z brzmieniem art. 10 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z dnia 12 maja 2010 r. Nr 79, poz. 523) Centralnym Zarządem Służby Więziennej oraz jednostkami organizacyjnymi, o których mowa w art. 8 ust. 1, kieruje Dyrektor Generalny, podległy Ministrowi Sprawiedliwości. Minister Sprawiedliwości jest zatem przełożonym Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, zaś w zakresie stanowienia prawa kompetencje Ministra Sprawiedliwości odnoszą się do całej Służby Więziennej. Minister Sprawiedliwości został upoważniony w art. 10a ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw do złożenia wniosku skierowanego do ministra właściwego do spraw finansów do dokonywania przeniesień kwoty środków na uposażenia – między częściami i działami. Minister Sprawiedliwości ma zatem, zdaniem powodów, bezpośredni wpływ na przeznaczenie środków z budżetu państwa na potrzeby resortu, którym zawiaduje – w tym na waloryzację uposażeń funkcjonariuszy Służby Więziennej.

Pozwany wnosił o odrzucenie pozwu jako niedopuszczalnego, ewentualnie o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powodów na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany wskazał, że brak jest podstaw do rozpoznania niniejszej sprawy w trybie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.

Pozwany wskazał, że zasady waloryzacji wynagrodzenia w 2009 r. określał art. 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, który dzielił pracowników państwowej sfery budżetowej na osoby objęte mnożnikowym systemem wynagrodzeń (art. 5 ust. 1) i nieobjęte systemem mnożnikowym (art. 5 ust. 2). Funkcjonariusze, o których mowa w art. 2 ust. 2, a więc także funkcjonariusze Służby Więziennej, zaliczeni zostali w art. 5 ust. 1 lit. d do systemu mnożnikowego. Art. 6 ust. 1 pkt 2 c ustawy stanowił, iż podstawą do określenia wynagrodzeń w roku budżetowym dla pracowników, o których mowa w art. 5 pkt 1 stanowią kwoty bazowe oraz ustalone w odrębnych przepisach wielokrotności kwot bazowych. Kwoty bazowe oraz wielokrotności kwot bazowych, zgodnie z art. 9 ustawy, ustalała co roku ustawa budżetowa.

W ustawie budżetowej na rok 2009, w art. 15 ust. 1, dokonano konsekwentnie kolejnego podziału na osoby objęte mnożnikowym systemem wynagrodzeń (art. 15 ust. 1 pkt. A) – w tym funkcjonariuszy Służby Więziennej – oraz (w art. 15 ust. 1 pkt. B) osoby systemem tym nie objęte. W art. 15 ust. 2 lit. d ustalono kwotę bazową dla funkcjonariuszy w kwocie 1.523,29 zł. Zgodnie z ustawą z dnia 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej oraz zastępującą ją ustawą z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej uposażenie funkcjonariuszy stanowi wielokrotność kwoty bazowej, której wysokość, ustaloną według odrębnych zasad, określa ustawa budżetowa.

W stanie prawnym obowiązującym do końca r. 2009 brak było, zdaniem pozwanego, podstaw do waloryzacji uposażeń funkcjonariuszy Służby Więziennej w oparciu o średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej – podstawą do ustalenia przeciętnego uposażenia była kwota bazowa ustalana w ustawie budżetowej w dokładnie wskazanej kwocie.

Pozwany podniósł, że w 2009 r. kwota bazowa została podniesiona w stosunku do kwoty z roku 2008 o (…) (z […] zł do kwoty […]). Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 marca 2009 r., ze skutkiem na 1 stycznia 2009 r. podniesiono wskaźnik wielokrotności kwoty bazowej z (…) do (…) Podwyższenie tego mnożnika o 0,17 punktu przekłada się na wzrost uposażenia o (…). Łącznie więc realnie funkcjonariusze Służby Więziennej otrzymali w 2009 r. wynagrodzenia wyższe w stosunku do roku 2008 o (…), co (…)-krotnie przewyższa powoływany w pozwie wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na rok 2009, wynoszący wg ustawy budżetowej (…) %.

Pozwany, wskazując na zasady waloryzacji wynagrodzenia w 2010 r., stwierdził, że odwołanie w art. 6 ust. 1 ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej do kwoty bazowej zostało zmienione dopiero w dniu 1 stycznia 2011 r. Wówczas dopiero zastąpiono w ustawie kwotę bazową pojęciem średniorocznego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej. W ustawie budżetowej na rok 2010 w art. 15 ust. 1 pkt 3 zapisano średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na poziomie (…). Jednakże ustawa budżetowa na rok 2010 w załączniku nr (…), w części 37 (…) zawierała kwoty przeznaczone na wynagrodzenia w wysokości identycznej, jak te przyjęte w roku 2009. Tym samym w ustawie budżetowej nie przewidziano środków na wypłaty zwaloryzowanych wynagrodzeń. Załącznik do ustawy budżetowej jest jej integralną częścią, zatem projekt budżetu w części przewidzianej na wydatki na wynagrodzenia jest, zdaniem pozwanego, również objęty regulacją ustawową.

W ustawie budżetowej na rok 2011 w art. 13 ust. 1 pkt 3 zapisano średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na poziomie (…) %. Identyczna sytuacja miała miejsce w roku 2012 (art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2012). Ustawodawca nie przewidział więc waloryzacji średniorocznego wskaźnika wynagrodzeń. Zdaniem pozwanego, w latach 2010-2012 działanie Państwa podyktowane było koniecznością wszczęcia procedury ostrożnościowej, na wypadek przekroczenia progów budżetowych automatycznie zamrażających możliwość zwiększania deficytu budżetowego, wynikających z art. 86 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Pozwany podkreślił, że waloryzacja uposażeń funkcjonariuszy Służby Więziennej w roku 2009 odbywała się na innych zasadach, niż te opisane przez powodów w pozwie. Ich wysokość została zwaloryzowana, aczkolwiek w inny sposób, niż średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń, do którego odwoływali się powodowie. Natomiast w latach 2010 i 2011 waloryzacja nie została dokonana, lecz wynikało to z treści ustaw budżetowych. W zakresie roszczenia odszkodowawczego obejmującego brak waloryzacji wynagrodzeń w 2009 r., pozwany wskazał nadto, że rozporządzeniem z dnia 9 listopada 2007 r. (Dz. U. Nr 212, poz. 1560) Rada Ministrów ustaliła wielokrotność kwoty bazowej, stanowiącej przeciętne uposażenie funkcjonariuszy Służby Więziennej, na 2,48. Natomiast w art. 15 ustawy budżetowej na rok 2008 z dnia 23 stycznia 2008 r. (Dz. U. Nr 19, poz. 117) kwota bazowa dla funkcjonariuszy m. in. Służby Więziennej została określona na poziomie (…) zł, zaś w ustawie budżetowej na rok 2009 kwota bazowa dla funkcjonariuszy wyniosła (…) zł, co oznaczało jej wzrost w porównaniu do roku 2008 o (…). Dodatkowo na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 marca 2009 r. (Dz. U. Nr 49, poz. 396) nastąpiło podwyższenie wskaźnika wielokrotności kwoty bazowej funkcjonariuszy Służby Więziennej z (…) do (…) od dnia 1 stycznia 2009 r., co oznacza wzrost tego wskaźnika o (…). Funkcjonariusze Służby Więziennej zostali zatem objęci w 2009 r. podwyżką uposażeń wynikającą z dwóch tytułów – wzrostu o (…) kwoty bazowej, co wynika z zapisów zawartych w ustawie budżetowej na rok 2009, oraz wzrostu wskaźnika wielokrotności kwoty bazowej z (…) do (…) tj. o (…).

W zakresie roszczenia odszkodowawczego obejmującego brak waloryzacji wynagrodzeń w 2010 r. pozwany wskazał, że powodom przysługuje ewentualne roszczenie o zapłatę zaległego wynagrodzenia, przez co roszczenie odszkodowawcze jest nieuzasadnione z uwagi na brak szkody kompensowanej istnieniem roszczenia o zapłatę. Pozwany wskazał, że sprawa niniejsza ma w tym zakresie charakter sporu o wynagrodzenie, zaś takie roszczenie nie jest objęte regulacją ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, z uwagi na treść art. 217 ust. 2 w zw. z art. 220 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej.

Zdaniem pozwanego „zamrożenie” waloryzacji uposażeń w 2011 i 2012 r. wynikało z treści ustaw budżetowych, a nie z zaniechania Ministra Sprawiedliwości.

Zdaniem pozwanego, zgodnie z treścią art. 4171 § 1 k.c. jeżeli szkoda powstała w związku z wydaniem aktu normatywnego jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją.

Pozwany zakwestionował nadto prawidłowość wyliczeń kwot dochodzonych pozwem wskazując, że wyliczenia te są oparte o waloryzację uposażeń w roku 2009, która nie opierała się na wskaźniku średniorocznego wzrostu wynagrodzeń, o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2009.

Reprezentant grupy zakwestionował powyższe stanowisko, zaś w szczególności w zakresie stanowiska pozwanego dotyczącego dokonania waloryzacji uposażeń funkcjonariuszy w 2009 r. zarzucił, że wskazane przez pozwanego podwyższenie uposażeń nie stanowi waloryzacji, lecz wzrost wysokości kwoty bazowej w następujących po sobie latach, albowiem ustawodawca różnicuje w ustawach budżetowych poza wysokością kwoty bazowej także średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej: w 2008 r. ustawa budżetowa przewidywała średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na poziomie 102,3 %, z kolei w 2009 r. ustawa budżetowa z dnia 9 stycznia 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 10, poz. 58) przewidziała średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń na poziomie (…) % (art. 15 ust. 1 pkt 3) i o tę wartość powinny wzrosnąć uposażenia funkcjonariuszy w 2009 r. Odpowiednia wartość w roku 2010 to (…) %. Średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w latach 2011 i 2012 to (…). Jeżeli w latach 2009 i 2010 zostałaby przeprowadzona waloryzacja, to również w latach 2011 i 2012 nastąpiłby wzrost wynagrodzeń zgodnie z zasadami art. 6 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Postępowania grupowe normuje ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. nr 7 z 2010 r., poz. 44). Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy, co najmniej 10 osób może dochodzić w postępowaniu grupowym roszczeń jednego rodzaju, gdy oparte są one na tej samej lub takiej samej podstawie. Ustęp 2 przywołanego przepisu doprecyzowuje, iż ustawa ma zastosowanie do roszczeń o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych. Ponadto w sprawach o roszczenia pieniężne, na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy, powództwo może być ograniczone do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego. Powód zaś w takiej sytuacji nie jest obowiązany do wykazywania interesu prawnego w ustaleniu.

Zwrócić należy uwagę, że w pierwszej kolejności, zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 ustawy sąd rozstrzyga na rozprawie o dopuszczalności postępowania grupowego. W przypadku zaś stwierdzenia, iż sprawa nie podlega rozpoznaniu w jego ramach, odrzuca pozew.

Oceniając dopuszczalność postępowania grupowego sąd zobligowany jest zbadać, czy zachodzą wszystkiej przesłanki wynikające z art. 1 ustawy. Należało zatem rozważyć, czy dochodzone pozwem zbiorowym roszczenia są faktycznie jednorodzajowe oraz czy są one oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. W dalszej kolejności Sąd musiał ustalić, czy roszczenia te mieszczą się w katalogu sprawy wskazanych w art. 1 ust. 2 ustawy. Dopiero bowiem spełnienie wszystkich tych przesłanek łącznie umożliwia rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym.

W ocenie Sądu, roszczenia objęte pozwem spełniają kryteria wskazane w art. 1 ust. 1 ustawy, albowiem są roszczeniami opartymi na tej samej podstawie faktycznej, związanymi z zarzucanym brakiem dokonania waloryzacji wynagrodzeń, do której to waloryzacji uprawniony był każdy z członków grupy, a strona powodowa dochodzi w niniejszej sprawie roszczeń pieniężnych, ujednoliconych w ramach podgrup.

Ustawa zawiera jednak ograniczenia o charakterze przedmiotowym objęte art. 1 ust. 2, który stanowi, że w postępowaniu grupowym mogą być dochodzone następujące roszczenia:

1) roszczenia o ochronę konsumentów,

2) roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz

3) roszczenia z tytułu czynów niedozwolonych.

Roszczenia powodów określone zostały jako żądanie odszkodowania w oparciu o art. 417 § 1 k.c., który stanowi o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Powodowie ostatecznie nie wykazali, by w sprawie doszło do szczególnej sytuacji, tj. by szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego i nie odwołali się w zakresie faktycznych podstaw roszczeń do art. 4171 § 4 k.c.

Oceniając dopuszczalność rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym Sąd uznał, że podnoszone przez pozwanego zarzuty, w zakresie niedopuszczalności rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym, zasługują na uwzględnienie.

Sąd zważył, że zasady i terminy podwyższania wynagrodzeń powodów jako funkcjonariuszy Służby Więziennej określone zostały w ustawie z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw.

Zgodnie z brzmieniem art. 4 tej ustawy, od 2010 r. kwoty bazowe waloryzowane są corocznie średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń, zaś w myśl art. 6 ustawy podstawę do określenia wynagrodzeń w roku budżetowym, m. in. dla funkcjonariuszy więziennictwa, stanowią wynagrodzenia z roku poprzedniego, zwaloryzowane średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalonym w ustawie budżetowej, oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne, wypłacane na podstawie odrębnych przepisów.

W myśl art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2009 z dnia 9 stycznia 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 10, poz. 58) średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej ustalono w wysokości (…) %.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2010 z dnia 22 stycznia 2010 r. (Dz. U. Nr 19, poz. 102) średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej ustalono w wysokości (…), jednak plan wydatków na rok 2010 określony w tej ustawie, we wszystkich częściach budżetowych, w tym również w części 37 (…), nie zabezpieczał środków finansowych na waloryzację wynagrodzeń o ten wskaźnik. W 2010 r. nie dokonano zatem waloryzacji wynagrodzeń funkcjonariuszy SW, mimo przyjęcia średniorocznego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w wysokości (…), i nie wypłacono powodom wynagrodzeń podwyższonych o ten wskaźnik.

Sąd zważył jednak, że zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27.03.2014 r. (III PK 87/13), w razie potencjalnego pokrzywdzenia danego pracownika nie ma potrzeby odwoływania się do odpowiedzialności deliktowej, gdy naruszenie przepisów o wynagradzaniu spowodowane jest niezgodnym z imperatywnymi przepisami zaniżeniem wysokości wynagrodzenia. Takie działanie może być naprawione poprzez wniesienie powództwa o zapłatę wynagrodzenia. Odwołując się do wywodu Sądu Najwyższego wskazanego w cyt. wyżej wyroku, Sąd stwierdza, że skoro wysokość wynagrodzenia określają przepisy prawa – podane przez powodów okoliczności wymagają zweryfikowania na gruncie przepisów o wynagrodzeniach funkcjonariuszy, bez potrzeby odwoływania się do odpowiedzialności deliktowej. Potencjalne zaniżenie wysokości wynagrodzeń związane z niedokonaniem w 2009 i 2010 r. waloryzacji winno być więc przedmiotem sporu o wynagrodzenie. Powodowie wskazują wprawdzie na zawiniony bezczynnością pozwanego brak zastosowania ustawowego mechanizmu waloryzacyjnego, jednak dochodzone roszczenia są roszczeniami o wysokość wynagrodzenia, a nie o odszkodowanie. Kontrowersje dotyczą bowiem zarzucanego braku zastosowania wobec powodów ustawowego mechanizmu waloryzacyjnego w 2009 i 2010 r. – co usuwa w tym zakresie sprawę spod rozstrzygania w sporze grupowym. Kwestia możliwości sfinansowania waloryzacji ze środków budżetowych powierzonych pozwanemu jest wtórna, skoro Skarb Państwa zobligowany jest do podejmowania działań przeciwdziałających powstawaniu zobowiązań, zaś w tym kontekście odpowiedzialność pozwanego za ich ewentualne powstanie pozostaje faktycznie wyłącznie odpowiedzialnością polityczną osoby piastującej stanowisko ministra odpowiedzialnego za wykonanie budżetu w powierzonej mu części.

Natomiast przepisy ustawy budżetowej na 2011 i 2012 rok określiły średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na poziomie (…). Wykluczyły one zatem waloryzację wynagrodzeń funkcjonariuszy SW, co związane było z koniecznością utrzymania równowagi budżetowej i zdolności państwa do wywiązywania się z obowiązków.

Sąd zważył, że Trybunał Konstytucyjny, rozważając zgodność z Konstytucją przepisów uniemożliwiających waloryzację wynagrodzeń sędziów w 2012 r., w sprawie K 1/12 (orzeczenie z 12 grudnia 2012 r.), wskazał, że dopuszcza w związku z tym zarówno ingerencję w sferę praw nabytych (wyrok o sygn. K 9/00 oraz wyroki z 9 kwietnia 2002 r., sygn. K 21/01, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 17 i z 20 stycznia 2010 r., sygn. Kp 6/09, OTK ZU nr 1/A/2010, poz. 3), jak i ustanowienie przepisów niekorzystnie ingerujących w treść ukształtowanych stosunków prawnych (wyrok w sprawie K 22/96), a także mniej korzystne zasady waloryzacji świadczeń z ubezpieczeń społecznych (wyroki z 22 października 2001 r., sygn. SK 16/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 214 i wyrok w sprawie P 9/05). Trybunał Konstytucyjny przyznał zachowaniu równowagi budżetowej pierwszeństwo przed ochroną praw nabytych w odniesieniu do przejściowego zniesienia indeksacji i waloryzacji wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej (orzeczenie o sygn. K 18/92 i wyrok z 17 listopada 2003 r., sygn. K 32/02, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 93).

Rozważania Trybunału dotyczące powyższego zagadnienia uniemożliwiają zatem przypisanie Ministrowi Sprawiedliwości bezprawności w zakresie braku zwaloryzowania wynagrodzeń funkcjonariuszy SW w 2011 i 2012 roku, skoro pozwany związany był przepisami ustaw budżetowych, których zgodność z Konstytucją nie budzi wątpliwości Sądu w związku ze w/w stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego.

Stanowisko pozwanego, zgodnie z którym możliwość wystąpienia z żądaniem naprawienia szkody powstałej w związku z wydaniem aktu normatywnego możliwa jest po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, pomija okoliczność, że sądy powszechne uprawnione są do samodzielnego badania zgodności z Konstytucją aktów wykonawczych, zaś powodowie nie kwestionowali zgodności konstytucyjnej ustaw budżetowych, lecz bezczynność Ministra Sprawiedliwości, polegającą na braku złożenia wniosku o przeniesienie środków z rezerwy lub oszczędności na poczet wypłacenia im zwaloryzowanych uposażeń. W sprawie niniejszej brak było zatem podstaw do formułowania wniosku o kontrolę konstytucyjności przepisów regulujących zasady wypłacania powodom wynagrodzeń w latach 2009-2012.

Jakkolwiek jednak stanowisko pozwanego w powyższym zakresie jest niezasadne, pozostałe podniesione przez niego zarzuty dotyczące niedopuszczalności poddania sporu rozstrzygnięciu w postępowaniu grupowym Sąd podzielił co do zasady, co wskazano wyżej.

Porównanie podstawy podanej w pozwie z ustawowym wzorcem zawartym w art. 1 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 2009 r. doprowadziło zatem Sąd zatem do przekonania, że jakkolwiek podane w pozwie okoliczności odpowiadają ustawowym podstawom do dopuszczalności pozwu w pozwie grupowym, jednak w rzeczywistości okoliczności te nie istnieją, przez co pozew podlegał odrzuceniu, o czym orzeczono jak na wstępie.

Sąd uznał za zbędne wyjaśnienie przyczyny braku przeprowadzenia waloryzacji w okresie objętym pozwem i oddalił wnioski dowodowe reprezentanta grupy ukierunkowane na te okoliczności (k. 408).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. mając na uwadze, że powodowie formułując swoje roszczenia oparli je na ustawowych podstawach, zaś samo rozstrzygnięcie zaledwie połowicznie wskazuje na ich bezzasadność, z uwagi na otwartą nadal możliwość dochodzenia indywidualnych roszczeń za 2009 i 2010 r. oraz ewentualnego żądania wyrównania wynagrodzeń za 2011 i 2012 r., zaniżonych na skutek braku waloryzacji wynagrodzeń w 2009 i 2010 r. Brak możliwości dochodzenia tych roszczeń w postępowaniu grupowym nie przesądza bowiem o braku ich zasadności, co potwierdza zaistnienie szczególnie uzasadnionego wypadku, o jakim mowa we w/w przepisie i umożliwia skorzystanie przez powodów z dobrodziejstwa nieobciążania ich kosztami zastępstwa procesowego przeciwnika.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim Wydział I Cywilny z dnia 20 listopada 2014 r.

Written by

  1. Definicja konsumenta zawarta w art. 221 k.c. łączy kryterium podmiotowe i przedmiotowe, wskazując, że za konsumenta może być uważana tylko osoba fizyczna znajdująca się w sytuacji prawnej polegającej na dokonywaniu czynności cywilnoprawnej, mającej wywołać skutek prawny w jej relacji z przedsiębiorcą. Przepis ten rozumieć należy jako ograniczający pojęcie konsumenta tylko do stosunków osoby fizycznej z przedsiębiorcą.
  2. Niepaństwowa uczelnia wyższa traktowana być powinna jako przedsiębiorca, a studentowi w relacji z niepaństwową uczelnią wyższą przysługuje status konsumenta.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:     SSO Beata Grochulska

Sędziowie:                SSO Alina Gąsior (spr.), SSO Renata Lech

Po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2014 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie w postępowaniu grupowym sprawy z powództwa I. G. działającej w imieniu własnym i na rzecz wszystkich członków grupy złożonej z (…) przeciwko W.S.H. im. (…) w P. T. o zapłatę

postanawia:

stwierdzić, że sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym.

 

UZASADNIENIE

Pozwem w postępowaniu grupowym z dnia 17 lipca 2014 r. I. G., jako reprezentant grupy, wniosła m. in. o:

1. zasadzenie od pozwanej W.S.H. im. (…) w P. T. na rzecz strony powodowej kwoty 15.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia następującego po dokonaniu nienależnych wpłat na rzecz strony pozwanej, tj.:

– od dnia 13 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…) , – od dnia 18 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 15 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 7 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 9 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 5 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 13 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 18 maja 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 12 maja 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 16 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 12 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 15 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 20 września 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 9 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 12 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 16 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 16 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 16 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 19 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 9 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 14 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 6 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 12 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 16 czerwca 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…), – od dnia 28 maja 2013 r. i kwoty 600,00 złotych dla (…),

2. zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, oraz kosztów opłaty skarbowej w wysokości 17,00 zł z tytułu udzielonego pełnomocnictwa. Strona powodowa wniosła ponadto o zwiększenie kosztów minimalnych zastępstwa procesowego, liczonych według norm przepisanych, stosownie do stopnia zawiłości sprawy oraz niezbędnych nakładów pracy poniesionych przez radcę prawnego na podstawie załączonej do pozwu umowy reprezentanta grupy z pełnomocnikiem, określającej sposób wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości należnego pełnomocnikowi wynagrodzenia.

Uzasadniając rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym I. G. podkreśliła, iż przedmiotowy pozew dotyczy roszczeń pieniężnych członków grupy liczącej co najmniej 10 osób, opartych na żądaniu zapłaty wynikającym ze stosunków zobowiązaniowych (nienależnego świadczenia w postaci pobrania opłaty za egzamin dyplomowy), istniejących między członkami grupy a pozwaną. Roszczenia członków grupy są roszczeniami jednego rodzaju, bowiem mają charakter majątkowy, dotyczą żądania zasądzenia kwoty pieniężnej i wynikają z jednego typu zobowiązań pomiędzy członkami grupy a stroną pozwaną, tj. świadczenia nienależnego. Ponadto, roszczenia członków grupy są oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Podstawą faktyczną przedmiotu sporu jest bowiem zespół faktów uzasadniających żądanie powoda tożsamy dla wszystkich członków grupy i wynikający z tego samego stosunku prawnego, łączącego członków grupy ze stroną pozwaną (tj. nienależnego świadczenia na rzecz pozwanej oraz zawarcia przez członków grupy umów o studiowanie z pozwaną)

Wskazano ponadto, że członkowie grupy są konsumentami w rozumieniu art. 221 k.c.

W odpowiedzi na pozew W.S.H. im. (…) w P. T. wniosła o odrzucenie pozwu twierdząc, iż sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym.

Zdaniem pozwanej, studenta kształcącego się na wyższej uczelni nie można uznać za konsumenta w rozumieniu art. 221 k.c. Konsumentami są osoby, które biernie odbierają określonego rodzaju dobra oraz usługi. Potraktowanie studentów jako konsumentów, sprowadza się do biernego odbioru wykładów, nie zaś do aktywnego studiowania. Tymczasem w ocenie pozwanej bycie studentem nie wiąże się z biernością. Tym samym nie można utożsamiać konsumenta ze studentem uczelni wyższej.

Z ostrożności procesowej, na wypadek odmiennej interpretacji Sądu, pozwana wniosła o oddalenie powództwa, zobowiązanie strony powodowej do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu oraz oddalenie wniosku pełnomocnika o zwiększenie wynagrodzenia z tytułu zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przepis art. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym określa przesłanki dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym. Zgodnie z jego treścią, postępowaniem grupowym jest sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, przez co najmniej 10 osób, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej (ust. 1). Ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych (ust. 2).

Bezspornym jest, że roszczenia dochodzone w niniejszym postępowaniu są roszczeniami jednorodzajowymi i dotyczą grupy ponad 10 osób, a zatem rozstrzygnięcia wymaga okoliczność, czy powodowie – studenci – mogą zostać uznani za konsumentów w relacji z wyższą uczelnią.

Słusznie obie strony postępowania interpretacji pojęcia konsument doszukują się w treści art. 221 k.c. Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

W literaturze podkreśla się, że definicja konsumenta zawarta w art. 221 k.c. łączy kryterium podmiotowe i przedmiotowe wskazując, że za konsumenta może być uważana tylko osoba fizyczna znajdująca się w sytuacji prawnej polegającej na dokonywaniu czynności cywilnoprawnej, mającej wywołać skutek prawny w jej relacji z przedsiębiorcą. Przepis ten rozumieć należy jako ograniczający pojęcie konsumenta tylko do stosunków osoby fizycznej z przedsiębiorcą. Bez takiego zastrzeżenia definicja z art. 221 jest zdecydowanie zbyt szeroka (Kodeks cywilny. Komentarz do art. 221, Cieszewski Jerzy, Jędrek Kamil, Karaszewski Grzegorz, Knabe Jakub, Nazaruk Piotr, Ruszkiewicz Beata, Sikorski Grzegorz, Stępień-Sporek Anna, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2014, Wydanie II, ISBN: 978-83-278-05557-7).

Nie ulega wątpliwości, że wszyscy członkowie grupy należą do kategorii osób fizycznych, a zatem należy rozważyć status uczelni wyższej w relacji ze studentem. Uznanie jej za przedsiębiorcę pozwoliłoby zaliczyć studentów do grupy konsumentów.

Przedsiębiorcą na gruncie art. 431 k.c. jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1 k.c., prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2013.672 ze zm.) formułuje autonomiczną definicję przedsiębiorcy, określając go jako osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą (art. 4 ust. 1 ustawy). Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (art. 4 ust. 2 ustawy).

Obie definicje pojęcie przedsiębiorcy wiążą się zatem z koniecznością prowadzenia działalności gospodarczej, przez którą rozumieć należy zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły (art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

Przepis art. 7 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2012.572 ze zm.) dopuszcza, w ściśle określonych warunkach, prowadzenie przez uczelnie wyższe działalności gospodarczej.

W przypadku uczelni niepublicznych, zasadą jest odpłatność świadczonych przez nie usług edukacyjnych, co dodatkowo przemawia za uznaniem ich za podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Poza tym przepis art. 7 Prawa o szkolnictwie wyższym wprost zezwala uczelni na prowadzenie działalności gospodarczej, wyodrębnionej organizacyjnie i finansowo od działalności edukacyjnej, w zakresie i formach określonych w statucie. Niepubliczna uczelnia nie tylko pobiera opłaty od swoich świadczeniobiorców – studentów za realizowane usługi edukacyjne, ale również może uczestniczyć w obrocie gospodarczym zawierając umowy cywilnoprawne z innymi przedsiębiorcami.

W wyroku z dnia 11 lipca 2013 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie VI ACa 1511/2012 zaprezentował pogląd, że sprawa dotycząca zapłaty kwoty z tytułu umowy dotyczącej świadczenia usług edukacyjnych jest sprawą cywilną w zakresie działalności gospodarczej uczelni niepublicznej, a tym samym jest sprawą gospodarczą (por. wyrok SA w Warszawie VI ACa 1511/2012 Lex Polonica nr 8167069).

Podobny pogląd wyraził Sąd Okręgowy w Nowym Sączu w wyroku z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie III Ca 753/2013 stwierdzając, że wyższą uczelnię niepaństwową świadczącą odpłatnie usługi edukacyjne można uznać za przedsiębiorcę w rozumieniu art. 431 k.c. (por. wyrok SO w Nowym Sączu III Ca 753/2013).

Należy również zauważyć, że na gruncie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów orzecznictwo utożsamia umowę studenta i uczelni jako czynność prawną zawartą w relacji konsument – przedsiębiorca. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 lipca 2007 r. VI ACa 297/2007- LexPolonica 1796697, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 czerwca 2007 r., VI ACa 1223/2006 – LexPolonica nr 1796658).

W orzeczeniach wydawanych przez Sąd Okręgowy Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie i w orzeczeniach Sądu Apelacyjnego w Warszawie rozpoznającego odwołania od orzeczeń Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, uczelnie są traktowane jako przedsiębiorcy, a studenci jako konsumenci (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 października 2012 r. w sprawie VI ACa 651/2012 – Lex nr 1238412, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie VI ACa 922/12 – Lex nr 1312122, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 stycznia 2013 r. w sprawie VI ACa 931/12 – Lex nr 134432).

W ocenie Sądu, w obrocie prawnym nie powinno być dwoistości w rozumieniu relacji między studentami i uczelnią, zwłaszcza w obecnej dobie, gdzie rola uczelni niepaństwowych i zakres ich działalności wiąże się nie tylko z działalnością dydaktyczną.

Nie można zgodzić się ze stwierdzeniem strony pozwanej, że uznanie określonego podmiotu za konsumenta wymagałoby z jego strony całkowitej bierności, ponieważ sam przepis art. 221 k.c., regulujący pojęcie konsumenta, odnosi się do czynności prawnych osób fizycznych, których nie można utożsamiać z biernością.

Przytoczone powyżej okoliczności dowodzą, zdaniem Sądu, że na gruncie obowiązujących przepisów, niepaństwowa uczelnia wyższa jest traktowana jako przedsiębiorca, a student jako konsument. Konsekwencją powyższego jest uznanie przez Sąd, że sprawa podlega rozpoznaniu w trybie przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, o czym Sąd rozstrzygnął stosownie do dyspozycji art. 10 ust. 1 ustawy.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział III Cywilny z dnia 19 listopada 2014 r.

Written by

Postanowienie zostało uchylone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział VI Cywilny z 3 czerwca 2015 r., sygn. akt VI ACz 479/15.

  1. Aby można było mówić o jedności podstawy faktycznej uzasadniającej możliwość dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym, przesłanki zaistnienia roszczeń powinny być wspólne dla wszystkich uczestników grupy.
  2. Jeśli szkoda (jej postać i rozmiar), która potencjalnie mogła powstać w przypadku opóźnienia w realizacji przedmiotowej inwestycji, polegającej na wybudowaniu lokali, jest zasadniczo zróżnicowana w stosunku do poszczególnych członków grupy. Zróżnicowanie okoliczności faktycznych wpływających na postać i rozmiar szkody wyklucza ustalenie zatem w niniejszej sprawie jedności podstawy faktycznej. Taka sytuacja ma miejsce, jeżeli szkoda w przypadku każdego z członków grup mogła powstać w innej postaci – w zależności od stanu faktycznego odnoszącego się do konkretnego członka grupy.
  3. Mimo że roszczenie powodów znajduje się we wzorcu umowy, który może podlegać ocenie w zakresie abuzywności, to roszczenia powodów nie mają żadnego związku z potrzebą ochrony konsumenta przed silniejszym uczestnikiem obrotu. Roszczenia powodów w niniejszej sprawie są roszczeniami odszkodowawczymi, związanymi z ewentualnym nienależytym wykonaniem umowy. Wobec tego sprawa przedmiotowa nie jest sprawą o ochronę konsumentów. Powód nie żąda bowiem w niniejszej sprawie szczególnej ochrony z uwagi na swój status, a jedynie dochodzi odszkodowania w związku z zaistnieniem przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:    SSO Ewa Witkowska

Sędziowie:             SSO Joanna Kruczkowska, SSO Agnieszka Matlak

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2014 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa K. K., jako reprezentanta (…), przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w W. o zapłatę

postanawia:

  1. odrzucić pozew;
  2. zasądzić od K. K. na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w W. kwotę 7.217,00 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

 

UZASADNIENIE

K. w pozwie złożonym w dniu 21 marca 2013 r., jako reprezentant grupy, wniósł o zasądzenie od Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w W. na rzecz członków grupy następujących kwot: a) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 23.981,85 zł; b) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 53.136,00 zł; c) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 40.584,68 zł; d) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 42.254,46 zł; e) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 51.290,32 zł; f) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 17.154,40 zł; g) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 32.687,50 zł; h) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 36.122,32 zł; i) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 68.354,79 zł;

j) w ramach podgrupy nr (…), do której, należą: (…) o zasądzenie na rzecz jej każdego członka 8.603,83 zł;

k) w ramach podgrupy nr (…), do której należą: (…) oraz P. W. o zasądzenie na rzecz jej każdego członka (…),

  1. łącznie kwoty 1.139.768,08 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2012 r. do dnia zapłaty, przy czym wnosił, aby dla (…) odsetki były liczone od dnia 21 marca 2013 r., tytułem utraconych korzyści w postaci pozbawienia członków grupy możliwości dysponowania prawem własności do lokalu w określonym czasie, ze względu na nienależyte wykonanie umowy przez spółdzielnię, skutkujące opóźnieniem w realizacji inwestycji. Ponadto powód wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej przewidzianej przepisami prawa.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazywał, że członkowie grupy zawarli ze spółdzielnią mieszkaniową (…) umowy, których przedmiotem było wybudowanie lokali mieszkalnych i miejsc postojowych w budynku położonym przy ul. (…) w W. Niektórzy członkowie grupy nie zawarli tych umów bezpośrednio ze spółdzielnią, lecz od osób będących stronami takich umów nabyli prawo do ekspektatywy do lokali i miejsc postojowych. W imieniu i na rzecz spółdzielni przy zawarciu umowy finansującej działał inwestor powierniczy – Spółka (…) S.A. z siedzibą w W. – na podstawie umowy nr (…) z dnia 16 października 2006 r. zawartej ze Spółdzielnią oraz pełnomocnictwa stanowiącego załącznik do niej. Na podstawie tej umowy inwestor powierniczy był zobowiązany do zawierania w imieniu i na rzecz Spółdzielni (…) umów według jednolitego wzorca, który nie podlegał negocjacji.

Zdaniem powoda, w ramach prowadzonej inwestycji doszło do szeregu nieprawidłowości po stronie pozwanej spółdzielni, polegających min. na:

– wyborze nierzetelnego inwestora powierniczego, spółki (…) S.A. w W., odnośnie której w trakcie inwestycji została ogłoszona upadłość (budowa została dokończona przez Przedsiębiorstwo Budownictwa (…) sp. z o.o.), przy czym pozwana spółdzielnia nie egzekwowała na bieżąco kar umownych od Spółki (…) S.A. w W.;

– zadłużeniu inwestycji, czego skutkiem było postępowanie egzekucyjne jednego z podwykonawców – (…) sp. z o.o. oraz spór z (…) S.A. ze względu na które spółdzielnia musiała utworzyć specjalną rezerwę finansową, co skutkowało warunkowaniem zawarcia umów ostatecznych do poddania się egzekucji przez każdego nabywcę lokalu;

– stosowaniu licznych klauzul abuzywnych, polegających na naliczaniu bezprawnej waloryzacji;

– bezprawnym wliczeniu ekwiwalentu wartości użytkowania gruntu jako kosztu budowy, podczas gdy spółdzielnia mogła wliczyć jedynie rzeczywisty poniesiony koszt (a więc w tym przypadku jedynie opłaty za użytkowanie wieczyste za okres budowy);

– znacznym opóźnieniu budowy – zgodnie z § 21 ust. 1 w zw. z § 21 ust. 3 umowy nr (…) z dnia 16 października 2006 r. zawartej przez spółdzielnię z inwestorem powierniczym, inwestor powierniczy miał zrealizować budowę w terminie 18 miesięcy, liczonych od wprowadzenia na budowę, które miało nastąpić w terminie 7 dni od uzyskania prawomocnego pozwolenia na budowę. Decyzja o pozwoleniu na budowę stała się prawomocna w dniu 23 marca 2007 r., a więc przewidywany przez spółdzielnię termin realizacji inwestycji miał nastąpić w terminie 18 miesięcy, liczonych od 30 marca 2007 r., czyli ok. października 2008 r., oraz opóźnieniu w przeniesieniu własność lokali – pomimo uzyskania pozwolenia na użytkowanie w dniu 27 sierpnia 2010 r. zaczęto przenosić własność lokali dopiero w okresie wakacyjnym 2011 r. (w przypadku Powoda nastąpiło do dopiero w listopadzie 2012 r.)

– podjęciu dwóch uchwał Rady Nadzorczej o obciążeniu inwestycji pożyczkami na inwestycję, choć nie było takiej potrzeby, ponieważ finansowanie było zapewnione;

– niskiej jakości wykonanych lokali;

– działaniu na szkodę spółdzielni przez ówczesny Zarząd.

Powód wskazywał w pozwie, że dochodzone roszczenia z tytułu utraconych korzyści zostały ujednolicone, a szkoda w niniejszej sprawie została ustalona w oparciu o wspólne dla wszystkich członków grupy kryterium w postaci pozbawienia możliwości dysponowania prawem własności do lokalu w określonym czasie, ze względu na nienależyte wykonanie umowy przez spółdzielnię, skutkujące opóźnieniem w realizacji inwestycji.

Do pozwu dołączono oświadczenie powoda o tym, że działa on w charakterze reprezentanta grupy oraz oświadczenia członków grupy o przystąpieniu do grupy, a także umowę reprezentanta grupy z pełnomocnikiem, określającą sposób wynagrodzenia pełnomocnika.

Pozwana spółdzielnia mieszkaniowa (…) w W. wniosła o odrzucenie pozwu w oparciu o art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, a w przypadku wydania postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych, w wysokości stanowiącej sześciokrotność stawki minimalnej prawem przewidzianej .

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana podnosiła, iż w niniejszej sprawie nie zostały spełnione warunki uzasadniające prowadzenie postępowania grupowego. Brak bowiem po stronie powodowej jedności podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń, co z kolei implikuje niemożność wskazania jednolitej, opartej na uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy, wysokości szkody. Co więcej sprawa nie ma charakteru sprawy o ochronę konsumentów, gdyż jej przedmiotem nie jest ochrona zagrożonych działaniem pozwanej interesów konsumentów, na konkretne, wynikające z określonego stanu faktycznego, roszczenia odszkodowawcze. Tym samym jest to sprawa, w której stroną być może są konsumenci, niemniej nie dotyczy ona ich ochrony. Zdaniem pozwanej przedmiotem spraw są roszczenia, które przysługują konsumentom.

Pozwana podkreśla ogromne zróżnicowanie faktów mających wpływ na ustalenie postaci i zakresu szkody. Poza wskazaną przez powoda niemożnością korzystania z lokalu w czasie, w zasadzie w stosunku do każdego członka grupy kwestia ewentualnej szkody w jego majątku kształtuje się odmiennie. Jak zatem widać szkoda (jej postać i rozmiar), która potencjalnie może powstać w przypadku opóźnienia w realizacji inwestycji polegającej na budowie lokalu, jest zasadniczo zróżnicowana w stosunku do poszczególnych członków grupy, zaś nierzadko szkoda taka po prostu w majątku danej osoby w ogóle nie powstaje. Zróżnicowanie okoliczności faktycznych wpływających na postać i rozmiar szkody, zdaniem pozwanego wyklucza ustalenie w tego rodzaju sprawie jedności podstawy faktycznej. Pozwana wskazała także, że rozmaitość stanów faktycznych mogących mieć miejsce w niniejszej sprawie, wyklucza dokonanie jakichkolwiek ujednoliceń.

W ocenie pozwanej powód próbując uzasadnić swe stanowisko w zakresie prowadzenia niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym, dokonuje ujednolicenia roszczeń nie w oparciu o wspólne dla poszczególnych członków okoliczności sprawy (bo te bez wątpienia są – w szczególności w zakresie ewentualnej szkody – diametralnie inne), a w oparciu o pewne założenie, które nie odpowiada prawdzie, iż każdy z członków chciał wynająć swój lokal, a w związku z tym że tego nie zrobił, poniósł szkodę w postaci utraconego zysku.

Pozwana zakwestionowała też spełnienie przez członków grupy statusu konsumenta. Zdaniem pozwanej warunkiem koniecznym uznania roszczenia za roszczenie o ochronę konsumentów jest dochodzenie przez konsumenta ochrony w relacjach z podmiotem profesjonalnym (przedsiębiorcą). Konieczne jest więc istnienie relacji konsument – przedsiębiorca. Ponadto, aby mówić o roszczeniu o ochronę konsumenta, konieczny jest także element dodatkowy, celowo bowiem ustawodawca użył pojęcia „roszczenia o ochronę konsumentów” a nie określenia „roszczenia konsumentów”. Analiza treści przepisu wyklucza uznanie, iż chodzi tu o roszczenia (jakiekolwiek) przysługujące konsumentom. Przepis wyraźnie wskazuje bowiem roszczenia o ochronę konsumentów. Wskazane sformułowanie nie ma w porządku prawnym definicji o charakterze legalnym. Ochrona konsumentów odbywa się na poziomie administracyjno-prawnym oraz na zasadach ogólnych, wynikających z prawa cywilnego. Spoiwem tych form jest konieczność zapewnienia ochrony słabszym uczestnikom obrotu. Aby przy tym mówić o sprawie o „ochronę konsumenta” nie zaś o sprawie „konsumenta”, kontekst sprawy musi być jednoznaczny – jednym z jej elementów musi być obrona przed silniejszym uczestnikiem rynku, jakim jest przedsiębiorca. Jeśli takiego elementu w sprawie nie będzie (a zatem nie pojawi się wątpliwość w zakresie nadużywania przez przedsiębiorcę swojej pozycji, konsument nie potrzebuje ochrony), to mamy do czynienia ze sprawą „konsumenta”. Pozwana podnosiła, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy taka okoliczność nie zaszła, powód nie przedstawił także żadnych okoliczności mających wskazywać na jej zaistnienie. Zdaniem pozwanej roszczenie powoda nie ma żadnego związku z potrzebą ochrony konsumenta przed silniejszym uczestnikiem obrotu. Jest to zwykłe roszczenie odszkodowawcze związane z ewentualnie nienależytym wykonaniem umowy. Właśnie okoliczność, iż powód w sposób jednoznaczny oparł swe roszczenie na wątpliwym zapisie, nie zaś dowodził uznania go za niewiążący względem członków grupy, przesądza o tym, że nie jest to sprawa o ochronę konsumentów. Powód nie żąda bowiem w niniejszej sprawie szczególnej ochrony z uwagi na swój status a jedynie odszkodowania w związku z zaistnieniem – jego zdaniem – przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Powyższe zdaniem pozwanej uzasadnia odrzucenie pozwu w niniejszej sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Członkowie grupy zawarli ze spółdzielnią mieszkaniową (…) w W. umowy, których przedmiotem było wybudowanie lokali mieszkalnych i miejsc postojowych w budynku położonym przy ul. (…) w W. Niektórzy członkowie grupy nie zawarli tych umów bezpośrednio ze spółdzielnią, lecz od osób będących stronami takich umów nabyli prawo do ekspektatywy do lokali i miejsc postojowych. W imieniu i na rzecz Spółdzielni przy zawarciu umowy finansującej działał inwestor powierniczy – Spółka (…) S.A. z siedzibą w W. – na podstawie umowy nr (…) z dnia 16 października 2006 r. zawartej ze spółdzielnią oraz pełnomocnictwa stanowiącego załącznik do niej. Na podstawie tej umowy inwestor powierniczy był zobowiązany do zawierania w imieniu i na rzecz spółdzielni (…) umów według jednolitego wzorca, który nie podlegał negocjacji.

W zależności od daty zawarcia umów pomiędzy spółdzielnią i finansującymi przewidywany termin zakończenia realizacji inwestycji został przewidziany na I kwartał 2009 r. lub II kwartał 2009 r. .

Prace budowlane były prowadzone na podstawie decyzji Prezydenta W. o pozwoleniu na budowę nr (…) z dnia 23 marca 2007 r..

Na podstawie decyzji Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego nr (…) z dnia 27.08.2010 r. udzielono pozwolenia na użytkowanie budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami i garażami podziemnymi, zrealizowanego na terenie działki oznaczonej nr ew. (…), części nieruchomości oznaczonych nr ew. (…) z obrębu (…) przy ul. (…) w W..

Ze względu na opóźnienie w pracach budowlanych większość lokali została przekazana właścicielom na przełomie 2010 i 2011 r., tylko nieliczne lokale przekazano w 2009 r., choć ze względu na dalej trwające prace i związane z tym utrudnienia – jak brak windy czy niemożność przedostania się przez klatkę schodową zamieszkiwanie w nich było znacznie utrudnione. Z przekazania lokali sporządzane były protokoły zdawczo – odbiorcze lokalu. Natomiast umowy zawierane w formie aktu notarialnego, przenoszące własność lokali były zawierane od 2011 r..

W okresie od 8 marca 2010 r. do 20 marca 2010 r. na wniosek Ministra Infrastruktury przeprowadzona została przez Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych lustracja spółdzielni mieszkaniowej (…) za lata 2006-2009. Jej przedmiotem były zagadnienia takie jak: organizacja spółdzielni, sprawy członkowskie i dyspozycja lokalami, działalność inwestycyjna, gospodarka zasobami mieszkaniowymi, gospodarka remontowa, pozostała działalność spółdzielni, wybrane zagadnienia finansowo – księgowe oraz realizacja przez spółdzielnię obowiązków wynikających z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. W piśmie z dnia 16 lutego 2011 r. skierowanym do pozwanej spółdzielni, Minister Infrastruktury zwrócił się o udzielenie informacji czy zastosowano wytyczne polustracyjne.

Dnia 31 lipca 2009 r. K. K. złożył zawiadomienie do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o stosowaniu przez spółdzielnię mieszkaniową (…) praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

W odpowiedzi na powyższe zawiadomienie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pismem z dnia 16 października 2009 r. poinformował, że część ze wskazanych przez zawiadamiającego zapisów, znajdujących się w zawartych pomiędzy członkami grupy a Spółką (…) S.A. w W. umowach, jest tożsama z zapisami uznanymi już uprzednio za niedozwolone oraz iż niektóre z tych zapisów mogą wyczerpywać znamiona art. 3851k.c. W przedmiotowym piśmie wyraźnie określono, że wbrew opinii zawiadamiającego, podmiotem, który stosuje w umowach zawieranych z konsumentami niedozwolone postanowienia umowne nie jest spółdzielnia mieszkaniowa (…), a (…) S.A. z siedzibą w W., bowiem to wskazana spółka jest stroną umowy i jej przysługuje większość praw i obowiązków.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uznał za niedozwolone i zakazał wykorzystywania w obrocie z konsumentami poszczególnych postanowień zawartych we wzorcu umownym o nazwie umowa nr (…). Część z zakazanych zapisów stosowana była także w umowach zawieranych z pozostałymi członkami grupy.

We wrześniu członkowie grupy zlecili rzeczoznawcy wykonanie opinii co do wysokości prognozowanego czynszu za wynajem lokali mieszkalnych i użytkowych położonych w W. przy ul. (…). Zgodnie z ta opinią miesięczny czynsz prognozowany za lokale mieszkalne 2 pokojowe o pow. do 50 m2 wynosiłby 1.875,00 zł, za lokale mieszkalne 2 pokojowe o pow. ponad 50 m2 wynosiłby 1.968,00 zł, za lokale mieszkalne 3 pokojowe wynosiłby 2.568,00 zł, za lokale mieszkalne 4 pokojowe wynosiłby 3.102,00 zł, za lokale użytkowe o powierzchni do 60 m2 wynosiłby 98,00 zł/m2, za lokale użytkowe o powierzchni ponad 60 m2 wynosiłby 94,00 zł/m2, za lokale użytkowe o powierzchni 323,3 m2 wynosiłby 102,00 zł/m2.

Prokuratura Rejonowa W. w sprawie (…) prowadziła postępowanie dot. inwestycji przy ul. (…). Na potrzeby postępowania sporządzona została opinia, w której m. in. stwierdzono: 18 miesięczne opóźnienie w realizacji inwestycji; ustalono, że spółdzielnia, akceptując w listopadzie 2009 r. zaawansowanie rzeczowe i finansowe inwestycji na 98,06 % – przy niezakończonym procesie inwestycyjnym w pełni musiała zdawać sobie sprawę, że pozostałe z rozliczenia umowy środki finansowe nie zabezpieczają faktycznie pozostałych do wykonania robót; ustalono że spółdzielnia tolerowała w styczniu i lutym 2010 r. przestój w realizacji robót z zakresu umownego – nie było podejmowanych interwencji; oraz że spółdzielnia zatrudniała profesjonalnie przygotowany zespół pracowników, których zadaniem było nadzorowanie prawidłowości przebiegu procesu inwestycyjnego. Zespół ten potwierdzał nieprawdę akceptując do listopada 2009 r. faktycznie bezusterkowe rzeczowo – finansowe zaawansowanie inwestycji lub potwierdził nieprawdę w protokołach inwentaryzacji robót i protokołach konieczności; spółdzielnia akceptowała opóźnienia w realizacji inwestycji, o czym świadczą fakty braku reakcji na przestój oraz brak obciążania D. karami umownymi.

Prokuratura Rejonowa W. prowadziła także postępowanie wobec ówczesnych członków zarządu pozwanej spółdzielni – (…). W dniu 3 grudnia 2012 r. z uwagi na wysokości szkody przekraczającej 5.600.000,00 zł oraz istnienia obawy, że osoby te mogłyby w dalszym ciągu dokonywać przestępstw o charakterze gospodarczym, wydane zostały wobec nich postanowienia o zastosowaniu środków zapobiegawczych.

W dniu 12 listopada 2012 ro. powodowie skierowali do spółdzielni ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 915.283,58 zł w terminie do dnia 27 listopada 2012 r., obejmujące roszczenia wynikające ze szkody poniesionej przez nich w związku z opóźnieniem w realizacji inwestycji i tym samym w przekazaniu lokali.

Pozwana spółdzielnia kierowała do właścicieli lokali przedsądowe wezwania do zapłaty dotyczące zadłużenia z tytułu niewniesionych opłat za eksploatację i utrzymanie lokalu. Pismem z dnia 19 grudnia 2013 r. spółdzielnia wezwała (…) do zapłaty kwoty 5.860,79 zł w terminie 7 dni od otrzymania przedmiotowego wezwania.

Sąd zważył, co następuje:

Postępowanie grupowe uregulowane jest przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r., nr 7, późn. zm. 44).

Pierwszym etapem rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym jest ocena przez Sąd tego, czy sprawa w ogóle może być w tym postępowaniu rozpoznawana. Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 ustawy Sąd rozstrzyga na rozprawie o dopuszczalności postępowania grupowego i odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym razie sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym.

Przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego uregulowane zostały w art. 1 ust. 1 i 2 cyt. ustawy, a w przypadku roszczeń pieniężnych dodatkowo w art. 2 ust. 1 tej ustawy. Przywołane przepisy wskazują, że postępowanie grupowe może być prowadzone wówczas, gdy grupa liczy co najmniej 10 osób, dochodzi roszczeń jednego rodzaju, opartych na jednakowej – tej samej lub takiej samej – podstawie faktycznej. Roszczenia te powinny wiązać się z ochroną konsumentów, z odpowiedzialnością za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny albo z odpowiedzialnością z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych. Ponadto w sprawach o roszczenia pieniężne konieczne jest, aby wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy, przy czym ujednolicenie wysokości roszczeń może nastąpić w podgrupach, liczących co najmniej dwie osoby. Ponadto zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy w przypadku roszczeń pieniężnych pozew powinien zawierać m. in. określenie wysokości roszczenia każdego z członków grupy lub podgrup.

W sprawie przedmiotowej należało zbadać dopuszczalność rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym biorąc pod uwagę następujące przesłanki:

– czy jest odpowiednia ilość osób,

– jednorodzajowość roszczeń,

– oparcie roszczeń na tej lub takiej samej podstawie faktycznej,

– konsumencki charakter roszczeń.

Reprezentant grupy wniósł o zasądzenie wskazanych kwot na rzecz członków grupy pogrupowanych w podgrupy. Do pozwu dołączono wszystkie wymagane oświadczenia i umowę z pełnomocnikiem. Powód jest w sprawie reprezentowany przez adwokata. Roszczenia członków grupy zostały ujednolicone w ramach podgrup. Nadto w niniejszej sprawie liczba osób, które przystąpiły do grupy przewyższa 10.

W dalszej kolejności należało ustalić, czy występuje w sprawie jednorodzajowość roszczeń, jedność podstawy faktycznej, ujednolicenie wysokości roszczeń pieniężnych.

Aby można było mówić o jedności podstawy faktycznej uzasadniającej możliwość dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym, przesłanki zaistnienia roszczeń powinny być wspólne dla wszystkich uczestników grupy.

Biorąc pod uwagę okoliczności faktyczne niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że do powstania odpowiedzialności z tytułu nienależytego wykonania umowy, niezbędne jest zaistnienie następujących przesłanek w postaci: nienależytego wykonania zobowiązania umownego, szkody w majątku strony, istnienia związku przyczynowego pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania umownego a szkodą.

Powód podnosił, że w majątku każdego członka grupy powstała szkoda polegająca na pozbawieniu możliwości dysponowania prawem własności do lokalu w określonym czasie (wynajęcia, zamieszkania w takim standardzie).

W tym miejscu należy zauważyć, że szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Zdaniem Sądu przedstawiony przez powoda fakt niemożności „dysponowania prawem do lokalu” nie mieści się w definicji szkody. Powód tutaj nie określa natomiast różnicy w majątku poszkodowanych. Powyższe może stanowić jedynie okoliczność faktyczną, w związku z którą jakaś szkoda mogła w majątku poszkodowanego powstać.

Należy przy tym wskazać, że poza wskazaną przez powoda niemożnością korzystania z lokalu w określonym czasie, w stosunku do każdego członka grupy kwestia ewentualnej szkody w jego majątku kształtuje się odmiennie.

Wskazać należy w tym miejscu, że w przypadku przedmiotowej sprawy występuje duże zróżnicowanie faktów mających wpływ na ustalenie postaci i zakresu szkody w stosunku do każdego członka grupy. Trzeba podnieść, iż osoba poszkodowana mogła –doznać szkody, gdyż faktycznie planowała wynająć lokal, miała już potencjalnego najemcę, który to – wobec braku dostępności lokalu – zrezygnował z planowanego kontraktu. Wówczas to faktycznie – przy dużym prawdopodobieństwie zawarcia takiej umowy i uzyskania czynszu z wynajmu lokalu -–faktycznie szkodą byłby utracony zysk.

W tym miejscu należy stwierdzić, iż w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z tego rodzaju przypadkiem szkody, ponieważ, jak to podnosi sam powód,–wszystkie osoby wchodzące w skład grupy mają status konsumenta, a zatem wątpliwe jest, aby kupowały one lokale z zamiarem jego wynajmu dla zysku. Zatem trudno uznać było, iż w przypadku niniejszej sprawy wszyscy członkowie grup doznali szkody w postaci utraty zysku z wynajmu lokalu.

W sprawie przedmiotowej szkoda w przypadku każdego z członków grup mogła powstać w innej postaci, w zależności od stanu faktycznego odnoszącego się do konkretnego członka grupy. I tak szkodą mogła być np. ewentualna strata polegająca na konieczności płacenia przez jakiś czas wyższych odsetek od kredytu, w związku z tzw. ubezpieczeniem pomostowym, bądź też konieczności płatności czynszu najmu wynajmowanego lokalu, którego członek grupy nie mógł opuścić w związku z opóźniającym się odbiorem lokalu od pozwanej. Szkodą w niektórych przypadkach może być też różnica w cenie dotychczasowego lokalu, który został przez określonego członka grupy zbyty w innym czasie, niżby to uczynił, gdyby pozwana spółdzielnia wydała mu lokal w czasie określonym zgodnie z zawartą umowa, (w tym wypadku członek grupy byłby zobligowany do wykazania, że lokal sprzedałby po wyższej cenie, gdyby pozwana nowy lokal wydała w umownym czasie).

Wobec powyższych rozważań trzeba jednoznacznie stwierdzić, że szkoda (jej postać i rozmiar), która potencjalnie mogła powstać w przypadku opóźnienia w realizacji przedmiotowej inwestycji, polegającej na wybudowaniu lokali, jest zasadniczo zróżnicowana w stosunku do poszczególnych członków grupy. Zróżnicowanie okoliczności faktycznych wpływających na postać i rozmiar szkody wyklucza ustalenie zatem w niniejszej sprawie jedności podstawy faktycznej.

Mając na uwadze powyższe trzeba zatem podnieść, że przesłanka prowadzenia postępowania grupowego, polegająca na jedności podstawy faktycznej, w niniejszej sprawie nie została spełniona.

Kolejną przesłanką, która powinna być spełniona w niniejszej sprawie, jest to, aby powodowie spełniali warunek posiadania statusu konsumenta.

Wobec twierdzenia powoda, iż członkowie grup dokonywali zakupu lokali mieszkalnych z przeznaczeniem na wynajem, trzeba podnieść, że jest to przejaw działalności gospodarczej określonej w art. 2 ustawy z dnia z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

A zatem, przy takich twierdzeniach powoda, zdaniem Sądu członkowie grup nie spełniają statusu konsumenta w rozumieniu art. 221 k.c.

Zgodnie z uregulowanym w art. 6 k.c. rozkładem ciężaru dowodu, to powód był zobowiązany do wykazania przy każdym członku grupy, iż posiada on status konsumenta w rozumieniu art. 221 k.c. Zdaniem Sadu powyższe nie zostało udowodnione w przedmiotowej sprawie.

Ostatnią, pozostałą do omówienia przesłanką, której spełnienie jest wymagane, aby można było prowadzić postępowanie na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, tj. jest warunek rodzaju sprawy.

Powód wskazuje, że niniejsza sprawa należy do kategorii spraw o roszczenia o ochronę konsumenta.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z roszczeniami o ochronę konsumentów. Mimo że roszczenie powodów znajduje się we wzorcu umowy, który może podlegać ocenie w zakresie abuzywności, to roszczenia powodów nie mają żadnego związku z potrzebą ochrony konsumenta przed silniejszym uczestnikiem obrotu. Roszczenia powodów w niniejszej sprawie są roszczeniami odszkodowawczymi, związanymi z ewentualnym nienależytym wykonaniem umowy. Wobec tego sprawa przedmiotowa nie jest sprawą o ochronę konsumentów. Powód nie żąda bowiem w niniejszej sprawie szczególnej ochrony z uwagi na swój status, a jedynie dochodzi odszkodowania w związku z zaistnieniem przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Reasumując, należy zgodzić się ze stanowiskiem pozwanej spółdzielni, iż w niniejszej sprawie nie zostały spełnione warunki uzasadniające prowadzenie postępowania grupowego, dlatego też pozew w sprawie przedmiotowej należało odrzucić na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy, uwzględniając wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w kwocie 7.200,00 zł na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., póz. 490), oraz 17,00 zł opłaty kancelaryjnej od udzielonego pełnomocnikowi pełnomocnictwa.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w postanowieniu.