Członek grupy jest, co do zasady, podmiotem biernym w procesie. Wraz ze złożeniem oświadczenia o przystąpieniu do grupy właściwie kończy się jego procesowa aktywność w ramach postępowania grupowego. Członek grupy nie jest powodem w znaczeniu procesowym. Wobec tego, nie przysługują mu w procesie prawa strony, z tym jednak zastrzeżeniem, że członka grupy (lub podgrupy) przesłuchuje się w postępowaniu grupowym nie w charakterze świadka, lecz w charakterze strony.
W sprawach o stwierdzenie stosowania praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów nie tworzy się grupy, co oznacza, że w tych sprawach nie występują również członkowie grupy.
Ustawa przewiduje jedynie ograniczony krąg czynności, jakich w postępowaniu grupowym członkowie grupy dokonują samodzielnie. Należą do nich:
- oświadczenie o przystąpieniu do grupy – zawierające określenie żądania członka grupy, wskazanie okoliczności uzasadniających takowe żądanie, jak i przynależność do grupy oraz przedstawienie dowodów; w sprawach o roszczenia związane ze stosowaniem praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów oświadczenie musi dodatkowo zawierać informację o tym, czy członek grupy przystąpił do grupy w innym postępowaniu grupowym wytoczonym przeciwko pozwanemu w związku z tym samym naruszeniem, czy wytoczył przeciwko pozwanemu powództwo w związku z tym samym naruszeniem oraz o sposobie komunikacji z podmiotem upoważnionym;
treść oświadczenia składanego reprezentantowi grupy obejmuje ponadto zgodę członka grupy na osobę reprezentanta grupy (za wyjątkiem sytuacji, gdy reprezentantem jest Rzecznik Finansowy – wówczas nie ma wymogu wyrażenia takiej zgody) oraz zgodę na ujednolicenie wysokości dochodzonego roszczenia (w przypadku dochodzenia roszczeń pieniężnych przez podmioty inne niż konsumenci); w przypadku oświadczeń składanych podmiotowi upoważnionemu, nie obowiązuje wymóg wyrażenia zgody na występowanie w charakterze powoda określonego podmiotu upoważnionego;
oświadczenie może zostać złożone reprezentantowi grupy lub podmiotowi upoważnionemu jeszcze przed wniesieniem pozwu grupowego, albo też później – do czasu upływu terminu na złożenie takiego oświadczenia w drugiej fazie postępowania (zobacz: Jaki jest przebieg postępowania grupowego?);
- oświadczenie o wystąpieniu z grupy – Ustawa dopuszcza możliwość rezygnacji z udziału w postępowaniu grupowym przez członka grupy, który uprzednio złożył oświadczenie o przystąpieniu do grupy, wyznaczono jednak granicę czasową na złożenie takiego oświadczenia; oświadczenie o wystąpieniu z grupy można złożyć najpóźniej do chwili uprawomocnienia się postanowienia sądu co do składu grupy (zobacz: Jaki jest przebieg postępowania grupowego?); w sprawach o roszczenia związane ze stosowaniem praktyk naruszających ogólne interesy konsumentów przewidziano dodatkowo możliwość złożenia oświadczenia o wystąpieniu z grupy w przypadku, gdy członek grupy nie zgadza się z warunkami ugody (w terminie 2 tygodni od dnia poinformowania go o zawartej ugodzie);
oświadczenie o wystąpieniu z grupy złożone po upływie ww. terminów będzie nieskuteczne, co oznacza, że taka osoba nadal będzie traktowana przez sąd jako członek grupy (sąd będzie rozpoznawał jej roszczenie), a wyrok, jaki zapadnie w sprawie, odniesie skutek także wobec takiej osoby / zawarta ugoda będzie wiążąca dla tej osoby.
- wniosek o zmianę reprezentanta/ podmiotu upoważnionego – dla swojej skuteczności wniosek taki musi zostać złożony przez więcej niż połowę członków grupy (jeśli dotyczy reprezentanta grupy) lub co najmniej połowę członków grupy (jeśli dotyczy podmiotu upoważnionego), powinien wskazywać osobę proponowanego nowego reprezentanta grupy lub podmiotu upoważnionego oraz zawierać jego oświadczenie o wyrażeniu zgody na przyjęcie tej funkcji (zobacz: Kto może być powodem w postępowaniu grupowym?); reprezentant grupy może być zastąpiony tylko reprezentantem grupy, a podmiot upoważniony – podmiotem upoważnionym (nie jest możliwa zmiana trybu postępowania w jego trakcie, czyli np. zmiany podmiotu upoważnionego na reprezentanta grupy).
- wyrażenie zgody na cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia, zawarcie ugody – te czynności dyspozytywne powoda wymagają zgody więcej niż połowy członków grupy.
Pomimo braku formalnego statusu strony w postępowaniu grupowym, prawomocny wyrok wydany w ramach tego postępowania ma skutek wobec wszystkich członków grupy – rozstrzyga o ich roszczeniach. W sentencji wyroku (lub na liście stanowiącej załącznik do wyroku) sąd wskazuje wszystkich członków grupy oraz ustala, jaka kwota przypada każdemu z nich (jeśli zasądza dochodzone świadczenie pieniężne). Jeśli natomiast sąd oddali powództwo, a wyrok ten się uprawomocni, członkowie grupy nie będą mogli już skutecznie dochodzić w indywidualnych postępowaniach tych samych roszczeń, które objęte były postępowaniem grupowym. W takiej sytuacji zajdzie bowiem tzw. powaga rzeczy osądzonej (res iudicata), powodująca konieczność odrzucenia kolejnego pozwu o to samo roszczenie.
Co do statusu członka grupy w postępowaniu egzekucyjnym – zobacz: Jaki jest przebieg postępowania grupowego?
