W jaki sposób może być finansowane działanie podmiotu upoważnionego?

Istotną nowością jaką wprowadziła Nowelizacja nr 4 są regulacje dotyczące zasad finansowania podmiotu upoważnionego. Ustawa wprost dopuszcza, aby działania podmiotu upoważnionego były finansowane przez podmioty trzecie, ale musi się to odbywać w warunkach ściśle określonych w przepisach.

Źródłem finansowania zadań podmiotu upoważnionego mogą być przede wszystkim opłaty pobierane od konsumentów, według zasad określonych w regulaminie oraz wpłaty od przedsiębiorców jeśli spełniony jest warunek niezależności i niepodlegania wpływom.

Podmiot upoważniony może (ale nie musi) pobierać od konsumentów opłaty za przystąpienie do grupy, których wysokość należy ustalić w porozumieniu z członkami grupy. Ustawa wprowadza limity co do maksymalnej wysokości opłaty, której może się domagać podmiot upoważniony. Opłata nie może być wyższa niż 5% wartości roszczenia dochodzonego przez członka grupy, nie więcej jednak niż 2.000 zł – w przypadku roszczenia pieniężnego, bądź 1.000 zł – w przypadku roszczenia niepieniężnego.

W przypadku finansowania podmiotu upoważnionego przez przedsiębiorcę konieczne jest zawarcie umowy, która określać będzie wysokość wynagrodzenia przedsiębiorcy. Wynagrodzenie to nie może być wyższe niż 30% kwoty zasądzonego roszczenia na rzecz powoda w postępowaniu grupowym w sprawach o roszczenia związane ze stosowaniem praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów.

Finansowanie podlega kontroli sądu. Sąd na każdym etapie postępowania w sprawach o roszczenia związane ze stosowaniem praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów, w przypadku powzięcia uzasadnionych wątpliwości co do zgodności finansowania podmiotu upoważnionego z warunkami określonymi w przepisach – ustala, czy finansowanie podmiotu upoważnionego przez inny podmiot, w tym przedsiębiorcę lub organizację przedsiębiorców, pozostaje bez wpływu na właściwe zapewnienie ochrony interesów konsumentów.

Sąd bada w szczególności, czy:

  • inny podmiot finansuje wytoczone powództwo;
  • podmiot finansujący wpływa na decyzje podmiotu upoważnionego dotyczące wytoczonego powództwa w tym w zakresie ugody, w sposób sprzeczny z interesami konsumentów objętych powództwem;
  • pozwanym jest przedsiębiorca będący konkurentem podmiotu finansującego podmiot upoważniony lub przedsiębiorca, od którego podmiot finansujący jest zależny.

W przypadku ustalenia przez sąd, że występują nieprawidłowości w zakresie finansowania, w pierwszej kolejności sąd wydaje zarządzenie, którym wzywa podmiot upoważniony do podjęcia określonych środków (w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc), w tym w szczególności do odmowy  przyjęcia finansowania, zwrotu lub zmiany tego finansowania. Sąd wzywa też do przekazania informacji o podjętych środkach.

Jeśli podmiot upoważniony w wyznaczonym mu terminie nie podjął ww. środków lub nie przekazał sądowi informacji, w drugim kroku, sąd wzywa (wydając stosowne zarządzenie) podmiot upoważniony do poinformowania każdego członka grupy o ustalonym wpływie finansowania przez inny podmiot na zapewnienie właściwej ochrony interesów konsumentów w tym postępowaniu oraz o tym, że pozew zostanie odrzucony, jeśli członków grupy nie dokonają zmiany podmiotu upoważnionego w terminie 6 miesięcy od dnia wydania zarządzenia.

W trzecim kroku, jeśli członkowie grupy nie dokonają zmiany podmiotu upoważnionego w terminie 6 miesięcy od dnia wydania zarządzenia – sąd w drodze postanowienia odrzuca pozew.

Finansowanie podmiotu upoważnionego jest także weryfikowane przez Prezesa UOKiK w zakresie w jakim to finansowanie wpływa na spełnianie przez podmiot upoważniony warunku niezależności od wpływów innych podmiotów, w szczególności przedsiębiorców, które mogłyby odnieść korzyść gospodarczą z wszczęcia postępowania, również w przypadku finansowania przez inne podmioty. W ostateczności finansowanie niezgodne z przepisami może prowadzić do wykreślenia z rejestru podmiotów upoważnionych.