Przewodniczący:           SSA Roman Sugier (spr.)

Sędziowie:                      SSA Ewa Jatrzębska, SSA Lucyna Morys-Magiera

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2020 r. w Katowicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. D. występującej jako reprezentant i członek grupy, składającej się z trzydziestu trzech osób, w skład której wchodzi: (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…), (…),

1. Roszczenia oparte na jednakowej podstawie faktycznej to roszczenia, których podstawę stanowi taka sama podstawa faktyczna (przesłanka sensu stricto) lub roszczenia, których istotne okoliczności faktyczne są wspólne (przesłanka sensu largo). Istnienie nieznacznych różnic pomiędzy indywidualnymi podstawami roszczeń nie przekreśla możliwości dochodzenia roszczeń w tym postępowaniu, niemniej jednak niezbędne jest, aby istotne okoliczności faktyczne uzasadniały żądanie wspólne dla wszystkich roszczeń. Wymóg takiej samej podstawy faktycznej roszczeń nie oznacza, że wszystkie okoliczności faktyczne sprawy muszą być identyczne w przypadku każdego z członków grupy, gdyż zawsze – nawet w przypadku tej samej podstawy roszczenia – będą występowały okoliczności indywidualne, odnoszące się do poszczególnych członków grupy. Warunek jednakowej podstawy faktycznej spełniony zostaje wówczas, gdy fakty uzasadniające istnienie określonego stosunku prawnego, który jest podstawą roszczeń, są jednakowe w odniesieniu do wszystkich członków grupy. „Nie stoi temu na przeszkodzie istnienie innych jeszcze faktów, mieszczących się w podstawie faktycznej powództwa, jak charakter indywidualnych roszczeń, ich wymagalność czy wysokość. Istotą postępowania grupowego jest wspólność przejawiająca się w żądaniu, które musi być typowe (wspólne) dla wszystkich roszczeń. Wskazany warunek oznacza, że sytuacja prawna lub faktyczna członków grupy musi być jednakowa, natomiast dochodzone roszczenie musi być jednego rodzaju (jednorodzajowość roszczeń), gdyż tylko wówczas możliwe jest zgłoszenie wspólnego żądania.
2. Z wykładni celowościowej art. 16 ust. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym wynika, że w innych sprawach niż w sprawach o roszczenia pieniężne, do ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie.
3. Skoro żądanie ustalenia odpowiedzialności nie jest tym samym co żądanie zasądzenia świadczenia, to sąd musi mieć na uwadze odmienności między tymi roszczeniami i mając je na względzie oceniać, czy spełnione są warunki do rozpoznania powództwa w postępowaniu grupowym. Jeżeli okoliczności dotyczące szkody są zaś na tyle zróżnicowane, że ich ocena w postępowaniu grupowym byłaby niecelowa, za wystarczające należy wówczas uznać prawdopodobieństwo, że szkoda taka wystąpiła.

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:           SSO Rafał Schmidt

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2021 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa (…) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. przeciwko Skarb Państwa – Prezes Rady Ministrów oraz Skarbowi Państwa – Ministrowi Zdrowia

1. Stosowanie art. 417 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2004 r. musi jednak uwzględniać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 grudnia 2001 r., SK 18/00 (OTK 2001, nr 8, poz. 256), w którym orzeczono, że art. 418 k.c. jest niezgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji RP, a art. 417 k.c. rozumiany w ten sposób, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, jest zgodny z art. 77 ust. 1 Konstytucji RP. U podstaw tego wyroku legło założenie, że wskazany przepis Konstytucji RP ustanawia normę zapewniającą każdemu prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez bezprawne działanie organu władzy publicznej. Treść art. 77 ust. 1 Konstytucji RP jest jednak na tyle niedookreślona, że nie daje podstaw do wywodzenia z niego roszczeń cywilnoprawnych. Z tego względu uzasadnione jest wskazanie jako podstawy prawnej art. 417 k.c. w zw. z art. 77 Konstytucji RP.
2. Roszczenie odszkodowawcze, które powstaje po stronie akcjonariuszy w razie utraty wartości akcji wskutek ogłoszenia upadłości, to roszczenie odszkodowawcze typu lucrum cessans tj. odszkodowanie za utratę prawa do dywidendy. Akcjonariusze wskutek ogłoszenia upadłości (i następczo, w trakcie trwania postępowania upadłościowego) utracili (teoretycznie) prawo do dywidendy. Utrata wartości akcji jest natomiast de facto szkodą spółki, a nie akcjonariuszy. Konstrukcja prawna spółki akcyjnej i wynikający z niej pośredni udział akcjonariusza w jej działalności przesądzają tym samym m.in. o tym, iż szkoda wyrządzona spółce nie może być jednocześnie uznana za szkodę poniesioną przez akcjonariusza.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:                       SSO Anna Pogorzelska

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2022 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa grupowego wytoczonego przez Powiatowego Rzecznika  Konsumentów w Powiecie (…) przeciwko (…) Spółce akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:           SSA Robert Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2022  r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa reprezentanta grupy Miejskiego Rzecznika Konsumentów w S. działającego na rzecz R. L., Z. A., A. B., L. S., D. I., A. F., E. B., S. B., W. G., J. K., I. B., P. R., M. C., A. K., J. P., R. D., L. I., I. P., A. N., R. S., E. Z., E. D., K. B., L. D., J. G., A. K., B. K., R. K., D. K., K. M., W. P., M. M., J. W., W. W., D. B., M. J., K. K., E. K. i P. N.  przeciwko (…) Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie spółce akcyjnej z siedzibą w W. (poprzednio (…) Życie Towarzystwo Ubezpieczeń spółka akcyjna z siedzibą w W.) o ustalenie

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:           SSA Robert Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2021 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów w S. przeciwko (…) Towarzystwo Ubezpieczeń Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o ustalenie

1. W postępowaniu grupowym dopuszczalne jest powództwo o ustalenie odpowiedzialności pozwanego w sprawie o roszczenie pieniężne wynikające z czynu stanowiącego jedno zdarzenie (art. 2 ust. 3 w zw. z art. 1 ust. 1 i 2) także w sytuacji, gdy przesłanka wystąpienia szkody i jej wysokości jest zależna od indywidualnych okoliczności faktycznych dotyczących poszczególnych członków grupy. Sąd stoi na stanowisku, iż celem tego etapu postępowania nie było w żadnym zakresie badanie zasadności zgłoszonego żądania na gruncie przepisów dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego. Nie jest bowiem dopuszczalne, aby Sąd na etapie badania wstępnego dopuszczalności rozpoznania pozwu mógł odnosić się wprost do oceny przesłanek merytorycznych powództwa w postaci prowadzenia ocennych rozważań na temat okoliczności uzasadniających istnienie i rodzaj np. związku przyczynowego pomiędzy szkodą powodów, a zachowaniem pozwanego.
2. Zwrócić dodatkowo należy uwagę na potrzebę dokonania wykładni celowościowej art. 1 ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Niewątpliwą intencją prawodawcy było ułatwienie (a nie utrudnienie) dochodzenia roszczeń konsumentom, czy osobom, które doznały szkody w związku z produktem niebezpiecznym lub czynem niedozwolonym. Tym samym wykładnia przepisów ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym winna być dokonywana w taki sposób, aby dochodzenie takich roszczeń członkom grupy ułatwić.

1. Skoro ustawodawca przewidział odrębne podstawy odpowiedzialności z tytułu pomocnictwa (skorzystania ze szkody wyrządzonej przez inną osobę) to znaczy, że czyn pomocnika (korzystającego ze szkody) został wyjęty spod ogólnej regulacji odpowiedzialności za czyn własny, przewidzianej w art. 415 i 416 k.c.
2. Zgodnie z modelem przyjętym przez polskiego ustawodawcę w przepisie art. 361 k.c. sprawca szkody ponosi odpowiedzialność jedynie za normalne, a nie za wszystkie, skutki działania lub zaniechania, przy czym za „normalne skutki działania i zaniechania uznaje się takie, które zwykle w danych okolicznościach następują”.
3. Odpowiedzialność pomocnika jest jedynie pochodną odpowiedzialności sprawcy szkody. Podstawowym warunkiem przyjęcia odpowiedzialności z tytułu pomocnictwa jest zatem wykazanie, że uzasadniona jest odpowiedzialność deliktowa sprawcy głównego.
4. Z samej konstrukcji odpowiedzialności pomocnika wynika, iż aby być „pomocnym do wyrządzenia szkody” należy obejmować świadomością czyn niedozwolony, w którego popełnieniu pomocnik miałby uczestniczyć. Jeżeli brak tak rozumianej umyślności, ewentualne działania lub zaniechania pomocnika są jedynie elementem stanu faktycznego prowadzącego do powstania szkody, ale nie są czynami, z którymi system prawny wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą.
5. Profesjonalny obowiązek banków działania ze szczególną starannością odnosi się do ochrony środków pieniężnych powierzonych bankowi przez posiadacza rachunku i z istoty rzeczy wiąże się z odpowiedzialnością kontraktową.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:       SSA Ewa Barnaszewska (spr.)

Sędziowie:                  SSA Małgorzata Lamparska

                                     SSA Janusz Kaspryszyn

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2020 r. we Wrocławiu na rozprawie

sprawy z powództwa K. K. – reprezentanta grupy mieszkańców: [dane 132 osób]

przeciwko Gminie K. – Prezydentowi Miasta K. i Powiatowi K. – Staroście K.

o ustalenie

na skutek apelacji strony powodowej od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 11 sierpnia 2016 r., sygn. akt I C 123/14: