Sześciu przedsiębiorców poszkodowanych w maju 2010 r. skutkami powodzi w Sandomierzu i okolicach dostanie odszkodowania wraz z odsetkami.
To wynik podpisanych dzisiaj ugód pomiędzy uczestnikami postępowania grupowego a Skarbem Państwa – Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie oraz Województwem Świętokrzyskim.
Ugody zostały zawarte w związku z ustaleniem przez sądy we wrześniu 2022 r. odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa (Wody Polskie) oraz Województwa Świętokrzyskiego za nienależyte wykonywanie władzy publicznej w zakresie ochrony przeciwpowodziowej.
Jesienią, zaraz po zakończeniu postępowania grupowego w 2020 r., skierowano do podmiotów odpowiedzialnych zaproszenie do rozmów ugodowych. Przez pierwszy rok strony oczekiwały jeszcze na wynik postępowania ze skarg kasacyjnych, które, szczęśliwie dla grupy, nie zostały przyjęte do rozpoznania przez Sąd Najwyższy. Po tym okresie rozmowy nabrały właściwego tempa.
– Jesteśmy zadowoleni, że po ponad roku niełatwych rozmów wypracowaliśmy ugody w odniesieniu do sześciu poszkodowanych przedsiębiorców. Oczywiście, podpisanie ugód nie zamyka rozmów co do polubownego załatwienia pozostałych roszczeń odszkodowawczych, dlatego będziemy kontynuować dialog. Jeszcze w listopadzie planowane jest spotkanie negocjacyjne co do kolejnych ośmiu osób. Prowadzimy bowiem rozmowy sekwencyjnie. – komentuje adw. Agnieszka Trzaska-Śmieszek, pełnomocnik poszkodowanych.
Po pierwsze, taki obrót spraw oznacza, że poszkodowani otrzymają niebawem odszkodowania – dojdzie do realnego naprawienia doznanych przez nich szkód w takim zakresie w jakim nie były jeszcze zrekompensowane. Po drugie jest potwierdzeniem, że powództwo grupowe ograniczone do ustalenia odpowiedzialności zdało swój egzamin.
W ramach postępowania grupowego przesądzono odpowiedzialność organów publicznych. Nie uciekały one przed realizacją tego orzeczenia do kolejnego procesu o zapłatę, tylko zdecydowały się na polubowne załatwienie spraw w wysokości roszczeń odszkodowawczych, co do których ustalono, że są za ich zaspokojenie odpowiedzialni.
– Cieszy mnie również to, że zwyciężyło, jeszcze stosunkowo mało popularne wśród naszej administracji, podejście co do szukania ugodowych rozwiązań w miejsce oczekiwania na wynik sprawy sądowej. Dotychczas podmioty publiczne preferowały zazwyczaj oczekiwanie na rozstrzygnięcie sądowe (nawet jeśli wiadomo było z góry, że będzie niekorzystne) niż szukanie kompromisu i wypracowywanie ugody. Takie wyczekiwanie było wygodniejsze dla urzędników, ale nieefektywne dla wszystkich stron. – dodaje adw. Agnieszka Trzaska-Śmieszek, pełnomocnik poszkodowanych.
PRZEBIEG POSTĘPOWANIA
W postępowaniu grupowym sądy przesądziły, że pozwani Skarb Państwa i Województwo Świętokrzyskie ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą za nienależyte wykonywanie władzy publicznej w zakresie obowiązków z dziedziny ochrony przeciwpowodziowej, które doprowadziły do przerwania prawobrzeżnego wału przeciwpowodziowego Wisły w Sandomierzu w dzielnicy Koćmierzów w maju 2010 r. i następnie do zalania wodami powodziowymi obszaru prawobrzeżnego Sandomierza i okolic. Przyjęto, że pozwani dopuścili się szeregu zaniedbań dotyczących utrzymania przepustowości tzw. międzywala rzeki Wisły w okolicy Sandomierza poprzez zaniechanie bieżącej wycinki drzew i krzewów, jak również w zakresie zapewnienia prawidłowej wysokości wałów przeciwpowodziowych.
Pozew grupy powodzian z Sandomierza był jedną z pierwszych spraw grupowych w Polsce. Został złożony w dniu 1 września 2010 r., nieco ponad miesiąc od wejścia w życie Ustawy. Początkowo poszkodowani domagali się ustalenia odpowiedzialności nie tylko Skarbu Państwa i Województwa Świętokrzyskiego, ale też Powiatu Sandomierskiego oraz Gminy Miejskiej Sandomierz. Powództwo co do tych dwóch ostatnich podmiotów zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 19 października 2017 r. Z kolei Skarb Państwa i Województwo Świętokrzyskie wnieśli apelacje. W czerwcu 2019 r. odbyła się pierwsza rozprawa apelacyjna, na której Sąd zdecydował o skierowaniu pytań prawnych do Sądu Najwyższego. W dniu 27 lutego 2020 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której wskazał, że jednostka samorządu terytorialnego jaką jest województwo, odpowiada za prawidłowe realizowanie zadań z zakresu ochrony przeciwpowodziowej nałożonych przez ustawę Prawo wodne na marszałka województwa. Następnie, w dniu 7 września 2020 r. Sąd Apelacyjny po przesłuchaniu przedstawicieli jednostki opiniującej, która sporządziła kompleksową opinię w sprawie, wydał wyrok oddalający apelację Skarbu Państwa i Województwa Świętokrzyskiego i zamknął rozprawę.
Przykład tego postępowania potwierdza, że pociągnięcie Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego do odpowiedzialności jest faktycznie możliwe, a osoby, które poniosły szkodę w związku z nieprawidłowym wykonywaniem władzy publicznej mogą uzyskać rekompensatę.
