Postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie I Wydział Cywilny z 20 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Marta Woźniak

Sędziowie:                      SSO Agnieszka Włodyga

                                         SSO Ewa Olszewska

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2017 r. w Krakowie na rozprawie sprawy z powództwa Z. R. reprezentanta grupy złożonej ze: [dane 27 członków grupy] przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie Ś., Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K.; Województwu Ś.; Powiatowi S.; Gminie Miejskiej S., o ustalenie,

postanawia:

zmienić punkt 1 postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie I Wydział Cywilny z dnia 6 września 2013 r. w ten sposób, iż ustalić iż M. S. zostaje wyłączona ze składu grupy.

 

UZASADNIENIE

Prawomocnym postanowieniem z dnia 6 września 2013 r. Sąd Okręgowy w Krakowie w pkt 1 stwierdził, iż w skład grupy wchodzą: [dane 27 członków grupy].

W piśmie procesowym z dnia 19 kwietnia 2017 r. pełnomocnik strony powodowej wniósł o zmianę postanowienia w przedmiocie składu grupy z dnia 6 września 2013 r. w ten sposób, że M. S. zostanie wyłączona ze składu grupy.

W uzasadnieniu pisma wskazano, że strona powodowa powzięła wiadomość, iż M. S. zmarła w dniu 17 kwietnia 2016 r. Na potwierdzenie powyższej okoliczności strona powodowa przedłożyła odpis skrócony aktu zgonu z dnia 31 marca 2017 r. wydany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w K., z którego wynika, iż M. S. zmarła w dniu 17 kwietnia 2016 r. w S.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 359 § 1 k.p.c. postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.

W rozpoznawanej sprawie Sąd zmienił pkt 1 postanowienia tut. Sądu z dnia 6 września 2013 r. w ten sposób, iż ustalił, że M. S. zostaje wyłączona ze składu grupy.

Wydając orzeczenie powyższej treści Sąd miał na względzie, że postanowienie o ustaleniu składu grupy nie jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie, a wskutek śmierci członka grupy, która nastąpiła po wydaniu przedmiotowego orzeczenia, nastąpiła zmiana okoliczności sprawy, która uzasadnia w ocenie Sądu modyfikację uprzednio wydanego postanowienia w przedmiocie ustalenia składu grupy.

Tym samym Sąd w niniejszym składzie podziela stanowisko strony powodowej przedstawione w piśmie procesowym z dnia 19 kwietnia 2017 r. Także w piśmiennictwie wyrażono pogląd, iż: „Potrzeba zmiany postanowienia co do składu grupy już po jego wydaniu może powstać wskutek śmierci członka grupy lub ustania bytu prawnego osoby prawnej będącej członkiem grupy (…). Korekta składu grupy w trybie art. 359 § 1 KPC może mieć miejsce aż do wydania wyroku” (por. T. Jaworski, P. Radzimierski, Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz. Warszawa 2010, komentarz do art. 17 Ustawy, Legalis).

Jednocześnie Sąd wziął pod uwagę, iż wyłącznie M. S. ze składu grupy nie spowoduje spadku liczebności grupy poniżej ustawowego minimum (tj. co najmniej 10 członków).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanego wyżej przepisu, orzeczono jak w sentencji postanowienia.


Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach Wydział II Cywilny z dnia 12 kwietnia 2017 r.

  1. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej jako u.d.p.g.) powództwo w postępowaniu grupowym wytacza reprezentant grupy. Tak więc to reprezentant grupy, który wytoczył powództwo grupowe na rzecz członków grupy jest powodem (stroną) w znaczeniu procesowym. Natomiast członkowie grupy, na rzecz których reprezentant grupy wytoczył powództwo, są stroną w znaczeniu materialnym.
  2. Stosownie do art. 17 ust. 1 u.d.p.g. sąd wydaje postanowienie co do składu grupy. W piśmiennictwie wskazuje się, że postanowienie sądu w przedmiocie składu grupy ma konstytutywny charakter. To nie oświadczenie określonej osoby o przystąpieniu do grupy, lecz dopiero postanowienie sądu o składzie grupy ostatecznie kształtuje skład grupy w postępowaniu grupowym.
  3. Brak jest konieczności rozstrzygania o roszczeniu członka, który zmarł przed wydaniem postanowienia o ustaleniu składu grupy.
  4. Dopuszczalne jest rozszerzenie żądania pozwu o roszczenia kolejnych osób, albowiem nie powoduje ono, że Sąd zobligowany jest do ponownego ustalenia grupy. W wyniku rozszerzenia skład personalny już prawomocnie ustalonej grupy mogącej dochodzić roszczenia w ramach postępowania grupowego nie ulega zmianie.
  5. Dochodzenie roszczenia pieniężnego na podstawie art. 2 ust. 3 u.d.p.g. ulega rozbiciu na dwa etapy: pierwszy następuje w ramach postępowania grupowego o ustalenie, a drugi w ramach indywidualnych powództw o zapłatę.
  6. Należy podkreślić, że żądając ustalenia jedynie odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 2 ust. 3 u.d.p.g., powód musi jednak sformułować także roszczenie pieniężne, którego dochodzeniu w późniejszych postępowaniach indywidualnych ma służyć żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego i ustalenie tej odpowiedzialności w postępowaniu grupowym musi nastąpić w nawiązaniu do roszczenia pieniężnego, którego spełnienia domagają się od pozwanego członkowie grupy.

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach II Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca:                                 SSO Agata Stankiewicz – Rataj

Sędziowie:                                           SSO Anna Bogaczyk – Żyłka, SSO Lech Skórski

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2017 roku w Katowicach na rozprawie sprawy z powództwa M. G. – reprezentanta grupy, działającej również na rzecz członków grupy: (…) przeciwko  Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w B. o stwierdzenie nieważności umów i zapłatę:

  1. powództwo oddala;
  2. odstępuje od obciążania powódki obowiązkiem zwrotu pozwanej kosztów postępowania.

 

UZASADNIENIE

Po ostatecznym ustaleniu składu grupy, powódka M. G.- reprezentant grupy w postępowaniu grupowym, której członkami są oprócz samej powódki: (…) wniosła o zasądzenie od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (…) z siedzibą w B. na rzecz każdego z członków podgrupy nr 1 kwoty po 4.638 zł – łącznie kwoty 23.190 zł na rzecz podgrupy nr 1; na rzecz każdego z członków podgrupy nr 2 kwoty po 4.000 zł – łącznie kwoty 20.000 zł na rzecz podgrupy nr 2; na rzecz każdego z członków podgrupy nr 3 kwoty po 3.381 zł – łącznie kwoty 6.762 zł na rzecz podgrupy nr 3; na rzecz każdego z członków podgrupy nr 4 kwoty po 2.600 zł – łącznie kwoty 5.200 zł na rzecz podgrupy nr 4, a także o ustalenie nieważności umów w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynków mieszkalnych. Nadto domagała się zasądzenia od pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Motywując swoje stanowisko powódka podała, że wszyscy członkowie grupy reprezentowanej przez powódkę są członkami pozwanej spółdzielni. Członkowie grupy zawarli z pozwaną identyczne umowy w sprawie zobowiązania uzupełnienia wkładu mieszkaniowego przypadającego na lokal mieszkalny z tytułu termomodernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostającego w zasobach pozwanej. Część umów miała charakter pisemny i przewidywała rozłożenia świadczenia na raty, zaś część była zawierana w sposób konkludentny poprzez wpłatę przez powodów żądanych przez pozwaną kwot. Zawarcie umów było zaś warunkiem dokonania przez pozwaną przekształcenia spółdzielczych lokatorskich praw do lokali w prawo odrębnej własności. Następnie członkowie grupy zostali stronami umów notarialnych ustanowienia prawa odrębnej własności lokali, a zatem roszczenia członków grupy oparte są na takiej samej podstawie faktycznej. Ustalenie nieważności umowy powódka wiązała z faktem odmowy przez Sąd Rejonowy Katowice-Wschód rejestracji statutu, który określając obowiązki członka pozwanej spółdzielni nakładał obowiązek uzupełnienia wkładu mieszkaniowego lub budowlanego w przypadku poniesienia przez pozwaną nakładów zwiększających wartość budynku w sytuacji, gdy osobie przysługuje lokatorskie prawo do lokalu oraz obowiązek pokrywania zobowiązań wynikających ze zwiększenia wartości budynku w wypadku nakładów poniesionych na odrębną własność nieruchomości z uwagi na uznanie tychże postanowień statutu za niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Skoro świadczenia wpłacone przez członków grupy były oparte na nieważnych umowach, to winny zostać zwrócone jako nienależne.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wnosiła o odrzucenie pozwu ewentualnie o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwana podnosiła, że roszczenie dochodzone pozwem nie może być zgłoszone w postępowaniu grupowym i że jest bezzasadne. Wskazała, że utworzony w 1996 roku fundusz modernizacyjny miał na celu ocieplenie bloków bez zaciągania zobowiązań kredytowych. Budynek przy ul (…) w B. został docieplony przed datą wejścia w życie ustawy z dnia 14 czerwca 2007 roku o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Natomiast blok przy ul. (…), po dacie wejścia w życie w/w ustawy. Podejmowane od 1996 roku uchwały w przedmiocie funduszy modernizacyjnych w oparciu, które docieplono budynki, nie były kwestionowane.

W piśmie procesowym z dnia 4 czerwca 2014 roku pozwana podała, że bloki zamieszkiwane przez powodów docieplane były w latach 2004-2005 i w tym czasie obowiązująca ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, która w art. 12 ust. 1 pkt 2 stanowiła, że w przypadku przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w odrębną własność, członek był zobowiązany wobec Spółdzielni do uzupełnienia wkładu z tytułu modernizacji budynku, w którym znajduje się jego mieszkanie. Z dniem 31 lipca 2007 roku weszła w życie ustawa z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie zmiany ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, wykreślając z niej wszystkie terminy dotyczące modernizacji. Żaden przepis ustawy nowelizującej nie wskazał, że roszczenia Spółdzielni z tytułu poniesionych nakładów na modernizację z mocy prawa wygasły. Obecnie zagadnienie modernizacji budynku regulują inne ustawy niż ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych w związku z czym uregulowanie rozliczeń modernizacji z członkami, którzy przekształcili swoje spółdzielcze prawo do lokalu w odrębną własność nastąpiło na podstawie uchwał: nr (…) oraz nr  (…) Zarządu pozwanej. Powództwa o stwierdzenie nieważności tychże aktów wewnętrznych pozwanej zostały przez Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalone w sprawie I ACa 1003/13 i I ACa 1041/13. Pozwana zakwestionowała interes prawny powodów do ustalenia nieważności zawartych z pozwaną umów w przedmiocie spłaty zobowiązań z tytułu docieplenia budynków poprzez uzupełnienie wkładów mieszkaniowych/budowlanych. Zobowiązania wszystkich powodów za wyjątkiem G. D. (2) miały miejsce przed zmianą z 14 czerwca 2007 roku ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 5 czerwca 2014 roku Sąd Okręgowy w Katowicach postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym a na mocy postanowienia z dnia 17 maja 2016 roku ustalił skład podgrupy.

Pismem z dnia 10 grudnia 2016 roku powódka rozszerzyła żądanie pozwu domagając się ostatecznie zasądzenia na rzecz G. D. (1) kwoty 6252,48 zł, M. G. kwoty 5374,66 zł, I. B. kwoty 3979,96 zł, G. G. (2) kwoty 4109,80 zł, K. N. kwoty 4109,80 zł. Powyższa zmiana nie spowodowała zmiany składu grupy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy były praktycznie w całości niesporne między stronami postępowania. Bezspornym w sprawie było więc, iż powodowie byli członkami pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w B., którym przysługiwały spółdzielcze lokatorskie prawa do lokali.

Poza sporem pozostawało, iż w dniu 31 maja 1996 roku zebranie przedstawicieli członków pozwanej Spółdzielni na podstawie (…) Statutu Spółdzielni podjęło uchwałę nr (…) w sprawie wprowadzenia funduszu modernizacyjnego, i uwzględnieniu go w opłatach za mieszkanie. Utworzono fundusz modernizacyjny, którego środki miały być przeznaczone na termomodernizację zasobów mieszkaniowych mających na celu ograniczenie kosztów ogrzewania budynków. Podjęto przy tym decyzję, że termomodernizacja będzie się odbywała sukcesywnie, w miarę posiadanych (zgromadzonych) środków na wyodrębnionym funduszu. Na fundusz ten wpłacane były środki pochodzące z oszczędności na ogrzewaniu tych bloków, które już zostały ocieplone. Wszyscy członkowie spółdzielni, stosowanie do wielkości posiadanych lokali, byli obowiązani wpłacać środki na sporny fundusz do końca procesu termomodernizacji – ocieplenia ostatniego budynku pozwanej Spółdzielni.

W dniu 11 lutego 2002 roku Rada Nadzorcza pozwanej pojęła uchwałę nr (…) w sprawie ustalenia zobowiązań poszczególnych budynków w związku z prowadzonymi pracami termomodernizacyjnymi. Zgodnie z jej postanowieniami wartość dokonywanego odpisu na fundusz na poszczególne budynki miała być rozliczana udziałem powierzchni użytkowej mieszkań danego budynku w stosunku do ogólnej powierzchni użytkowej mieszkań ogółem. W dniu 16 maja 2008 roku Zarząd pozwanej Spółdzielni podjął uchwałę nr (…) w sprawie formy zabezpieczenia spłat zobowiązań wynikających z docieplenia budynku. Zgodnie z zapisem § 2 ust. 1 i ust. 2 tej uchwały spłata przez właścicieli lokalu należności z tytułu docieplenia budynku mogła nastąpić przez jednorazową spłatę całej należności albo w formie maksymalnych 60 miesięcznych rat.

W dniu 27 października 2008 roku Rada Nadzorcza pozwanej Spółdzielni podjęła uchwałę nr (…) w sprawie przyjęcia regulaminu tworzenia i gospodarowania funduszem modernizacyjnym. Zgodnie z (…) uchwały w przypadku docieplenia budynku, w którym ustanowiono i przeniesiono własność lokali, właściciele zobowiązani byli do wpłaty kwoty określonej jako stosunek przysługującego im udziału w nieruchomości wspólnej do poniesionych przez spółdzielnię nakładów na docieplenie po uprzednim zaliczeniu na poczet tej wpłaty środków dotychczas zgromadzonych na funduszu modernizacyjnym w odniesieniu do danych lokali. Przytoczone powyżej uchwały nie zostały uznane za nieważne (okoliczności bezsporne, zeznania powódki, zeznania Prezesa zarządu pozwanej, uchwała Rady Nadzorczej pozwanej nr (…) z dnia 11.02.2002 r., uchwała Rady Nadzorczej pozwanej numer  (…) z dnia 27.10.2008 r. wraz z regulaminem oraz uchwała Zarządu pozwanej numer (…) z dnia 16.05.2008 r.

Prace modernizacyjne wykonywane były przez firmy zewnętrzne. Za ocieplenie każdego budynku wystawione zostały faktury VAT. Budynek położony w B. przy ul. (…) został ocieplony na przełomie 2003 i 2004 roku, zaś budynek położony w B. przy ul. (…) na przełomie 2009 i 2010 roku (decyzja o pozwoleniu na budowę udzielonych pozwanej z dat 27.01.2003 r. i 15.07.2009 r., umowy o wykonanie robót dociepleniowych z dnia 10.08.2004 r. i 29.03.2010 r. oraz protokołu technicznego odbioru budynków z dnia 26.07.2005 r. i 23.07.2010 r. – dowód OT numer  (…) z dnia 27.07.2005 r. z załącznikiem oraz dowodu OT numer  (…) z dnia 23.07.2010 r. wraz z załącznikiem, 10 faktur VAT.

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 26 czerwca 2009 roku rep. A nr (…) M. K. nabyła odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkiem pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyła na podstawie przydziału nr 420 z dnia 21 kwietnia 1977 roku (akt notarialny z dnia 26 czerwca 2009 roku rep. A nr (…).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 18 grudnia 2009 roku rep. A nr (…) B. M. nabyła odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) m3, pozostając nadal członkiem pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyła na podstawie przydziału nr 420 z dnia 15 marca 1996 roku. (akt notarialny z dnia 18 grudnia 2009 roku rep. A nr (…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 28 sierpnia 2009 roku rep. A nr (…) I. P., nabyła odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkiem pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyła na podstawie przydziału nr  (…) z dnia 25 maja 1990 roku (akt notarialny z dnia 28 sierpnia 2009 roku rep. A nr (…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 11 września 2009 roku rep A nr (…) G. G. (1) i W. G. (2), nabyli odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkami pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyli na podstawie przydziału nr 482/77 z dnia 19 marca 1977 roku (akt notarialny z dnia 11 września 2009 roku rep. A nr (…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 13 marca 2009 roku rep. A nr (…) M. G., nabyła odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkiem pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyła na podstawie przydziału nr 380 z dnia 16 maja 1977 roku. W dniu 3 marca 2009 roku między pozwaną a M. G. została zawarta umowa w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) (akt notarialny z dnia z 13 marca 2009 roku rep. A nr (…), umowa –(…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 28 grudnia 2009 roku rep. A nr (…) T. W. i W. W., nabyli odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkami pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyli na podstawie przydziału nr 370 z dnia 9 kwietnia 1977 roku. W dniu 14 grudnia 2009 roku między pozwaną a T. W. i W. W. została zawarta umowa w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) (akt notarialny z dnia 28 grudnia 2009 roku rep. A nr (…), umowa (…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 20 listopada 2009 roku rep. A nr (…) A. Z. i M. Z. nabyli odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkami pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyli na podstawie przydziału nr 251 z dnia 2 września 1977 roku. W dniu 6 listopada 2009 roku między pozwaną a M. Z. została zawarta umowa w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) (akt notarialny z dnia 20 września 2009 roku rep. A nr (…), umowa (…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 27 lutego 2009 roku rep. A nr (…) K. N. nabyła odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) m55, pozostając nadal członkiem pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyła na podstawie przydziału nr 418/77 z dnia 1 kwietnia 1977 roku. W dniu 27 lutego 2009 roku między pozwaną a K. N. została zawarta umowa w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) (akt notarialny z dnia 27 lutego 2009 roku rep. A nr (…), umowa (…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 27 lutego 2009 roku rep. A nr (…) G. G. (2) nabyła odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkiem pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyła na podstawie przydziału nr 96/96 z dnia 10 czerwca 1996 roku. W dniu 25 lutego 2009 roku między pozwaną a G. G. (2) została zawarta umowa w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) (akt notarialny z dnia 27 lutego 2009 roku rep. A nr (…), umowa (…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 11 września 2009 roku rep. A nr (…) I. B., nabyła odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkiem pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyła na podstawie przydziału nr 154/89 z dnia 18 stycznia 1989 roku. W dniu 3 września 2009 roku między pozwaną a I. B. została zawarta umowa w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) (akt notarialny z dnia 11 września 2009 roku rep. A nr (…), umowa – (…)).

Poza sporem pozostaje fakt, że na podstawie aktu notarialnego z dnia 12 lutego 2010 roku rep. A nr (…) G. D. (1), nabyła odrębna własność lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…), pozostając nadal członkiem pozwanej Spółdzielni, a który to lokal nabyła na podstawie przydziału nr 210/97 z dnia 18 sierpnia 1997 roku. W dniu 15 lutego 2011 roku między pozwaną a G. D. (1) została zawarta umowa w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) (akt notarialny z dnia 12 lutego 2010 roku rep. A nr (…), umowa (…)).

Poza sporem pozostaje, że (…) jednorazową wpłatą uiścili na rzecz pozwanej kwotę z tytułu uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynków mieszkalnych. Pozostali powodowie kwoty te wpłacali ratalnie. Wpłaty były czynione także po zawarciu aktów notarialnych przekształcających spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu w odrębną własność lokalu. Członkowie grupy faktycznie wpłacili na rzecz pozwanej kwoty dochodzone pozwem głównym i rozszerzonym (okoliczności bezsporne).

Z uwagi na postanowienie Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w Katowicach z dnia 6 października 2010 roku w sprawie VIII Ns Rej KRS (…), utrzymanym w mocy postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 28 kwietnia 2011 roku XIX Ga 164/11 odmawiające dokonania wpisu w części dotyczącej § 14 ust 4., ust. 6, § 21 ust. 4 i § 29 ust. 10 statutu pozwanej, a który to zapis obligował osoby którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, a także odrębna własność lokalu do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego lub budowlanego w wypadku poniesienia nakładów zwiększających wartość budynku, jako niezgodnego z art. 10 ust. 1, 2, 3, i 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. B. M. w dniu 15 października 2012 roku , I. B. w dniu 11 lipca 2012 roku, G. D. (1) 11 lipca 2012 roku, W. W. w dniu 12 lipca 2012 roku i M. G. w lipcu 2012 roku złożyli pozwanej oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczeń woli zawartych w umowach w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) jako złożonych pod wpływem błędu. Powodowie wezwali pozwaną do zapłaty kwot wpłaconych na podstawie w/w umów. Pozwana, opierając się na piśmie Związku Rewizyjnego Spółdzielni  Mieszkaniowej (…) z dnia 27 września 2011 roku domagała się zapłaty należności z tytułu poniesionych nakładów na termomodernizację budynków od osób, które przekształciły swoje spółdzielcze lokatorskie i własnościowe prawo do lokalu w odrębną własność (postanowienie Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w Katowicach z dnia 6.10.2010 r. w sprawie KA.VIII Ns-Rej. KRS/(…) – k. 139-141, postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 28.04.2011 r. w sprawie XIX Ga 164/11 – k. 142-143, wyciąg z protokołu Walnego Zebrania Członków pozwanej z dnia 14.06.2011 r. – k. 138, oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych – k. 18, 71, 84, 99, 137, pismo pozwanej z dnia 30.06.2010 r. – k. 145, pisemna informacja pozwanej z dnia 9.04.2009 r. – k. 144, wezwania do zapłaty z dnia 20 czerwca 2012 r. – k. 14, odpowiedzi pozwanej na wezwania z dnia 20.06.2012 r. – k. 14, wezwania do zapłaty skierowanego do pozwanej z dnia 6.11.2012 r. – k.12, pisma pełnomocnika pozwanej z dnia 13.11.2012 r. – k. 134, statut pozwanej przyjęty uchwałą numer  (…) z dnia 21.06.2010 r., statut pozwanej przyjęty uchwała numer  (…) z dnia 9.06.2006 r. – k. 276-288, 289-312,pismo Związku Rewizyjnego Spółdzielni  Mieszkaniowej (…) z dnia 27.09.2011 r. – k. 201-203, pismo Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej kierowanego do powódki z dnia 5.11.2013 r. – k. 313-316,wykaz zobowiązań członków grupy przygotowanego przez pozwaną w dniu 27.02.2014 r. – k. 317, uchwała numer  (…) z dnia 12.11.2007 r. wraz z kartami dziewięciu lokali oraz uchwała numer  (…) z dnia 28.11.2007 r. wraz z kartą lokalu – k. 318-328, 329-331, zeznania powódki – k. 524-525, zeznania Prezesa zarządu pozwanej – k. 525-526).

Bezspornym w sprawie było, że członkowie grupy, którzy dokonali wpłaty spornych środków lub zawarli umowy o spłatę tych świadczeń w ratach zostali zwolnieni z obowiązku comiesięcznych wpłat na fundusz wraz z opłatami eksploatacyjnymi.

Przyczyną dla której pozwana zdecydowała się proponować swoim członkom zawieranie umów o rozłożenie uzupełnienia wkładu na raty były jej doświadczenia. Zdarzało się bowiem w przeszłości, że bezpośrednio po wyodrębnieniu lokalu jego właściciel sprzedawał swój lokal w budynku po termomodernizacji nie uiszczając brakującej części wkładu. Nowy właściciel nie miał zaś tego obowiązku (zeznania Prezesa zarządu pozwanej – k. 525-526).

Pozwana nie uzależniała zawarcia umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu od uzupełniania wkładu o sporne kwoty lub od zawarcia umowy o rozłożenie ich na raty. Jedynymi warunkami były te wprost wynikające z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Pozwana jednak informowała swoich członków o ich obowiązkach związanych z koniecznością uzupełniania wkładu. W razie odmowy była z takim członkiem zawierana umowa o ustanowienie odrębnej własności lokalu, a następnie pozwana wnosiła powództwo o zapłatę. Bezspornym między stronami postępowania było, iż takie sprawy o zapłatę się toczyły (zeznania Prezesa zarządu pozwanej – k. 525-526).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody, których wiarygodność nie budziła wątpliwości, ponieważ zostały sporządzone przez uprawnione osoby z zachowaniem wymogów im przypisanych, a nadto w większości były niesporne między stronami postępowania.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania J. S., ponieważ korelują z pozostałym materiałem dowodowym. Natomiast zeznaniom M. G. Sąd dał wiarę w części, w której twierdziła, że pozwana utworzyła fundusz, z którego modernizowano bloki. Na uwzględnienie nie zasługiwały twierdzenia powódki, w których podała, że zawarcie umów o ustanowienie odrębnej własności lokalu uzależnione zostało przez pozwaną od podpisania umów w przedmiocie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…). Przeczy powyższemu już choćby okoliczność, że jeden z członków grupy – G. D. (1) zawarła umowę o spłatę w ratach już po ustanowieniu na jej rzecz odrębnej własności lokalu. Przeczą temu również okoliczności, iż pozwana – na co powoływała się również sama powódka – pozywała o zapłatę tych należności właścicieli lokali na rzecz których ustanowiła wcześniej odrębną własność lokali. Takie sprawy sądowe nie mogłyby mieć miejsca gdyby rzeczywiście warunkiem ustanowienia odrębnej własności lokalu była spłata (umowne zobowiązanie do spłaty) uzupełniającego wkładu.

Oddaleniu zaś podlegały wnioski o dopuszczenie dowodu z akt spraw sądowych. Co do zasady nie jest wyłączona możliwość zaliczenia w poczet materiału dowodowego w postępowaniu cywilnym dowodów zgromadzonych w innym postępowaniu, jednakże oczywistym jest, że nie może to jednak zostać dokonane w sposób całościowy gdyż narusza zasadę bezpośredniości (art. 235 k.p.c.). W ślad za orzecznictwem sądów powszechnych zauważyć przyjdzie, że procedurze cywilnej nie jest znany dowód z „akta sprawy”. Przedmiotem dowodu mogą być jedynie poszczególne ściśle określone dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, które powinna szczegółowo wskazać sama strona, która wywodzi z nich skutki prawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2011 roku IV CSK 142/11). Dlatego też wnioski dowodowe pozwanej o dopuszczenie dowodu z akt Sądu Rejonowego w Bytomiu i z akt Sądu Apelacyjnego w Katowicach wskazanych w piśmie pozwanej z dnia 4 czerwca 2014 r., jako nieprawidłowe zostały przez Sąd oddalone.

 

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należało, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej jako: u.d.p.g.) powództwo w postępowaniu grupowym wytacza reprezentant grupy. Tak więc to reprezentant grupy, który wytoczył powództwo grupowe na rzecz członków grupy jest powodem (stroną) w znaczeniu procesowym. Natomiast członkowie grupy, na rzecz których reprezentant grupy wytoczył powództwo, są stroną w znaczeniu materialnym. Stosownie do art. 17 ust. 1 u.d.p.g. sąd wydaje postanowienie, co do składu grupy. W piśmiennictwie wskazuje się, że postanowienie sądu w przedmiocie składu grupy ma konstytutywny charakter. To nie oświadczenie określonej osoby o przystąpieniu do grupy, lecz dopiero postanowienie sądu o składzie grupy ostatecznie kształtuje skład grupy w postępowaniu grupowym (por. Małgorzata Sieradzka, Komentarz do art. 17 u.d.p.g., LEX, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 października 2013 roku I ACa 386/13). W świetle powyższego brak było konieczności rozstrzygania o roszczeniu M. N., który zmarł przed wydaniem postanowienia o ustaleniu składu grupy. W świetle przepisów u.d.p.g. dopuszczalnym było natomiast rozszerzenie żądania pozwu odnośnie G. D. (1), M. G., I. B., G. G. (2) i K. N., albowiem nie powodowało ono, że Sąd zobligowany był to ponownego ustalenia grupy. W wyniku rozszerzenia skład personalny już prawomocnie ustalonej grupy mogącej dochodzić roszczenia w ramach postępowania grupowego nie uległ zmianie. Kwestia zaś podgrup, w świetle art. 2 ust 2 cytowanej ustawy ma charakter wtórny, istotą bowiem postępowania dotyczącego dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym jak wynika z art. 17 ustawy jest ustalenie składu grupy.

Roszczenie zgłoszone przez powódkę nie było zasadne i musiało podlegać oddaleniu.

Roszczenie swoje i członków grupy powódka oparła na instytucji nienależnego świadczenia, co wynika jednoznacznie z powołanej w pozwie podstawy prawnej roszczenia. Sąd Najwyższy oraz sądy powszechne w swoich orzeczeniach, jednoznacznie przyjmują że sąd rozstrzygający sprawę nie jest związany podstawą prawną wskazaną przez stronę. Zauważyć jednak należy za Sądem Najwyższym, iż jeżeli strona wskaże podstawę prawną roszczenia to ukierunkowuje postępowanie, a sprawa jest rozpatrywana w oparciu o powyższe wskazania (Wyrok SN z 18 marca 2005r. II CK 556/04 opubl. OSNC 22006/2/poz. 38). Podobne stanowisko zajął Wyrok Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 5 czerwca 2008 r. (sygn. akt I ACa 434/08), gdzie wskazał, iż sąd nie jest związany wskazaną w pozwie podstawą prawną – wiąże go jednak treść żądania i jego podstawa faktyczna. Skoro powódka uzasadniła swoje żądanie okolicznością bezpodstawnego wzbogacenia pozwanej i na tę okoliczność przytaczała fakty byłoby więc niedopuszczalnym orzeczeniem przez sąd ponad żądanie. Tezy i uzasadnienia tych orzeczeń Sąd orzekający w pełni podziela.

Powódka w niniejszej sprawie nie wykazała, nie próbowała wykazać, ani nawet nie podnosiła żadnych okoliczności faktycznych, które uzasadniałyby rozpatrywanie żądania pozwu w oparciu o inną podstawę prawną, niż podana przez samą powódkę w pozwie.

Rozpoznając pozew powódki należało – jak wskazano wyżej – rozpoznać go w granicach przepisu art. 410 k.c. w związku z przepisem art. 405 k.c. Zgodnie z drugim z tych przepisów, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Zgodnie z przepisem art. 410 k.c. natomiast przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Świadczenie jest zaś nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Aby więc skorzystać z dyspozycji powołanych przepisów należało w pierwszej kolejności wykazać, iż powódka i członkowie grupy świadczyli jakieś kwoty na rzecz pozwanej, a nadto iż świadczenie to było pozbawione podstawy prawnej lub podstawa ta odpadła. Sam fakt świadczenia kwot wskazanych w pierwotnym i rozszerzonym pozwie nie był sporny między stronami postępowania. W ocenie powódki jednak umowy w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) zawarte przez członków grupy (w formie pisemnej lub w sposób konkludentny przez dokonanie wpłat) okazały się nieważne, a tym samym podstawa świadczeń odpadła.

Analizując przedmiotowe umowy należy wskazać, że są one tzw. umowami nienazwanymi w świetle przepisów kodeksu cywilnego tzw. swobodnym stosunkiem zobowiązaniowym. Swoboda umów to zasada prawa zobowiązań polegająca na przyznaniu podmiotom prawnym ogólnej możliwości zawierania i kształtowania treści umów w granicach zakreślonych przez prawo. Na swobodę umów składają się cztery elementy: swoboda w zawieraniu umowy, swoboda w wyborze kontrahenta, swoboda w kształtowaniu treści umowy oraz swoboda w wyborze formy zawarcia umowy. Zasada swobody umów zapisana jest w art. 3531 k.c. zgodnie z którym, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zasada swobody umów stwarza podmiotom możliwość kształtowania stosunków zobowiązaniowych innych niż typowe, strony uzyskują kompetencję do tworzenia zupełnie nowych typów umów, niepodobnych do normatywnie określonych w kodeksie cywilnym, mogą także wzorować się na umowach nazwanych, ale określając łączący ich stosunek zobowiązaniowy dokonywać pewnych modyfikacji lub uzupełnień, kreując w ten sposób bardziej odpowiedni dla nich instrument prawny. Tak też mamy w przypadku przedmiotowej sprawy.

Powodowie przed podpisaniem umów mieli możliwość zapoznania się z ich treścią, tym samym mogli zapoznać się z ich warunkami. Zatem nie można uznać by powodowie podpisując umowy działali pod wpływem błędu. Nawet jeśli powodowie twierdzą, że umowy zostały im narzucone wbrew ich woli, to mogli odmówić ich podpisania. Nieuzasadniony okazał się zarzut strony powodowej, że podpisanie umów o ustanowienie odrębnej własności lokalu uwarunkowane były przez pozwaną od podpisania umów w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynków mieszkalnych położonych w B. przy ul. (…). Jak wykazało postępowanie dowodowe niektóre akty notarialne obejmujące ustanowienie odrębnej własności lokalu zostały zawarte przed datą zawarcia umów w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku. Tym samym odrębna własność lokali powstała przed podpisaniem umów w sprawie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku. Potwierdzeniem dobrowolności podpisania umów była również okoliczność, że pozwana pozywała część właścicieli lokali już po nabyciu przez nich prawa własności, domagając się zapłaty spornych kwot z tytułu modernizacji lokali. Na powyższe sprawy sądowe powoływała się zresztą sama powódka. Jeżeli rzeczywiście – jak twierdziła powódka – warunkiem zawarcia umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu było zawarcie odrębnej umowy w sprawie uzupełniania wkładu lub jego faktyczna wpłata, to sprawy z powództwa pozwanej o zapłatę nie mogły się toczyć. Ponadto zauważyć przyjdzie również, że w dacie nabycia przez członków grupy odrębnej własności lokali obowiązywał przepis art. 1714 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu nadanym zmianą tej ustawy z 14 czerwca 2007 r. Zgodnie z tym przepisem na pisemne żądanie członka lub osoby niebędącej członkiem spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, spółdzielnia mieszkaniowa jest obowiązana zawrzeć umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu spłaty przypadających na ten lokal części zobowiązań spółdzielni związanych z budową, w tym w szczególności odpowiedniej części zadłużenia kredytowego spółdzielni wraz z odsetkami, spłaty zadłużenia z tytułu opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 11 ustawy spółdzielniach mieszkaniowych. W świetle powyższego pozwana Spółdzielnia w odniesieniu do powodów w żadnym razie nie mogła uzależnić ustanowienia na ich rzecz prawa odrębnej własności lokalu od uiszczenia przez nich kwot z tytułu opłat na fundusz modernizacyjny, co dyskredytuje twierdzenia strony powodowej. W razie niewywiązania się spółdzielni z powyższego obowiązku, w oparciu o przepis art. 491 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, członkom grupy przysługiwało prawo złożenia pozwu do sądu o zobowiązanie spółdzielni do złożenia oświadczenia woli. Jakiekolwiek więc obawy członków grupy dotyczące nieustanowienia na ich rzecz praw odrębnej własności nie były uzasadnione.

Co więcej, porównanie treści art. 1714 ustawy spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu wprowadzonym ustawą z 14 czerwca 2007 r. oraz brzmienia poprzedniego tego przepisu, jak też uchylenie art. 173 ust. 5 ustawy spółdzielniach mieszkaniowych prowadzi do wniosku, że wyraźną wolą ustawodawcy było wyeliminowanie spośród warunków przeniesienia własności lokalu warunków wymienionych w dotychczasowym art. 1714 ust. 2 i 3 ustawy spółdzielniach mieszkaniowych, tj.: spłaty przypadającego na dany lokal uzupełnienia wkładu budowlanego z tytułu modernizacji budynku w rozumieniu art. 61 ust. 5 oraz spłaty przypadających na dany lokal zobowiązań spółdzielni z tytułu kredytów i pożyczek zaciągniętych na sfinansowanie kosztów remontów nieruchomości, w której znajduje się lokal. Za taką wykładnię woli ustawodawcy przemawia też zmiana treści art. 42 ustawy spółdzielniach mieszkaniowych, który w brzmieniu obowiązującym przed zmianą z czerwca 2007 r. w ust. 3 pkt. 5 c, d wskazywał, że uchwała zarządu spółdzielni określająca przedmiot odrębnej własności powinna określać między innymi przypadający na każdy lokal stan zadłużenia z tytułu uzupełnienia wkładu mieszkaniowego lub budowlanego w wypadku modernizacji budynku, w rozumieniu art. 61 ust. 5, w którym dany lokal się znajduje oraz kredytów i pożyczek zaciągniętych na sfinansowanie kosztów remontu nieruchomości, w której znajduje się lokal. Po zmianie ustawy w czerwcu 2007 r. przepis art. 3 pkt. 5 c, d został uchylony.

Nie bez znaczenia pozostaje, że uchwały na podstawie których nałożono na powodów obowiązek partycypowania w funduszu modernizacyjnym nie zostały uznane za nieważne w odpowiednich postępowaniach.

Jednocześnie podkreślić też należało, że odmowa wpisania statutu przez Sąd Rejonowy Katowice-Wschód w Katowicach, w części w której obligował osoby, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, a także odrębna własność lokali do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego lub budowlanego w wypadku poniesienia nakładów zwiększających wartość budynku podyktowana była stwierdzeniem niezgodności tych zapisów z art. 10 ust 1, 2, 3 i 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a nie stwierdzeniem nieważności umów w przedmiocie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynków mieszkalnych położonych w B. przy ul. (…).

Mając powyższe na względzie wskazać należy, iż mimo że członkowie grupy nie byli z mocy przepisów prawa zobowiązani do uzupełnienia wkładów, nie powoduje nieważności umów o uzupełnienie wkładów przez nich zawartych. Umowy takie mogły być bowiem zawarte w ramach swobody umów. Nie sposób się tutaj bowiem doszukiwać sprzeczności umów z prawem, obejścia prawa lub sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 1 i 2 k.c.). Pamiętać bowiem że członkowie grupy byli beneficjentami termomodernizacji budynków, w których nabyli lokale. Nabyli więc lokale o większej wartości. Środki na tą termomodernizację pochodziły zaś z funduszu na który środki wpłacali również członkowie spółdzielni, którzy nie zamieszkują lokale w budynkach które nie podlegały jeszcze termomodernizacji.

Nadto w ocenie Sądu w okolicznościach sprawy samodzielną podstawą oddalenia powództwa jest przepis art. 411 pkt 2 k.c. Zgodnie z tym przepisem nie można żądać zwrotu świadczenia nienależnego jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Przepis art. 411 pkt 2 k.c. traktuje o wyłączeniu obowiązku zwrotu spełnionego świadczenia, jeśli świadczenie to znajdowało podstawę w zasadach współżycia społecznego, czy nawet zasadach słuszności. W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że uregulowanie to ma zastosowanie w odniesieniu do tego, kto spełnił świadczenie nie będąc do tego prawnie zobowiązanym, ale można mu przypisać moralny obowiązek względem przyjmującego świadczenie, jak w odniesieniu do świadczeń quasi – alimentacyjnych, czy związanych ze stosunkiem pracy (por. np. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2011 roku, I CSK 286/10, Lex nr 784897 oraz orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 1937 r., I C 2368/36, OSN(C) 1938/6/279). Również w literaturze (por. A. Ohanowicz w System Prawa Cywilnego pod red. Z. Radwańskiego, tom III, cz. 1 str. 503, Ossolinemum 1981) jako przykład, kiedy zobowiązanie do zwrotu świadczenia nie powstaje z powodu dokonania świadczenia celem uczynienia zadość zasadom współżycia społecznego, wskazuje się na świadczenie alimentacyjne na rzecz osoby, wobec której świadczący nie jest zobowiązany do utrzymania. O tym, czy świadczenie czyni zadość zasadom współżycia społecznego decyduje każdorazowo całokształt okoliczności konkretnego przypadku (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 2000 r., I PKN 537/99, niepubl.). Przesłanka zgodności z zasadami współżycia społecznego i czynieniu im zadość odwołuje się do systemu wartości i ocen, dlatego powinna być ona dokładnie badana w każdej sytuacji faktycznej związanej z jej podniesieniem. Nie będzie więc można żądać zwrotu świadczenia, gdy odpowiada ono obowiązkom akceptowanym przez społeczeństwo lub też przyjętym zwyczajom postępowania (B. Paul, Koncepcje rozliczeń majątkowych między konkubentami, PS 2003, nr 3, s. 16; A. Rzetecka-Gil, Komentarz do art. 411 k.c., teza 22, op. system prawny LEX). Istotne jest bowiem to, że pozwana przekazanych jej środków nie roztrwoniła, ale zużyła je na termomodernizację kolejnych budynków. Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy prawo spółdzielcze spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. W ocenie Sądu celowość przeprowadzenia ocieplenia budynków pozwanej spółdzielni jest oczywista, ponieważ poprawia to stan techniczny budynku, co bez wątpienia wpłynie na poprawę jakości i bezpieczeństwa życia mieszkańców, obniżenie kosztów utrzymania poszczególnych lokali a pośrednio wpływa na zwiększenie wartości poszczególnych lokali. Pamiętać przy tym należy o przyjętym u pozwanej sposobie finansowania robót termomodernizacyjnych. Finansowanie to było oparte o zasadę samopomocy członków spółdzielni. Wszyscy członkowie spółdzielni, którym przysługiwały prawa do lokali dokonywali bowiem wpłat na fundusz termomodernizacyjny. Z zebranych środków były po kolei termomodernizowanie poszczególne bloki. Obowiązkiem spółdzielców było zaś dalej dokonywanie wpłat na wskazany fundusz, mimo że „ich blok” podlegał już termomodernizacji, aż do zakończenia procesu termomodernizacji wszystkich budynków. Dalej wpłacane kwoty służyły bowiem pozyskaniu środków na dokonanie termomodernizacji kolejnych bloków. Członkowie grupy nabyli odrębną własność lokali w budynkach, które już podlegały termomodernizacji. Koszt tej termomodernizacji został pokryty w części przez członków grupy, ale w części także przez innych członków spółdzielni, którym przysługują lokale w blokach, które nie zostały jeszcze ocieplone. Członkowie grupy funkcjonowali w takim systemie finansowania termomodernizacji i na aprobatę nie zasługuje chęć jego opuszczenia w momencie gdy stali się jego beneficjentami. Uwzględnienie roszczeń zgłoszonych w pozwie prowadziłoby bowiem do tego, iż powodowie staliby się beneficjentami termomodernizacji, w części na koszt pozostałych spółdzielców. Ci pozostali spółdzielcy partycypowali bowiem w kosztach termomodernizacji budynków gdzie znajdują się lokale członków grupy, zaś członkowie grupy nie chcą już ponieść kosztów termomodernizacji innych budynków. Powyższe jest sprzeczne z ideą spółdzielczości i musi być ocenione jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego – zasadą sprawiedliwości i solidaryzmu. Pamiętać przy tym należy, iż faktycznie spółdzielnia mieszkaniowa działa jako podmiot typu non profit, a tym samym koszty jej działalności ponoszą faktycznie sami spółdzielcy. Co więcej w momencie stworzenia u pozwanej funduszu celowego i rozpoczęcia procesu termomodernizacji istniała prawna podstawa do domagania się od wszystkich członków spółdzielni wpłat na ten fundusz.

Dopiero zmiany wprowadzone przez ustawodawcę do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych później zmieniły stan prawny.

Mając na uwadze powyżej Sąd w oparciu o art. 410 k.c. a contrario i art. 411pkt 2 k.c. oddalił powództwo o zapłatę.

Powódka domagała się nadto stwierdzenia nieważności umów zawartych przez członków grupy z pozwaną, a dotyczących uzupełniania wkładów. Powództwo o ustalenie zostało wytoczone w postępowaniu grupowym, zatem analizy wymagał przepis art. 2 ust 3 u.d.p.g. który stanowi, że w sprawach o roszczenia pieniężne powództwo może ograniczać się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego. W takim przypadku powód nie jest obowiązany wykazywać interesu prawnego w ustaleniu. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 stycznia 2015 r. (I CSK 533/14 opubl. OSNC 2015, nr 7-8, poz. 97 ) wskazał, że powództwo, o którym mowa w art. 2 ust. 3 u.d.p.g., wnoszone jest wtedy, gdy każdy członek grupy w istocie kieruje przeciwko pozwanemu roszczenie pieniężne i jedynie dlatego, że roszczeń tych nie można ujednolicić zgodnie z wymaganiami art. 2 ust. 1, wnosi o ustalenia odpowiedzialności pozwanego, ograniczając pozew do żądania ustalenia wybranych okoliczności istotnych dla dochodzenia roszczenia pieniężnego. Dochodzenie roszczenia pieniężnego ulega wtedy rozbiciu na dwa etapy: pierwszy następuje w ramach postępowania grupowego o ustalenie, a drugi w ramach indywidualnych powództw o zapłatę. Należy podkreślić, że żądając ustalenia jedynie odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 2 ust. 3 u.d.p.g., powód musi jednak sformułować także roszczenie pieniężne, którego dochodzeniu w późniejszych postępowaniach indywidualnych ma służyć żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego i ustalenie tej odpowiedzialności w postępowaniu grupowym musi nastąpić w nawiązaniu do roszczenia pieniężnego, którego spełnienia domagają się od pozwanego członkowie grupy. Ustalenie odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 2 ust. 3 u.d.p.g. nie może następować w oderwaniu od stosunku prawnego, będącego źródłem tej odpowiedzialności, ani od wypływającego z niego roszczenia, którego spełnienia domagają się członkowie grupy, a które – zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.p.g. – musi być jednego rodzaju i oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Decydujące znaczenie dla dopuszczalności postępowania grupowego oraz zakresu kognicji sądu w tym postępowaniu, także w razie dochodzenia ustalenia odpowiedzialności pozwanego, mają zatem elementy wspólne członkom grupy, sąd bowiem ma w tym postępowaniu ustalić okoliczności wspólne dla wszystkich członków grupy, które stanowią przesłankę dochodzonego roszczenia. Pojęcie odpowiedzialności pozwanego na gruncie art. 2 ust. 3 ma autonomiczne znaczenie, odmienne od rozumienia tego terminu w klasycznej cywilistyce, która przyjmuje, że odpowiedzialność należy rozumieć jako powinność spełnienia świadczenia (P. Machnikowski, w: System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część ogólna, t. 5, red. E. Łętowska, Warszawa 2006, s. 158). Kierowanie się tradycyjnym rozumieniem tego terminu oznaczałoby, że sąd w wyroku ustalającym odpowiedzialność także ustala istnienie szkod mowa w art. 2 ust. 3, chodzi o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie. Natomiast to, czy określona osoba (były członek grupy) poniosła szkodę na skutek tego zdarzenia, będzie przedmiotem indywidualnego postępowania, wytoczonego przez byłego członka grupy. Zatem orzeczenie wydane w postępowaniu grupowym, ustalające odpowiedzialność pozwanego, będzie miało prejudycjalny wpływ na kolejne postępowania cywilne, których przedmiotem będą powództwa zawierające żądania zasądzenia na rzecz konkretnych osób (byłych członków grupy) określonych świadczeń pieniężnych. Powództwo o ustalenie odpowiedzialności pozwanego nie zmierza do zasądzenia na rzecz grupy określonej kwoty pieniężnej, ale do ustalenia odpowiedzialności pozwanego. Powód nie będzie przecież – tak jak jest w przypadku spraw o roszczenia pieniężne – w pozwie wskazywał wysokości dochodzonych kwot pieniężnych. To dopiero indywidualne wszczęte sprawy przez byłych członków grupy, na rzecz której jej reprezentant żądał ustalenia odpowiedzialności pozwanego, można określić jako sprawy o roszczenia pieniężne. Jednakże sama możliwość wszczęcia indywidualnych postępowań, w których dochodzone byłyby roszczenia pieniężne, nie może nadawać sprawie o ustalenie odpowiedzialności pozwanego charakteru sprawy pieniężnej. Sprawa ta ma charakter majątkowy, gdyż wyrok przesądzający odpowiedzialność pozwanego może wpłynąć na sytuację majątkową członków grupy dochodzącej swoich roszczeń, i tym samym także na pozwanego. Zgodnie z art. 2 ust. 3, powód (reprezentant grupy) nie jest obowiązany wykazywać interesu prawnego w żądaniu ustalania odpowiedzialności pozwanego, ale jedynie gdy domaga się samego ustalenia. Powódka domagając się ustalenia nieważności umów w przedmiocie zobowiązania do uzupełnienia wkładu mieszkaniowego z tytułu modernizacji budynku mieszkalnego położonego w B. przy ul. (…) jednocześnie wniosła zaś żądanie zasądzenie na rzecz konkretnych członków, a zatem nie zachowała wymogu z art. 2 ust 3 u.d.p.g, co powoduje, że roszczenie o ustalenie na podstawie art. 2 ust 3 u.d.p.g, nie mogło być uwzględnione, ze względu na brak interesu prawnego. Nie będzie tutaj bowiem wyłączenia przesłanki interesu prawnego z art. 189 k.p.c. Niezależnie od powyższego zauważyć przyjdzie, że w postępowaniu grupowym można także wystąpić z powództwem ustalającym na zasadach ogólnych tj. na podstawie art. 189 k.p.c. Wówczas jednak należy wykazać posiadanie interesu prawnego w ustaleniu istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego. Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy interes prawny, o którym mowa w tym przepisie, należy rozumieć, jako obiektywnie występującą potrzebę ochrony sfery prawnej powoda, którego prawa zostały lub mogą zostać zagrożone, bądź też występuje stan niepewności co do istnienia lub treści tych praw. Interes prawny powinien być pojmowany szeroko, jako potrzeba wprowadzenia pewności co do istnienia określonego stosunku prawnego lub prawa, w celu zapewnienia powodowi pełnej ochrony prawnej w zakresie wszystkich możliwych skutków prawnych, jakie występują obecnie oraz jakie obiektywnie rzecz biorąc mogą wystąpić w przyszłości, jako następstwa spornego stosunku prawnego lub prawa. Ocena istnienia interesu prawnego wymaga zindywidualizowanych, elastycznych kryteriów, uwzględniających celowościowe podstawy powództwa wytoczonego w oparciu o art. 189 k.p.c., a jednym z tych kryteriów jest znaczenie, jakie wyrok ustalający wywarłby na sytuację prawną powoda obecnie i w przyszłości. O występowaniu interesu prawnego świadczy możliwość stanowczego zakończenia tym wyrokiem sporu obecnie występującego, jak i sporów, które mogą z kwestionowanego stosunku prawnego wystąpić w przyszłości, zaś przeciwko istnieniu interesu prawnego przemawia możliwość uzyskania pełniejszej ochrony praw powoda w drodze innego powództwa (porównaj między innymi wyroki z 19 lutego 2002 r., IV CKN 769/00, OSNC 2003/1/13, z 30 listopada 2005 r. III CK 277/05, z 29 marca 2012 r. I CSK 325/11 i z 15 maja 2013 r. III CSK 254/12, niepubl.).Jeżeli zaś stronie przysługuje roszczenie dalej idące (w tym wypadku o zapłatę) to nie ma ona interesu w żądaniu ustalenia nieważności umowy. Stanowisko takie jest powszechnie akceptowane w orzecznictwie (por. wyrok SN z 2 lipca 2015 r. V CSK 640/14, wyrok SA w Lublinie z dnia 4 marca 2015 r. I ACa 762/14, wyrok SA w Gdańsku z dnia 27 lutego 2015 r. I ACa 842/14).Transponując powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać trzeba, że powódce przysługuje dalej idące powództwo o świadczenie (o zapłatę), niż tylko powództwo o ustalenie. Powództwo o zapłatę powódka zresztą złożyła równolegle. Poza tym uwzględnienie powództwa o ustalenie nie zakończyłoby definitywnie sporu między stronami, albowiem jak wynika z treści pozwu fakt uznania umów za nieważne jest dla powódki asumptem do zwrotu kwot pobranych przez pozwaną na podstawie tychże umów. W konkluzji tej części rozważań dojść należało do przekonania, że powództwo o ustalenie nie mogło zostać uwzględnione z uwagi na brak interesu prawnego powoda w rozumieniu art. 189 k.p.c.

Podsumowując, z powołaniem na powyższe na podstawi 189 k.p.c. a contrario Sąd oddalił powództwo o ustalenie.

Ubocznie zauważyć przyjdzie, że zgodnie z art. 21 ust. 1 u.d.r.p.g, w sentencji wyroku należy wymienić wszystkich członków grupy lub podgrupy. Jak wskazano wyżej niewymienienie w sentencji osoby M. N. podyktowane było faktem, że nie został on objęty postanowieniem tut. Sądu z dnia 17 maja 2016 roku ustalającym skład grupy.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym, w wypadkach szczególnie uzasadnionych, sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c., jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 03 lutego 2010r., II PK 192/09, Lex nr 584735 oraz z dnia 27 maja 2010r., II PK 359/09, Lex nr 603828 ). Przepis art. 102 k.p.c. nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Wskazanie w tym przepisie na dopuszczalność odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik procesu jedynie w wypadkach wyjątkowych („szczególnie uzasadnionych”) wyłącza możliwość stosowania wykładni rozszerzającej. Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu sądu. Musi ona mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Kryteria pomocne przy rozstrzyganiu o istnieniu, czy też nieistnieniu przesłanek zastosowania zasady słuszności, wskazane zostały w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Do wypadków „szczególnie uzasadnionych” należą zarówno okoliczności związane z przebiegiem procesu, do których zalicza się sytuacje wynikające z charakteru żądania, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności żądania itp., jak również leżące poza procesem. Wchodzi tu w grę sytuacja majątkowa i rodzinna strony (tak: Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 23 sierpnia 2012r., sygn. akt II CZ 93/12 , Lex nr 1219500). Stosując przepis art. 102 k.p.c. Sąd wziął pod uwagę subiektywne przekonanie strony powodowej o słuszności swoich racji, poparte zresztą deklaracjami Prezes zarządu pozwanej Walnym Zgromadzeniu oraz treścią przeczenia sądu rejestrowego. Powyższe skutkowało tym, że obciążenie powódki dalszymi kosztami procesu w postaci kosztów zastępstwa strony pozwanej byłoby niesprawiedliwe. W tym stanie rzeczy nie obciążył strony powodowej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu, o czym orzeczono w pkt. 2 wyroku.


Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział I Cywilny z dnia 15 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Andrzej Kuryłek

Sędziowie:                     SSO Alicja Fronczyk, SSO Jacek Bajak

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2017 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów w O. przeciwko Bankowi (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o ustalenie

postanawia:

rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

 

UZASADNIENIE

Pozwem z 13 czerwca 2014 r. Miejski Rzecznik Konsumentów w O., działając jako reprezentant grupy, domagał się ustalenia, że pozwany Bank (…) S. A. z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność wobec Członków Grupy z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, wynikającą z zawartych z Członkami Grupy umów o kredyt hipoteczny, zawierających bezpośrednio lub za pośrednictwem wzorca umownego znajdującego zastosowanie do tych umów (regulaminu, cennika, aneksu lub pełnomocnictwa) niedozwolone postanowienia umowne dotyczące indeksacji kwoty udzielonego kredytu do kursu franka szwajcarskiego według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku (…) S. A. z siedzibą w W. oraz niedozwolone postanowienia umowne dotyczące indeksacji rat spłaty kredytu do kursu franka szwajcarskiego według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku (…) S. A. z siedzibą w W., w których to umowach ani we wzorcach umownych mających zastosowanie do tych umów nie określono sposobu ustalania kursu franka szwajcarskiego w Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku (…) S. A. z siedzibą w W.

(pozew – k. 7-31)

Postanowieniem z dnia 28 maja 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie odrzucił pozew powoda o ustalenie, że pozwany Bank (…) S. A. z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność wobec członków grupy z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, wynikającą z zawartych z członkami grupy umów o kredyt hipoteczny oraz o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym.

(postanowienie – k. 39610 (…))

Postanowieniem z dnia 21 września 2015 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w ten sposób, iż odmówił odrzucenia pozwu.

(postanowienie – k. 39734-39742v)

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2016 r. wydanym na posiedzeniu niejawnym Sąd Okręgowy w Warszawie postanowił rozpoznać przedmiotową sprawę w postępowaniu grupowym. W zażaleniu na powyższe rozstrzygnięcie pozwany zaskarżył je w całości. Sądowi Okręgowemu w Warszawie zarzucił nieważność postępowania i pozbawienie możliwości obrony swych praw wskutek naruszenia art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej jako: u.d.p.g.).

(postanowienie – k. 48672-48672v)

Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2016 r. Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżone postanowienie i wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

(postanowienie – k. 48779-48783)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 u.d.p.g., Sąd rozstrzyga na rozprawie o dopuszczalności postępowania grupowego i odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym razie sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż w przedmiotowej sprawie istnieje pewien element związania orzeczeniem zapadłym przed Sądem Apelacyjnym w dniu 21 września 2015 r., zgodnie z którym to orzeczeniem Sąd Apelacyjny zmienił postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 28 maja 2015 r. w ten sposób, iż odmówił odrzucenia pozwu. Jakakolwiek możliwość zmiany decyzji Sądu w tym względzie i rozstrzygnięcie w myśl wniosku strony pozwanej byłoby możliwe tylko wówczas, jeżeli zaszłyby istotne zmiany w zakresie tych przytoczeń faktycznych, jakie pierwotnie czyniła strona powodowa. Owe przekształcenia podmiotowe, które zdaniem strony pozwanej rzutują na przekształcenie o charakterze przedmiotowym podlegają rozpoznaniu i ewentualnemu uwzględnieniu już na kolejnym etapie rozpoznawania niniejszej sprawy (art. 17 u.d.p.g.). Tym samym, ww. okoliczność była indyferentna dla możliwości wydania postanowienia w niniejszej sprawie.

Jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, iż wydając przedmiotowe orzeczenie Sąd bazował na tych przytoczeniach, które zostały poczynione przez stronę powodową w piśmie wszczynającym postępowanie w sprawie (tj. w pozwie) i właśnie te okoliczności podlegają analizie pod kątem dopuszczalności rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym. Co warte podkreślenia, od momentu pierwotnego postanowienia, w którym to postanowieniu Sąd Apelacyjny w Warszawie odniósł się do orzeczenia Sądu Okręgowego w Warszawie i odmówił odrzucenia pozwu, w niniejszej sprawie nie zaszły tego rodzaju okoliczności, które kazałyby zrewidować (zarówno w sferze ustaleń faktycznych, jak i ustaleń prawnych) stanowisko Sądu w przedmiotowej sprawie.

Biorąc zatem pod uwagę fakt, iż Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił postanowienie Sądu Okręgowego w ten sposób, iż odmówił odrzucenia pozwu oraz z uwagi na to, iż Sąd Okręgowy jest związany ustaleniami wynikającymi z postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 21 września 2015 r., należało orzec jak w sentencji postanowienia.


Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział XXV Cywilny z dnia 7 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXV Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Sylwia J. Łuczak

Sędziowie:                     SSO Anna Błażejczyk, SSO Tomasz Gal

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2017r. w Warszawie na rozprawie w postępowaniu grupowym sprawy z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Urzędzie Miasta S. (reprezentanta grupy) przeciwko (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę, ewentualnie o ustalenie postanawia:

I. na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U.2010.7.44) (dalej jako: u.d.p.g.), zarządzić dokonanie jednorazowego ogłoszenia o wszczętym postępowaniu grupowym o następującej treści:

„Przed Sądem Okręgowym w Warszawie, XXV Wydział Cywilny wszczęte zostało postępowanie grupowe w trybie u.d.p.g. z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Urzędzie Miasta S. przeciwko (…) S.A. z siedzibą w W. sygn. akt XXV C 915/14.

Miejski Rzecznik Konsumentów w Urzędzie Miasta S. jako reprezentant grupy wnosi o:

1) o zasądzenie od pozwanego – (…) S.A., zwrotu, kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy bez podstawy prawnej jako opłata likwidacyjna, w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, zawartych pomiędzy pozwanym a członkami grupy;

2) ewentualnie o ustalenie, że pozwany – (…) S.A. ponosi odpowiedzialność wobec członków grupy z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia wynikającego z wykonywania przez członków grupy nieważnych umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi .

Każdy, kto:

1) zawarł jako konsument z (…) S.A. umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, na czas nieoznaczony, ze składką podstawową opłacaną regularnie, z sumą ubezpieczenia na wypadek śmierci w wysokości 100 złotych („umowa ubezpieczenia”), w oparciu o wzorzec umowy stosowany przez (…) S.A., określający w tabelach opłat i limitów zasady ustalania wysokości opłaty likwidacyjnej pobieranej przez (…) S.A. w razie rozwiązania umowy ubezpieczenia przed upływem 10 lat od daty jej zawarcia z przyczyn innych niż śmierć, zgodnie z którymi opłata likwidacyjna w dwóch pierwszych latach polisy wynosiła 2-krotność składki podstawowej należnej za pierwszy rok polisy (nie więcej niż wartość podstawowa polisy), zaś w kolejnych latach polisowych począwszy od 3 do 10 roku polisowego, wysokość tej opłaty wynosiła od 1,5-krotności do 0,3-0,6-krotności składki podstawowej należnej za 1 rok polisy, w zależności od roku, w którym umowa ubezpieczenia została rozwiązana oraz

2) rozwiązał zawartą z (…) S.A. umowę ubezpieczenia w okresie pierwszych 10 lat obowiązywania tej umowy, a (…) S.A. pobrała ze środków zgromadzonych na rachunku konsumenta opłatę likwidacyjną

może przystąpić do grupy, składając pisemne oświadczenie o przystąpieniu do grupy w nieprzekraczalnym terminie 3 (trzech) miesięcy od daty ukazania się tego ogłoszenia i przesyłając je do reprezentanta grupy – Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Urzędzie Miasta S., na adres jego pełnomocników radców prawnych A. L. lub D. K., (…) s.c., ul. (…), (…)-(…) W.

Przystąpienie do grupy po upływie powyższego terminu jest niedopuszczalne.

Złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grupy jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na pełnienie funkcji reprezentanta grupy przez Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Urzędzie Miasta S. oraz na zasady wynagradzania pełnomocnika.

Prawomocny wyrok ma skutek wobec wszystkich członków grupy, to jest osób, które przed upływem terminu wskazanego w tym ogłoszeniu złożą oświadczenie o przystąpieniu do grupy i zostaną uwzględnione w postanowieniu sądu określającym skład grupy.

ZASADY WYNAGRADZANIA PEŁNOMOCNIKA :

1.Każdy członek grupy za prowadzenie postępowania jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi powoda („pełnomocnik”) wynagrodzenie, składające się z: wynagrodzenia ryczałtowego („opłata ryczałtowa”) oraz premii za sukces („premia za sukces”). Wynagrodzenie obejmuje również wynagrodzenie pełnomocnika z tytułu świadczenia pomocy prawnej za prowadzenie postępowania egzekucyjnego.

2. Każdy członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi opłatę ryczałtową, która jest wyliczona na podstawie wysokości opłaty likwidacyjnej pobranej przez pozwanego („opłata likwidacyjna”). W pierwszej instancji oraz za prowadzenie postępowania przedsądowego, negocjacji i mediacji opłata ryczałtowa wynosi (…), zaś w drugiej instancji i przed Sądem Najwyższym (…) następujących kwot:

  • przy wysokości roszczenia do 500 zł – 60 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 500 zł do 1.500 zł – 180 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 1.500 zł do 5.000 zł – 600 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 5.000 zł do 20.000 zł – 1.200 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 20.000 zł do 50.000 zł – 2.400 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 50.000 zł do 200.000 zł – 3.600 zł;
  • przy wysokości roszczenia powyżej 200.000 zł –7.200 zł.

W przypadku gdy członek grupy dochodzi roszczeń związanych z więcej niż jedną umową ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym zawartą z pozwaną, wysokość roszczenia będąca podstawą obliczenia opłaty ryczałtowej, stanowi sumę opłat likwidacyjnych pobranych przez pozwanego od tego członka grupy.

3.Każdy członek grupy jest zobowiązany zapłacić pełnomocnikowi premię za sukces w stosunku do kwoty zasądzonej na rzecz członka grupy lub kwoty należnej członkowi grupy w wyniku zawartej ugody lub kwoty zwróconej członkowi grupy, jako:

3.1. (…) brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu nie więcej niż 200 (dwustu) członków grupy,

3.2. (…) brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu więcej niż 200 (dwustu) członków grupy i nie więcej niż 700 (siedmiuset) członków grupy,

3.3. (…) brutto ww. kwoty – gdy postępowanie będzie prowadzone w imieniu więcej niż 700 (siedmiuset) członków grupy.

4.Przez sukces („sukces”) rozumie się:

4.1. rozstrzygnięcie prawomocnie kończące postępowanie sądowe, inne niż: (i) wyrok oddalający powództwo w całości,(ii) postanowienie o odrzuceniu pozwu, (iii) ugodę zawartą z ubezpieczycielem.

5. Wynagrodzenie pełnomocnika będzie płatne przez członka grupy w następujący sposób:

5.1. część opłaty ryczałtowej, w wysokości 80% kwoty, o której mowa w pkt 2. powyżej, będzie płatna przez członka grupy w terminie 7 (siedmiu) dni po podpisaniu przez obie strony umowy o obsługę prawną; dowód uiszczenia części opłaty ryczałtowej członek grupy jest zobowiązany doręczyć pełnomocnikowi wraz z podpisanym przez siebie egzemplarzem umowy o obsługę prawną;

5.2. druga część opłaty ryczałtowej, w wysokości 20 %, o której mowa w pkt 2 powyżej, będzie płatna wówczas, gdy postępowanie będzie prowadzone w drugiej instancji i zostanie uiszczona przez członka grupy w terminie 7 (siedmiu) dni od wezwania przez pełnomocnika;

5.3. premia za sukces będzie płatna w terminie 7 (siedmiu) dni od otrzymania przez członka grupy kwoty, o której mowa w pkt. 3 powyżej. Jeżeli członek grupy otrzyma tylko część ww. kwoty lub będzie ją otrzymywał częściami, wówczas premia za sukces będzie płatna sukcesywnie, w wysokości równej odpowiednio: 10%, 7% lub 5% kwot otrzymanych przez członka grupy.

6. Wynagrodzenie pełnomocnika zostało określone jako kwoty brutto, które zawierają podatek VAT.

7. Wynagrodzenie pełnomocnika, tj. opłatę ryczałtową i premię za sukces należy wpłacać przelewem na rachunek bankowy pełnomocnika o numerze (…). Faktura VAT zostanie wystawiona i wysłana członkowi grupy w formie elektronicznej.

8. Wynagrodzenie obejmuje również techniczno-administracyjne wydatki pełnomocnika związane z prowadzeniem postępowania, w tym w szczególności wydatki związane z wysyłką i odbiorem korespondencji, kosztami telekomunikacyjnymi, podróżami prawników i pracowników pełnomocnika do sądów, do organów administracji, do innych instytucji, w których obecność będzie wskazana ze względu na prowadzenie postępowania, z podróżami na spotkania z osobami objętymi pozwem, z wyjątkiem kosztów dojazdów i pobytów, których celem będą spotkanie w miejscowościach oddalonych o ponad 200 km od W.

9. W przypadku, gdy członkami grupy są małżonkowie, każde z nich zawiera oddzielną umowę z pełnomocnikiem. Wynagrodzenie pełnomocnika liczone jest od każdego z małżonków osobno. Każdy z małżonków jest samodzielnym członkiem grupy”,

II. głoszenia dokonać w ogólnopolskim wydaniu dziennika Rzeczpospolita w dziale komunikaty i przetargi, czarną czcionką 32 moduły (4×8) 165 mm x 329,6 mm.


Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział III Cywilny z dnia 24 stycznia 2017 r.

  1. Całkowicie bezzasadne jest ponowne zgłaszanie przez pozwanego na gruncie art. 15 u.d.p.g. tych samych zarzutów co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach, które to zarzuty zostały uprzednio rozpatrzone przez Sąd Apelacyjny w wyniku zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego o odrzuceniu pozwu, wydanego na skutek tych właśnie zarzutów, i których to Sąd Administracyjny nie uznał za zasadne, przez co przekazał sprawę do rozpoznania w postępowaniu grupowym.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział III Cywilny w składzie

Przewodniczący:                                   SSO Grzegorz Chmiel

Sędziowie:                                              SSO Joanna Bitner, SSO Ewa Jończyk

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2017 roku w W. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa K. K. – reprezentanta grupy i uczestników grupy:

podgrupa nr I [3 członków grupy];

podgrupa nr II [3 członków grupy];

podgrupa nr III [4 członków grupy];

podgrupa nr IV [2 członków grupy];

podgrupa nr V [3 członków grupy];

podgrupa nr VI [3 członków grupy];

podgrupa nr VII [3 członków grupy];

podgrupa nr VIII [3 członków grupy];

podgrupa nr IX [3 członków grupy];

podgrupa nr X [2 członków grupy];

podgrupa nr XI [2 członków grupy]

przeciwko pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (…) z siedzibą w W. o zapłatę w przedmiocie ustalenia składu grupy w trybie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej jako: u.d.p.g.)

postanawia:

na podstawie art. 17 ust. 1 u.d.p.g. ustalić skład grupy reprezentowanej przez K. K. w następującym składzie:

1. podgrupa nr I do której należą – [3 członkowie grupy];

2. podgrupa nr II do której należą – [3 członkowie grupy];

3. podgrupa nr III do której należą – [4 członkowie grupy];

4. podgrupa nr IV do której należą – [2 członkowie grupy];

5. podgrupa nr V do której należą – [3 członkowie grupy];

6. podgrupa nr VI do której należą – [3 członkowie grupy];

7. podgrupa nr VII do której należą – [3 członkowie grupy];

8. podgrupa nr VIII do której należą – [3 członkowie grupy];

9. podgrupa nr IX do której należą – [3 członkowie grupy];

10. podgrupa nr X do której należą – [2 członkowie grupy];

11. podgrupa nr XI do której należą – [2 członkowie grupy].

 

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 marca 2013 roku K. K., działając jako reprezentant grupy, wniósł o zasądzenie na rzecz poszczególnych członków grupy kwot wskazanych w żądaniu pozwu. W uzasadnieniu stanowiska powód wskazał, iż członkowie grupy są konsumentami i zawarli z pozwanym umowy o budowę lokali i miejsc postojowych. Pozwany nienależycie wykonał swoje zobowiązania, gdyż inwestycja została zakończona ze znacznym opóźnieniem oraz w jej ramach doszło do wielu nieprawidłowości (pozew – k. 5-33 akt).

Pozwany w odpowiedzi na pozew z dnia 12 sierpnia 2013 roku wniósł o odrzucenie pozwu, zaś w przypadku wydania postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym wniósł o jego oddalenie w całości (odpowiedz na pozew – k. 976-987 akt).

Postanowieniem z 19 listopada 2014 roku Sąd odrzucił pozew. Podstawę takiego rozstrzygnięcia stanowiło ustalenie, że pozew został sformułowany poprawnie z punktu widzenia wymagań ustawy, jednakże przesłanka prowadzenia postępowania grupowego, polegająca na jedności podstawy faktycznej, w niniejszej sprawie nie została spełniona, a nadto członkowie grup nie spełniają statusu konsumenta w rozumieniu art 221 k.c. (postanowienie z uzasadnieniem – k. 1223, 1227-1240 akt).

Na skutek zażalenia powoda (reprezentanta grupy) Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z 3 czerwca 2015 roku zmienił postanowienie z dnia 19 listopada 2014 roku w ten sposób, że postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym (postanowienie – k. 1300 akt).

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2016 roku Sąd zarządził ogłoszenie w wydaniu Gazety (…) – dodatku do Gazety (…), o wszczęciu postępowania grupowego zakreślając miesięczny termin na złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grupy (postanowienie – k. 1384-1386 akt).

Pismem z dnia 9 listopada 2016 roku reprezentant grupy wskazał, że do grupy nie przystąpiła żadna nowa osoba, zatem ostateczny wykaz osób jest tożsamy z tym zawartym w pozwie (pismo procesowe powódki – k. 1423-1424 akt).

W związku z przedstawieniem przez pełnomocnika reprezentanta grupy wykazu osób w trybie art. 12 u.d.p.g., pozwana, w odpowiedzi na zarządzenie Sądu z dnia 24 listopada 2016 roku, w dniu 5 stycznia 2017 roku wniosła zarzuty, kwestionując status osób uprawniający do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym. Pozwana w stosunku do wszystkich członków grupy wysunęła zarzut nieposiadania przez nich przymiotu konsumentów co powoduje niemożność zakwalifikowania dochodzonych roszczeń, jako roszczeń o ochronę konsumentów (pismo procesowe pozwanej – k. 1454-1455 akt).

W piśmie procesowym z dnia 10 stycznia 2017 roku pełnomocnik reprezentanta grupy wniósł o nieuwzględnienie zarzutu pozwanej oraz ustalenie składu grup zgodnie z wnioskiem. Wskazał przy tym, że podniesiony przez pozwanego zarzut został już rozpoznany na gruncie niniejszej sprawy, w której ustalono że sprawa ma charakter konsumencki, zaś w trakcie ogłoszenia prasowego nie przystąpiły do sprawy żadne nowe osoby (pismo procesowe powódki – k. 1458-1465 akt).

 

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zgodnie z treścią art. 15 u.d.p.g. w wyznaczonym przez sąd terminie, nie krótszym niż miesiąc, pozwany może podnieść zarzuty co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach. Po upływie wyznaczonego przez sąd terminu, sąd wydaje postanowienie co do składu grupy. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy, po upływie wyznaczonego przez sąd terminu, nie krótszego niż miesiąc od dnia doręczenia powodowi zarzutów co do członkostwa, sąd wydaje postanowienie co do składu grupy. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.

Zarzut pozwanego co do niemożności potraktowania członków grupy jako konsumentów w relacji z pozwaną nie zasługują na uwzględnienie. Pozwana zarzut ten podniosła w stosunku do wszystkich członków grupy. W świetle wcześniej przeprowadzonych rozważań w tym zakresie, w związku z wydanym w dniu 3 czerwca 2015 roku postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie w którym Sąd postanowił rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym, zarzut ten należy uznać za całkowicie bezzasadny.

Roszczenia członków grupy w niniejszej sprawie spełniają wszystkie przesłanki wymagane do rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym w tym są roszczeniami o ochronę konsumentów, co podlegało już weryfikacji podczas toczącego się postępowania. Zagadnienie przyznania statusu konsumentów członkom spółdzielni mieszkaniowych w relacjach ze spółdzielnią stanowiło także przedmiot rozważań Sądu Najwyższego między innymi w uchwale siedmiu sędziów z dnia 29 lutego 2000 roku, III CZP 26/96, OSN 2000, nr 9, poz. 152, w której wskazano, że sprawami o ochronę konsumentów są sprawy wynikające z umowy najmu lokalu mieszkalnego, przeznaczonego do zaspokajania osobistych potrzeb mieszkaniowych najemcy i osób bliskich, gdy wynajmującym jest przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie najmu lokali. Za konsumenta należy uznać również osobę, która, działając jako potencjalny nabywca towaru lub usługi, wstępuje w stosunek prawny pozostający w bezpośrednim związku z działaniem przedsiębiorcy jako producenta lub sprzedawcy towarów albo świadczącego usługi. Umowy członków grupy o wybudowanie lokali oraz miejsc postojowych należy zakwalifikować właśnie do takich kategorii spraw. W tym kontekście można wskazać, iż w orzecznictwie wyrażany jest podgląd stosownie do którego członkowie spółdzielni mieszkaniowej w zakresie wiążących ich ze spółdzielnią stosunków prawnych uregulowanych np. w umowach lub statutach, a zawierających niedozwolone postanowienia umowne są konsumentami (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2007 roku, IV CSK 122/07).

Wskazać także należy, że cytowane w zarzutach uzasadnienie Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2015 roku w sprawie o sygnaturze akt I CSK 1003/14, wskazuje, że w sferze wewnętrznej – pomiędzy spółdzielnią mieszkaniową i jej członkami – ci ostatni są beneficjentami, a nie uczestnikami jej działań, co wyklucza kwalifikowanie tej sfery działalności jako działalności gospodarczej, to stanowisko to pozostaje w sprzeczności z tą ugruntowaną linią orzecznictwa, według której spółdzielnia mieszkaniowa jest przedsiębiorcą, a działalność spółdzielni mieszkaniowej w zakresie jej ustawowych celów stanowi działalność gospodarczą z punktu widzenia przepisów wiążących skutki prawne z prowadzeniem tak kwalifikowanej działalności. Trafnie wskazuje strona powodowa, iż stanowisko w tej kwestii jest zróżnicowane a zagadnienie prawne zostało przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia w składzie siedmiu sędziów. W uzasadnieniu powyższego wskazano, że w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 roku, III CZP 117/91 i uchwale Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2011 roku, III CZP 125/10 oraz wielu innych orzeczeniach, uznając spółdzielnię mieszkaniową za przedsiębiorcę, a prowadzoną przez nią działalność za działalność gospodarczą, miano niewątpliwie na względzie całą działalność spółdzielni mieszkaniowej w zakresie jej ustawowych celów – nastawioną na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych członków i ich rodzin – a nie pewne tylko jej przejawy, wobec osób trzecich, a już nie wobec samych członków, których potrzeby i interesy są (a w każdym razie powinny być) czynnikiem determinującym całą działalność spółdzielni mieszkaniowej (zob. postanowienie Sądy Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2016 roku, sygn. akt I CSK 169/15).

Mając na uwadze powyższe, w związku z uznaniem zarzutu podniesionego przez pozwaną odnośnie statusu członków grupy za nieuzasadniony, zdaniem Sądu wszystkie osoby wskazane w treści postanowienia o ustaleniu składu grupy, uprawnione są do występowania z roszczeniami w ramach toczącego się postępowania grupowego.

Mając na względzie powyższe na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy, należało ustalić skład grupy jak w sentencji postanowienia.


Postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział I Cywilny z dnia 21 grudnia 2016 r.

  1. Oświadczenie o przystąpieniu do grupy stanowi oświadczenie woli. Brak zamieszczenia daty na dokumencie nie ma wpływu na ważność oraz wiarygodność oświadczenia o przystąpieniu do grupy.
  2. Występowanie nieznacznych różnic między indywidualnymi podstawami roszczeń poszczególnych członków grupy nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że roszczenia te oparte są na takiej samej podstawie faktycznej.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Adam Maciński

Sędziowie:                     SSO Krzysztof Rudnicki, SSO Anna Stańczyk

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2016 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy z powództwa D. D. działającej jako reprezentant grupy przeciwko Bankowi (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą we W. o ustalenie

postanawia:

rozpoznać sprawę w postępowaniu grupowym.

 

UZASADNIENIE

Powódka D. D. działająca jako reprezentant grupy wniosła o ustalenie braku związania reprezentanta i członków grupy umowami kredytu udzielonymi w PLN, a indeksowanymi do waluty obcej, w zakresie klauzuli przeliczenia kwoty kredytu wyrażonej w PLN według kursu kupna, a ustalanego jednostronnie przez pozwanego bez wiążących odniesień do wskaźników rynkowych, a następnie kursu sprzedaży waluty obcej według kursu sprzedaży NBP z dnia poprzedzającego dzień spłaty oraz klauzuli zmiennego oprocentowania, z uwagi na fakt, iż klauzule te mają charakter abuzywny (np. § 2 ust. 1 umów w zakresie zapisu „nominowanego do waluty (…), według kursu kupna walut obowiązującego w banku w dniu uruchomienia całości kredytu lub jego poszczególnych transz”, § 3 ust. 2 umów, § 5 ust. 5 (wzór (…)) i następne por. k. 2-3 akt). Wniosła dalej o ustalenie, że strony są związane umową w pozostałym zakresie i o ustalenie odpowiedzialności pozwanego banku w tym zakresie, a nadto o ustalenie, że powódka oraz członkowie grupy winni spłacać wierzytelność wynikającą z umów kredytu z pominięciem ww. zapisów, tj. w wysokości określonej w umowie w walucie polskiej z oprocentowaniem wynikającym z § 2 ust. 4 umowy w zakresie objętym powództwem tj. od dnia 18 lutego 2006 r. do dnia 30 listopada 2008 r.

Powódka wskazała, iż grupa składa się z 55 członków i spełnia kryteria objęcia ich postępowaniem grupowym w myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej jako: u.d.p.g.). Członkowie grupy dochodzą bowiem roszczenia wynikającego z zawarcia z pozwanym bankiem umów o kredyt hipoteczny jako konsumenci. Są to roszczenia jednego rodzaju, albowiem każdy z członków grupy posiada wobec strony pozwanej roszczenie o ustalenie takiej samej zasady odpowiedzialności strony pozwanej, w oparciu o takie same okoliczności faktyczne tj. dowolność ustalania kursu kupna (…) do waloryzowania umowy i ustalenia zapisu rachunkowego zadłużenia w (…), brak wyjaśnienia dlaczego do wypłaty zastosowano kurs kupna waluty, a do spłaty kurs sprzedaży, a nadto zastrzeżenie na rzecz banku prawa do wiążącej interpretacji umowy w zakresie zmiany warunków oprocentowania. Wskazała też, że różnice między umowami zawartymi przez członków grupy co do odmiennego określenia numeracji postanowień oraz wpisania nieznacznej różnicy stylistycznej w jednym zdaniu, nie wpływają tu na możliwość wspólnego rozpatrzenia sprawy, gdyż nie są to różnice znaczeniowe.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (…) Bank S.A. z siedzibą we W. podniosła zarzut niedopuszczalności postępowania grupowego w niniejszej sprawie i wniosła o odrzucenie złożonego pozwu. Strona pozwana nie kwestionowała, iż członkowie grupy mają tu przymiot konsumentów. Zarzuciła jednakże, że kwestionuje prawdziwość oświadczeń członków grupy, podnosząc, że tylko cztery z 55 oświadczeń zostały, jak wynika z daty na oświadczeniach, złożone po dniu 17 września 2015 r., pozostałe zaś mają datę dużo wcześniejszą albo w ogóle nie mają wskazanej daty, nie są więc w ocenie strony pozwanej wiarygodne. Wskazała też, że nie została spełniona przesłanka wymaganej liczby osób w zakresie roszczeń numer (…) gdyż sformułowanie zawarte w pozwie nie odpowiada woli osób składających oświadczenie o przystąpieniu. Podniosła ponadto, że roszczenie członków grupy nie jest też oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej roszczeń w zakresie roszczenia (…), albowiem doszło tu do zawarcia z 12 członkami grupy aneksów do umów kredytowych zawierających zmianę klauzuli zmiennego oprocentowania zastępując ją mechanizmem (…) + stała marża banku, a zatem osoby te nie posiadają interesu prawnego w niniejszym postępowaniu. Zarzuciła też różnorodność postanowień, które powódka wskazała jako abuzywne i z których wywodzi pozostałe roszczenia, a to § 5 ust. 5 (wzór (…)) i § 6 ust. 1 i 2 (wzór (…) (…)). Podniosła również, że okoliczności faktyczne w odniesieniu do poszczególnych członków grupy nie są takie same, jak podaje powódka, gdyż wskazane elementy takie jak data zawarcia umowy, kwota kredytu, wysokość oprocentowania odnoszą się do umowy kredytowej każdego konkretnego członka grupy i stanowią osobny fakt.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 u.d.p.g., sąd rozstrzyga na rozprawie o dopuszczalności postępowania grupowego i odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym razie sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym.

Przesłanki dopuszczalności postępowania grupowego zostały uregulowane w art. 1 ust. 1 u.d.p.g., zgodnie z którym postępowanie grupowe jest dopuszczalne w sprawach, w których dochodzone jest roszczenie jednego rodzaju przez grupę osób (co najmniej 10 osób), a nadto gdy podstawa faktyczna zgłaszanych roszczeń jest jednakowa, to jest ta sama lub taka sama. W myśl art. 1 ust. 2 u.d.p.g. rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym może mieć miejsce w szczególności w sprawach z zakresu ochrony konsumentów.

Nadto, zgodnie z art. 12 zd. 1 u.d.p.g., w oświadczeniu o przystąpieniu do grupy uprawniony powinien określić swoje żądanie oraz wskazać okoliczności uzasadniające żądanie, a także przynależność do grupy oraz przedstawić dowody.

W ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie zostały zaś spełnione wszelkie przesłanki warunkujące rozpoznanie jej w postępowaniu grupowym.

Przede wszystkim wskazać tu należy, iż skład grupy określony w pozwie został potwierdzony oświadczeniami członków grupy w sposób należyty. Oświadczenie członka grupy ma bowiem charakter oświadczenia woli. W niniejszym postępowaniu członkowie grupy wyrazili wolę wystąpienia z pozwem zbiorowym przeciwko stronie pozwanej. Dla ważności oświadczenia woli w formie dokumentarnej nie jest zaś miarodajna data jego złożenia, gdyż ma ona znaczenie wyłącznie dowodowe. Zamieszczenie na dokumencie daty również w żaden sposób nie wpływa na wiarygodność zawartego w nim oświadczenia woli, a jedynie oznacza faktyczną datę jego złożenia. Tym samym fakt, iż do pozwu w niniejszej sprawie zostały złożone oświadczenia członków grupy o przystąpieniu do grupy, wyczerpuje wymóg wskazany w art. 1 ust. 1 u.d.p.g. dochodzenia roszczenia przez grupę co najmniej dziesięciu osób. Treść oświadczeń złożonych przez poszczególnych członków grupy nie pozostawia natomiast wątpliwości, iż ich wolą jest osiągnięcie tego właśnie skutku, który został wyrażony w żądaniu pozwu.

W ocenie Sądu, nie sposób uznać również, iż oświadczenia osób przystępujących do grupy, jak również postanowienia umowy zawartej przez reprezentanta grupy z pełnomocnikiem, obejmują węższy zakres niż żądanie pozwu, a mianowicie nie obejmują roszczeń (…) W postanowieniu z dnia 18 września 2015 r., sygn. akt I CSK 672/14, Sąd Najwyższy wskazał bowiem, że w oświadczeniu o przystąpieniu do grupy, o którym mowa w art. 6 ust. 2 w zw. z art. 12 zd. pierwsze u.d.p.g., wystarczy powołanie się na treść pozwu, jeżeli nie uniemożliwia to oceny dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

Wskazać należy dalej, iż elementem istotnym w myśl art. 1 u.d.p.g. jest jednorodzajowość roszczeń członków grupy. Jednorodzajowymi roszczeniami są zaś niewątpliwie roszczenia pieniężne. Natomiast w odniesieniu do pozostałych roszczeń o zasądzenie świadczeń (niepieniężnych) jednorodzajowość występuje wtedy, gdy reprezentant grupy dochodzi na rzecz wszystkich członków grupy jednorodzajowego sposobu zachowania się pozwanego, np. występuje z żądaniem zaniechania dokonywania przez przedsiębiorcę określonej nieuczciwej praktyki rynkowej (tak P. P., R. M. Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz. L. N., 2011 ). W ocenie Sądu, nie budzi z kolei wątpliwości, iż roszczenia członków grupy mają tu charakter roszczeń jednorodzajowych. Każdy z nich zawarł bowiem umowę zawierającą postanowienie, które – mimo różnic w użytych sformułowaniach – wywierają identyczny skutek, a mianowicie daleko idącą dowolność strony pozwanej w ustaleniu wysokości zadłużenia z tytułu zaciągniętego kredytu. Roszczenia te są natomiast wywodzone z faktu zamieszczenia w umowach członków grupy klauzul abuzywnych i w efekcie zmierzają tu do uznania postanowień zawierających te klauzule za nieważne.

W kwestii zwarcia aneksów do umowy kredytu przez część członków grupy, skutkujących tu, zdaniem strony pozwanej, zmianą podstawy faktycznej roszczenia wobec tych osób, to w ocenie Sądu, powyższa okoliczność nie przesądza o braku oparcia roszczeń na jednakowej podstawie faktycznej. W niniejszej sprawie jednakowość podstawy faktycznej została bowiem określona w pozwie jako „taka sama podstawa faktyczna”. Pojęcie to opisuje sytuację, w której wystąpiło wiele podobnych zdarzeń faktycznych, a kwestie wspólne dla całej grupy przeważają nad zagadnieniami ściśle indywidualnymi (tak P. P., R. M. Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz. L. N., 2011 ). Występowanie nieznacznych różnic między indywidualnymi podstawami poszczególnych roszczeń nie stoi zatem na przeszkodzie uznaniu, iż roszczenia są oparte na takiej samej podstawie faktycznej. W ocenie Sądu, fakt zawarcia przez 12 członków grupy ze stroną pozwaną aneksów do umowy kredytu, nie miało tu wpływu na ocenę elementów stanu faktycznego, które ze względu na treść żądania pozwu są wspólne dla wszystkich członków grupy, przy uwzględnieniu faktu, iż przedmiotowe aneksy nie obowiązywały w okresie, objętym żądaniem pozwu. Dla Sądu kluczowym pozostaje, iż w okresie objętym pozwem obowiązywały zawarte w umowach kredytu postanowienia, które powódka wskazała jako mające charakter klauzul abuzywnych – wprowadzających w stosunku do każdego z członków grupy identyczny mechanizm, a polegający na dowolności banku w ustalaniu wysokości zadłużenia kredytobiorcy, skutkujące – zdaniem powódki – nieważnością umów w tym zakresie. Również zarzut strony pozwanej dotyczący odmienności sformułowania postanowień umownych w umowach zawartych z poszczególnymi członkami grupy nie znajduje uzasadnienia. Weryfikacja brzmienia postanowień umownych, wskazanych w pozwie, prowadzi bowiem do wniosku, iż regulują one tą samą materię w zakresie stosunków prawnych nawiązanych przez członków grupy ze stroną pozwaną. Zaaprobować tu należy stanowisko wyrażone m. in. w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 lutego 2015 r. (I ACz 43/15, OSA 2015/7/43-53), że „odmienność warunków umów i wzorców łączących członków grupy z pozwanym, tryb zawierania umów, wykonywanie obowiązku informacyjnego w różny sposób, nie stanowi okoliczności uzasadniających przyjęcie, że roszczenia nie mogą być uznane za oparte na jednakowej podstawie faktycznej. Oceny tej nie zmienia również różna wysokość składek i częstotliwość ich wpłat, czy wysokość opłat wykupu obowiązująca poszczególnych członków grupy. Członkowie grupy opierają bowiem roszczenie na takiej samej podstawie, a więc klauzuli umownej, stanowiącej podstawę dla pozwanego do pobierania opłat wykupu, które według członków grupy były rażąco wygórowane”.

Mając zatem powyższe na względzie, Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie spełnione zostały wszystkie przesłanki, wskazane w art. 1 ust. 1 i 2 oraz art. 12 ust. 1 u.d.p.g., warunkujące jej rozpoznanie w tymże postępowaniu. I z tych też względów, na podstawie art. 10 ust. 1 zd. 2 u.d.p.g., Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.

Zamieszczone na stronie teksty orzeczeń Sądu Okręgowego we Wrocławiu zostały udostępnione przez Prezesa Sądu Okręgowego we Wrocławiu pismem z dnia 27.08.2019. Teksty orzeczeń zostały przetworzone przez podmiot prowadzący niniejszą stronę poprzez dodanie tez, usunięcie danych dotyczących członków grupy, opracowanie wizualne oraz usunięcie błędów interpunkcyjnych i literówek.

Organ zobowiązany do udostępnienia informacji sektora publicznego nie ponosi odpowiedzialności za jej przetworzenie, dalsze udostępnienie i wykorzystanie.


Postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi Wydział I Cywilny z dnia 19 grudnia 2016 r.

  1. Aby rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym mogło nastąpić, konieczne jest spełnienie równoważnych przesłanek, tj.: dochodzenie jednego rodzaju roszczenia przez co najmniej 10 osób, opartego na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej oraz zaliczenie przedmiotu postępowania grupowego alternatywnie do roszczeń: o ochronę konsumentów lub do roszczeń z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny lub do roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych (art. 1 u.d.p.g.).
  2. Z „tą samą” (identyczną) podstawą faktyczną dochodzonych roszczeń mamy do czynienia, gdy zachodzi tożsamość okoliczności faktycznych, a ochrona prawna jest dochodzona przez uczestników jednego zdarzenia, czyli zachodzi więź oparta na jedności zdarzenia wywołującego szkodę. „Taka sama” (tożsama) podstawa faktyczna oznacza podobieństwo między poszczególnymi stanami faktycznymi.
  3. Istotą postępowania grupowego jest wspólność przejawiająca się w żądaniu, które musi być typowe (wspólne) dla wszystkich roszczeń, a jest wywodzone z jednakowej sytuacji faktycznej członków grupy. Pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń mogą istnieć nieznaczne różnice, lecz niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń.
  4. Literalne brzmienie przepisu wskazuje na to, że dla stwierdzenia dojpuszczalności powództwa grupowego wystarczające jest, by co najmniej 10 osób dochodziło roszczeń jednego rodzaju opartych na takiej samej podstawie faktycznej. Natomiast ustalenie, czy wszystkie osoby, które złożyły oświadczenia o przystąpieniu do grupy, mogą być jej członkami – jest kolejnym etapem postępowania grupowego, który zgodnie z art. 17 u.d.p.g. kończy się wydaniem postanowienia co do składu grupy.
  5. Termin „roszczenie”, o którym mowa w art. 1 ust. 1 u.d.p.g. (odmiennie niż użyty w art. 2 u.d.p.g.), należy postrzegać jako roszczenie procesowe. W konsekwencji postępowanie grupowe nie jest ograniczone wyłącznie do powództw o świadczenie.
  6. Istotną różnicą pomiędzy wytoczeniem powództwa o ustalenie z art. 189 k.p.c. a powództwem z art. 2 ust. 3 u.d.p.g. „o ustalenie odpowiedzialności pozwanego” jest konieczność wykazania przez powoda interesu prawnego, jeśli dochodzi roszczenia w trybie art. 189 k.p.c.
  7. Pozwany, składając wniosek o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu, winien uprawdopodobnić, po pierwsze, że wytoczone przeciwko niemu powództwo jest oczywiście bezzasadne lub że jego uwzględnienie jest mało prawdopodobne, a zatem nosi cechy „pieniactwa procesowego”, a po drugie, że brak ustanowienia kaucji na zabezpieczenie jego przyszłego roszczenia o zasądzenie zwrotu kosztów procesu uniemożliwi lub poważnie utrudni ich egzekucję od strony powodowej.

Sąd Okręgowy w Łodzi Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Katarzyna Kamińska-Krawczyk

Sędziowie:                      SSO Marzena Kluba, SSO Anna Jóźwiak

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2016 r. w Łodzi na rozprawie sprawy z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów w W. przeciwko (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o ustalenie,

w przedmiocie: dopuszczalności postępowania grupowego oraz wniosku pozwanego o zobowiązanie powoda do uiszczenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu,

postanawia:

  1. rozpoznać niniejszą sprawę w postępowaniu grupowym;
  2. oddalić wniosek pozwanego o złożenie kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu.

 

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 kwietnia 2016 r. skierowanym przeciwko (…) S.A. z siedzibą w W., Miejski Rzecznik Konsumentów w W. wniósł, na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. Nr 7, poz. 44 z dnia 18 stycznia 2010 r., dalej jako: u.d.p.g.) oraz na podstawie oświadczeń konsumentów – członków Grupy – o wyrażeniu zgody na działanie w niniejszym postępowaniu w charakterze reprezentanta Grupy, o:

  1. wydanie na podstawie art. 10 ust. 1 u.d.p.g.,
  2. zarządzenie ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego,
  3. wydanie na podstawie art. 17 ust. 1 u.d.p.g. postanowienia co do składu grupy konsumentów i objęcie tym postanowieniem 388 konsumentów wskazanych co do tożsamości w zestawieniu załączonym do pozwu, jak i wszystkich konsumentów, którzy przed upływem terminu wyznaczonego przez Sąd na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 3 u.d.p.g. złożą reprezentantowi grupy oświadczenie o przystąpieniu do grupy;
  4. ustalenie, że umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego (…), zawarte przez (…) S.A. (dawniej (…) Bank S.A.) z konsumentami są nieważne w części, regulującej waloryzację spłaty kredytu kursem (…), tj., że następujące postanowienia umów:
  1. „Waluta waloryzacji kredytu: (…);
  2. „Kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji na koniec dnia (…) według kursu kupna waluty z tabeli kursowej (…) Bank S.A. wynosi (…). Kwota niniejsza ma charakter informacyjny i nie stanowi zobowiązania Banku. Wartość kredytu wyrażona w walucie obcej w dniu uruchomienia kredytu, może być różna od podanej w niniejszym punkcie.”;
  3. „waloryzowanego kursem kupna waluty (…) wg tabeli kursowej (…) Banku S.A. Kwota kredytu wyrażona w walucie (…) jest określona na podstawie kursu kupna waluty (…) z tabeli kursowej (…) Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia kredytu”;
  4. „wysokość kredytu wyrażoną w (…) określa się jako sumę wszystkich uruchomionych transz kredytu, wyrażonych w (…).”;
  5. „Harmonogram spłat jest sporządzany w (…)”;
  6. „Raty kapitałowo-odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży (…) z tabeli kursowej (…) Banku S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50.”;
  7. „Wcześniejsza spłata całości kredytu lub raty kapitałowo-odsetkowej, a także spłata przekraczająca wysokość raty, powoduje, że kwota spłaty jest przeliczana po kursie sprzedaży (…) z tabeli kursowej (…) Banku S.A., obowiązującym w dniu i godzinie spłaty;
  8. „Z chwilą wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego/ od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności M./ mBanku z tytułu umowy kredytowej, M./ mBank dokonuje przeliczenia wierzytelności na złote po kursie sprzedaży (…) z tabeli kursowej (…) Banku S.A. z dnia wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego lub wytoczenia powództwa”;

są nieważne.

  1. Ewentualnie, na podstawie art. 58 § 3 k.c. wniósł o ustalenie, że umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem (…), zawarte przez (…) S.A. (dawniej (…) Bank S.A.) z konsumentami są nieważne w całości.
  2. Ewentualnie wniósł o ustalenie, że umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem (…), zawarte przez (…) S.A. (dawniej (…) Bank S.A.) z konsumentami są nieważne w części, tj. że następujące postanowienia umów:
  1. „Kwota kredytu wyrażona w walucie (…) jest określona na podstawie kursu kupna waluty (…) z tabeli kursowej (…) Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia kredytu”;
  2. „raty kapitałowo – odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży (…) z tabeli kursowej (…) Banku S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50”;
  3. „wcześniejsza spłata całości kredytu lub raty kapitałowo-odsetkowej, a także spłata przekraczająca wysokość raty kapitałowo-odsetkowej przeliczana po kursie sprzedaży (…) z tabeli kursowej (…) Banku S.A. obowiązującym w dniu i godzinie spłaty.”;
  4. „Z chwilą wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego/ od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności M./ mBanku z tytułu umowy kredytowej, M./ mBank dokonuje przeliczenia wierzytelności na złote po kursie sprzedaży (…) z tabeli kursowej (…) Banku S.A. z dnia wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego lub wytoczenia powództwa”;

są nieważne w zakresie, w którym dopuszczają waloryzację kursem franka szwajcarskiego ponad 20% wartości kursu kupna (…) z tabeli kursowej (…) S.A. odpowiednio w dniu zawarcia każdej umowy kredytowej objętej niniejszym pozwem, a także poniżej 20% tego kursu.

  1. Zasądzenie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.
  2. Zasądzenie od pozwanego na rzecz członków grupy kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych; ewentualnie zasądzenie od pozwanego na rzecz reprezentanta grupy kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie dopuszczalności dochodzenia przez członków Grupy roszczenia w postępowaniu grupowym Miejski Rzecznik Konsumentów wskazał, że roszczenia wszystkich członków grupy oparte są na takiej samej podstawie faktycznej, a wskazane na wstępie pozwu elementy umów są takie same dla wszystkich członków Grupy. Pełnomocnik powodów dodał, że w jego ocenie, wprawdzie istnieją okoliczności różnicujące sytuację poszczególnych członków Grupy, tj. umowy były zawierane w różnych datach, przewidują różny sposób ustalania oprocentowania kredytu, niektórzy kredytobiorcy korzystali z usług doradcy finansowego przy zawarciu umowy, jedni mieli zdolność kredytową do zaciągnięcia kredytu w PLN, inni nie, jednak te wszystkie okoliczności, w ocenie strony powodowej, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia o żądaniu pozwu. Nieważność lub częściową nieważność umów objętych postępowaniem powód wywodzi bowiem z wadliwej konstrukcji prawnej umów kredytowych, która jest taka sama w przypadku każdej umowy objętej tym postępowaniem, podobnie w przypadku zasad współżycia społecznego. Przytoczono także treść postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. akt I C 1419/10, z dnia 20 maja 2011 r., zgodnie z którym wymóg tożsamej czy jednakowej podstawy faktycznej nie oznacza wymogu, aby wszystkie elementy stanu faktycznego w przypadku każdego z roszczeń były tożsame czy jednakowe. Jako element wspólny występujący we wszystkich umowach na chwilę ich zawarcia wskazano waloryzację kursem kupna i sprzedaży (…), wskazanych mierników waloryzacji, sposobu określenia w umowach kwoty kredytu, sposobu wyznaczania zobowiązania kredytobiorcy oraz sposobu spłaty kredytu.

(pozew k. 4-27)

W odpowiedzi na pozew pozwany (…) S.A. z siedzibą w W. wniósł o odrzucenie pozwu podnosząc, że sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym wraz z zasądzeniem od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na wypadek przyjęcia sprawy do rozpoznania w postępowaniu grupowym pozwany wniósł o zobowiązanie powoda do złożenia w terminie jednego miesiąca kaucji w wysokości 86.400,00 zł na zabezpieczenie kosztów procesu. Pozwany wniósł nadto o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew w zakresie żądania stwierdzenia niedopuszczalności postępowania grupowego pozwany wskazał na kilka przyczyn tej niedopuszczalności. Po pierwsze, zdaniem powoda przepisy ustawy o postępowaniu grupowym nie przewidują roszczenia o ustalenie oraz o ukształtowanie stosunku prawnego. Po drugie, nie został spełniony wymóg jednolitej podstawy faktycznej, gdyż:

– umowy kredytowe w latach 2002-2010 zawierane były w oparciu o różne wzorce, a w rezultacie członkowie grupy składali różnej treści oświadczenia o znajomości ryzyka kursowego i ryzyka stopy procentowej;

– 83% członków grupy posiada wykształcenie wyższe, a około 12% wykształcenie finansowe, bankowe, prawnicze lub matematyczne co na pewno miało wpływ na łatwość zrozumienia produktu, jakim jest kredyt waloryzowany i wiążące się z nim ryzyko kursowe;

– blisko 10% umów kredytowych zostało zawartych jesienią 2008 r. i później, a więc w okresie gwałtownych zmian kursów walut, w tym kursu (…);

– co najmniej 60 członków grupy posiadało kredyty w walucie (w tym waloryzowane) w innych bankach, a więc miało własne praktyczne doświadczenia z takimi kredytami;

– co najmniej 7 członków grupy osiągało przychody w walucie obcej ((…) lub EUR), co ze względu na wzrost tych walut wobec PLN wyeliminowało ryzyko kursowe;

– niektórzy z członków grupy dokonali na swój wniosek przewalutowania posiadanych przez nich kredytów hipotecznych w polskich złotych na kredyt waloryzowany walutą obcą wskazaną w umowie kredytowej;

– w przypadku około 47% umów kredytowych zawarto aneksy umożliwiające spłatę kredytu bezpośrednio w (…);

– znaczna część umów kredytowych została zawarta przed lipcem 2006 r., tymczasem w uzasadnieniu drugiego roszczenia ewentualnego powód powołuje się na Rekomendację S, która została wdrożona od lipca 2006r.;

– niektórzy członkowie grupy nie mają statusu konsumenta, a kredytowane nieruchomości wykorzystują lub wykorzystywali na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową.

(odpowiedź na pozew k.3991-4117)

 

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przed merytoryczną oceną powództwa grupowego prowadzone jest postępowanie w przedmiocie dopuszczalności grupowego dochodzenia roszczeń i niniejsze orzeczenie tego dotyczy. Przedmiotowym rozstrzygnięciem Sąd ustala jedynie, czy w odniesieniu do osób stanowiących grupę inicjującą niniejsze postępowanie zaistniały przesłanki z art. 1 u.d.p.g. pozwalające na rozpoznanie zgłoszonych przez nich roszczeń w trybie tego postępowania.

Aby rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym mogło nastąpić konieczne jest spełnienie równoważnych przesłanek, tj.: dochodzenie jednego rodzaju roszczenia przez co najmniej 10 osób, opartego na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej oraz zaliczenie przedmiotu postępowania grupowego alternatywnie do roszczeń: o ochronę konsumentów lub do roszczeń z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny lub do roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych (art. 1 u.d.p.g.).

Z „tą samą” (identyczną) podstawą faktyczną dochodzonych roszczeń mamy do czynienia, gdy zachodzi tożsamość okoliczności faktycznych, a ochrona prawna jest dochodzona przez uczestników jednego zdarzenia, czyli zachodzi więź oparta na jedności zdarzenia wywołującego szkodę. „Taka sama” (tożsama) podstawa faktyczna oznacza podobieństwo między poszczególnymi stanami faktycznymi. Z „taką samą” podstawą faktyczną mamy więc do czynienia, gdy wystąpi wiele podobnych zdarzeń faktycznych, analogiczny musi być podstawowy zespół faktów stanowiących podstawę powstania spornego stosunku prawnego oraz konkretnego roszczenia. Pojęcie podstawy faktycznej należy rozumieć jako określony zespół elementów stanu faktycznego, które są przywoływane celem udowodnienia powództwa. Ta sama podstawa faktyczna powództwa ma miejsce, gdy uzyskanie ochrony prawnej wiąże się z identyczną sytuacją bądź zdarzeniem. Natomiast o takiej samej podstawie faktycznej mowa jest wówczas, gdy roszczenia wywodzone są jedynie z podobnych sytuacji i zdarzeń, co odpowiada pojęciu jednakowej podstawy faktycznej będącej elementem współuczestnictwa formalnego.

Odnosząc powyższe rozważania do zarzutów pozwanego, w pierwszej kolejności rozważyć należało, czy roszczenia członków grupy zostały oparte na tożsamej podstawie faktycznej.

Istotą postępowania grupowego jest wspólność przejawiająca się w żądaniu, które musi być typowe (wspólne) dla wszystkich roszczeń, a jest wywodzone z jednakowej sytuacji faktycznej członków grupy. Z jednej strony ustawodawca nie wymaga identyczności wszystkich elementów faktycznych, gdyż znacznie zawężałoby to zakres zastosowania ustawy, jednakże z drugiej strony postępowanie grupowe nie spełniłoby swojego celu – poprawy efektywności postępowania w sprawach cechujących się znacznym stopniem indywidualizacji faktów i właściwości poszczególnych członków grupy. Postępowanie grupowe spełnia swoją rolę, gdy mamy do czynienia z „typowością” bądź „reprezentatywnością” roszczenia wobec wszystkich członków grupy. Warunek „typowości” zostaje spełniony, gdy sytuacja prawna lub faktyczna członków jest jednakowa. Oczywiście mogą istnieć nieznaczne różnice pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń, lecz niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń.

Strona powodowa stała na stanowisku, że mechanizm umowy przewidziany we wszystkich objętych pozwem umowach kredytowych był identyczny, a umowy były zawierane w ramach oferowania przez poprzedników pozwanego identycznej usługi finansowej tj. kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego. Jako element wspólny występujący we wszystkich umowach na chwilę ich zawarcia wskazano waloryzację kursem kupna i sprzedaży (…), wskazanych mierników waloryzacji, sposobu określenia w umowach kwoty kredytu, sposobu wyznaczania zobowiązania kredytobiorcy oraz sposobu spłaty kredytu.

Jak słusznie wskazywał pozwany, w przedmiotowej sprawie sytuacja członków grupy inicjującej postępowanie grupowe jest zróżnicowana w zależności od tego, czy doszło do podpisania przez nich aneksu do umowy kredytu waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego (47%), czy też nie. Ponadto pozwany podnosił, że nie wszyscy członkowie grupy zawarli umowy kredytu jako konsumenci, nadto powoływał się na różnice podmiotowe członków grupy m.in. w ich wykształceniu, doświadczeniu i świadomości oraz okresie i sposobie zawierania umowy.

Rozważając charakter roszczeń i podstawy faktycznej Sąd stwierdził, że niewątpliwie roszczenia dochodzone przez powoda są jednego rodzaju. Wątpliwości natomiast budzi to, czy są one oparte na takiej samej podstawie faktycznej. Bardzo istotna jest odpowiedź na pytanie, czy na etapie badania dopuszczalności pozwu przesłanka „takiej samej podstawy faktycznej” ma dotyczyć wszystkich osób, które złożyły oświadczenia o przystąpieniu do grupy, czy też wystarczające jest, by wymóg ten spełniło przynajmniej 10 osób (w tym przypadku o statusie konsumenta).

Literalne brzmienie przepisu wskazuje na to, że dla stwierdzenia dopuszczalności powództwa grupowego wystarczające jest, by co najmniej 10 osób dochodziło roszczeń jednego rodzaju opartych na takiej samej podstawie faktycznej. Natomiast ustalenie, czy wszystkie osoby, które złożyły oświadczenia o przystąpieniu do grupy mogą być jej członkami – jest kolejnym etapem postępowania grupowego, który zgodnie z art. 17 u.d.p.g. kończy się wydaniem postanowienia co do składu grupy.

Warto w tym miejscu przytoczyć pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu do postanowienia z 28 stycznia 2015 r.: „Nieuzasadnione jest stanowisko, że niezłożenie przez jednego z członków grupy oświadczenia o przystąpieniu do grupy, przewidzianego w art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. z 2010 r. Nr 7, poz. 44), obejmującego roszczenie sprecyzowane na żądanie sądu, prowadzi do niedopuszczalności postępowania grupowego w odniesieniu do wszystkich członków grupy z powodu nie zachowania warunku jednorodzajowości roszczeń. Taki skutek mógłby nastąpić tylko w sytuacji, gdyby doprowadziło to do spadku liczebności grupy poniżej 10 osób, tj. liczby przewidzianej w art. 1 ust. 1, co uzasadniałoby odrzucenie pozwu na podstawie art. 10 z powodu nie zachowania wymaganej ustawowo minimalnej liczby członków grupy, nie zaś z powodu braku jednorodzajowości roszczeń. Jeżeli natomiast nie doszło do zmniejszenia składu grupy poniżej ustawowego minimum, a tylko jeden z członków grupy nie sprecyzował żądania, sąd powinien to uwzględnić w postanowieniu o ustaleniu składu grupy (art. 17 ust. 1), nie umieszczając tej osoby w składzie grupy, jeżeli nie została ona wyeliminowana wcześniej przez powoda. Może także, na podstawie art. 359 KPC w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy, zmienić już wydane w tym przedmiocie postanowienie.” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r., I CSK 533/14).

Konkludując, w niniejszej sprawie liczba osób, które złożyły oświadczenia o przystąpieniu do grupy, są konsumentami i zawarły umowy oparte na takich samych kwestionowanych wzorcach umownych bez aneksów jest większa niż 10. Roszczenia tych osób są jednego rodzaju i oparte na tożsamej podstawie faktycznej tj. na żądaniu ustalenia nieważności części lub całości umowy kredytu opartego na tych samych wzorcach umownych. Natomiast formowanie grupy i ustalenie jej składu jest kolejną fazą postępowania grupowego. Na tym etapie sąd ustala przynależność poszczególnych osób do grupy oraz to, czy elementy różnicujące są na tyle istotne, by uniemożliwić ich uczestnictwo w postępowaniu grupowym. Wtedy też Sąd rozstrzygnie m.in. to, czy aneksy zmieniające kwestionowane umowy wyłączają możliwość uczestnictwa w niniejszym postępowaniu.

Kolejne zarzuty pozwanego dotyczyły podmiotowych cech członków grupy inicjującej niniejsze postępowanie tj. ich wykształcenia i doświadczenia. W ocenie Sądu, przy twierdzeniach powoda koncentrujących się na wadliwej konstrukcji prawnej postanowień umownych o tożsamej treści, okoliczności faktyczne takie jak różnice w wykształceniu, czy też doświadczeniu zawodowym nie mają decydującego znaczenia. W tak skonstruowanym powództwie Sąd będzie miał za zadanie zbadać przede wszystkim zarzuty oparte na prawie, a nie na okolicznościach związanych z właściwościami osobistymi uczestników kwestionowanych czynności. Takie założenie przyjął powód, który przecież nie wywodził, by nieważność czynności prawnej miała wynikać np. z nieporadności powodów. Powód zakreślił podstawę faktyczną wskazując na wadliwą konstrukcję prawną zawartych umów. Dlatego też wyłącznie ta okoliczność powinna być przedmiotem niniejszego postępowania również w aspekcie naruszenia zasad współżycia społecznego.

Zdaniem Sądu, również zarzut pozwanego dotyczący niedopuszczalności powództwa o ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c. w postępowaniu grupowym – nie jest trafny.

W literaturze słusznie zauważono, że termin „roszczenie”, o którym mowa w art. 1 ust. 1 u.d.p.g. (odmiennie niż użyty w art. 2 u.d.p.g.), należy postrzegać jako roszczenie procesowe. W konsekwencji postępowanie grupowe nie jest ograniczone wyłącznie do powództw o świadczenie. Dopuszczalne jest wytaczanie w tym trybie także powództw o ustalenie, czy o ukształtowanie. Brak jest bowiem uzasadnionych podstaw, by uznać, że przesłanka jednorodzajowości roszczeń dotyczy wyłącznie powództw o zasądzenie (por. T. Jaworski, P. Radzimierski, Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, Warszawa 2010, Komentarz do art. 1 u.d.p.g., Legails).

Podzielając wyżej zaprezentowaną argumentację, zarzut pozwanego Sąd ocenił jako nietrafny. Zdaniem Sądu, w postępowaniu grupowym dopuszczalne jest wytaczanie także powództwa o ustalenie, czy też o ukształtowanie (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z 28 stycznia 2015 r., I CSK 533/14).

Natomiast istotną różnicą pomiędzy wytoczeniem powództwa o ustalenie z art. 189 k.p.c. a powództwem z art. 2 ust. 3 u.d.p.g. „o ustalenie odpowiedzialności pozwanego” jest konieczność wykazania przez powoda interesu prawnego, jeśli dochodzi roszczenia w trybie art. 189 k.p.c. Jednakże na etapie stwierdzania dopuszczalności pozwu w postępowaniu grupowym, Sąd jeszcze nie bada istnienia bądź nieistnienia interesu prawnego powoda w dochodzeniu tak skonstruowanego roszczenia.

Dokonując reasumpcji powyższych rozważań Sąd uznał, że zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.p.g. przesłanki dopuszczalności pozwu w postępowaniu grupowym zostały spełnione i orzekł jak w pkt 1. postanowienia.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł na podstawie art. 8 ust. 1 u.d.p.g. o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu w kwocie 86.400,00 zł.

Sąd akceptuje stanowisko wyrażane w orzecznictwie, że pozwany, składając taki wniosek, winien uprawdopodobnić po pierwsze, że wytoczone przeciwko niemu powództwo jest oczywiście bezzasadne lub że jego uwzględnienie jest mało prawdopodobne, a zatem nosi cechy „pieniactwa procesowego”, a po drugie, że brak ustanowienia kaucji na zabezpieczenie jego przyszłego roszczenia o zasądzenie zwrotu kosztów procesu uniemożliwi lub poważnie utrudni ich egzekucję od strony powodowej (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 listopada 2012 r., sygn. akt I ACz 1485/12, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 lutego 2015 r., I ACz 43/15).

W niniejszej sprawie pozwany nie uprawdopodobnił przede wszystkim tego, że brak ustanowienia kaucji na zabezpieczenie jego przyszłego roszczenia o zasądzenie zwrotu kosztów procesu uniemożliwi lub poważnie utrudni ich egzekucję.

Należy też dodać, że w świetle § 4 ust. 6 umowy z dnia 3 listopada 2015 r. zawartej pomiędzy reprezentantem grupy – Miejskim Rzecznikiem Konsumentów w W. a pełnomocnikiem, ewentualność poniesienia kosztów procesu została przewidziana, a pełnomocnik zobowiązany został do ich zabezpieczenia. Konkludując, pozwany nie uprawdopodobnił, by istniało jakiekolwiek ryzyko problemów z wyegzekwowaniem zasądzonych na jego rzecz kosztów procesu. W konsekwencji nie wykazał zasadności żądania zabezpieczenia tych kosztów.

Mając na uwadze powyższe, należało orzec jak w pkt 2. postanowienia.


Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział XXV Cywilny z dnia 15 grudnia 2016 r.

Orzeczenie zostało w całości zmienione postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie Wydział VI Cywilny z 28 grudnia 2017 r., VI ACz 586/17 poprzez stwierdzenie dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym.

  1. Dopuszczalność drogi sądowej zależy od okoliczności faktycznych przytoczonych przez powoda jako podstawa roszczenia, a nie jest ona warunkowana wykazaniem istnienia tego roszczenia. Nie jest także uzależniona od zarzutów pozwanego ani zastosowanego przez niego sposobu obrony. Postępowanie przed sądem ma dopiero wykazać, czy twierdzenia zawarte w pozwie znajdują podstawę w przepisach prawa materialnego. Sąd ocenia jedynie dopuszczalność postępowania grupowego, tj. okoliczności uzasadniające rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym
  2. Podstawę faktyczną roszczeń dochodzonych w postępowaniu grupowym należy rozumieć jako zespół faktów, które uzasadniają żądanie powoda w postępowaniu grupowym. Roszczenia mogą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Powinny one wynikać z jednego zdarzenia bądź zdarzeń podobnych do siebie. Ta sama podstawa faktyczna powództwa występuje, gdy ten sam zespół faktów staje się podstawą uprawień i wiąże strony postępowania. Z kolei z taką samą podstawą faktyczną mamy do czynienia, gdy wystąpi analogiczny zespół faktów w zakresie konkretnego roszczenia.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXV Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Anna Pogorzelska

Sędziowie:                     SSO Krystyna Stawecka, SSR Anna Ogińska – Łagiewka (del.)

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2016r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa grupowego wytoczonego przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę,

postanowił:

odrzucić pozew w postępowaniu grupowym.

 

UZASADNIENIE

Pozwem w postępowaniu grupowym z dnia 1 czerwca 2015 r. (data prezentaty – k. 2), skierowanym przeciwko pozwanemu (…) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Powiecie (…) jako reprezentant grupy wniósł o:

zasądzenie od pozwanego zwrotu kwot równych wartości korzyści majątkowych uzyskanych przez pozwanego bez podstawy prawnej kosztem członków grupy, w wykonaniu nieważnych czynności prawnych – nieważnych oświadczeń złożonych przez członków grupy pozwanemu o chęci skorzystania z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej oraz nieważnych umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym,

a w przypadku nieuwzględnienia:

– zasądzenie zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy bez podstawy prawnej,
w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie
z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, przewidujące, że w razie rezygnacji przez członka grupy z ubezpieczenia, pozwany wypłaci na jego rzecz jedynie tzw. wartość wykupu, tj. część środków zgromadzonych na jego rachunku oraz o:

– zasądzenie zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy bez podstawy prawnej jako opłata administracyjna, w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;

– zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż pozwany zawarł z ubezpieczającymi umowy grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Członkowie grupy to osoby fizyczne – konsumenci, którzy przystąpili do umów grupowego ubezpieczenia w oparciu
o wzorce umowne stworzone przez pozwanego.

Jako podstawę nieważności oświadczeń członków grupy o chęci skorzystania z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej, powód podniósł, iż oświadczenia nie zawierają kwoty wskazującej wysokość sumy ubezpieczenia, jak również, że oświadczenia te nie prowadzą do skorzystania przez członka grupy z ochrony ubezpieczeniowej, ponieważ w umowach grupowego ubezpieczenia nie ma takiej ochrony.

W ocenie strony powodowej zachodzi również nieważność umów grupowego ubezpieczenia, bowiem nie było jakiejkolwiek przyczyny i więzi ubezpieczających z członkami grupy, które uzasadniałyby zawarcie przez ubezpieczających z pozwanym umów grupowego ubezpieczenia na rzecz (i rachunek) członków grupy, a ubezpieczający pobierali od pozwanego prowizję od składki, do zapłaty której sami byli zobowiązani w myśl art. 808 § 2 k.c. Nadto, w umowach ubezpieczenia grupowego brak jest: essentialia negotii umowy ubezpieczenia na życie, charakterystyki aktywów wchodzących w skład ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, kryteriów doboru aktywów oraz zasad ich dywersyfikacji, brak zasad wyceny jednostek ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego oraz konkretnego terminu zamiany składek na jednostki tych funduszy. Co więcej, w ocenie powoda umowom grupowego ubezpieczenia nadano formę umów grupowego ubezpieczenia w celu obejścia przepisów prawa o nadzorze finansowym oraz o tworzeniu funduszy inwestycyjnych. Zdaniem powoda postanowienia określające główne świadczenia stron są wieloznaczne, a umowy grupowego ubezpieczenia są sprzeczne z zasadami: ochrony (poszanowania) praw osób trzecich, słuszności kontraktowej, prawa do informacji, lojalności i zaufania.

Ponadto, w ocenie strony powodowej uzasadnione jest także jej roszczenie o zwrot kwot pobranych od członków grupy w związku z rezygnacją z ubezpieczenia przed upływem okresu ubezpieczenia. Każdy z członków grupy zrezygnował z ubezpieczenia przed upływem 180 miesięcy od dnia rozpoczęcia okresu ubezpieczenia. Pozwany ze środków zgromadzonych na rachunku wypłacał każdemu z członków grupy jedynie tzw. wartość wykupu, stanowiącą tylko część środków zgromadzonych na rachunku członków grupy, a pozostałe zgromadzone na rachunkach środki pozwany pobrał stosując niedozwolone postanowienia umowne.

Powód wskazał także, że pozwany pobierał od członków grupy także świadczenie z tytułu opłaty administracyjnej. Postanowienie o opłatach zredagowane było natomiast w sposób niejednoznaczny i dezinformujący konsumenta, w skutek czego w rzeczywistości były one bardzo wysokie (ok. 26,47% lub 27,27%). W ocenie powoda opłata ta była oderwana od faktycznie świadczonej usługi.

Jednocześnie strona powodowa wskazała, że roszczenia objęte pozwem dochodzone są przez 144 osoby i spełnione zostały pozostałe przesłanki rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym. Dochodzone przez powoda roszczenia są bowiem roszczeniami jednego rodzaju, ponieważ każdy
z członków grupy posiada wobec pozwanego roszczenie pieniężne o zapłatę w wykonaniu nieważnych oświadczeń złożonych przez członków grupy pozwanemu o chęci skorzystania
z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej oraz nieważnych umów grupowego ubezpieczenia. Ponadto, każde z roszczeń należy do spraw o ochronę konsumentów. W ocenie strony powodowej, roszczenia każdego z członków grupy oparte są także na takiej samej podstawie faktycznej (pozew – k. 2 i nast.).

W odpowiedzi na pozew, pozwany (…) S.A. w W. wniósł o odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym, a w przypadku prawomocnego rozstrzygnięcia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym wniósł o oddalenie powództwa
w całości.

Pozwany wskazał na niedopuszczalność rozpoznania niniejszej sprawy w postępowaniu grupowym. Pozwany podniósł, że w sprawie nie występuje tożsamość podstawy faktycznej, bowiem postanowienia, które w ocenie strony powodowej są postanowieniami niedozwolonymi występują w różnych wersjach i zaczerpnięte są z różnych wzorców umownych, z których niektóre wiążą jednych a niektóre innych członków grupy. W tabelach wartości wykupu, w postanowieniach określających opłaty administracyjne czy świadczenia z tytułu śmierci nie ma postanowienia, które byłoby takie same dla wszystkich członków grupy. W ocenie pozwanej, korzyści uzyskane przez poszczególnych członków grupy w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia grupowego również są różne. Ponadto, umowy ubezpieczenia grupowego zawierane były także z różnymi ubezpieczającymi, w różnych subskrypcjach. Zdaniem pozwanej w sprawie niniejszej przeważają zatem okoliczności indywidualne. Pozwana wskazała także, iż wątpliwości wzbudza sposób ujednolicenia roszczeń przez stronę powodową, które w jej ocenie nie zostały ujednolicone przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Co więcej, pozwana podała, że klienci banków często przystępowali do umów ubezpieczenia na życie z (…) w ramach umów pakietowych, często były nimi umowy kredytu na rozwój działalności gospodarczej. Z uwagi na to, że dwudziestu trzech członków grupy prowadzi działalność gospodarczą, w ocenie pozwanej istnieje prawdopodobieństwo, iż zawarli oni przedmiotowe umowy nie w charakterze konsumentów, ale jako osoby prowadzące działalność gospodarczą.

Ponadto pozwana podważyła zasadność dochodzonych przez stronę powodową roszczeń
i stawianych przez nią zarzutów, uznając je za nieuzasadnione (odpowiedź na pozew – k. 5114
i nast.)

 

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Przed merytoryczną oceną powództwa grupowego prowadzone jest postępowanie w przedmiocie dopuszczalności grupowego dochodzenia roszczeń, zatem niniejszym rozstrzygnięciem sąd ustala, czy w odniesieniu do osób stanowiących grupę inicjującą postępowanie zaistniały przesłanki pozwalające na rozpoznanie zgłoszonych przez nie roszczeń w trybie tego postępowania.

Jak wskazał Sąd Najwyższy, dopuszczalność drogi sądowej zależy od okoliczności faktycznych przytoczonych przez powoda jako podstawa roszczenia, a nie jest ona warunkowana wykazaniem istnienia tego roszczenia. Nie jest także uzależniona od zarzutów pozwanego ani zastosowanego przez niego sposobu obrony. Postępowanie przed sądem ma dopiero wykazać, czy twierdzenia zawarte w pozwie znajdują podstawę w przepisach prawa materialnego. Zadaniem Sądu na obecnym etapie postępowania nie jest merytoryczne rozstrzygana zasadność dochodzonego roszczenia. Sąd ocenia jedynie dopuszczalność postępowania grupowego, tj. okoliczności uzasadniające rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1999 r. sygn. II CKN 340/98, Lex nr 36385).

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. nr 7 z 2010 r., poz. 44; dalej jako: u.d.p.g.), Sąd na rozprawie rozstrzyga
o dopuszczalności postępowania grupowego i odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym razie Sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym.

W tym miejscu wskazania wymaga także to, że o dopuszczalności rozpoznania danej sprawy
w postępowaniu grupowym decyduje łączne spełnienie przesłanek określonych w art. 1 i art. 2 u.d.p.g.

W myśl art. 1 ust. 1 u.d.p.g. postępowanie grupowe dopuszczalne jest w sprawach, w których grupa co najmniej 10 osób dochodzi roszczeń jednego rodzaju, a dodatkowo opartych na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej.

Odnosząc powyższe do sprawy niniejszej wskazać należy, iż w ocenie Sądu nie budzi wątpliwości spełnienie przez stronę powodową przesłanki dotyczącej liczebności grupy osób, których roszczenia stanowią przedmiot postępowania. Podkreślenia wymaga bowiem to, że pozew w sprawie niniejszej wniesiony został przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Powiecie (…), działającego jako reprezentant grupy składającej się ze 144 osób. Bezsprzecznie wynika z tego zatem, iż wymóg liczebności grupy osób został spełniony.

Zdaniem Sądu roszczenia dochodzone niniejszym pozwem są także roszczeniami jednego rodzaju. Przesłanka jednorodzajowości roszczeń odnosi się bowiem do roszczeń wynikających z jednego typu stosunku prawnego, który w sprawie niniejszej jest tożsamy – stosunek umowny. Nie ulega także wątpliwości to, że każdy członek grupy posiada względem strony pozwanej roszczenie pieniężne o zapłatę zwrotu kwot równych wartości korzyści majątkowych uzyskanych przez pozwanego bez podstawy prawnej kosztem członków grupy, w wykonaniu nieważnych w ocenie powoda czynności prawnych, tj. nieważnych oświadczeń złożonych przez członków grupy pozwanemu o chęci skorzystania z zastrzeżenia na ich rzecz ochrony ubezpieczeniowej oraz nieważnych umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, bądź też roszczenie pieniężne o zapłatę zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (przewidujące, że w razie rezygnacji przez członka grupy z ubezpieczenia, pozwany wypłaci na jego rzecz jedynie tzw. wartość wykupu, tj. część środków zgromadzonych na jego rachunku) oraz o zapłatę zwrotu kwot pobranych przez pozwanego od członków grupy jako opłata administracyjna, w oparciu o niedozwolone postanowienia umów ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Jednorodzajowość wskazanych powyżej roszczeń zgłoszonych w pozwie nie budzi zatem wątpliwości Sądu.

Niemniej jednak, odnosząc się do pozostałych przesłanek dopuszczalności postępowania grupowego, wskazania wymaga to, że w ocenie Sądu nie zostały one spełnione.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że przez podstawę faktyczną roszczeń dochodzonych w postępowaniu grupowym należy rozumieć zespół faktów, które uzasadniają żądanie powoda w postępowaniu grupowym. Roszczenia mogą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Powinny one wynikać z jednego zdarzenia bądź zdarzeń podobnych do siebie (zob. Małgorzata Sieradzka [w] komentarz do art. 1 upg – System Informacji Prawnej LEX). Ta sama podstawa faktyczna powództwa występuje, gdy ten sam zespół faktów staje się podstawą uprawień i wiąże strony postępowania (M. Jędrzejewska, Współuczestnictwo procesowe Istota – zakres – rodzaje, Warszawa 1975, s. 95). Z kolei z taką samą podstawą faktyczną mamy do czynienia, gdy wystąpi analogiczny zespół faktów w zakresie konkretnego roszczenia (M. Jędrzejewska, Współuczestnictwo procesowe Istota – zakres – rodzaje, Warszawa 1975, s. 212).

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż nie ulega wątpliwości Sądu to, że w sprawie niniejszej nie występuje „ta sama” podstawa faktyczna roszczeń wszystkich członków grupy. Członkowie ci wywodzą bowiem swoje roszczenia z odrębnych umów ubezpieczenia na życie z (…), zawartych w różnym czasie oraz na podstawie innych wzorców umownych.

W ocenie Sądu w sprawie niniejszej nie występuje również „taka sama” podstawa faktyczna zgłoszonych roszczeń. W tym miejscu wskazania wymaga to, że Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd, iż postępowanie grupowe jest dopuszczalne wówczas, gdy jego przedmiotem jest jedno i to samo postanowienie, które wiąże wszystkich członków grupy. W ocenie Sądu zasadne są twierdzenia strony pozwanej, iż w niniejszej sprawie nie występuje jedna i ta sama klauzula, która byłaby kwestionowana przez powoda a która jednocześnie byłaby wspólna dla wszystkich członków grupy.

Podkreślenia wymaga to, że strona powodowa zakwestionowała w niniejszym postępowaniu łącznie trzydzieści cztery wzorce umowne. Wszystkie te wzorce nie zawierają jednak tożsamego postanowienia, które wiązałoby wszystkich członków postępowania grupowego.

Po pierwsze, w zakwestionowanych przez stronę powodową wzorcach występują odmienne postanowienia zawarte w tabelach wartości wykupu. Podniesienia wymaga przy tym, że strona powodowa co do zasady zakwestionowała postanowienia zawarte w czterech tabelach określających wartość wykupu. Niemniej jednak, zważyć należy, iż każda z tych tabel dla poszczególnych piętnastu lat polisowych przewiduje inną wartość wykupu. Uznać zatem należy, iż każda z tych tabel zawiera de facto po piętnaście postanowień. Faktem jest, że niektóre z tych wzorców zawierają takie same wartości wykupu dla określonych lat polisowych. Niemniej jednak, porównując ze sobą jednocześnie wszystkie wzorce, całościowo dostrzegalne są istotne różnice w wysokości wartości wykupu i to nie tylko dla pierwszego roku polisowego (np. (…), (…) a (…) i (…)), ale także dla kolejnych lat (np. „Symfonia zysków” a (…) czy (…)). Różnice w postanowieniach określających wartość wykupu dla poszczególnych lat polisowych są rozbieżne nawet w przypadku ubezpieczenia o zbieżnych nazwach, ale o odmiennych okresach subskrypcji (np. (…) czy (…)). W ocenie Sądu niewątpliwie wynika z tego, iż we wszystkich zakwestionowanych przez stronę powodową wzorcach umów nie występują tożsame postanowienia w zakresie wysokości wartości wykupu dla poszczególnych lat polisowych. W związku z tym nie są to postanowienia kreujące sytuację wszystkich członków grupy w taki sam sposób. Zważyć przy tym należy także na to, że poszczególni członkowie grupy rezygnowali z ubezpieczenia w różnych latach polisowych, co dodatkowo różnicuje i indywidualizuje ich sytuację.

Ponadto, brak tożsamości występuje również w przypadku klauzul dotyczących opłat administracyjnych. Wysokość tych opłat według poszczególnych wzorców umowy wyliczana była przy zastosowaniu odmiennych wzorców oraz przy uwzględnieniu innej wysokości opłaty za ryzyko (przykładowo – (…) czy (…) a (…) i (…)).

Za wspólne dla wszystkich członków grupy nie można również uznać postanowień dotyczących świadczeń z tytułu śmierci. Na przykład w przypadku planu (…) czy (…) sumę ubezpieczenia
z tytułu śmierci ubezpieczonego stanowi kwota w wysokości 100 zł, a w przypadku (…) czy ”Planu Regularnego Oszczędzania G.”, sumę ubezpieczenia w takim przypadku stanowiła wyższa
z wartości: suma opłaconych składki pierwszej i składek bieżących albo wartość rachunku udziałów.

Wszystko to w ocenie Sądu powoduje, iż sytuacja poszczególnych członków grupy ma charakter zindywidualizowany i chociaż możliwe byłoby uznanie istnienia takiej samej podstawy faktycznej
w stosunku do osób objętych jednym i tym samym wzorcem umownym w danej subskrypcji, to jednak nie jest to możliwe w stosunku do wszystkich zgłoszonych członków grupy w zainicjowanym postępowaniu grupowym, których sytuacja kształtowana jest przez jak już podano – trzydzieści cztery wzorce, które nie zawierają takich samych postanowień. W ocenie Sądu, odmienności
w sformułowaniach klauzul zakwestionowanych przez stronę powodową są na tyle istotne, że nie pozwalają na uznanie tożsamości podstawy faktycznej roszczeń wszystkich członków grupy zgłoszonych w niniejszym postępowaniu.

Co więcej, w ocenie Sądu zważyć należy także na to, że niektórzy członkowie grupy przystępowali do umowy grupowego ubezpieczenia z (…) w związku z zawarciem innej usługi finansowej, co wiązało się z uzyskiwaniem przez nich korzyści w różnym stopniu. Nie ulega zatem wątpliwości, iż dla oceny stopnia naruszenia interesów poszczególnych konsumentów konieczne byłoby uwzględnienie wszystkich korzyści, które dany konsument uzyskał z całego pakietu zawieranych umów i usług, z których korzystał. Nie jest zatem możliwe ujednolicenie korzyści lub strat uzyskanych czy poniesionych przez wszystkich członków grupy w związku z zawarciem przedmiotowych umów ubezpieczenia na życie z (…). Fakt zawierania przez członków grupy przedmiotowych umów grupowego ubezpieczenia na życie z (…) z różnymi ubezpieczającymi (np. (…) S.A., (…) Towarzystwo (…) S.A., (…) sp. z o.o. sp.k.) i w różnych subskrypcjach w ocenie Sądu również ma znaczenie dla uznania braku istnienia takiej samej podstawy faktycznej zgłoszonych w postępowaniu roszczeń.

Zdaniem Sądu zatem, przedmiotem niniejszego postępowania nie są tożsame klauzule umowne, które byłyby wspólne dla wszystkich członków grupy i które w efekcie kształtowałyby ich sytuację w taki sam sposób. Twierdzenia powoda dotyczące ogólnej zbieżności podstawy faktycznej
i w konsekwencji tego identycznego ukształtowania sytuacji wszystkich członków grupy są zatem niezasadne. W związku z tym, w ocenie Sądu przesłanka „takiej samej podstawy faktycznej roszczeń” nie została spełniona.

Co więcej, Sąd podziela stanowisko strony pozwanej, która podniosła, iż rozstrzygnięcie
w przedmiocie roszczeń będących przedmiotem niniejszego postępowania sprowadzałoby się do przeprowadzenia incydentalnej kontroli postanowień wzorców umownych, a kontrola zgodności kwestionowanych postanowień z dobrymi obyczajami i interesem określonego konsumenta wymagałaby uwzględnienia m.in. okoliczności zawarcia umowy ubezpieczenia na życie z (…), które dla każdego z konsumentów były odmienne (np. motywy przystąpienia do umowy, otrzymane przez konsumenta informacje i pouczenia, zrozumienie postanowień wzorca umownego w chwili zawierania umowy itp).

Ponadto, podkreślenia wymaga to, że w myśl art. 1 ust. 2 u.d.p.g., dochodzenie roszczeń
w postępowaniu grupowym możliwe jest wówczas, gdy przedmiotem roszczenia są roszczenia
o ochronę konsumentów lub roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny lub z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych. W tym zakresie zwrócić należy uwagę, iż zgodnie z art. 221 k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Wskazać należy, iż dochodzone w pozwie roszczenia należą do kategorii spraw o ochronę konsumentów, wynikających z instytucji niedozwolonych postanowień umów konsumenckich. Pomimo tego, że zgodnie z twierdzeniami powoda każdy z członków grupy jest osobą fizyczną i zawierając z pozwanym umowy ubezpieczenia każdy z nich działał jako konsument, to na podstawie materiału dowodowego przedstawionego przez stronę pozwaną tj. wydruków z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej RP dotyczące dwudziestu trzech członków grupy, Sąd powziął wątpliwości czy członkowie ci faktycznie zawarli przedmiotowe umowy ubezpieczenia na życie bez jakiegokolwiek związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. Pomimo tego, że ciężar dowodowy w tym zakresie spoczywa na stronie powodowej, która jako potwierdzenie faktu, że wszyscy członkowie grupy działali w charakterze konsumentów przedłożyła jedynie ich oświadczenia o przystąpieniu do grupy, zważyć należy, iż okoliczność ta na danym etapie postępowania nie została jednak jednoznacznie rozstrzygnięta, wobec czego
w ocenie Sądu nie mogła stanowić bezsprzecznej podstawy do odrzucenia pozwu.

W tym miejscu wskazania wymaga także to, że warunek dopuszczalności postępowania grupowego określony został również w art. 2 ust. 1 u.d.p.g., który stanowi, iż postępowanie grupowe
w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Ujednolicenie wysokości roszczeń może nastąpić w podgrupach, liczących co najmniej 2 osoby (art. 2 ust. 2 u.d.p.g.).

W ocenie Sądu sposób ujednolicenia roszczeń członków grup jest nieprawidłowy. Grupę
144 członków powód podzielił bowiem na:

67 podgrup w ramach żądania z punktu I pozwu – według wysokości kwot stanowiących równowartość wzbogacenia pozwanego,

62 podgrupy w ramach żądania z punktu II pozwu – według wysokości kwoty pobranej przez pozwanego w związku z rezygnacją przez członka grupy z ubezpieczenia,

55 podgrup w ramach żądania z punktu III pozwu – według wysokości sumy pobranych opłat administracyjnych.

Zdaniem Sądu, strona powodowa dokonała jednak ww. ujednolicona bez uwzględnienia wspólnych okoliczności sprawy. Sąd podziela przy tym stanowisko strony pozwanej, iż uszczerbek majątkowy doznany przez członków grupy jest okolicznością wspólną dla wszystkich osób w ramach całego postępowania, a nie w ramach konkretnej podgrupy. Podobnie wysokość dochodzonego roszczenia nie może być w ocenie Sądu jedyną podstawą determinującą podział członków na grupy w ramach ujednolicenia roszczeń. Dla utworzenia określonej podgrupy koniecznie jest bowiem istnienie wspólnych okoliczności faktycznych dla wszystkich członków wchodzących w jej skład. Rozmiar roszczenia nie jest natomiast w ocenie Sądu wspólną okolicznością sprawy i jako taki nie może stanowić jedynego kryterium dokonania podziału członków na podgrupy. Ujednolicenie jedynie
w oparciu o wysokość roszczeń uniemożliwiłoby bowiem przeprowadzenie jednego postępowania dowodowego dla rozstrzygnięcia roszczenia tak w ramach całej grupy, jak i w ramach określonych podgrup.

Jednocześnie, Sąd zgodził się ze stroną pozwaną, iż w przypadku roszczenia w przedmiocie żądania zwrotu pobranych składek na skutek uznania zawartych umów za nieważne okolicznością wspólną dla ujednolicenia roszczeń mogłaby być osoba ubezpieczającego, w zakresie żądania zwrotu części środków zgromadzonych na rachunku udziałów za kryterium podziału można by przyjąć procentową stawkę wartości wykupu określoną we wzorcach umowy, którymi byli objęci poszczególni członkowie, a do żądania zwrotu pobranych opłat administracyjnych – stawka opłaty administracyjnej określona we wzorcu umowy. Te okoliczności bowiem, stanowią wspólne okoliczności sprawy dla poszczególnych członków grupy.

W związku z powyższym, w ocenie Sądu strona powodowa dokonała ujednolicenia wysokości roszczenia każdego członka grupy bez uwzględnienia wspólnych okoliczności sprawy, co stanowi warunek dopuszczalności postępowania grupowego w sprawach o roszczenia pieniężne.

Mając na uwadze całokształt przedstawionych powyżej rozważań, Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki dopuszczalności rozpoznania w postępowaniu grupowym. Tym samym, na podstawie art. 10 ust. 1 u.d.p.g., Sąd odrzucił pozew w postępowaniu grupowym.


Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział III Cywilny z dnia 5 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział III Cywilny w składzie :

Przewodniczący:                        SSO Joanna Kruczkowska

Sędziowie:                                  SSO Joanna Bitner (spr.) SSO Grzegorz Chmiel

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 grudnia 2016 roku w Warszawie sprawy z powództwa K. K. jako reprezentanta grupy przeciwko  Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w W. o zapłatę kwoty 1.700.667,19 zł w przedmiocie wniosków powoda z dnia 10 listopada 2016 roku o uzupełnienie ewentualnie o sprostowanie postanowienia tutejszego Sądu wydanego w niniejszej sprawie dnia 28 października 2016 roku

postanawia:

  1. sprostować oczywistą niedokładność w postanowieniu wydanym przez tutejszy Sąd w niniejszej sprawie dnia 28 października 2016 roku – w ten sposób, że w punkcie 1) w podgrupie I. wpisać pod poz. 3.: (…), a pozostałych członków grupy oznaczyć kolejnymi numerami;
  2. umorzyć postępowanie w przedmiocie wniosku powoda z dnia 10 listopada 2016 roku o uzupełnienie postanowienia tutejszego Sądu wydanego w niniejszej sprawie dnia 28 października 2016 roku.

 

UZASADNIENIE

Sprostowanym postanowieniem Sąd ustalił skład grupy w niniejszym postępowaniu. Powołano przy tym oświadczenia członków grupy oraz ustalono, że wszystkie zgłoszone na obecnym etapie przez powoda osoby należy zaliczyć do grupy (Sąd na obecnym etapie nie znalazł nikogo, kto nie spełniałby przesłanek dla zaliczenia go w poczet grupy). Przez niedopatrzenie w sentencji postanowienia pominięto członka grupy – podgrupy I. G. J., wskazanego przez powoda – choć z treści uzasadnienia niewątpliwie wynika, że Sąd zaliczył do grupy wszystkie osoby wskazane przez powoda, w tym także wymienionego w uzasadnieniu z imienia i nazwiska G. J. Tę oczywistą niedokładność Sąd postanowił sprostować na podstawie art. 350 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 Ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej jako: u.d.p.g.) – o czym orzeczono w sentencji w punkcie I.

Wobec uwzględnienia wniosku o sprostowanie – zbędne stało się rozpoznanie wniosku powoda o uzupełnienie sprostowanego postanowienia poprzez orzeczenie co do G. J. zgłoszonego przez powoda na członka grupy. Stąd też postępowanie w sprawie tego wniosku Sąd umorzył na podstawie art. 355 par. 1 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 24 ust. 1 u.d.p.g.


Zarządzenie Przewodniczącego Składu Orzekającego Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział XVI Gospodarczy z dnia 18 listopada 2016 r.

Ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego

Przed Sądem Okręgowym w Warszawie XVI Wydziale Gospodarczym wszczęte zostało postępowanie grupowe w trybie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. 2010 r. nr 7, poz. 44, dalej jako u.d.p.g.) z powództwa (…) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przeciwko (…) spółce akcyjnej z siedzibą w W. , sygnatura akt XVI GC 352/15. (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jako reprezentant grupy wniosła o zasądzenie od pozwanej (…) spółki akcyjnej z siedzibą w W. odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi na rzecz każdego z członków grupy. Powódka wskazała, iż reprezentuje grupę składającą się z pośredników ubezpieczeniowych, którzy dochodzą od pozwanej naprawienia szkody poniesionej przez nich na skutek prowadzonej przez pozwaną w 2008 r. naruszającej zasady uczciwej konkurencji kampanii reklamowej mającej na celu zniechęcenie klientów do korzystania z usług pośredników ubezpieczeniowych.

Wyrokiem z dnia 8 stycznia 2010 r. (sygn. akt XVI GC 554/08) Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził, że rozpowszechnianie w ramach ww. kampanii reklamowej reklamy (…) naruszają zasady uczciwej konkurencji i zakazał ich dalszego rozpowszechniania. Powódka twierdzi, że na skutek prowadzonej przez (…) kampanii reklamowej wielu pośredników ubezpieczeniowych mogło ponieść szkodę w postaci zmniejszenia zainteresowania klientów zawieraniem umów ubezpieczenia za pośrednictwem agentów ubezpieczeniowych, czego bezpośrednim skutkiem mogła być utrata zysków.

Każda osoba, której roszczenie może być objęte tym powództwem grupowym, może przystąpić do sprawy, składając pisemne oświadczenie o przystąpieniu do grupy w nieprzekraczalnym terminie – dwóch miesięcy od daty ukazania się tego ogłoszenia i przesłania go do reprezentanta grupy – (…) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. adres do doręczeń: (…) spółka jawna, ul. O..

Przystąpienie do grupy po upływie powyższego terminu jest niedopuszczalne.

Złożenie oświadczenia o przystąpieniu do grupy jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na pełnienie funkcji reprezentanta grupy przez (…) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oraz na zasady wynagrodzenia pełnomocnika. Na wynagrodzenie pełnomocnika od każdego członka grupy składa się kwota odpowiadająca 20% kwoty zasądzonej od (…) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz grupy wyrokiem lub przyznanej grupie w ugodzie.

Prawomocny wyrok ma skutek wobec wszystkich członków grupy, to jest osób które przez upływem terminy wskazanego w tym ogłoszeniu prześlą podpisane oświadczenie o przystąpieniu do grupy i zostaną uwzględnione w postanowieniu sądu określającym skład grupy.

SSO Maria Zgiet – Zawadzka

 


«F, Y»
ponwtśrczwptsond